Πυργόσπιτα και παλιά αρχοντικά, αποκύημα μιας παρελθοντικής αστικής αίγλης και αυθεντικά χωριά βγαλμένα από κάποια χρονοκάψουλα, όπου παλιά επαγγέλματα επιβιώνουν ακόμη· ελαιώνες απλώνονται ως εκεί που φτάνει το μάτι, ενώ παλιά ελαιοτριβεία, σαπωνοποιεία και βυρσοδεψία μαρτυρούν τη βιομηχανική ανάπτυξη του νησιού κατά τον 19ο αιώνα. Ένα από τα δύο μεγαλύτερα απολιθωμένα δάση στον κόσμο με σπάνια ομορφιά, ηφαίστεια που καθιστούν το νησί ένα ολόκληρο γεωλογικό πάρκο (αναγνωρισμένο από την UNESCO), ιαματικές πηγές, αποτέλεσμα των γεωλογικών ανακατατάξεων και απότομα φαράγγια που βρέχονται από δεκατέσσερις καταρράκτες. Διαδρομές σε τοπία αιχμηρά που μοιάζουν σαν τη Μέση Γη του Τόλκιν ή μέσα από απέραντα πευκοδάση που γαργαλούν την όσφρησή μας μ’ ένα από τα πιο αγαπημένα αρώματα του καλοκαιριού. Τα ροζ φλαμίνγκο μοιάζουν να χορεύουν πάνω σε μια τεράστια πίστα στον Κόλπο της Καλλονής, ενώ η τριών χιλιομέτρων αμμώδης παραλία της Ερεσού αγκαλιάζει νερά που αλλάζουν χρώμα ανάλογα με την ώρα της ημέρας.
Το οδοιπορικό στο τρίτο μεγαλύτερο νησί της Ελλάδας, αδιαμφισβήτητα χαρίζει εναλλαγές που δεν φαντάζεσαι πως υπάρχουν σε ένα και μόνο νησί και αποκαλύπτει τόσα πρόσωπα που αρχίσαμε να απορούμε αν γι’ αυτό ευθύνονταν τα πολλά ούζα που απλώνονταν συνεχώς στο τραπέζι μας. Στην πραγματικότητα, όσες φορές κι αν επισκεφτούμε αυτό το νησί με την τόση ποικιλομορφία, πάντα θ’ ανακαλύπτουμε κάτι καινούργιο. Κι αυτή ακριβώς είναι η γοητεία του.
Μυτιλήνη, η αρχοντική πρωτεύουσα
Ήταν πολύ νωρίς το πρωί όταν φτάσαμε στη Μυτιλήνη και στο αεροδρόμιο "Οδυσσέας Ελύτης" που σχεδόν βρέχεται απ’ τη θάλασσα· το ιώδιο ήταν η πρώτη εισπνοή από τη λεσβιακή Γη. Οι συγκινήσεις στη Μυτιλήνη ξεκινούν από νωρίς, αφού απλώς οδηγώντας στον παραλιακό δρόμο, αντικρίζεις μια σειρά από παλιά αρχοντικά, το καθένα με το δικό του ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό στιλ, να ανταγωνίζονται το ένα το άλλο σε αίγλη και υπεροχή. Τα νεοκλασικά κτίρια της προκυμαίας με τις τριγωνικές στέγες παραπέμπουν στη βορειοευρωπαϊκή αρχιτεκτονική, ενώ το καμπαναριό της Μητρόπολης και το κάστρο της Μυτιλήνης, ένα από τα μεγαλύτερα της Μεσογείου, κάνουν αίσθηση.
