"Βουνό με βουνό δεν σμίγει", λέει ο θυμόσοφος λαός, ωστόσο υπάρχει πάντοτε ένας προβοκατόρικος λόγος να ανατρέπουμε όσα γνωρίζουμε. Και ποια καλύτερη αφορμή από το να ζητήσουμε από ορεσίβιους, που ζουν και δραστηριοποιούνται στο πανέμορφο ορεινό ανάγλυφο της χώρας, να συνομιλήσουν. Ο Θανάσης Μαυροδήμος από τον Παρνασσό, η Νένα Γκριντζιά από το Μαίναλο, ο Γιώργος Καραγιάννης και η Βίκυ Παπούλια από τον Πάρνωνα και η Ελένη Αγαπητού από το Πήλιο μάς ξεναγούν στο δικό τους βουνό πίσω από τους πετρόχτιστους ξενώνες και τις φωτογενείς ελατοσκέπαστες πλαγιές. Εκεί όπου όλα είναι πιθανά, αδάμαστα γοητευτικά και συνοψίζονται στην απόφαση "ρε, θα πάρουμε τα βουνά!".
Θα χτίσω μια φωλιά στον ουρανό
Σαν πιστοί εραστές του βουνού ο Γιώργος και η Βίκυ, μέλη της Κοιν.Σ.Επ. 5ΕΝΤΕ και ιδιοκτήτες του καφενείου "Ονειρολόγιο" και του εργαστήριου "Μην πετάξεις τίποτα!" έχουν μεταφέρει τη δράση τους στα Άνω Δολιανά Αρκαδίας, καθώς εκτιμούν την αίσθηση του μέτρου όταν έρχονται "αντιμέτωποι" με το μεγαλείο της φύσης. Γέννημα θρέμμα της Στεμνίτσας, η Νένα Γκριντζιά όχι μόνο δεν εγκατέλειψε τον τόπο της, αλλά μετάτρεψε το πατρικό της σε έναν ανοιχτόκαρδο ξενώνα, το "Μπελλαίικο". Όποιος έχει γνωρίσει τους φιδογυριστούς δρόμους του Μαίναλου, μπορεί να καταλάβει τη Νένα: "Η μεγαλύτερη ευτυχία του να ζω στο βουνό είναι η μυρωδιά της γης μετά τη βροχή, η σιωπή του χιονιού, η αλεπουδίτσα που με "καρφώνει” για να δει αν αποτελώ κίνδυνο, τα αηδόνια που με ξυπνούν. Επιστέγασμα όλων, το βουνό μου είναι το παράθυρο σ’ όλο τον πλανήτη και το μέσο μου για να μαθαίνω". Εξίσου φανατικός φυσιολάτρης αλλά και τροφοσυλλέκτης ο Θανάσης Μαυροδήμος του "Mavrodimos Guesthouse" στην Αγόριανη έχει βρει τον δικό του παράδεισο στο περιβόλι του, στο οποίο περνάει πολλές ώρες μέχρι να απολαύσει το αποτέλεσμα των κόπων του. Χωρίς μποστάνι αλλά με τα "Agapitos Villas and Guesthouses" να την απασχολούν, η Πηλιορείτισσα Ελένη Αγαπητού θεωρεί τον εαυτό της τυχερό, καθώς η ζωή στο χωριό Μούρεσι της προσφέρει ελευθερία όσο το βλέμμα της δεν συναντά εμπόδια, παρά μόνο το αντάμωμα του ουρανού με τη θάλασσα.
Γοητεία με υψομετρική διαφορά
Προικισμένο με ιδιαιτερότητες, κάθε ορεινό τοπόσημο χαρακτηρίζει και χαρακτηρίζεται από μια ιδιότυπη δυναμική που γίνεται απολύτως κατανοητή στους "δικούς του" ανθρώπους. Το "νεαρό" γεωλογικά Μαίναλο με τις απίθανες εναλλαγές του τοπίου, τα μεγάλα ξαγνάντια και την ενδιαφέρουσα βιοποικιλότητα γοητεύει, αν και σύμφωνα με τη Νένα κινδυνεύει να καταστραφεί από τα σχέδια για τεράστιας έκτασης αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα που αδειοδοτήθηκαν πρόσφατα. Πιο προστατευμένος από την ανθρώπινη παρέμβαση, ο Πάρνωνας είναι ένα "ήμερο" βουνό, που δεν τρομάζει τον επισκέπτη, αντίθετα τον κάνει να αισθάνεται οικεία, διευκρινίζουν ο Γιώργος και η Βίκυ, διασχίζοντας την αγαπημένη τους διαδρομή από τη ρεματιά του Αϊ-Γιάννη στα Άνω Δολιανά.
