Εσθονία | Λετονία | Λιθουανία: 8 μέρες, 1.400 χιλιόμετρα και 6 στάσεις στα τρία μικρά κράτη της Βαλτικής θάλασσας, σ’ ένα οδοιπορικό που ευωδιάζει gingerbread και ζεστό μπαχαρένιο κρασί.
Από την Πωλίνα Παρασκευοπούλου
Επειτα από δύο χριστουγεννιάτικες περιόδους με απαγορεύσεις και περιορισμούς, η επιστροφή θέλει ένα ταξίδι που θα πάρει με συνοπτικές διαδικασίες τη ρεβάνς. Κι αυτό απαιτεί λίγη μαγεία! Χιονισμένα τοπία, χριστουγεννιάτικα λαμπιόνια, τρενάκια που περνούν μέσα από μεσαιωνικές πόλεις με χριστουγεννιάτικο αμπαλάζ, κουκλίστικα κτίρια γύρω από πλατείες που φιλοξενούν παραμυθένιες χριστουγεννιάτικες αγορές, ξύλινα μαγαζάκια σοκολάτας και ζεστό κρασί που ξορκίζει το κρύο, δημιουργούν ένα σύνολο που θα παίρναμε όρκο πως έχει πασπαλιστεί με κάποια μαγική χρυσόσκονη. Το ταξίδι σε ευρωπαϊκές πόλεις την περίοδο των Χριστουγέννων έχει εξελιχθεί στο αγαπημένο μου χόμπι.
Tallinn: Mια πόλη-παραμύθι
Λίγες ημέρες πριν από το ταξίδι μας, το θερμόμετρο στην εσθονική πρωτεύουσα είχε κατρακυλήσει στους -21°C και, παρότι η θερμοκρασία επανήλθε στους… -1°C όταν φτάσαμε, το χιόνι που κάλυπτε τα πάντα διατηρούνταν αφράτο. Η νυχτερινή ομίχλη είχε προσθέσει μια ατμοσφαιρική αύρα που μαζί με τα χριστουγεννιάτικα λαμπιόνια ζωντάνευαν μπροστά μας σελίδες παραμυθιών.
Σε κάθε στροφή, σε κάθε δρομάκι αυτής της παλιάς πόλης με τη μεσαιωνική φυσιογνωμία, η μαγεία των Χριστουγέννων είναι διάχυτη. Ευωδίες από ζεστό κρασί και ζαχαρωτά πλημμυρίζουν τα ρουθούνια, οδηγώντας μας στην πλατεία του Δημαρχείου. "Ντινγκ ντονγκ ντινγκ ντονγκ". Από τα μεγάφωνα αντηχούν αγγελικές φωνές μιας παιδικής χορωδίας που τραγουδούν το "Carol of the Bells" και χαρίζουν την αίσθηση πως υπάρχει άπλετη ομορφιά στον κόσμο μας. Μικρά ξύλινα σπιτάκια γύρω από το επιβλητικό δέντρο με τα χρυσά στολίδια στη μέση της πλατείας πουλούν χειροποίητα μάλλινα γάντια, poncho και καλτσοπαντόφλες, χριστουγεννιάτικα στολίδια, χρωματιστές μινιατούρες των γραφικών παλιών σπιτιών του Ταλίν, μελόψωμο, αλλά και λουκάνικο αίματος με ξινολάχανο και φυσικά ζεστό κρασί με μπαχαρικά (που εδώ δεν λέγεται Glühwein, αλλά Glögg), αυτό το νέκταρ που θα μπορούσε να ζεστάνει με χριστουγεννιάτικη θέρμη και την πιο παγωμένη καρδιά.
Μια φύλακας με κόκκινη μπέρτα πλάι σ’ ένα χριστουγεννιάτικο τρενάκι συμπληρώνουν την εικόνα αυτής της λιλιπούτειας χριστουγεννιάτικης αγοράς, που βραβεύτηκε το 2019 ως η καλύτερη της Ευρώπης. Το αστέρι της, βέβαια, παραμένει το δέντρο, το οποίο η πόλη, πρώτη σε όλη την Ευρώπη, εκθέτει μπροστά από το δημαρχείο της από το 1441.