Στα ακριβώς από πίσω στενά βρίσκονται τα Λαδάδικα, μια ιστορική συνοικία της Μυτιλήνης που σφύζει από ζωή, με funky μπαράκια και ταβέρνες που ευωδιάζουν ντόπιες συνταγές. Περάστε από το καφεμεζεδοπωλείο "Ερμής" με διακόσια χρόνια ιστορίας και διακόσμηση που το αποδεικνύει περίτρανα. Πιείτε έναν ελληνικό καφέ στη χόβολη και δοκιμάστε μικρασιάτικες συνταγές. Παρατηρήστε σημαντικά οθωμανικά μνημεία, όπως το Γενί Τζαμί και το Τσαρσί Χαμάμ, περπατήστε στην οδό Ερμού με τα μοντέρνα καταστήματα και τα παλαιοπωλεία, ενώ στην περιοχή Βαρειά επισκεφτείτε το διάσημο μουσείο του λαϊκού ζωγράφου Θεόφιλου και το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης Tériade με έργα των Ματίς, Μιρό, Πικάσο, Τσαρούχη. Λίγο πιο έξω από τη Μυτιλήνη αφεθείτε στις ευεργετικές ιδιότητες του "Therma Spa Lesvos" (2251041503).
Πλωμάρι, η γενέτειρα του ούζου
Ύστερα από μια διαδρομή γεμάτη καταπράσινη βλάστηση φτάσαμε στο γραφικό και παραθαλάσσιο Πλωμάρι, την πρωτεύουσα του ούζου. Η επίσκεψή μας συνέπεσε με την άφιξη του πρώτου πλοίου (καταμαράν) από τη Σμύρνη στο λιμάνι του Πλωμαρίου, ύστερα από 100 ολόκληρα χρόνια. Έτσι, η Λέσβος έγινε το πρώτο νησί του Αιγαίου που συνδέεται με τη Σμύρνη με απευθείας ακτοπλοϊκό δρομολόγιο. Η υποδοχή έγινε μετά μουσικής και χορού από το συγκρότημα Ακρίτες του Αιγαίου και κεράσματα με ούζο από τις ποτοποιίες Αρβανίτη και Βαρβαγιάννη. Τα γραφικά καλντερίμια του Πλωμαρίου μάς περίμεναν καρτερικά να τα διαβούμε για να βιώσουμε την ιδιαίτερη ατμόσφαιρα ενός τόπου που γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη τον 19ο αιώνα, αφού διέθετε πολλά ελαιοτριβεία, σαπωνοποιεία, πυρηνεργοστάσιο και ουζοποιεία (σήμερα στα καφενεία του νησιού μπορείτε να δοκιμάσετε και τα 20 διαφορετικά ούζα από ντόπιους παραγωγούς).
Στην προκυμαία του λιμανιού θα φωτογραφήσετε σίγουρα το Αθανασιάδειον, γνωστό και ως το "Μεγάλο Καφενείο", από τα πιο μεγαλοπρεπή καφενεία του νησιού. Σήμα κατατεθέν του οικισμού ο υπεραιωνόβιος πλάτανος της κεντρικής πλατείας, ο οποίος λέγεται πως φυτεύτηκε το 1813. Κολυμπήσαμε λίγο πιο πέρα, στον Άγιο Ισίδωρο, στο μοδάτο "V’ammos beach bar", ενώ λίγο αργότερα απολαύσαμε ένα γεύμα δίπλα στο κύμα με gourmet θαλασσινές δημιουργίες του –μόλις λίγων ημερών– εστιατορίου του πεντάστερου ξενοδοχείου "Porto Plomari".
Μήθυμνα (ή Μόλυβος) το γραφικό χωριό με το ομορφότερο σοκάκι στον κόσμο
Η περιήγησή μας στην παραδοσιακή διατηρητέα πολιτεία της Λέσβου ξεκίνησε από ψηλά, από το γενοβέζικο κάστρο του, που στεφανώνει με επιβλητικότητα τον Μόλυβο. Η θέα του οικισμού από εκεί ψηλά, με τις κόκκινες κεραμοσκεπές, το μπλε του Αιγαίου και το πράσινο των ελαιόδεντρων δημιουργούν ένα μοναδικό μωσαϊκό που ενισχύεται από τα χρώματα του ηλιοβασιλέματος. Αξίζει να βιώσετε τον Μόλυβο εκείνη την ώρα που η ρομαντική ατμόσφαιρα αγγίζει το ζενίθ. Κατηφορίζοντας περάσαμε δίπλα από βρύσες με ανάγλυφες επιγραφές που έχουν ξεμείνει από την εποχή της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, πετρόχτιστα σπίτια με τραπεζάκια και καρέκλες στα πλακόστρωτα σοκάκια που σίγουρα τα απογεύματα γεμίζουν με ντόπιους που διηγούνται τα χαμπέρια τους αλλά και εντυπωσιακά νεοκλασικά.
