Με αφορμή τα πρώτα 100% ελληνικά full blood Wagyu που πλούτισαν φέτος τον καρνιβορικό θησαυρό της βόρειας Ελλάδας, η Ντίνα Γκρουμούτη ακολουθεί τη διαδρομή του ελληνικού βοδινού και ταξιδεύει στα βοσκοτόπια της Μακεδονίας, ενώ ο Μπάμπης Δούκας τη σιγοντάρει εξετάζοντας το ανερχόμενο terroir του δραμινού αμπελώνα, σε ένα οδοιπορικό με πρωτεΐνες και τανίνες σε τέλεια εναλλαγή.
Κεντρική Μακεδονία: Η Διαδρομή του Κρέατος
Με μερικά από τα καλύτερα εστιατόρια κρέατος στα χωριά της, αλλά και projects εκτροφής βοδινών που περιλαμβάνουν και τα πρώτα ελληνικά Wagyu στα επιτεύγματά τους, η Κεντρική Μακεδονία επιβεβαιώνει τη θέση της ως απόλυτου γαστρονομικού προορισμού για τους κρεατολάτρες. Από την Ντίνα Γκρουμούτη
Η χειμωνιάτικη φύση αναζητά τις ανάλογες γεύσεις και η απάντηση είναι: Κεντρική Μακεδονία! Το ταξίδι που θα σε μυήσει στην ποιότητα και τη γεύση του ελληνικού βοδινού –και όχι μόνο– ζουμάρει στη Βέροια, αλλά εκτείνεται και στη Νάουσα, ενώ ανατολικά πιάνει και λίγο από Δράμα, για τα top ελληνικά βοοειδή που εκτρέφονται στην ευρύτερη περιοχή. Μια προσεκτικά σχεδιασμένη βόλτα θα σας φέρει μπροστά σε πανέμορφα φυσικά τοπία όπως η λίμνη Κερκίνη και τα λουτρά Πόζαρ, παραδοσιακά χωριά και πόλεις με ιδιαίτερο χρώμα, σαν τη Βέροια, την Έδεσσα και τη Νάουσα, όπως και σε μερικά από τα πιο ονομαστά οινοποιεία του μακεδονικού αμπελώνα. Μιλάμε για δυνατές γαστρονομικές συγκινήσεις με επίκεντρο το κρέας, αλλά και τα απολαυστικά Ξινόμαυρα της περιοχής στο ποτήρι!
Focus στο βοδινό ελληνικής εκτροφής...
Αν δεν το έχεις ακόμα διαπιστώσει, το ελληνικό βοδινό κρέας αντιμετωπίζει πλέον στα ίσα πολλά επώνυμα εισαγόμενα, συχνά μάλιστα τα ξεπερνά σε βάθος και προσωπικότητα γεύσης. Έτσι, κρεατολάτρες και κρεατολάγνοι που υποκλίνονται σε θρυλικές αμερικάνικες και αυστραλέζικες φάρμες με πολύμηνες ωριμάνσεις, στο ελληνικό κρέας θα βρουν αυτό το κάτι άλλο. Τα τελευταία χρόνια, η εκτροφή βοοειδών στη χώρα μας έχει κάνει ποιοτικά άλματα, γεγονός που αντανακλάται στη γεύση. Πρόσφατο δείγμα της εξέλιξης, τα περίφημα μοσχάρια Wagyu με 100% ελληνική σφραγίδα, που μόλις βγήκαν στην παραγωγή ύστερα από χρόνια εκτροφής, ώστε σήμερα να βρίσκονται σε σημείο καθαρόαιμου (full blood) ζώου.
Τι κάνει τη διαφορά; Κατ’ αρχάς, το terroir, δηλαδή ο τρόπος εκτροφής-διαβίωσης των ζώων σε συνδυασμό με το μικροκλίμα: τα άφθονα πόσιμα νερά του τόπου, το κλίμα της περιοχής με τις ηλιόλουστες μέρες και τις ιδανικές θερμοκρασίες, τη μεγάλη βιοποικιλότητα στα βοσκοτόπια, αλλά και την ποιότητα των καλλιεργούμενων ζωοτροφών (καλαμπόκι και δημητριακά). Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο είναι οι ίδιοι οι εκτροφείς: κτηνοτρόφοι τέταρτης ή πέμπτης γενιάς με βαθιά οικογενειακή παράδοση, αγάπη γι’ αυτό που κάνουν και διάθεση εξέλιξης και καινοτομίας.