Τα μεσαιωνικά τείχη που έχουν αναγνωριστεί ως μνημείο από την UNESCO, οι πέτρινοι οβελίσκοι, οι παλιές γειτονιές των εμπόρων με τα σπίτια σε παστέλ χρώματα, τα λιθόστρωτα δρομάκια, τα μεσαιωνικά εργαστήρια, το παλαιότερο εν λειτουργία φαρμακείο της Ευρώπης (Raekoja plats 11), τα μαγαζάκια με τις αντίκες και οι κάτοικοι που προτιμούν τις βόλτες με τα πόδια ή το ποδήλατο (γι’ αυτό και σπάνια υπάρχει κίνηση στους δρόμους), όλα συνηγορούν στο να νιώσουμε πρωταγωνιστές σε μεσαιωνικό παραμύθι.
Ανηφορίζοντας το λόφο Toompea για πανοραμική βίστα στην πόλη, θα αντικρίσετε τη βαριά πόρτα που έκλεινε κάθε βράδυ χωρίζοντας τις δύο γειτονιές του παλιού Ταλίν. Ένα pop-up παγοδρόμιο στην οδό Harju (λίγα βήματα από τη χριστουγεννιάτικη αγορά) δίπλα από την ιστορική εκκλησία του Αγίου Νικολάου, με χριστουγεννιάτικες μελωδίες που αντηχούν από τα μεγάφωνα, συμπληρώνει την εορταστική μαγεία.
Εμπειρία αποτελεί το θεματικό εστιατόριο "Old Hansa" (Vana turg 1) που δεν περιορίζεται στη διακόσμηση, τις παραδοσιακές ενδυμασίες των σερβιτόρων και τους μουσικούς που παίζουν παλιά μουσικά όργανα, αλλά το τερματίζει με ένα συνδυασμό πιάτων που μαγειρεύονται σύμφωνα με συνταγές 700 ετών με υλικά που θα χρησιμοποιούσαν στον Μεσαίωνα (μη σκεφτείτε να ζητήσετε Cola, δεν υπήρχαν τέτοια ροφήματα εκείνα τα χρόνια).
Για πιο σύγχρονες επιρροές, δοκιμάστε το "Rado Restoran" (Vene 7) με εποχικό μενού, που αλλάζει καθημερινά, και πρώτες ύλες από την κεντρική αγορά του Ταλίν. Η πόλη, ωστόσο, έχει επιρροές από τη Δύση αλλά και την Ανατολή, με το ινδικό "Elevant resto" (Vene 5) να το επιβεβαιώνει περίτρανα.
Cesis: H ρομαντική μεσαιωνική πόλη της Λετονίας
Ύστερα από δύο βράδια στο Ταλίν, η πυξίδα μας έδειξε Λετονία και τη μικρή γραφική μεσαιωνική πόλη Κέσις, που αποτελεί έναν από τους τρεις αρχαιότερους οικισμούς της χώρας. Μπήκε στο πλάνο μας για μια διανυκτέρευση, λόγω της στρατηγικής του θέσης ανάμεσα σε Ταλίν και Βίλνιους, αλλά τελικά αποδείχτηκε κίνηση ματ. Είχαμε κλείσει ένα cabin house, ονόματι "Virgabali", μόλις 7 χιλιόμετρα έξω από το Κέσις, στο Εθνικό Πάρκο Gauja, κοντά στο δρόμο που περιβάλλεται από παρθένα φύση, αλλά δεν φανταζόμασταν ότι θα αποτελούσε ένα από τα highlights του ταξιδιού μας.
Κοιμηθήκαμε με τον απαλό ήχο των νιφάδων που έπεφταν έξω απ’ το παράθυρό μας και ξυπνήσαμε μέσα σε μια κάτασπρη απεραντοσύνη, μπροστά στην παγωμένη λίμνη. Από την ξύλινη κούνια, που κρέμεται από ένα γιγαντιαίο δέντρο στο πίσω μέρος του σπιτιού, θα νιώσετε πως αιωρείστε πάνω από το χιόνι, ενώ το γραφικό σκηνικό ολοκληρώνουν οι καμινάδες που καπνίζουν στις χιονισμένες τριγωνικές στέγες των λιγοστών σπιτιών της περιοχής.
