Την περασμένη χρονιά η Χάβρη, η ονομαζόμενη «Πύλη στον Ωκεανό» της Γαλλίας, γιόρτασε τα πεντακόσια χρόνια της φέρνοντας στο φως το ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό της πρόσωπο, με μια δημιουργική αναγέννηση που συνεχίζεται και φέτος, και μας έδωσε την αφορμή να ακτινογραφήσουμε μια πόλη-μνημείο του μοντερνισμού σε απόσταση αναπνοής από το Παρίσι.
Σαν ένα καλό, πολύπλοκο και πυκνό γαλλικό κρασί, η Χάβρη, στις ακτές της Νορμανδίας, χρειάστηκε το χρόνο της για να αποκαλύψει όλες τις υπόγειες διαδρομές της πολυσύνθετης –αρχιτεκτονικής και μη– ταυτότητάς της. Για δεκαετίες μετά την ολοκλήρωση της αναδόμησής της από τα χαλάσματα που άφησε πίσω του ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, η νέα όψη της αντιμετωπιζόταν από την γαλλική κοινή γνώμη με δυσπιστία κι επιφυλακτικότητα. Παρ’ όλα αυτά, και ιδίως μετά την αναγνώριση της πόλης ως Μνημείου Πολιτισμικής Κληρονομιάς από την UNESCO το 2005, η γαλλική «Πύλη στον Ωκεανό», η οποία συνδεόταν μέσω του λιμανιού της με τον Ατλαντικό χάρη στον Σηκουάνα, έχει εδραιώσει τη θέση της ανάμεσα σε κορυφαίους προορισμούς υψηλού αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος.
Επιπλέον, η πρόσφατη αναζωπύρωση των δημιουργικών της δυνάμεων λόγω των εορτασμών των 500 χρόνων από την ίδρυσή της, δείχνει ικανή να αναδιαμορφώσει το πρόσωπό της για το... επόμενο μισό της χιλιετίας και να την τοποθετήσει στο ταξιδιωτικό στόχαστρο για ένα διαφορετικό city break, που συνδυάζει το αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον με την ιδιαίτερη ατμόσφαιρα των πόλεων-λιμάνι αλλά και το καλοκαιρινό χρώμα.
Γιατί Χάβρη φέτος;
Κρατώντας το momentum των εορτασμών για τα 500 χρόνια από την ίδρυσή της, η πόλη συνεχίζει και φέτος τις εορταστικές εκδηλώσεις. Το αρχιτεκτονικό/εικαστικό ενδιαφέρον της Χάβρης αναμένεται να εμπλουτιστεί με μία ή δύο νέες εγκαταστάσεις και μια μεγάλη εκδήλωση. Η παραλία είναι «κατάστικτη» από τη φωτογραφική αναδρομή στην 500ή επέτειο –με λήψεις από την ταλαντούχα κοινότητα των instagrammers–, τα ιστιοφόρα της ρεγκάτας La Solitaire du Figaro γέμισαν χρώματα κι ενθουσιασμό το λιμάνι τον περασμένο Ιούνιο, γοργόνες και άλλα θαλάσσια όντα έχουν ήδη εισβάλει στο μουσείο MuMa και θα μείνουν εκεί μέχρι τις αρχές Σεπτεμβρίου, ενώ ιστορικά μουσεία της πόλης θα αποκαλύπτουν σταδιακά τις συλλογές τους. Και όλα αυτά την ώρα που οι περίφημοι Κρεμαστοί Κήποι της, οι οποίοι προσφέρονται για γαλήνιες βόλτες, θα γιορτάσουν τα δέκα χρόνια τους.
Ακτινογραφώντας το μοντερνισμό
Για τους επισκέπτες της πρώτης φοράς, πάντως, η επαφή με την πόλη μπορεί να καλύψει όλο το φάσμα από την αμηχανία μέχρι την αποκάλυψη: χτισμένη με βάση το όραμα του αρχιτέκτονα Auguste Perret και την αφοσίωσή του στο τσιμέντο, η Χάβρη απλώνει σε νέα μήκη τα όρια της «τσιμεντούπολης», εντυπωσιάζοντας με την ποικιλομορφία γραμμών, υφών και δομών που μπορεί να αποδώσει το συγκεκριμένο υλικό.
