Από την Πωλίνα Παρασκευοπούλου
Στην καρδιά της Μεσογείου, μια λιλιπούτεια χώρα έχει καταφέρει να αποτελεί την... κινηματογραφική και τηλεοπτική Γη της Επαγγελίας, χάρη στο πολυπολιτισμικό της πρόσωπο που αντανακλάται στις μεσαιωνικές της πόλεις, στα μεγαλιθικά μνημεία της, στην μπαρόκ αρχιτεκτονική της και στα λαχταριστά πιάτα της.
H πρώτη εντύπωση που ασυναίσθητα σχηματίζεις για τη Μάλτα, είναι αυτή ενός εξωφρενικά γνώριμου τόπου. Ίσως επειδή τα λιθόστρωτα σοκάκια της θυμίζουν Ιταλία και ο μαγευτικός βυθός της παραπέμπει στην Ελλάδα, ή ίσως επειδή τα εντυπωσιακά σκηνικά της έχουν περάσει από τις οθόνες μας, ουκ ολίγες φορές. Από την Αρχαία Ρώμη σε έπη χλαμύδας έως το Kings Landing του "Game of Thrones", ή ακόμη και τις φυλακές στο "Εξπρές του μεσονυκτίου", η Μάλτα έχει αποτελέσει το αγαπημένο κινηματογραφικό background των σκηνοθετών, απλώς επειδή είναι αυτή που είναι: ένα πολιτισμικό κράμα των λαών που έχουν διαβεί τα μονοπάτια της.
Μπορεί η βρετανικότητα της Μάλτας να είναι τόσο έκδηλη που σχεδόν ξενίζει (οι κόκκινοι τηλεφωνικοί θάλαμοι μοιάζουν να ξεπηδούν out of the blue, σαν τον "Dr Who"), αλλά αν έπρεπε να συνοψίσουμε τη μικρότερη χώρα της Ευρώπης σε μια λέξη, αυτή θα δεν θα ήταν άλλη από την "γκαλαρίγια" (gallarija).
Αυτά τα γραφικά μαλτέζικα ξύλινα μπαλκόνια με επιρροές από τη Βόρεια Αφρική, βαμμένα σε έντονα χρώματα, είναι ένα από τα πιο όμορφα μέρη για να παρατηρείς τη ζωή που εκτυλίσσεται στο δρόμο αλλά είναι εξίσου όμορφα όταν τα παρατηρείς από το δρόμο. Με τα πρώτα να εμφανίζονται στο Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου στη Βαλέτα, τα χαγιάτια για πολλά χρόνια αποτελούσαν προνόμιο της αριστοκρατίας, αφού η εισαγωγή ξυλείας ήταν κοστοβόρα. Αυτό όμως δεν εμπόδισε τους πλούσιους να συναγωνίζονται για να ξεπεράσουν ο ένας τον άλλον σε χλιδή. Ωστόσο, με την κατάληψη του νησιού από τους Βρετανούς το 1800 και την ανάπτυξή της ως εμπορικού λιμανιού, τα στεγασμένα ξύλινα μπαλκόνια έγιναν κοινός τόπος λόγω της μείωσης του κόστους της εισαγόμενης ξυλείας. Στην καρδιά της Μεσογείου, η Μάλτα αποτελείται από επτά νησιά, από τα οποία κατοικούνται μόνο τα τρία: το ομώνυμο νησί Μάλτα, το Γκόζο με εικόνες βγαλμένες από μυθικά βιβλία και το Κομίνο, στο οποίο σήμερα κατοικούν μόλις δύο άτομα. Μεταξύ του Κομίνο και του Κομινότο έχει σχηματιστεί μια γιγάντια γαλάζια πισίνα, τo Blue lagoon, που αποτέλεσε το σκηνικό για ταινίες όπως η "Τροία", το "Swept Away" και ο "Κόμης Μόντε Κρίστο".