Περπατήστε στα σκεπασμένα απ’ το χιόνι πλακόστρωτα δρομάκια του ιστορικού κέντρου (ίδια κι απαράλλακτα από τον Μεσαίωνα), με τα χρωματιστά ξύλινα σπίτια δεξιά κι αριστερά και τα μεσαιωνικά κτίρια με τις κόκκινες κεραμοσκεπές, τις κλειστές αυλές και τις ανακαινισμένες προσόψεις. Θυμίζει κάποιο χωριουδάκι από σελίδες παραμυθιού τυλιγμένο στο λευκό του πέπλο, ενώ το (ομώνυμο) μεσαιωνικό κάστρο με τους πύργους του –εντυπωσιακός αυτόπτης μάρτυρας της τοπικής ιστορίας– και το μεγαλειώδες πάρκο με την τεχνητή λίμνη, τα ρομαντικά κιόσκια και τα επιβλητικά σκαλοπάτια προσδίδουν επιπλέον ρομαντική γοητεία σ’ αυτό το ήδη άκρως γραφικό μέρος της γης.
Η μυρωδιά της κανέλας θα σας οδηγήσει στο "Cafe7bar" (Rigas 7), με το σκανδιναβικό interior, για ένα φλιτζάνι ζεστή σοκολάτα και σπιτικά κέικ με προϊόντα της Λετονίας. Όταν το φυσικό φως αποσύρεται, τα φώτα από τα φανάρια στα δρομάκια και τα κεριά στα εστιατόρια δημιουργούν ένα ζεστό, cosy σκηνικό, που αρμόζει γάντι στα Χριστούγεννα. Τις γιορτινές μέρες, μια λιλιπούτεια χριστουγεννιάτικη αγορά στην πλατεία των Ρόδων φιλοξενεί βιοτέχνες και τοπικούς παραγωγούς, ενώ τεχνίτες καλωσορίζουν τους επισκέπτες της πόλης στα στολισμένα εργαστήριά τους για να γνωρίσουν παραδοσιακές τέχνες που χάνονται. Η παραμονή της Πρωτοχρονιάς γιορτάζεται με πυροτεχνήματα στην πλατεία Vienības.
Vilnius: H ανατρεπτική μπαρόκ πρωτεύουσα
Η αναχώρηση για τη Λιθουανία έγινε με βαριά καρδιά. Ποιος θέλει να εγκαταλείψει τη Winter Wonderland; Η απογοήτευσή μας μεγάλωνε όσο απομακρυνόμασταν και διαπιστώναμε πως το χιόνι αραιώνει. Φτάσαμε στo στολισμένο Βίλνιους αργά το βράδυ και κατευθυνθήκαμε προς την παλιά πόλη (προς ανεύρεση του airbnb μας), που μας χάρισε μια πρώτη μικρή γεύση, πολλά υποσχόμενη.
Το επόμενο πρωί, ύστερα από μια ζεστή σοκολάτα με marshmallows και υπερ-γευστικά bagels στο μινιόν "Beigelistai" (Literatų g. 7), κρυμμένο σ’ ένα στενάκι της παλιάς πόλης, ξεκίνησε η εξερεύνηση της λιθουανικής πρωτεύουσας με το μεσαιωνικό couleur locale και της χριστουγεννιάτικης αγοράς στην πλατεία του καθεδρικού ναού. Κατάλευκα ξύλινα σπιτάκια με περίτεχνα στολίδια περιστοιχίζουν το εντυπωσιακό δέντρο του Βίλνιους, το οποίο στολίζεται με διαφορετικό θέμα κάθε χρόνο. Προσωπικά, βρήκα τη συγκεκριμένη αγορά κάπως "ψυχρή" σε αντίθεση με το στολισμό των καταστημάτων στην οδό του κάστρου (Pilies) και στα στενά σοκάκια του 15ου αιώνα, που χαρίζουν στην πόλη χριστουγεννιάτικη μαγεία. Δεν γίνεται να μην κοντοσταθεί κάποιος στο "Balzac restaurant" (Savičiaus g. 7, 01127) με γαλλική καταγωγή και παραμυθένια στολισμένη πρόσοψη ή στο καφέ-ζαχαροπλαστείο "Poniu Laime" (Stiklių g. 14, 01131) με υπερμεγέθη στολίδια και χριστουγεννιάτικα μπαστούνια πάνω από την πόρτα.