«Υγρή πέτρα» το αποκαλούσε ο Perret, δάσκαλος του Le Corbusier, και ως τέτοια το διαχειρίστηκε, αφιερώνοντάς του την αγάπη και την προσοχή που άλλοι επιφυλάσσουν σε σπάνιες ξυλείες ή ευαίσθητα μάρμαρα. Χρησιμοποιώντας για «μαγιά» τα κονιορτοποιημένα κόκκινα τούβλα από τα χαλάσματα, μετέτρεψε το τσιμέντο της Χάβρης σε μια αρραγή σύνδεση της πόλης με την Ιστορία της: μια ρομαντική προσέγγιση της συνέχειας της Ιστορίας, που αποκτά διαστάσεις μεταφυσικές όταν η πόλη λούζεται με το φως της ανατολής ή της δύσης του ηλίου, το οποίο τα κτίρια υποδέχονται με τη ροζέ αντανάκλαση μιας λάμψης μαγικής.
Η εκκλησία του Αγίου Ιωσήφ, ίσως το χαρακτηριστικότερο κληροδότημα του αστικού σχεδίου του Perret (και σίγουρα ένα από τα μοναδικά του είδους του), πρωταγωνιστεί στην τοπογραφία του λιμανιού – και λογικό: ο ύψους 100 μέτρων οκτάγωνος πύργος, που υψώνεται εν είδει τρούλου στον ουρανό χαρίζοντας πανοραμική άποψη της γεωμετρικής ρυμοτομίας της πόλης, χαράσσει τον ορίζοντα και αποτελεί αναπόδραστο σημείο αναφοράς. Ακόμη επιβλητικότερη όμως είναι η καλειδοσκοπική εικόνα από το εσωτερικό του ναού: ο διάχυτος φωτισμός από τα περιμετρικά βιτρό προσδίδει μοναδική αίσθηση ηρεμίας και μια ιδιαίτερη λάμψη προς τα έξω, δικαιολογώντας έτσι το προσωνύμιο «Φάρος στο κέντρο της πόλης».
Σε ευθεία συνομιλία με αυτό το έμβλημα του μοντερνισμού βρίσκεται ένα αρκετά νεότερο τοπόσημο της πόλης: το «Le Volcan», το οποίο φιλοξενεί το κέντρο πολιτισμού της Χάβρης στο δυτικό άκρο του λιμανιού της Παλιάς Πόλης. Το κτίσμα του Βραζιλιάνου περιβόητου αρχιτέκτονα Oscar Niemeyer, ενός από τους συνεχιστές της σχολής του Perret στη διαχείριση του τσιμέντου, συγκεντρώνει εκατοντάδες επισκέπτες, οι οποίοι μένουν άναυδοι με τη λεπτή ισορροπία αυταρέσκειας και αβανγκαρντισμού που αποπνέουν αυτές οι δύο πλαγιαστές καμινάδες οι οποίες φυτρώνουν από το έδαφος και ύστερα κυνηγούν τα πιτσιρίκια που σκαρφαλώνουν στις τσιμεντένιες πλαγιές για να τις χρησιμοποιήσουν ως τσουλήθρες ή πίνουν έναν εσπρέσο στο δημοφιλέστατο café που λειτουργεί στους χώρους του.
Η ωδή στην αιθέρια φύση του τσιμέντου ολοκληρώνεται με μια βόλτα στην παραλία της Χάβρης, όπου το κύριο ενδιαφέρον συγκεντρώνει πλέον η τσιμεντένια εκδοχή του UP#3, του αρχικά ξύλινου γλυπτού των Lang και Baumann, λόγω των 500ών γενεθλίων της πόλης. Το UP#3 απέκτησε μόνιμη θέση στην τοπογραφία της πόλης, λειτουργώντας ως κατάληξη της κεντρικής λεωφόρου Φος (η τοπική εκδοχή της λεωφόρου των Ηλυσίων Πεδίων) και αποτελώντας μια μινιμαλιστική πύλη στη θάλασσα, αυστηρή πάνω στα βότσαλα της παραλίας στην άμπωτη ή ως αλλόκοτο τσιμεντένιο πλεούμενο στην πλημμυρίδα.