Το Αρχοντικό Κομνηνάκη-Κράλλη που σήμερα λειτουργεί ως παράρτημα της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών είναι ένα από αυτά. Στο εσωτερικό του, τον τελευταίο όροφο κοσμούν τοιχογραφίες λαϊκών ζωγράφων. Κάντε μια στάση στο "Μπαλκονάκι" για γαλακτομπούρεκο με θέα το Μόλυβο. Τα δαιδαλώδη καλντερίμια σύντομα μας οδήγησαν σ’ ένα σοκάκι που ψηφίστηκε ως το πιο όμορφο του κόσμου. Λίγo μετά τη διχάλα της Παλιάς Αγοράς προς τα πάνω, ένα αδιέξοδο δρομάκι με σκαλοπάτια στο δεξί μας χέρι μας προσκάλεσε στο παραδοσιακό Χαμάμ. Από τη μαρμάρινη είσοδο οδηγούμαστε σ’ έναν μαρμάρινο προθάλαμο κάτω από έναν διάτρητο θόλο κι από εκεί σ’ ένα εντυπωσιακό κυκλικό λουτρό με μια σειρά μεμονωμένους λουτήρες από μάρμαρο κάτω από έναν επίσης διάτρητο θόλo.
Φτάνοντας στο υπήνεμο λιμάνι του Μολύβου, εκεί που κάποτε έπινε τον ελληνικό του ο Ηλίας Βενέζης, συναντήσαμε γραφικά ταβερνάκια με στίχους τραγουδιών από παλιές ελληνικές ταινίες ή ποιήματα πάνω στις ξύλινες καρέκλες κάτω από τα χταπόδια που στεγνώνουν στον αέρα με φόντο το γαλάζιο της Μεσογείου.
Αγιάσος, ένα χωριό χρονοκάψουλα
Χτισμένη στις πλαγιές του Ολύμπου, η Αγιάσος μας προϊδέασε για την πολύχρωμη φυσιογνωμία της, ήδη από την πλατεία της με τις πολύχρωμες καρέκλες. Ξεκινήσαμε να ανηφορίζουμε, παρατηρώντας τα πανύψηλα σπίτια με τις μεγάλες πόρτες και τα έντονα χρώματα. Δεν γίνεται να μη συναντήσετε την κ. Ευστρατία Τούρβαλη και το γωνιακό μαγαζάκι της με το αναρριχώμενο φυτό που μπλέκεται με τις δημιουργίες της και στέκει στο ίδιο σημείο εδώ και 64 χρόνια. Μας καλωσόρισε με τη χαρακτηριστική ντοπιολαλιά των κατοίκων της Αγιάσου, προβάροντας μια σφυρίχτρα που παράγει ήχους πουλιών.