Σ’ ένα σοκάκι στην Εβραϊκή συνοικία της παλιάς πόλης έχουν "φυτρώσει" γιγάντια ροζ μανιτάρια στο σκηνικό ενός ολάνθιστου κήπου με χριστουγεννιάτικα φαναράκια, έξω από το παραμυθένιο (και άκρως ινσταγκραμικό) "Augustas ir Barbora Love Story Café" (Savičiaus g. 7, 01127), εμπνευσμένο από την πιο διάσημη (και τραγική) ιστορία αγάπης στη Λιθουανία. Το Βίλνιους αποτελεί τη μεγαλύτερη μπαρόκ παλιά πόλη ολόκληρης της Ευρώπης και συγκεντρώνει τις σημαντικότερες ευρωπαϊκές αρχιτεκτονικές τάσεις (αναγεννησιακή, γοτθική, ροκοκό, νεοκλασική, αρ νουβό με μικρές δόσεις ρωσικής ορθοδοξίας), ενώ προστατεύεται από την UNESCO ως μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Στην άλλη άκρη της Παλιάς Πόλης, κάθε περίπατος καταλήγει στο πιο ξακουστό "προσκύνημα" του Βίλνιους, τις Πύλες της Ανατολής, με μια χρυσή εικόνα της Παναγίας πάνω από την Πύλη. Θα περιπλανηθείτε σε όλη την πόλη με ευκολία, από τη συνοικία των καλλιτεχνών (Užupis) με τις αντικερί και τις γκαλερί, την οικολογική αγορά Tymo μέχρι την εντυπωσιακή εκκλησία της Αγίας Άννας, δίπλα στον παραπόταμο Vilnia έως τις όχθες του ποταμού Neris, αλλά και τη νέα πόλη με τα φουτουριστικά κτίρια, για να καταλήξετε στο Δημαρχείο με το εντυπωσιακό δέντρο και τα ιγκλού γύρω του γεμάτα χριστουγεννιάτικα στολίδια και λιχουδιές.
Trakai: Mια πόλη εθνικό πάρκο
Παρότι αυτό το μέρος αρχικά δεν συμπεριλαμβανόταν στο πρόγραμμά μας (αν και αποτελεί σύμβολο του λιθουανικού τουρισμού, όπως η Βενετία για την Ιταλία ή η Αγία Πετρούπολη για τη Ρωσία), αποφασίσαμε να κάνουμε μια στάση για να δούμε το φημισμένο και καλοδιατηρημένο κάστρο, το μοναδικό στην ανατολική Ευρώπη που έχει χτιστεί πάνω σε νησί.
Περπατήστε δίπλα από πολύχρωμα ξύλινα σπίτια με τις τριγωνικές στέγες σε μια πόλη που μοιάζει να ξεπήδησε από τη σφαίρα της φαντασίας κάποιου παραμυθά. Η λέξη "trakai" στα λιθουανικά σημαίνει "ξέφωτο του δάσους" και στ’ αλήθεια ολόκληρη η πόλη είναι ένας παράδεισος με αύρα άλλης εποχής, που περιβάλλεται από δάση. Δεν είναι τυχαίο ότι κάποτε η "απόλυτη πρίμα μπαλαρίνα" και επίτιμη πολίτης του Τρακάι, Μάγια Πλισέτσκαγια, δήλωσε πως αν υπάρχει παράδεισος στη Γη, βρίσκεται εδώ.