Βαλέτα, μία πρωτεύουσα υπαίθριο μουσείο
Η πρώτη γεμάτη μέρα του ταξιδιού μας ήταν αφιερωμένη στη μεγαλοπρεπή Βαλέτα, Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Μπήκαμε στην πόλη από τη νέα πύλη της, που θυμίζει γέφυρα κι έχει συγκριθεί με τον αρχαίο αιγυπτιακό ναό του Εντφού. Πίσω από τα τείχη που ύψωσαν οι Ιππότες, απλώνεται η πόλη που φτιάχτηκε "από αριστοκράτες για αριστοκράτες". Η πιο μικροσκοπική πρωτεύουσα της Ευρώπης (και η πρώτη που χτίστηκε βάσει σχεδίου τον 16ο αιώνα) βρέχεται από τα κύματα της Μεσογείου και διαθέτει αριστοκρατική γοητεία, αντιστρόφως ανάλογη του μεγέθους της. Η άφιξή μας στη Μάλτα συνέπεσε με την επίσκεψη του Πάπα, οπότε η πόλη είχε φορέσει τα καλά της, αναδεικνύοντας ακόμη περισσότερο τις ομορφιές της και τα ιστορικά της κτίρια, όπως το Manoel Theatre και το palazzo Casa Rocca Piccola, όπου ανακαλύψαμε τον τρόπο ζωής των ευγενών και το ναό του Αγίου Ιωάννη.
Μπαίνοντας στην πόλη συναντήσαμε στα δεξιά το κτίριο του Κοινοβουλίου με τη σύγχρονη αρχιτεκτονική του και περπατήσαμε την Republic Street, τον κεντρικό πεζόδρομο της πόλης με τις μπουτίκ διάσημων οίκων, τα εστιατόρια και τα cafés. Κάναμε μια στάση στο ιστορικό "Café Cordina" (το αγαπημένο του Σπίλμπεργκ), που στεγάζεται σ’ ένα palazzo με επιβλητικούς πολυελαίους, τοιχογραφίες με τεχνοτροπία fresco, αψιδωτά ψηλά ταβάνια και περίτεχνα μωσαϊκά, για καφέ και –φυσικά– νουγκατίνα. Περιπλανηθήκαμε για ώρες χωρίς συγκεκριμένο προορισμό στα γραφικά σοκάκια της πόλης, που μοιάζουν βγαλμένα από άλλη εποχή, κοιτάζοντας συχνά-πυκνά ψηλά για να θαυμάσουμε τα μαλτέζικα χαγιάτια. Και τελικά ανακαλύψουμε μια ζωντανή πόλη, που έχει ακόμα πολλές ιστορίες να διηγηθεί. Λίγο πριν από τη δύση του ηλίου, απολαύσαμε την εκπληκτική θέα του λιμανιού από τους κήπους Upper Barrakka και κατευθυνθήκαμε πάλι προς τα καλντερίμια για να δειπνήσουμε με πιάτα που αποτελούν ένα ενδιαφέρον κράμα σικελικής, μαυριτανικής και τοπικής παράδοσης.Απέναντι από τη Βαλέτα, στην άλλη πλευρά του μεγάλου λιμανιού, βρίσκεται η συναρπαστική περιοχή των Τριών Πόλεων (Birgu ή Vittoriosa, Senglea και Cospicua) με μαρίνες, γραφικά σοκάκια, φρούρια, πολεμίστρες και παραδοσιακά σπίτια.
Το χωριό του Ποπάι
Οι ευκαιρίες να νιώσουμε παιδιά όσο περνούν τα χρόνια είναι μάλλον σπάνιες, γι’ αυτό το χωριό του Ποπάι μπήκε στη δεύτερη μέρα του προγράμματός μας με συνοπτικές διαδικασίες. Η πρώτη εικόνα που αντικρίζει ο επισκέπτης του Sweethaven Village είναι αυτή του χωριού από ψηλά. Ένα γραφικό ψαροχώρι με ξύλινα σπίτια σε έναν κολπίσκο με τιρκουάζ νερά, που μοιάζει να ξεπήδησε από τις σελίδες των αγαπημένων μας κόμικς.
