Ελάχιστοι προορισμοί είναι τόσο φορτισμένοι στη συλλογική μνήμη των Ελλήνων όσο τα τουρκικά παράλια. Όπως και λίγοι τόποι μπορούν να μας δημιουργήσουν αυτή την αίσθηση της οικειότητας. Και, ξέρετε, ανάμεσα στα ίχνη του ελληνισμού που συναντάς εκεί και στη σύγχρονη Τουρκία, αυτό που σου μένει τελικά πιο έντονα είναι τα χρώματα. Το τιρκουάζ της θάλασσας, το τριανταφυλλί της τοπικής πέτρας, το κόκκινο στις πόρτες, το μπλε από τα δεκάδες ματόχαντρα που κρέμονται σαν διακοσμητικά, το πορτοκαλί από τις αφράτες γούνες των φιλικότατων γατιών, το χρυσαφί των σιροπιαστών που μοσχοβολάνε. Εξάλλου, σε αυτό το καλειδοσκόπιο, όλα τα χρώματα είναι φίλοι των γειτόνων τους και εραστές των αντιθέτων τους.
Τένεδος/Bozcaada: κοσμοπολίτικος πόλος έλξης
Χρειάζεται μόλις μισή ώρα από το λιμάνι του Geyikli, κοντά στο Çanakkale, και το φέρι προσεγγίζει ένα καρτποσταλικό λιμάνι, πλαισιωμένο από το επιβλητικό του κάστρο. Η Τένεδος (Bozcaada στα τουρκικά), με τη γνωστή σε όλους μας ιστορία της, είναι το τρίτο μεγαλύτερο νησί της Τουρκίας, ωστόσο μόλις τα τελευταία χρόνια αποτελεί κορυφαίο προορισμό για την κοσμοπολίτικη αφρόκρεμα της Κωνσταντινούπολης. Καλυμμένη από χρυσοκίτρινα αμπέλια, με βραχώδεις παραλίες και ιδιότυπη αρχιτεκτονική, αποτελεί πόλο έλξης των wine lovers που τιμούν τα τοπικά κρασιά όσο και των κολυμβητών. Παρά το μικρό της μέγεθος, οι ακτές της σχηματίζουν μερικές καταπληκτικές παραλίες – όπως η Αyazma με τα καταπράσινα νερά, οι οργανωμένες Habbele και Akvaryum και η εκτός ραντάρ Beylik Koyu, που "αγκαλιάζει" ένα μισοβυθισμένο πλοίο.
Μέσα στη Χώρα, από την άλλη, τα παλιά αρχοντικά εναλλάσσονται με διώροφα σπίτια με σαχνισιά, ενώ όλα πλαισιώνονται από μπουκαμβίλιες και κληματαριές που συχνά σχηματίζουν φυσικά "τούνελ". Ακόμη ένα κομμάτι της σινεμασκόπ ομορφιάς της είναι οι χαριτωμένες τοιχογραφίες έξω από εστιατόρια και μαγαζιά, που ενισχύουν το τοπικό χρώμα. Δαιδαλώδη δρομάκια που πολλές φορές οδηγούν σε πολύχρωμα αδιέξοδα ή σε μικροσκοπικά καφενεία και εστιατόρια, με κάποιον τρόπο πάντοτε καταλήγουν στο λιμάνι και στη μεγάλη πλατεία, όπου βρίσκεται η ανοιχτή αγορά με μικρές καντίνες και τους ντόπιους που πίνουν το τσάι τους χαζεύοντας τους τουρίστες που φωτογραφίζουν τα πάντα.
Αγέρωχος στέκει από το 1869 ο Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου, σημερινό σημείο συνάντησης μιας χούφτας Ελλήνων που μένουν ακόμα στο νησί – κάθε συνάντηση μαζί τους είναι φορτισμένη συναισθηματικά. Τη διάθεση θα γλυκάνει –πιθανότατα– μια στάση στο φημισμένο ζαχαροπλαστείο Çiçek Pastanesi για μπισκοτάκια Kavala με μαστίχα, αμύγδαλο ή καρύδα. Προτείνουμε να αγοράσετε δύο κουτιά: ένα για να φάτε επιτόπου και ένα για να φτάσει πίσω στην Ελλάδα!