Πάνω στην ώρα της άφιξης του κόκκινου χριστουγεννιάτικου τρένου που βολτάρει στην πόλη με γιορτινές μελωδίες στα ηχεία του, περάστε την ξύλινη γέφυρα, μήκους 300 μέτρων, πάνω από τη λίμνη Galvė, που σε πολλά σημεία, από τον πάγο, μοιάζει με υαλοπίνακα με χιλιάδες σπασμένα κομμάτια γυαλιού, και μπείτε στο γοτθικό κάστρο που χτίστηκε αρχικά τον 14ο αιώνα με κόκκινα τούβλα, για να περιηγηθείτε στα αυτοκρατορικά υπνοδωμάτια. Μέσα στο κάστρο (το οποίο είναι επίσης στολισμένο, μια εικόνα όχι και τόσο συνηθισμένη) υπάρχει μουσείο που λειτουργεί από το 1962 και φιλοξενεί πάνω από 400 χιλιάδες αντικείμενα και ντοκουμέντα από την ιστορία της περιοχής.
Εκτός κάστρου (αλλά με τη θεσπέσια θέα του), υπάρχει μια εμπειρία που διεγείρει τις αισθήσεις. Στο εστιατόριο "Apvalaus Stalo Klubas" (Karaimų g. 53A, 21104), οι γευστικοί κάλυκες παίρνουν την πρωτοκαθεδρία. Ένα δείπνο στο σκοτάδι αποτελεί πρόκληση για την αναγνώριση των γεύσεων στα τυφλά.
Kaunas: το αυθεντικό πνεύμα της Λιθουανίας
Φτάσαμε στη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Λιθουανίας, όταν ο ήλιος είχε ήδη αρχίσει να δύει για τα καλά. Το Μεσαιωνικό κάστρο (το παλαιότερο της χώρας), που έχει χτιστεί στο σημείο συνάντησης δύο ποταμών της Λιθουανίας, του Nemunas και του Neris (για την απόκρουση των συχνών επιθέσεων των σταυροφόρων), δεσπόζει στην είσοδο της πόλης. Γύρω από το κάστρο βρίσκεται η "καρδιά" του Κάουνας, το Confluence Park, ενώ κοντά στο σημείο που ενώνονται οι δύο ποταμοί υπάρχει ένας παγανιστικός βωμός, όπου γίνονταν τελετές στην αρχαιότητα.
Στην πλατεία του Δημαρχείου θα συναντήσετε τις χριστουγεννιάτικες αγορές που για εμάς αποτέλεσαν την πιο ευχάριστη έκπληξη! Από τα μεγάφωνα αντηχούν χριστουγεννιάτικες μελωδίες, ενώ γύρω από το πανύψηλο φωταγωγημένο δέντρο έχουν στηθεί διάφανα ιγκλού που φιλοξενούν χριστουγεννιάτικους γευστικούς πειρασμούς και στολίδια. Η πόλη είναι γνωστή για τα καινοτόμα χριστουγεννιάτικα δέντρα της, παράδοση που ξεκίνησε το 2011 μ’ ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο φτιαγμένο εξ ολοκλήρου από ανακυκλωμένα πλαστικά μπουκάλια. Ένα ταξίδι στη χριστουγεννιάτικη Βαλτική είναι σίγουρα ελλιπές χωρίς αυτή την πόλη.
Αφού χορτάσετε το χαρούμενο κλίμα και τις μυρωδιές των Χριστουγέννων, περπατήστε την οδό Βίλνιους, που είναι αναμφισβήτητα ο πιο όμορφος δρόμος της Παλιάς Πόλης του Κάουνας. Αποτελεί, επίσης, την παλαιότερη οδό της πόλης και ήταν μέρος του δρόμου που οδηγούσε στο Βίλνιους τον Μεσαίωνα. Σήμερα, διατηρεί ακόμη την παλιά της αίγλη, με παλιά σπίτια από κόκκινο τούβλο να κοσμούν τις δύο της πλευρές. Προτού αναχωρήσετε, περπατήστε και τον μεγαλύτερο πεζόδρομο της περιοχής, τη λεωφόρο Laisvės (Laisvės alėja) γεμάτη με μοδάτα μπαρ, funky εστιατόρια και cosy βιβλιοπωλεία. Το "Casa della pasta" (Laisvės al. 27) αποτελεί μια πολύ γευστική επιλογή για το δείπνο σας, το αποτέλεσμα του έρωτα μιας ντόπιας κι ενός Ιταλού. Το δεύτερο δημιούργημά τους στην οδό Vilniaus, το "Edizione California" (Vilniaus gatvė 17), προκαλεί συνειρμούς με σταρ του σινεμά.