Όλα ξεκίνησαν το 1979, όταν η Paramount Pictures και η Walt Disney Productions, με μια ομάδα 165 ανθρώπων, εργάστηκαν για περισσότερους από 7 μήνες για να στήσουν ένα ολόκληρο χωριό με 19 ξύλινα σπίτια, που αποτέλεσε το σκηνικό για την ταινία "Popeye" του 1980, με πρωταγωνιστή τον Ρόμπιν Γουίλιαμς. Παρά το γεγονός ότι η ταινία έγινε δεκτή με ανάμεικτα συναισθήματα, το χωριό του Ποπάι διατηρήθηκε, και σήμερα αποτελεί ένα δημοφιλές τουριστικό αξιοθέατο, με δραστηριότητες για νέους στα χρόνια ή στην καρδιά.
Μντίνα, η σιωπηλή πόλη
Προσωπική αγαπημένη στέφτηκε πανηγυρικά η οχυρωμένη Μντίνα, που βρίσκεται ακριβώς στο κέντρο του νησιού, πάνω σ’ ένα λόφο με μοναδική θέα. Η παλιά πρωτεύουσα της Μάλτας, που αποκαλείται και Città Vecchia, μας χάρισε απλόχερα τη μεσαιωνική της αύρα στα γραφικά σοκάκια με τους φιλόξενους κατοίκους, που δεν ξεπερνούν τους 300.
Είναι δύσκολο να μη φανταστείτε ότι βρίσκεστε στα γυρίσματα ταινίας, αφού αυτή η μυστηριακή πόλη θα σας παρασύρει στο παρελθόν πριν καν το καταλάβετε. Άμαξες με άλογα, μεσαιωνικά τείχη, αραβική αρχιτεκτονική, μοναστήρια, πλακόστρωτα σοκάκια, μαγαζάκια με αναμνηστικά από φυσητό χρωματιστό γυαλί και διακριτικές ταμπέλες παντού, που σου δείχνουν ότι πρέπει να παραμείνεις σιωπηλός, όλα συνηγορούν! Γύρω από τα τείχη της Μντίνα απλώνεται η γραφική πόλη Ραμπάτ, με πολύ ιδιαίτερα χαγιάτια.
Βικτόρια, η πρωτεύουσα του Γκόζο
Την τελευταία μέρα πήραμε το φέρι και περάσαμε απέναντι, στο νησί Γκόζο. Η Ραμπάτ ή Βικτόρια, η πρωτεύουσα του νησιού, χτίστηκε μεταξύ 1599 και 1603 από Ιωαννίτες Ιππότες. Γοητευτικά πλακόστρωτα σοκάκια και παγωτατζίδικα σε κάθε γωνιά μάς προκαλούν να πάρουμε ένα χωνάκι στο χέρι και να περιπλανηθούμε χωρίς συγκεκριμένο προορισμό, μέχρι να φτάσουμε μπροστά στην είσοδο για τη Citadella, τη μικρή καλοδιατηρημένη ακρόπολη της Βικτόρια. Εδώ μπορείτε να δείτε τον καθεδρικό ναό Gozο: ένα υπέροχο μπαρόκ κτίριο του 17ου αιώνα, με εξαιρετική trompe l'oeil ζωγραφική (αν νομίζετε ότι βλέπετε τρούλο, κάνετε λάθος). Θα βρείτε επίσης το μουσείο του καθεδρικού ναού, τα δικαστήρια, την παλιά φυλακή, το Αρχαιολογικό Μουσείο του Γκόζο, το Λαογραφικό Μουσείο, το Οπλοστάσιο της Ακρόπολης και το Μουσείο Φυσικών Επιστημών.
Κάτι που λίγοι γνωρίζουν είναι ότι, 15 λεπτά από τη Βικτόρια, στη νότια ακτή του Γκόζο, βρίσκονται τα Sanap Cliffs, μια σειρά από απόκρημνες βραχώδεις ακτές, που υψώνονται στα 120 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας και θα σας χαρίσουν το πιο ειδυλλιακό μαλτέζικο ηλιοβασίλεμα.