Εδώ εκτρέφονται οι αυτόχθονες ελληνικές φυλές (Βραχυκερατική, Στεπική Κατερίνης, Κόκκινη) και μια σειρά από εκλεκτές ξένες ράτσες, όπως Black Angus, Hereford, Simmental, συχνά σε μελετημένες διασταυρώσεις. Ποιο κρέας, όμως, μπορεί επίσημα να ονομάζεται "ελληνικό"; Το προερχόμενο από ζώα που έχουν γεννηθεί και μεγαλώσει στην Ελλάδα αλλά κι εκείνο από νεαρά βοοειδή που έχουν εισαχθεί από στάβλους του εξωτερικού και έχουν εκτραφεί στη χώρα μας για διάστημα άνω των πέντε μηνών.
Η παράδοση της Βέροιας
H Βέροια, πόλη με ιστορία που φτάνει στην αρχαιότητα, όμορφη, ζωντανή, αμφιθεατρικά χτισμένη, με πολύ ενδιαφέρον ιστορικό κέντρο, αξίζει όχι μόνο την επίσκεψη αλλά και τη διαμονή. Την αποκαλούν "πρωτεύουσα του βοείου κρέατος" γιατί εδώ παράγεται περίπου το 80% των ελληνικών μοσχαριών. Κρυμμένο, δε, κάτω από τα παλιά τείχη της πόλης, χτισμένο μέσα σε μια σπηλιά, το "Βεργιώτικο" (2331074133) είναι ένα εστιατόριο-αστέρι της περιοχής, που επιφυλάσσει αναπάντεχες γαστρονομικές απολαύσεις. Από οικογένεια κτηνοτρόφων, ο ιδιοκτήτης και σεφ Νίκος Μαλλιάρας αγαπάει και γνωρίζει το κρέας όσο λίγοι. Με αποτέλεσμα οι κοπές, οι ωριμάνσεις και η διαχείριση στο ψήσιμο να δίνουν γεύσεις συγκινητικές. Στην ατμοσφαιρική, κομψά ρουστίκ σάλα του, θα σε υποδεχτεί ανοιχτόκαρδα και θα σου εξηγήσει όσα θέλεις να μάθεις για τα κρεατικά του, αποκλειστικά από παραγωγούς της περιοχής. Θα σου πει, για παράδειγμα, ότι χρησιμοποιεί κρέας μόνο από θηλυκά ζώα (μοσχίδες δαμάλες, αγελάδες), καθώς πιστεύει ότι έχουν ανώτερη γεύση, και από ράτσες με αρκετό ενδομυϊκό λίπος: Black Angus, Hereford, Simmental, Holstein, κόκκινη ελληνική φυλή και τις διασταυρώσεις τους. Στις κοπές ημέρας θα συναντήσεις μεταξύ άλλων picanha, outside skirt, bavette, onglet, αλλά και κομμάτια που μαγειρεύονται, όπως τα μάγουλα, η ουρά, οι στηθοπλευρές και τα γλυκάδια. Εκτός από το rib-eye, μπριζόλα ελληνικής μοσχίδας Black Angus σιτεμένης για 50 ημέρες, και τις άλλες premium κοπές, στο "Βεργιώτικο" θα δοκιμάσεις outside skirt και onglet ελληνικής μοσχίδας Hereford, μοσχαρίσια ουρά σε γιουβέτσι, στηθοπλευρά μοσχίδας με ξινό τραχανά και μαύρο σκόρδο που δεν θα ξεχάσεις ποτέ. Η κάβα του υποστηρίζει επάξια τα πιάτα και τιμά την περιοχή με εξαιρετικές φιάλες, με έμφαση στον αμπελώνα της περιοχής.
TIP
Σε κοντινή απόσταση, μην παραλείψετε να δοκιμάσετε κρασιά από το Κτήμα Θυμιόπουλου στο Τρίλοφο (2331093604), το Κτήμα Κυρ-Γιάννη στο Γιαννακοχώρι (2332051100) και το Οινοποιείο Δαλαμάρα (2332028321).