Αϊβαλί/Ayvalik: διαχρονική γοητεία
Ονομαστή στα πέρατα της οικουμένης και πολυτραγουδισμένη, αυτή η πόλη στα παράλια της Αιολίας έχει ελληνικό ταμπεραμέντο και φυσικές ομορφιές που σβήνουν το "θόρυβο" του τυπικού αστικού τοπίου. Βασικό καύσιμο για την ανάπτυξή της αποτέλεσε το λιμάνι, που γύρω του χτίστηκε μια μικρή αυτοκρατορία από σαπωνοποιεία και ελαιουργεία, ενώ υπήρξε γενέτειρα ανήσυχων πνεύματων όπως ο Ηλίας Βενέζης, ο Φώτης Κόντογλου και ο Στρατής Δούκας.
Διακριτικοί μάρτυρες μιας ζωής που μοιάζει παγωμένη στο χρόνο, οι δεκάδες νεοκλασικές κατοικίες με τις ψηλές εξώπορτες, τα περίτεχνα κάγκελα και τις τριανταφυλλί λεπτομέρειες που τους δίνει η τοπική πέτρα. Αναμεσά τους μπλέκονται και πολλά βιομηχανικά κτίρια της εποχής (κάποια λειτουργούν ως μουσεία ή εκθεσιακοί χώροι) με τις τεράστιες καμινάδες τους να κοιτούν κατάματα τους μιναρέδες.
Την ώρα που τα δομικά χαρακτηριστικά αφήνουν το παρελθόν να αποτυπώνεται στα δρομάκια, το ελληνικό στοιχείο μοιάζει –παραδόξως– ενσωματωμένο, παρότι η φυσιογνωμία του αλλάζει. Πολλά κτίρια των ελληνικών σχολείων σώζονται, όπως και τέσσερις εκκλησίες: ο Αϊ-Γιάννης και ο Αϊ-Γιώργης ως τζαμιά, ο Ταξιάρχης και η Αγία Τριάδα ως μουσεία. Επισκέψιμο είναι το Αγίασμα της Παναγίας Φανερωμένης που φέρει τη διάσημη καρκινική επιγραφή "ΝΙΨΟΝ ΑΝΟΜΗΜΑΤΑ ΜΗ ΜΟΝΑΝ ΟΨΙΝ" (Πλύνε τις αμαρτίες σου και όχι μόνο το πρόσωπό σου).
Προχωρώντας μέσα στα σοκάκια, ανάμεσα σε παλαιοπωλεία και υπαίθρια μαγαζάκια του παζαριού που λαμβάνει χώρα κάθε Πέμπτη, ξετρυπώνουμε γουστόζικα μαγαζιά για καφέ, όπως το "Şeytanın Kahvesi" (Zekibey, 13 Nisan), το καφενείο του σατανά που μας υπενθυμίζει τις αμαρτίες μας! Εξίσου… αμαρτωλό το ζαχαροπλαστείο "Guler Tatlihanesi" με τα απίθανα σιροπιαστά, που ακολουθεί μετά το pit stop για το παραδοσιακό street food της περιοχής, το περιβόητο σάντουιτς Ayvalik Tostu στην αυθεντική του μορφή, με κασέρι, ντομάτα και σουτζούκι. Τα βλέμματα τραβάει, όμως, και μια πολύχρωμη όαση σε ένα λιλιπούτειο δρομάκι, το cool cafe-bar "Che Bistro" (Hayrettinpaşa, Barbaros 87), για τούρκικο τσάι ή κοκτέιλ.
Ωστόσο, η πορεία μας προς την εξιλέωση οφείλει να περάσει από τη Γιορτή του Διαβόλου (Şeytan Sofrasi) σε ένα λόφο 8 χιλιόμετρα από το Αϊβαλί. Ο μύθος θέλει το διάβολο να περνάει εκεί την ώρα του προτού αναγκαστεί να αποχωρήσει αφήνοντας πίσω του το αποτύπωμά του, το οποίο εκτίθεται προστατευμένο σε κλουβί, με τους τουρίστες να αφήνουν γύρω του νομίσματα για καλόπιασμα. Πάντως, δεν μπορούμε να αδικήσουμε τον αρχηγό των πονηρών πνευμάτων για την επιλογή του, καθώς η θεαματική βίστα όλων των νησιών και του Αϊβαλί θα κόλαζε τον καθένα.
