Ταξιδέψαμε στην πολυσχιδή επαρχιακή πόλη της αυτόνομης περιφέρειας της βορειοανατολικής Ιταλίας Φριούλι-Βενέτσια Τζούλια, με αφορμή το διεθνές γαστρονομικό φεστιβάλ "Ein Prosit", και καταγράφουμε τις εντυπώσεις από έναν όχι ιδιαίτερα γνωστό προορισμό, κάτι που –κατά τη γνώμη μας– θα πρέπει ν’ αλλάξει.
Αν οπτικοποιούσα μια πόλη όπως το Ούντινε σε προσωπογραφία, θα του έδινα τη μορφή της Μόνα Λίζα. Η αινιγματική έκφραση με το ελαφρύ μειδίαμα είναι ένας παραλληλισμός ασυνήθιστος για περιγραφή ταξιδιωτικής εμπειρίας, ωστόσο αντιπροσωπεύει την αίσθηση που αυτός ο τόπος προσφέρει στον επισκέπτη. Με πληθυσμό 100.000 κατοίκων και συνορεύοντας με την Αυστρία στα βόρεια, τη Σλοβενία στα ανατολικά και την Αδριατική Θάλασσα στα νότια, το Ούντινε είναι ένα ιδιότυπο αμάλγαμα επαρχιακής πόλης που, προλεταριακή και εκλεπτυσμένη, φιλική και καλλιεργημένη, αν βρισκόταν κάπου στην Τοσκάνη, θα έχαιρε σίγουρα πλήρους εκτίμησης των επίδοξων ταξιδιωτών. Δεν φιγουράρει σε κεντρική θέση στο καλεντάρι των περιηγήσεων, ενώ δεν θεωρείται γνωστό πολιτιστικό και γαστρονομικό λίκνο, παρόλο που διαθέτει μια γκάμα από εντυπωσιακές ατραξιόν, πλατείες και osterias με αλέγκρα φινέτσα. Αυτή όμως είναι η γοητεία της. Δηλώνει ότι έχει τα φόντα ενός προορισμού, όχι απλού περάσματος, αναδεικνύοντας τα χαρίσματά της απλόχερα σε όσους έχουν πραγματικά διάθεση να τα ανακαλύψουν.
Από τα μουσεία και τις γκαλερί μέχρι το "σαλόνι" της πόλης
Πρωτεύουσα της μεσαιωνικής Patria del Friuli, το Ούντινε έχει μακρά και ενδιαφέρουσα ιστορία· κυβερνήθηκε από τους Ρωμαίους, τους Λομβαρδούς και τους Βενετούς και εξελίχθηκε σε σημαντικό οικονομικό και εμπορικό κέντρο κατά τη μεσαιωνική περίοδο. Το μεσαιωνικό κέντρο είναι χαρακτηριστικό δείγμα κομψής γοτθικής αρχιτεκτονικής βενετσιάνικου στιλ και σήμερα έχει εξελιχθεί σε ένα ιδιόρρυθμο mix & match μπολιασμένο με σύγχρονα στοιχεία. Τα περισσότερα από τα ιστορικά μνημεία της χρονολογούνται από εκείνη την εποχή: Η Piazza Libertà, η κεντρική πλατεία και μία από τις ομορφότερες της πόλης, η Loggia del Lionello, ένα παλάτι σε βενετσιάνικο-γοτθικό στιλ που μοιάζει με αυτό της Piazza San Marco της Βενετίας, ο Πύργος του Ρολογιού, ένα κάστρο που χτίστηκε από τους Βενετούς το 1517 και στεγάζει μία από τις αρχαιότερες αίθουσες του κοινοβουλίου της Ευρώπης. To Castello, το κάστρο του Ούντινε, που ανοικοδομήθηκε στα μέσα του 16ου αιώνα μετά από σεισμό του 1511, προσφέρει σπάνια θέα στην πόλη και στις χιονισμένες κορυφές πέρα από αυτήν, ενώ στεγάζει διάφορες συλλογές στα Museo del Risorgimento, Museo Archeologico, Galleria d’arte antica και Museo della fotografia, που φιλοξενεί σε ξεχωριστές αίθουσες στους ορόφους του. Ενδιαφέρον έχει και το Visionario, ο πολυκινηματογράφος που λειτουργεί επίσης ως κέντρο τεχνών, φιλοξενώντας εκθέσεις, συναυλίες και εκδηλώσεις ποίησης και λογοτεχνίας.