Μιλώντας για το Πήλιο, η Ελένη κάνει λόγο για το εξαιρετικό του κλίμα, τα ολοζώντανα χωριά και φυσικά τη μυθολογική του υπόσταση, μιας και το είχαν επιλέξει οι 12 θεοί ως θερινή κατοικία. Επίσης συνδυάζει βουνό με θάλασσα, κάτι που απολαμβάνει όσο πιο συχνά μπορεί σε μια δίωρη πεζοπορία από το λιμανάκι της Νταμούχαρης μέχρι την Τσαγκαράδα, κάτω από τις φυλλωσιές των δέντρων με θέα το γαλάζιο του Αιγαίου. Ταυτόχρονα κοσμοπολίτικος και παραδοσιακός, ο Παρνασσός φέρει μια αντιφατική φυσιογνωμία που, ωστόσο, έχει κάτι για κάθε είδους ταξιδιώτη, μου αναφέρει ο Θανάσης, ενώ μου αποκαλύπτει την αγαπημένη του διαδρομή, το μονοπάτι Ε4 από την Αγόριανη προς τους Δελφούς.
Παντός καιρού
Αναρωτιέμαι πότε φαντάζει πιο ελκυστικό το ορεινό κλίμα, το καλοκαίρι ως δροσερή απόδραση ή το χειμώνα για το περιζήτητο αλπικό τοπίο. Παμψηφεί η απάντηση είναι ότι όλες οι εποχές αναδεικνύουν τη φυσιογνωμία του βουνού που εναλλάσσεται γοητευτικά, παίζοντας με τα χρώματα της φύσης. Βέβαια όταν τίθεται το ζήτημα τι δεν γνωρίζει ο περισσότερος κόσμος για τους ελληνικούς ορεινούς όγκους, οι απόψεις ποικίλλουν. Ο Γιώργος εξηγεί ότι "σαν οικοσυστήματα είναι ευαίσθητα σε δραστηριότητες επισκεπτών που τα προσεγγίζουν χωρίς να σέβονται τις κατά τόπους ιδιαιτερότητες και με διάθεση "αποικιοκρατική"", ενώ η Βίκυ συμπληρώνει "πως ένα απλό παράδειγμα είναι όταν κόβεις όλα τα αγριολούλουδα που συναντάς". Την απρόβλεπτη και αδάμαστη φύση του, απαντά η Νένα, καθώς πολλοί δεν συνειδητοποιούν ότι "είναι λάθος να προσπαθούμε να φέρουμε το βουνό στα μέτρα μας. Πρέπει να μάθουμε να ζούμε μ’ αυτό, δείχνοντας το σεβασμό που του αρμόζει". Ταυτισμένη με την ελευθερία βρίσκει τη ζωή στο βουνό η Ελένη, ενώ μια όχι και τόσο προφανή διαπίστωση κάνει ο Θανάσης, τονίζοντας κατεργάρικα ότι το καλοκαίρι, όταν οι παραθαλάσσιες περιοχές ψήνονται από τον καύσωνα, στον Παρνασσό θέλουν κουβέρτα!
Αν στην Αγόριανη, πάντως, ο χειμώνας είναι παγωμένα μαγικός και το καλοκαίρι δροσερό και γεμάτο αγροτικές εργασίες, τι δραστηριότητες απασχολούν τους υπόλοιπους βουνίσιους; Όταν φτάνει η βαρυχειμωνιά στο Πήλιο, η Ελένη παίρνει θέση μπροστά στο τζάκι με το τσιπουράκι ή το κρασί της σοδειάς και καθαρίζει καρπούς όπως κυδώνια και κάστανα. Για τον Γιώργο και τη Βίκυ που ζουν και βιοπορίζονται, ή –όπως μου επισημαίνουν– προσπαθούν να βιοπορίζονται στον Πάρνωνα, η ημέρα ξεκινάει στις 6 το πρωί με ποικίλες εργασίες στο καφενείο, στο εργαστήριό τους και στην ΚΟΙΝΣΕΠ. Ο χειμώνας στο Μαίναλο είναι μακρύς, "από Αύγουστο σεγκούνι" έλεγε η γιαγιά της Νένας, παρότι με εξαίρεση μικρές περιόδους που είτε βρέχει ή χιονίζει πολύ, οι υπαίθριες δραστηριότητες είναι εφικτές. Όμως, ακόμη και αν ο καιρός δεν συμφωνεί… ευκαιρία για λίγο χουζούρι!