Riga: Mια πόλη ανοιχτό μουσείο
Αντικρίσαμε τον τελικό μας προορισμό, την πρωτεύουσα της Λετονίας, αργά το βράδυ, μια πόλη (η μεγαλύτερη στη Βαλτική) που αποκαλείται το "Παρίσι του Βορρά". Το πρώτο πράγμα που κάναμε το επόμενο πρωί ήταν να αναζητήσουμε τη λουθηρανική εκκλησία του Αγίου Πέτρου, που εποπτεύει τη Ρίγα από τα 123 μέτρα. Ανεβήκαμε (με ασανσέρ) στο καμπαναριό, για να απολαύσουμε όλη την πόλη από ψηλά. Χτισμένη στις όχθες του ποταμού Νταουγκάβα, η Ρίγα αποτελεί μια μητρόπολη με ιστορία 800 ετών. Από τη μια η ιστορική παλιά πόλη με τις μεσαιωνικές γειτονιές που απλώνεται σε τρία τετραγωνικά χιλιόμετρα (τόπος παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO) και από την άλλη η νέα πόλη με τα πάρκα και τα βουλεβάρτα του 19ου αιώνα. Αφού χορτάσετε θέα, κατεβείτε από το καμπαναριό για να κατευθυνθείτε προς την πλατεία Dome, με τον πελώριο καθεδρικό ναό (το μεγαλύτερο στη Βαλτική) που χρονολογείται από τον 13ο αιώνα. Εκεί βρίσκεται η πιο γνωστή χριστουγεννιάτικη αγορά της Ρίγα που μοσχοβολάει εορταστικά αρώματα, με ξύλινες καλύβες κι ένα θεόρατο χριστουγεννιάτικο δέντρο.
Περιηγηθείτε στο λαβύρινθο με τους ξύλινους πάγκους με κεριά και χειροτεχνίες από ξύλο και ασήμι, πίνοντας ζεστό κρασί και τρώγοντας ψητά κάστανα και αμύγδαλα. Η Ρίγα είναι μια πόλη ανοιχτό μουσείο. Οι μεσαιωνικές γειτονιές συνδέονται με τις αρ νουβό συνοικίες μέσω στενών γραφικών πεζόδρομων, τα σπίτια των παλιών εμπόρων με τις εντυπωσιακές προσόψεις (κοντοσταθείτε στο συγκρότημα "Three Brothers", καθένα από τα κτίρια επιδεικνύει διαφορετικές περιόδους της κατασκευαστικής ανάπτυξης στη μεσαιωνική Λετονία) και τα γραφικά μαγαζάκια με τα ευφάνταστα είδη δώρων. Μια στάση στο εστιατόριο "DOM" (έστω για μία φωτογραφία στην πρόσοψη), όπου η λετονική κουζίνα συναντά τον κόσμο, είναι επιβεβλημένη (Jauniela 16).
Τι να δοκιμάσετε
Cepelinai
Το εθνικό πιάτο της Λιθουανίας είναι ευμεγέθη ντάμπλινγκ πατάτας γεμιστά με αλεσμένο κρέας και σερβίρονται με μπέικον, φέτες χοιρινού και κρέμα γάλακτος. Το πιάτο πήρε το όνομά του από τον Graff von Zeppelin, λόγω της ομοιότητας μεταξύ των ζυμαρικών και του αερόπλοιου.
Pirukas
Τυπικό εσθονικό σνακ, αποτελείται από "τσέπες" ζύμης γεμάτες με διάφορα υλικά (από κρέας, ζαμπόν και λάχανο μέχρι ρύζι, μανιτάρια και καρότα). Mπορεί να γίνει με σφολιάτα με ζυμάρι ψωμιού.
Κarbonāde
Με καταγωγή από τη Λετονία, φτιάχνεται με χοιρινή κοτολέτα παναρισμένη σε αλεύρι, αβγά και τριμμένη φρυγανιά. Μια αλμυρή σάλτσα μανιταριών αλείφεται από πάνω, ενώ βραστές πατάτες με άνηθο, λάχανο, τουρσιά και φέτες από ψωμί σίκαλης, συχνά, συμπληρώνουν το πιάτο.