Επιπλέον, η πόλη φιλοξενεί πολλά σημαντικά φεστιβάλ και εκδηλώσεις, όπως το "Far East Festival" (το 2023 πραγματοποιείται τον Απρίλιο) –αν είστε τυχεροί, κάπου μπορεί να "τρακάρετε" τον Τζάκι Τσαν–, η έκθεση-γιορτή "Fiera della Santa Caterina", διάρκειας δύο εβδομάδων που (κάθε Νοέμβριο) από το 1485 με καντίνες, πάγκους με κάθε λογής εμπορεύματα και καρουζέλ, καθώς και το ετήσιο διεθνές φεστιβάλ "Ein Prosit" (κάθε Οκτώβριο), στο οποίο μάλιστα φέτος φιλοξενήθηκαν περισσότερα από 70 ηχηρά ονόματα του παγκόσμιου γαστρονομικού στερεώματος σε ένα κρεσέντο γεύσης, αφορμή της φετινής μου επίσκεψης. Μην παραλείψετε να επισκεφτείτε το "Casa Cavazzini", το κομψό μουσείο μοντέρνας και σύγχρονης τέχνης, αλλά και την γκαλερί "Tina Modotti", στην πρώην ιχθυαγορά, που από το 2009 φιλοξενεί εκθέσεις φωτογραφικών έργων, τόσο από την τεράστια κληρονομιά που φυλάσσεται στα μουσεία της πόλης, όσο και από το εξωτερικό. Περνώντας τη μέρα σας στα στενά μεσαιωνικά δρομάκια και τα γραφικά κανάλια, θα καταλήξετε στην Piazza San Giacomo, το "σαλόνι" της πόλης, όπου οι ντόπιοι σταματούν για έναν εσπρέσο ή για το τελετουργικό του απογευματινού aperitivo.
Η αφρόκρεμα της ιταλικής και παγκόσμιας γαστρονομίας στο "Ein Prosit"
Φέτος, για 23η χρονιά, το Ούντινε, στο πλαίσιο του φεστιβάλ "Ein Prosit", φιλοξένησε σειρά δείπνων με περισσότερους από 60 σεφ βραβευμένων εστιατορίων από κάθε γωνιά της υφηλίου, οι οποίοι από τις 19 έως και τις 23 Οκτωβρίου μαγείρεψαν ειδικά μενού σε εστιατόρια της πόλης, μόνοι ή από κοινού με συναδέλφους τους. Είναι σημαντικό "highlight" για την ατζέντα των γαστροφίλ, δεδομένου ότι σπανίως συνυπάρχουν τόσα ηχηρά ονόματα του παγκόσμιου γαστρονομικού τερέν αλλά και νέα ταλέντα στην ίδια γεωγραφική περιοχή. Στα προσωπικά highlights των μαγειρικών περφόρμανς, η εκμαυλιστική entrecote με τσιμιτσούρι, ψημένη σε αυθεντική parillia, από τον Guido Tassi ("Don Julio"), στο δείπνο συνεργασίας με την εξαιρετικά επικοινωνιακή Jessica Rosval, που έδωσε επίσης ένα πολύ αντιπροσωπευτικό δείγμα της δουλειάς που γίνεται στο "Casa Maria Luigia".
Αξέχαστη και η δικαίως φημισμένη καρμπονάρα του Ciro Scamardella, όπως και η βαθιά νόστιμη pasta eliche με λαγό και σάλτσα Genovese και μους pecorino, που αποκάλυψε την comfort πλευρά του μισελενάτου Francesco Sodano, σε μενού που ταίριαξε γάντι στην "Osteria al Cappello" που τον φιλοξενούσε. Αντίστοιχα, τη δική του φιλοσοφία έφερε στο "Alla Tavernetta" το αλέγκρο δίδυμο των Chiara Pavan και Francesco Brutto, δένοντας τη zero waste βιώσιμη λογική τους με αυτή του enfant terrible της ιταλικής κουζίνας Moreno Cedroni. Ο Cedroni, μάλιστα, τρέχοντας με το τηγάνι από τραπέζι σε τραπέζι, μας σέρβιρε και δεύτερη μερίδα του ριζότο του με στρείδια, θεωρώντας δεδομένο ότι θα τη ζητούσαμε… Aλησμόνητο και το άψογο 5άστερο μενού των Emanuele Scarello ("Agli Amici") και Massimiliano Alajmo ("La Calandre").