Μοσχονήσι/Cunda: όνομα και πράγμα
Αφήνοντας πίσω μας τη ζωηράδα του Αϊβαλί προσεγγίζουμε οδικώς από τη στενή γέφυρα το μόνο νησί του κόλπου που κατοικείται, το Μοσχονήσι ή Cunda. Πήρε το όνομά του από τα μοσχοβολιστά ζουμπούλια που κάθε άνοιξη πλημμυρίζουν τα χωράφια. Το μικρό νησί δεν έχασε ποτέ τον αλέγρο χαρακτήρα του, με ανθισμένες μπουκαμβίλιες, πολύχρωμες ζωγραφιές στους τοίχους, δεκάδες ματόχαντρα κρεμασμένα αντί κλασικών διακοσμητικών και φυσικά άπειρες κοινωνικότατες γάτες.
Μέσω του πεζόδρομου με τα όμορφα cafés, όπως το all time classic "Stone Coffee Shop" (Sahil Boyu Sk. 20), βολτάρουμε στην παραλιακή promenade χαζεύοντας τις ψαρόβαρκες και τους ψαράδες σε δράση. Στα ενδότερα της Χώρας χτυπάει η καρδιά της βραδινής αγοράς, με αναμνηστικά και φθηνά κοσμήματα, εστιατόρια και μπαρ να ξεπετάγονται μπροστά μας. Ιδιαίτερη μνεία αξίζει το "L’ arancia" που σερβίρει πειραγμένη μεσογειακή κουζίνα με τοπικές πινελιές σε κοσμικό σκηνικό, ενώ ακριβώς δίπλα στο μπαρ "La fuga Cunda" μπήκαμε για τα ευφάνταστα κοκτέιλ, αλλά μείναμε για το φανταστικό live της τζαζ ροκ μπάντας που πετύχαμε, μιας και είναι στέκι που κάθε μέρα φιλοξενεί διαφορετικούς μουσικούς. Οι ρομαντικές ψυχές, και όχι μόνο, ανεβαίνουν στο λόφο των ερωτευμένων Aşıklar Tepesi, στο ψηλότερο σημείο του νησιού, για να απολαύσουν πανοραμική θέα στον παλιό νερόμυλο και τα τιρκουάζ νερά του Αιγαίου.
Turkish delights
• Η αρχαία πόλη της Τροίας, σε απόσταση 30 χλμ. από το Çanakkale, μπορεί να μην προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση μιας και τα ερείπια αφήνουν τα πάντα στη φαντασία. Ωστόσο το υπερσύγχρονο μουσείο με την πλούσια συλλογή 2.000 περίπου εκθεμάτων, τις διαδραστικές εγκαταστάσεις και τις υπέροχα φωτισμένες αίθουσες θα σας αποζημιώσει.
• O αυθεντικός Δούρειος Ίππος της ταινίας του 2004 δεσπόζει στο λιμανάκι του Çanakkale, ως δώρο της παραγωγής, και είναι πιθανότατα η μοναδική σας ευκαιρία να φωτογραφηθείτε με κάτι που ακούμπησε ο Μπραντ Πιτ!
• Γκαλερί, εργαστήρια και κάθε είδους καλλιτεχνικά δρώμενα φιλοξενούνται στο χωνευτήρι της τέχνης και πανέμορφο χωριό Kucukkoy, μόλις τρία χιλιόμετρα νοτιοδυτικά από το Αϊβαλί.
• Περίπου μια ώρα από το Çanakkale, το ημιορεινό χωριό Adatepe αποκαλύπτει την ατμοσφαιρική γοητεία της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής με τα πετρόχτιστα σπίτια και τα λιθόστρωτα δρομάκια να θυμίζουν πηλιορείτικο χωριό.
Ευχαριστούμε πολύ το Γραφείο Πολιτισμού και Τουρισμού της τουρκικής πρεσβείας στην Ελλάδα για την πρόσκληση και τη φιλοξενία.