Δίπλα στην παραλία και σε απόσταση αναπνοής σχεδόν από το γλυπτό βρίσκεται το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης MuMa. Μπορεί να μην εκτίθεται πια εκεί ο εμβληματικός πίνακας του Μονέ «Εντύπωση, ανατέλλων ήλιος» με θέμα το λιμάνι της Χάβρης, που σηματοδότησε τη γέννηση του ιμπρεσιονισμού, ωστόσο η μόνιμη συλλογή (η δεύτερη μεγαλύτερη ιμπρεσιονιστική συλλογή στη Γαλλία) λειτουργεί ως τελετή μύησης στον κόσμο ενός αισθητικού κινήματος που ξεκίνησε από εδώ, ενώ από μόνο του το άπλετο φυσικό φως που αγκαλιάζει τα έργα κάνει την επίσκεψη μοναδική εμπειρία.
Το μικρό Παρίσι της Χάβρης
Αφού θαυμάσετε λοιπόν την ιμπρεσιονιστική αποτύπωση της Χάβρης από ζωγράφους όπως ο Πισαρό και ο Μανέ, κάντε μια βόλτα προς τα βόρεια της πόλης. Η περιοχή γύρω από την Πλατεία του Αγίου Βικέντιου διατηρεί τη χάρη της παλιάς Χάβρης, αφού ήταν η μοναδική γειτονιά που δεν υπέστη ζημιές από τους βομβαρδισμούς που ισοπέδωσαν την πόλη το 1944. Με ατμόσφαιρα γαλλικής επαρχίας, αποτελεί πόλο έλξης για μιλιούνια ζωγράφων, οι οποίοι στήνουν το καβαλέτο τους απλώνοντας στη γειτονιά άρωμα Μονμάρτρης – την ίδια αίσθηση θα έχετε και όταν κάνετε βόλτα με το τελεφερίκ.
Με αφετηρία την πολύ γοητευτική Πλατεία του Δημαρχείου με την ανάλαφρη très chic ζωντάνια μπρος στις βιτρίνες εμπορικών κέντρων, καταστημάτων με αρώματα και φιρμάτων μπουτίκ, το τελεφερίκ προσφέρει μια αναζωογονητική βόλτα ανάμεσα στις οροφές του κέντρου και καταλήγει σε ένα ύψωμα αντίστοιχο με αυτό της Βασιλικής της Ιερής Καρδιάς του Παρισιού, με αποστομωτική πανοραμική θέα στην πανέμορφη πόλη και στο λιμάνι της. Για την επιστροφή ενδείκνυται το περπάτημα από τις κλίμακες Olivier-Senn προς τα στενάκια του κέντρου, γαλλικές νοστιμιές σε κάποιο από τα πολλά μπιστρό και λίγη αίσθηση Παρισιού ακόμη, καθώς είναι συχνές οι επισκέψεις που κάνουν τα σαββατοκύριακα στην πόλη οι πρωτευουσιάνοι, κρατώντας έτσι ψηλά τον πήχη της γαστρονομίας της, χωρίς (ευτυχώς) τις τιμές του Παρισιού.
Πού να μείνετε
Best Western Art Hotel (147 rue Louis Brindeau) Λιτές γραμμές, μοντέρνος σχεδιασμός και καλλιτεχνική φινέτσα σε απόσταση αναπνοής από το «Le Volcan».
Nomad Hotel Le Havre (5 rue Magellan) Μινιμαλιστική αισθητική με customizable παροχές και hi tech προσέγγιση, δίπλα στο σταθμό του τρένου.
Hotel du Pasino (Place Jules Ferry) Αίσθηση κομψής πολυτέλειας στο κέντρο της πόλης με υπηρεσίες spa και καζίνο.
Πού να φάτε
Le Margote (50 quai Michel Fere) Enoteca με πλούσια λίστα κρασιών κι εκλεκτικό μενού με ολόφρεσκα εποχικά προϊόντα.
Jean-Luc Tartarine (73 avenue Foch) Ο βραβευμένος με δύο αστέρια Michellen σεφ παντρεύει το μοντερνισμό της Χάβρης με τη νορμανδική παράδοση.
Les Enfants Sages (20 rue Gustave Lennier) Cosy bistrot που θυμίζει εξοχικό σπίτι, με ωραίο κήπο.
La Taverne Paillette (22 rue Georges Braque) Γενναιόδωρες πιατέλες θαλασσινών, αχνιστά μύδια και τραγανές τηγανητές πατάτες σε μια ιστορική μπρασερί.