Ανδρέας: Ο άρχων των Σερρών
Ένα μισάωρο περίπου έξω από τις Σέρρες, συναντάμε την πετρόχτιστη Σκοπιά. Περήφανο κεφαλοχώρι με ιστορία και παράδοση, αλλά και προσκύνημα κρεατοφαγίας στην ευρύτερη περιοχή, αφού εδώ βρίσκεται ένας ναός του κρέατος, το εστιατόριο "Ανδρέας" (2324023520). Ο Ανδρέας Σταυρίδης ταξίδεψε σε όλες τις πατρίδες του κρέατος, από Αργεντινή μέχρι Ιαπωνία, στις περισσότερες μάλιστα εργάστηκε σε εστιατόρια και σε φάρμες, με στόχο να μάθει τα μυστικά του.
Κατέληξε στον τόπο απ’ όπου ξεκίνησε για να δημιουργήσει ένα προχωρημένο εστιατόριο με θέμα το κρέας. Βαθύς γνώστης της πρώτης ύλης του, δημιούργησε τη δική του μικρή φάρμα, με "τα πιο νόστιμα κρέατα ελληνικών φυλών". Τα μοσχάρια του είναι αυτόχθονης κόκκινης φυλής διασταυρωμένα με ιρλανδικό μοσχοβούβαλο και στην κουζίνα του χρησιμοποιεί όλα τα κομμάτια του ζώου. Έξοχο κλασικό ταρτάρ από φιλέτο, rib-eye από βοδινό ωρίμανσης 50 ημερών, φιλέτο σπάνιας νοστιμιάς, όλα ψημένα στην εντέλεια και ταιριασμένα με τα εξαιρετικά κρασιά της περιοχής. Εδώ θα δοκιμάσεις επίσης τζιγεροσαρμά με κατσικίσια συκωταριά, κότσι μαύρου χοίρου στη γάστρα με δαμάσκηνα και σύκα και κατσικάκι στη σούβλα που λιώνει στο στόμα. Εξάλλου, ο Ανδρέας Σταυρίδης, οπαδός και υποστηρικτής στην πράξη τoυ "eat local", χρησιμοποιεί μόνο υλικά και προϊόντα του τόπου του, δείχνοντας το δρόμο για την ανάδειξη της τοπικής γαστρονομίας.
TIP
Σε σχετικά κοντινή απόσταση αξίζει να επισκεφτείτε το οινοποιείο Oenops Wines (3ο χλμ επ. οδού Προσοτσάνης-Κοκκινογείων, 2522060000) του Νίκου Καρατζά και, λίγο μακρύτερα, το καταξιωμένο Κτήμα Παυλίδη (Κοκκινόγεια, 2521058300) και να δοκιμάσετε τα εξαιρετικά κρασιά τους.
Στη Νάουσα για κρέας του βουνού και του δάσους
Μόλις 7 χλμ. από τη Νάουσα, στους πρόποδες του Βερμίου, σε μια άγρια καταπράσινη φύση και σε υψόμετρο 600 μ., το Αρκοχώρι απλώνεται ανάμεσα σε δύο λόφους και αξίζει να το περπατήσεις. Στην άκρη του παραδοσιακού οικισμού, το εστιατόριο "Χάραμα" (2332021125) είναι απλώς εντυπωσιακό: επιβλητικό πέτρινο οίκημα, ατμοσφαιρική σάλα με τη ζεστασιά του ξύλου και ολόγυρα τζαμαρίες με θέα στις πανύψηλες βουνοκορφές. Εδώ θα γευτείς μια κουζίνα που ταιριάζει γάντι στο περιβάλλον, με σπάνια πιάτα βγαλμένα από την ντόπια παράδοση και κρεατικά του βουνού, αρτυμένα με μυρωδικά και βότανα του τόπου.