Στα όρη, στα ψηλά βουνά
Ένα ταξίδι στις ορεινές περιοχές της χώρας μας αρκεί για να ξυπνήσει σ’ ένα αμετανόητο παιδί της πόλης αυτή την ακόρεστη όρεξη για την off road εξερεύνηση των βουνών. Δεν είναι ερώτηση, είναι διαπίστωση, τουλάχιστον προσωπική, αφού οι τόσο διαφορετικές εικόνες με έκαναν να απορώ αν όλα αυτά τα μέρη βρίσκονται, πράγματι, στον τόπο μας! Κάπως έτσι, ψάχνοντας ορθολογισμό σε αυτό τον ενθουσιασμό, οι ορεσίβιοι μου δίνουν τα φώτα τους. Κατά τον Θανάση, οι ορεινοί προορισμοί αξίζει να γίνουν ταξιδιωτική τάση γιατί ο επισκέπτης μπορεί να έρθει σε ουσιαστική επαφή με τη φύση, τα ζώα και τα πραγματικά καιρικά φαινόμενα, γι’ αυτό προσπαθεί να συνδέσει τους ανθρώπους της πόλης με το βουνό, οργανώνοντας θεματικές εκδρομές και κάνοντας μαθήματα παραδοσιακής μαγειρικής με πρωταγωνιστή τον περίφημο τράγο με μακαρόνια.
Καθώς απολαμβάνουν το "κολατσιό του οδοιπόρου", όπως το ονομάζουν, δηλαδή ψωμί-τυρί-ελιές, ο Γιώργος και τη Βίκυ ξεδιπλώνουν τα πλεονεκτήματα της αύξησης της επισκεψιμότητας, που μπορεί να βοηθήσει πρώτα απ’ όλα τις τοπικές κοινωνίες, κυρίως προσφέροντας θέσεις εργασίας και, σε δεύτερο επίπεδο, αμβλύνοντας τους "διαχωρισμούς" μεταξύ των ανθρώπων της υπαίθρου και αυτών των αστικών κέντρων.
Με το Πήλιο ως ορμητήριο, η Ελένη θα ήθελε να προσφέρει μια ολιστική εμπειρία διαμονής και γνωριμίας με την πιο ανόθευτη πλευρά του βουνού, όπου ο σοφός Χείρωνας "θα διδάξει" τα μυστικά των αμέτρητων βοτάνων που κρύβονται στην οργιώδη φύση. "Εξάλλου, όσο οι άνθρωποι έρχονται σε επαφή με το βουνό, γίνονται ξανά παιδιά, ηρεμούν και είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες και τις προκλήσεις της πόλης", μου εξηγεί.
Την αγάπη για τον τόπο ως βασικό κίνητρο για την ειλικρινή φιλοξενία σημειώνει η Νένα, που μοιράζεται με τους επισκέπτες διαδρομές μέσα στο δάσος για συλλογή βοτάνων και οικογενειακές συνταγές με ντόπια προϊόντα. Άλλωστε, επιχειρηματολογεί, "το πιο νόστιμο φαγητό είναι αυτό που έχεις δουλέψει για να το φας: τα χόρτα ή τα μανιτάρια που μάζεψες ύστερα από ώρες περπάτημα στη φύση. Συνδυαστικά, βέβαια, με το τυρί από τον τσοπάνη ή το ζυμωτό ψωμί το ψημένο στη θράκα του τζακιού". Πόσο δίκιο έχει! Δοκιμάζοντας ένα τέτοιο κολατσιό μπορείς να συμπυκνώσεις όλη τη γεύση των ελληνικών βουνών, τα οποία τελικά καταφέρνουν να μαγνητίζουν το ενδιαφέρον των ταξιδιωτών. Κάτι που η Νένα τόσα χρόνια στο Μαίναλο δείχνει να γνωρίζει καλά: "Οι ορεινοί προορισμοί είναι ιδανικοί για βιωματικά ταξίδια, αφού προσφέρουν ολότελα διαφορετικές εμπειρίες, από φυσιολατρικές και αθλητικές μέχρι πολιτιστικές και οικογενειακές. Δεν είναι απλώς τάση, είναι must!".