Ακολούθησε μια στάση απαραίτητη ακριβώς απέναντι στο Αναγνωστήριο της Αγιάσου (που ιδρύθηκε το 1894 επί Τουρκοκρατίας και συνεχίζει μέχρι σήμερα αδιάλειπτα την πολυσχιδή του δράση), για να γνωρίσουμε το δάσκαλο του σαντουριού Κωνσταντίνο Ζαφειρίου, ο οποίος μας έπαιξε μοναδικά την παραδοσιακή μουσική των Μικρασιατών. Λίγα βήματα πιο πάνω ήταν αρκετά για να αντικρίσουμε τα καφενεδέλια. Ήπιαμε καφέ στη χόβολη στο ομώνυμο καφενείο και καϊνάρι, ένα ρόφημα με πολλά μπαχαρικά που φτιάχνουν μόνο στην Αγιάσο. Δοκιμάσαμε το παραδοσιακό γλυκό πλατσέτα που θυμίζει μπακλαβά κάτω από τη σκιά της κληματαριάς, σ΄ αυτό το γραφικό σοκάκι δίπλα στην εντυπωσιακή εκκλησία της Παναγίας της Αγιάσου, αποχαιρετώντας τον Μυτιληνιό Περιφερειάρχη Β. Αιγαίου Κώστα Μουτζούρη που μας συντρόφευσε σε μερικές από τις εξερευνήσεις μας στο νησί του.
Αλλά η Αγιάσος (ευτυχώς) για εμάς δεν τελείωσε εκεί. Η συνέχεια μας βρήκε στο φούρνο Σουσαμλή, για να δοκιμάσουμε τη διάσημη βασιλόπιτα (που πωλείται όλο το χρόνο) με πολλά φύλλα και μυζήθρα. Περνώντας από μαγαζάκια που πωλούν είδη κεραμικής και χειροποίητα ξύλινα σκαλιστά αντικείμενα, συναντήσαμε τον κ. Παναγιώτη Μαϊστρέλλη, που μας έπαιξε μελωδίες του παλιού ελληνικού κινηματογράφου στο γραμμόφωνό του. Δίπλα ακριβώς, ένα παλιό ραφτάδικο που λειτουργεί ακόμη, θυμίζει περισσότερο μουσείο της παλιάς καθημερινής ζωής, αφού έχει μείνει ατόφιο επί δεκαετίες ολόκληρες.
Κάναμε μια τελευταία στάση στην πλατεία Αγοράς, με τον βαθύσκιωτο πλάτανο στη μέση, το πλακόστρωτο και τις μεταλλικές πέργκολες κατάφορτες από αναρριχητικά φυτά που γεφυρώνουν τις γύρω παρόδους για να δοκιμάσουμε τους λαχταριστούς λουκουμάδες με μέλι και κανέλα. Περιηγηθείτε στα σοκάκια με τα σπίτια με τους ξύλινους τοίχους και τα χαρακτηριστικά σαχνισιά. Φεύγοντας, μην παραλείψετε να αγοράσετε τουλουμίσιο τυρί, και σταφιδίτες ελιές και σίγουρα ρίξτε μια τελευταία ματιά πίσω σας σ’ αυτή την αμφιθεατρική και τόσο γραφική ομορφιά της Αγιάσου.
Πού να μείνετε
Στο Porto Plomari, σ’ παλιό βιομηχανικό συγκρότημα που λειτουργούσε μέχρι και το 1974 ως πυρηνελαιουργείο και αναπαλαιώθηκε με γούστο (2252031000). Στο Aphrodite Studios (με την ομώνυμη ταβέρνα) πάνω στην παραλία στο Πλωμάρι για ανεμελιά με θαλασσινή αύρα (2252 031640). Στο Molyvos Castle Apartments σ’ έναν ιδιωτικό αμφιθεατρικό λόφο, με θέα τα νερά του Αιγαίου. Στο Heliotrope Hotel με μοντέρνα δωμάτια και σουίτες στο λιμάνακι της Βαρειάς.
Πού να φάτε
Στο Porto Plomari, το εστιατόριο του ομώνυμου 5άστερου ξενοδοχείου, για προσεγμένες θαλασσινές γεύσεις (2252031000). Στην ταβέρνα Ο Νίκος στην Πέτρα για θαλασσινούς μεζέδες μετά το μπάνιο σας στην παραλία ακριβώς μπροστά (2253041285). Στο Bracciera beach bar, πολύ κοντά στο αεροδρόμιο με πληθώρα επιλογών (2251063104).
Ευχαριστούμε την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου για την πραγματοποίηση του ταξιδιού.