Στις γάστρες του Στέφανου Λαφάρα, ιδιοκτήτη και μάγειρα, σιγομαγειρεύεται πρόβατο και κατσίκι, αγριογούρουνο, ελάφι και λαγός στην εποχή τους και τα λίγα δικά του "αγριοκάτσικα", που βόσκουν ελεύθερα στο βουνό. Σαρμάδες (λαχανοντολμάδες), κεφτεδάκια σε "άρμη", φασολάδα τσιγαριστή, μάντζα (πιπεριές, μπάτζος σε καυτερή κόκκινη σάλτσα) σε βάζουν στο κλίμα για να ακολουθήσει το κυρίως θέμα, το κρέας: οι γάστρες στον ξυλόφουρνο σκορπούν μαυλιστικές μυρωδιές από ζυγούρι σκέτο με το κόκαλο, αγριογούρουνο με κάστανα και δαμάσκηνα, αρνί "καπνιστό" με καρότα και μανιτάρια, αλλά κι ένα πολίτικο μοσχαράκι μαγειρεμένο με παστουρμά και κάππαρη μαζί με πουρέ μελιτζάνας. Φυσικά δεν λείπουν και οι σχάρες, με εκλεκτό βόεια της περιοχής. Στο ατμοσφαιρικό του κελάρι, φτιαγμένο όλο από πορόπετρα, ο Στέφανος Λαφάρας διατηρεί παλιές εσοδείες και δίνει την ευκαιρία να δοκιμάσεις αστεράτα Ξινόμαυρα από τη Νάουσα, αλλά και όλο τον μακεδονικό αμπελώνα.
TIP Μερικά ονομαστά για τα κρασιά τους οινοποιεία βρίσκονται σε απόσταση μόλις 30 λεπτών από εδώ: Κτήμα Χρυσοχόου (2332045080), Κτήμα Διαμαντάκου (2332028623), Κτήμα Καρυδά (6977437592), Κτήμα Φουντή (2332048255), μεταξύ άλλων.
Wagyu με ελληνική σφραγίδα 100%
Το ελληνικό Wagyu είναι εδώ! Η κορυφαία ιαπωνικής προέλευσης αγελάδα εκτρέφεται ήδη με επιτυχία σε δύο ελληνικές φάρμες, στη Δράμα και στη Βέροια. Η εκτροφή ξεκίνησε αρκετά χρόνια νωρίτερα, έδωσε άριστα αποτελέσματα και εδώ και λίγο καιρό μπορούμε επιτέλους να γευτούμε 100% καθαρόαιμο (full blood) ελληνικό Wagyu, γεννημένο και μεγαλωμένο στη χώρα μας.
Με την ποιότητά του να βαθμονομείται σε μια κλίμακα στην οποία το (ιαπωνικό) F12 είναι η κορυφή, το ελληνικό Wagyu που εκτρέφει ο Αριστείδης Αμαραντίδης στη Δράμα κινείται μεταξύ F8 και F9. Είναι δηλαδή απολύτως ανταγωνιστικό στη γεύση με τα Wagyu που εκτρέφονται σε Αμερική και Αυστραλία, αλλά με ελαφρώς λιγότερο ενδομυϊκό λίπος από εκείνα της Ιαπωνίας. Στη φάρμα του εκτρέφονται αυτήν τη στιγμή 80 ζώα αρσενικά και θηλυκά με προοπτική να αυξηθούν, καθώς η ζήτηση είναι ήδη μεγάλη. Τα εκλεκτά κομμάτια κυμαίνονται από € 150 έως 200/κιλό, ενώ για τα υπόλοιπα μέρη του ζώου οι τιμές είναι αρκετά χαμηλότερες.
Αυτό που κάνει τη διαφορά και δίνει την ξεχωριστή νοστιμιά στην αγελάδα Wagyu είναι το άφθονο ενδομυϊκό λίπος, που οφείλεται βέβαια στη συγκεκριμένη φυλή, αλλά εξαρτάται καθοριστικά και από τη διατροφή του ζώου. Η ειδική φροντίδα στη διαβίωση (πρόκειται για ζώα πολύ ευαίσθητα στη ζέστη) και κυρίως η εκλεκτή ποιότητα διατροφής αποκλειστικά από καθαρά δημητριακά ανεβάζουν την αξία του κρέατος σε υψηλό επίπεδο, κάτι που μάλλον ξεχνάς μόλις αγγίξει τον ουρανίσκο σου ένα εκλεκτό Wagyu κομμάτι!
Δράμα: Ώριμη και μεστή σαν τα κρασιά της
Η Δράμα εξελίσσει το ταξιδιωτικό της παρόν και μέλλον, μετατοπίζοντας το ενδιαφέρον στα αμπελοτόπια της, αλλά και πολύ πιο μακριά από αυτά.