Aperitivo, κρασί και γαστρονομία
Τα εστιατόρια της πόλης αποτίνουν φόρο τιμής στη μακρά οινοποιητική της παράδοση και τα περισσότερα σερβίρουν παραδοσιακές σπεσιαλιτέ της περιοχής του Φριούλι, η κουζίνα της οποίας έχει έντονες αυστριακές και κεντροευρωπαϊκές επιρροές. Οι επιλογές για φαγητό και κρασί είναι αρκετές, ενδιαφέρουσες και για κάθε βαλάντιο. Ξεχώρισα την "Osteria Al Capello" (osteriaalcappello.it), ένα ιστορικό εστιατόριο που στεγάζεται σε κτίριο του 1500 και βρίσκεται στο ιστορικό κέντρο. Εδώ θα βρείτε τυπικά πιάτα της περιοχής Φριούλι-Βενέτσια όπως το frico, μια νόστιμη πίτα με πατάτες και τυρί, με μαλακή καρδιά και τραγανή κρούστα, που σερβίρεται με πολέντα, orzotto με κολοκύθα και λουκάνικο (σαν κριθαρότο), σαλάμι με κρεμμύδια, ξίδι και πολέντα, σερβιρισμένα με περιορισμένες επιλογές κρασιών, κυρίως της οινοπαραγωγικής ζώνης της περιοχής.
Στην κομψή μακρόστενη σάλα της "Enoteca da Fred" (Via del Freddo, 6, +39 0432 505059) θα απολαύσετε ένα εκλεπτυσμένο δείπνο, αλλά από εδώ θα περάσετε και για ένα γρήγορο σνακ ή απεριτίφ. Στην επιτοίχια κάβα, που είναι και η ατραξιόν του μαγαζιού, φιγουράρουν τουλάχιστον 300 ετικέτες, ενώ οι έμπειροι sommelier θα σας καθοδηγήσουν για το κατάλληλο ταίρι των πιάτων σας. Η φημισμένη "Hostaria Alla Tavernetta" είναι από τα γαστρονομικά σημεία αναφοράς της πόλης με ζεστή οικογενειακή ατμόσφαιρα και παραδοσιακό ντεκόρ. Στα τραπέζια του συχνάζουν από οικογένειες και παρέες όλων των ηλικιών μέχρι επώνυμοι του χώρου της ψυχαγωγίας και της πολιτικής, ενώ η κουζίνα, που εμπνέεται από την τοπική παραγωγή, είναι μια ελεύθερη γαστρονομική μετάφραση της εποχικότητας από τους σεφ Eddi Riotto και Antonio Mereu.
Για πιο εκλεπτυσμένες γεύσεις, επιπέδου δύο αστεριών Michelin, ένα εστιατόριο "διαμάντι" είναι το "Agli Amici", με παράδοση πάνω από 130 χρόνια, που διευθύνεται από τα αδέρφια Michela και Emanuele Scarello. Η Michela φροντίζει υποδειγματικά τη συνέχεια της παράδοσης της οικογενειακής φιλοξενίας, προτείνοντας στους επισκέπτες κρασιά μικρών οινοπαραγωγών από ξεχασμένους αμπελώνες, ενώ ο Emanuele αναλαμβάνει την ανανέωση του παραδοσιακού γαστρονομικού ρεπερτορίου, δημιουργώντας πιάτα με επιλεγμένα προϊόντα μιας περιοχής που αγκαλιάζει τη θάλασσα και τα βουνά. Το Ούντινε είναι "φοιτητούπολη", ωστόσο δεν γεμίζουν τα μπαρ και τις osterias της περιοχής μόνο οι φοιτητές. Από τις 6 το απόγευμα ξεκινούν τα aperitivo και για μια καλή μπαρότσαρκα θα πρέπει να κατευθυνθείτε στο τρίγωνο μεταξύ των οδών Via Mercatovecchio, Via Paolo Sarpi και Largo del Pecile. Με κέρδισε το "De Room" στην καρδιά της πόλης, πόστο μοντέρνο αλλά και κλασικό, με chesterfield άνετους καναπέδες, ωραίες μουσικές και αλχημείες στην μπάρα υπό την καθοδήγηση του head bartender Mirko Moccia, συνοδεία απλού αλλά νόστιμου bar food. Άνετα γίνεστε θαμώνες και του μπαρ και της πόλης…
Από το αεροδρόμιο της Βενετίας το Ούντινε απέχει μόλις μία ώρα οδικώς (αν πάρετε ταξί) ή με τρένο. Για τις διαδρομές των τρένων μπορείτε να ενημερωθείτε μέσω του trenitalia.it.