Από τον Μπάμπη Δούκα
Πιθανότατα όλο και κάπου θα έχεις δει τα περίφημα κρασιά της. Έπειτα, ίσως έχει πάρει το αυτί σου για το σημαντικό Φεστιβάλ Ελληνικών Ταινιών Μικρού Μήκους. Αν πάλι είσαι fan του χειμώνα και των σπορ της πιο κρύας εποχής του χρόνου, μπορεί και να έχεις τσουλήσει σε κάποια από τις πίστες στο χιονοδρομικό κέντρο του Φαλακρού. Η Δράμα, εκτός από όλα τα παραπάνω, δείχνει πια έτοιμη να αποκαλύψει κι άλλους από τους κρυφούς άσους της στο ταξιδιωτικό κοινό. Κι αυτό επειδή, παρότι εδώ και χρόνια προσφέρει πολλές δυνατότητες στον επισκέπτη, τώρα ξεκινά να χτίζει το σύγχρονο ταξιδιωτικό brand name της, με σταθερά βήματα και δίχως να προσποιείται κάτι που δεν είναι.
Εν αρχή ην ο οίνος
Κατά την πρώιμη αρχαιότητα, η περιοχή της Δράμας αποτελούσε μέρος ενός ευρύτερου γεωγραφικού πλαισίου που ονομαζόταν Ηδωνίδα Γη και ήταν –σύμφωνα με τη μυθολογία αυτήν τη φορά– ένα σημαντικό κέντρο λατρείας του θεού Διονύσου. Επομένως, το οινικό της background είναι αρκετά σαφές. Στοιχεία μάλιστα επιβεβαιώνουν την παρουσία αμπελιών εκεί ήδη από την 4η χιλιετία π.Χ. Αρκετά αργότερα και flash forward στις μέρες μας, κάθε γνήσιος λάτρης του κρασιού έχει πολύ αξιόλογες αφορμές για να επισκεφθεί τη Δράμα.
Οι οινοπαραγωγοί εδώ αφομοίωσαν και δούλεψαν με σημαντικές ελληνικές και διεθνείς ποικιλίες, καταλήγοντας να αφήσουν το στίγμα τους στον αμπελώνα της χώρας. Πρωτίστως, οι ποικιλίες του Μπορντό (Cabernet Sauvignon, Merlot, Cabernet Franc, Sauvignon Blanc και Semillon) ήταν εκείνες που έκαναν την αρχή, για να έρθει στη συνέχεια το Ασύρτικο. Η δημοφιλής ελληνική ποικιλία προσαρμόστηκε στο δραμινό terroir, λειτουργώντας ως απόδειξη του ότι μπορεί να παραχθούν σημαντικά κρασιά του είδους και εκτός Σαντορίνης. Επιπροσθέτως, φυτεύονται και αξιοποιούνται ακόμη Syrah και Αγιωργίτικο, Grenache Rouge, Chardonnay και Viognier, Μαλαγουζιά και Ξινόμαυρο, καθώς επίσης και –σε μικρότερη κλίμακα– το Μαυροτράγανο, το Λημνιό, το Βιδιανό, η Μαυροδάφνη και ο Ροδίτης, αλλά και τα Sangiovese, Nebbiolo και Touriga Nacional.
Ο οινικός κόσμος της Δράμας ουσιαστικά ξεκίνησε να "χτίζεται" τη δεκαετία του 1970 και πιο συγκεκριμένα το 1979, όταν μπήκαν οι βάσεις για τη δημιουργία του Κτήματος Λαζαρίδη, με τη φύτευση του πρώτου γραμμικού αμπελώνα της περιοχής. Ήταν όμως τα τέλη των 80s η περίοδος που ουσιαστικά αποτελεί την αφετηρία γι’ αυτή την πολύ ενδιαφέρουσα πλέον για τον ελληνικό αμπελώνα περιοχή. Τότε που τα αδέρφια Νίκος και Κώστας Λαζαρίδης –πρώτα μαζί και στη συνέχεια ακολουθώντας διαφορετικούς δρόμους– ανέδειξαν το potential, για να ακολουθήσουν αρκετοί ακόμη.
Από τις πρώτες εταιρείες ήταν το Château Nico Lazaridi, το 1987, με το οινοποιείο –ένα από τα πιο γνωστά της περιοχής– να ανοίγει τις πόρτες του δέκα χρόνια μετά στο χωριό Αγορά, μετατρέποντας σε πράξη τη μεγάλη αγάπη του Νίκου Λαζαρίδη για το κρασί αλλά και τις εμπειρίες του από την Τοσκάνη, όπου είχε ζήσει για αρκετό καιρό. Σε αυτό μάλιστα φιλοξενούνται και μπόλικα έργα τέχνης, με highlight την εντυπωσιακή πινακοθήκη "Μαγικό Βουνό". Το τελευταίο είναι και το όνομα της πιο δημοφιλούς ετικέτας του, που, στα πρότυπα του Château Mouton Rothschild, φιλοτεχνείται σε κάθε σοδειά από γνωστούς ζωγράφους. Ο έτερος Λαζαρίδης κατασκευάζει το 1986 το μοναδικό, για εκείνη την εποχή, σύγχρονο οινοποιείο της ευρύτερης περιοχής, στην Αδριανή Δράμας, το οποίο σήμερα έχει εξελιχθεί στο Domaine Costa Lazaridi.
Το πάθος του Γιάννη Παπαδόπουλου για το κρασί καθώς και η επιθυμία ανακάλυψης κάθε οινοποιητικής διαδικασίας τον ώθησαν να φυτεύσει έναν μικρό οικογενειακό αμπελώνα στα περίχωρα της Δράμας, το 1993. Σήμερα, το όραμά του έχει εξελιχθεί στο Κτήμα Τέχνη Οίνου, στο Μικροχώρι. Εκεί, ο οινολόγος (γιος) Άκης Παπαδόπουλος έχει παραλάβει τη σκυτάλη της οινοποίησης από τον πατέρα του.
Το 1998, ο Χριστόφορος Παυλίδης μετουσιώνει σε πράξη το όραμά του, επιλέγοντας για την εγκατάσταση του αμπελώνα και του οινοποιείου του τα Κοκκινόγεια Δράμας, στις παρυφές του όρους Φαλακρού, σε πολύ κοντινή απόσταση από το σπήλαιο του Αγγίτη και το χιονοδρομικό κέντρο. Πέρα από τα εξαιρετικά κρασιά, το Κτήμα Παυλίδη ξεχωρίζει και για τη μίνιμαλ αισθητική του οινοποιείου του, που παραπέμπει ευθέως στη φιλοσοφία του Νέου Κόσμου.
Σε ένα μεγάλο καστρόσπιτο εμπνευσμένο από τα παλαιά μακεδονίτικα αρχοντικά και ανάμεσα από το Δοξάτο και την Αδριανή, στεγάζεται το οινοποιείο Oenogenesis. Το εμπνεύστηκε και το δημιούργησε ο Μπάκης Τσάλκος, προτού αναλάβει τα τελευταία χρόνια ο οινολόγος γιος του, Αλέξανδρος. Στις εγκαταστάσεις του καταλήγουν τα σταφύλια των ιδιόκτητων αμπελώνων που βρίσκονται μοιρασμένοι στους νομούς Δράμας και Καβάλας, σε μια συνολική έκταση περίπου 300 στρεμμάτων, για να μετατραπούν σε ενδιαφέρουσες ετικέτες (Δέκα, Φεγγίτες κ.ά.).
Τέλος, στο οινοποιείο Oenops, ο Νίκος Καρατζάς συγκεντρώνει από το 2015 σταφύλια από αμπελώνες της Μακεδονίας και παραγωγούς με βιολογική συνείδηση, "μεταφράζοντάς" τα σε θαυμάσια κρασιά (όπως το best seller Apla ή το πολύ ιδιαίτερο XinomavRaw), με όσο το δυνατόν λιγότερες παρεμβάσεις.
Μετά το κρασί, τι;
Πρόκειται για μία πόλη που έχει κληρονομήσει μνήμες, εικόνες και γεύσεις από τις πληθυσμιακές και προσφυγικές μεταβολές ανά τις δεκαετίες, κρατώντας παράλληλα και τις αντίστοιχες από τις εποχές της αστικής της ευμάρειας. Μία από τις πρώτες και πιο αντιπροσωπευτικές εικόνες εδώ είναι οι δημοτικοί κήποι της και το καταπράσινο πάρκο της Αγίας Βαρβάρας, με τα τρεχούμενα νερά, τις μικρές λίμνες, τα αιωνόβια δέντρα και τους μίνι καταρράκτες. Έπειτα, υπάρχουν τα δρομάκια μέσα στα βυζαντινά τείχη και τα αρχοντικά της Παλιάς Πόλης, που μαρτυρούν πολλά για το παρελθόν της, συνθέτοντας παράλληλα και ένα σαγηνευτικό για τον ταξιδιώτη μοτίβο. Το ίδιο ακριβώς κάνουν και τα πολλά ραφτάδικα –συναντάς ένα σχεδόν σε κάθε γωνία– ή το κτίριο του σιδηροδρομικού σταθμού της πόλης, που μάλιστα στο αμαξοστάσιό του κρύβει, μεταξύ άλλων, δύο βαγόνια του Orient Express, από τις δεκαετίες του 1920 και του 1940. Στα πέριξ και περίπου 25 χιλιόμετρα δυτικά της πόλης, βρίσκεται ένα από τα πιο ενδιαφέροντα μέρη της ευρύτερης περιοχής, το σπήλαιο του Αγγίτη. Στη "γειτονιά" του δαιδαλώδους ποταμού με το παρόχθιο δάσος του, υπάρχει το μόνο επισκέψιμο σπήλαιο στην Ευρώπη που διαρρέεται από ποτάμι και ένα από τα μεγαλύτερα αντίστοιχα του κόσμου.
Μία πόλη με επιρροές από τα Βαλκάνια και τη Μικρά Ασία, δεν μπορεί παρά να έχει προσθέσει και αντίστοιχα twists στη γευστική της κουλτούρα. Γενικότερα, η Δράμα έχει πληθώρα ντόπιων υλικών, τα οποία γίνονται και η βάση του τραπεζιού της: Ντόπια κρέατα, σουτζουκάκια και κεμπάπ, τυριά και χαλβάς, χειροποίητα ζυμαρικά και αλλαντικά, μανιτάρια από το Σιδηρόνερο και πατάτες από το Νευροκόπι είναι μόνο μερικά από αυτά.
Πού θα φατε
Τεμπελαρχείο
Υβρίδιο ψησταριάς, μεζεδοπωλείου και ταβέρνας, με ζεστό χώρο και τραπεζάκια στον πεζόδρομο. Άχαστα κεμπάπ, εθιστικοί κεφτέδες. (Μητροπολίτου Αγαθάγγελου 1, Δράμα, 6981806926)
Καρβουνιάρης
Ένας από τους χώρους του παλιού σιδηροδρομικού σταθμού της πόλης έχει μετατραπεί σε ένα κομψό εστιατόριο, με σύγχρονη κουζίνα και ιδιαίτερη αδυναμία στο κρέας. (Σιδηροδρομικός Σταθμός Δράμας, 2521032292)
Καλαμιά Ένα από τα ιστορικότερα κέντρα γεύσης της μακεδονικής πόλης, που φροντίζει από το 1970 να προμηθεύει με καλοφτιαγμένα τυλιχτά και μπόλικα παρεμφερή εδέσματα κατοίκους και επισκέπτες – highlight η πληθωρική πίτα-βάρκα με σουτζουκάκια. (Λάμπρου Λαμπριανίδη 1, Δράμα, 2521024149)
Πού θα μείνετε
Hydrama
Η πάλαι ποτέ εμβληματική καπναποθήκη Spierer μεταμορφώθηκε σε ένα κομψότατο 5* ξενοδοχείο, σε ένα από τα πιο προνομιακά σημεία της πόλης. (Αγίας Βαρβάρας 11, Δράμα, 2521033322)
Aya
Στο boutique hotel, πολύ κοντά στο πάρκο της Αγίας Βαρβάρας, κάθε λεπτομέρεια έχει προσεχθεί, ενώ έξτρα credits αξίζει και το wine bar στο ισόγειό του. Αποτελεί μία από τις πιο ιδιαίτερες επιλογές διαμονής στη Δράμα. (Αγίας Βαρβάρας 10-12, Δράμα, 2521033090)
Kouros
Το 4* ξενοδοχείο βρίσκεται λίγα λεπτά έξω από το κέντρο της πόλης και ξεχωρίζει για το φιλικό περιβάλλον του και την ενδιαφέρουσα αισθητική του. (3ο χλμ. Δράμας-Καβάλας, 2521057200)
