Η αιώνια grande dame της Ιταλίας παραμένει μυθικός προορισμός, με κάποιες γωνιές της ακόμη αυθεντικές, τις οποίες θα απολαύσετε αυτήν την εποχή χωρίς τις ορδές των καλοκαιρινών επισκεπτών και με την 57η Μπιενάλε εν εξελίξει.
Το θέαμα που πρωτοαντικρίζει κάποιος φτάνοντας στη Βενετία κινείται μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας. Είναι αυτό που λέμε: «Δεν πιστεύω στα μάτια μου!» Δεν υπάρχει όμοιά της πόλη. Οι ορδές των τουριστών που καταφθάνουν με τα βαπορέτα θαρρείς και προσπαθούν να κλέψουν κάτι από τη μοναδικότητά της.
Η μεγαλοσύνη της βενετσιάνικης αρχιτεκτονικής αποκαλύπτεται δίπλα στο Canal Grande, που με ακρίβεια κι ενίοτε φαντασία αποτύπωνε στους πίνακές του ο μεγάλος Καναλέτο.
Το ένδοξο παρελθόν της Serenissima αποτυπώνεται στην Piazza San Marco με το Palazzo Ducale και τον βυζαντινό Άγιο Μάρκο. Μα η ατμοσφαιρική, μυστήρια Βενετία κρύβεται στα δρομάκια και τα γεφυράκια, που οι ντόπιοι διασχίζουν με σβελτάδα και μαεστρία για να αποφύγουν τους τουρίστες. Σκέφτομαι ότι δεν θα υπήρχε ιδανικότερος τόπος για να φιλοξενήσει τη μεγαλύτερη και παλιότερη γιορτή τέχνης.
Τι μας τράβηξε την προσοχή στην Μπιενάλε
Η έκθεση σύγχρονης τέχνης Μπιενάλε διεξάγεται ανά δύο χρόνια εναλλάξ με την Μπιενάλε αρχιτεκτονικής – φέτος τιτλοφορείται «Viva Arte Viva». Οι δύο κύριοι χώροι όπου εκτίθενται τα έργα είναι οι Giardini Pubblici και το Arsenale. Αφού περάσετε τις πύλες των κήπων και προχωρήσετε στους πλατείς χωματόδρομους με τα πλατάνια, θα ανακαλύψετε ένα ένα τα διαφορετικής αρχιτεκτονικής περίπτερα που εκπροσωπούν τις 29 χώρες.
Το ελληνικό περίπτερο με τη βυζαντινής έμπνευσης αρχιτεκτονική φιλοξενεί φέτος την εικαστική εγκατάσταση του Γιώργου Δρίβα «Εργαστήριο διλημμάτων», μια διασκευή των «Ικέτιδων» που θέτει ερωτήματα πάνω στην ενσωμάτωση του «Ξένου».
Εκπροσωπώντας τη Μεγάλη Βρετανία με το «folly», η Phyllida Barlow τοποθετεί ογκώδεις πολύχρωμες μορφές που κοσμούν μεν το χώρο, δημιουργούν δε ένα «συνωστισμό» και προκαλούν έτσι τους επισκέπτες να σκεφτούν διττά.
Ο Αμερικανός Mark Bradford με το «Tomorrow is another day» επικεντρώνεται στους περιθωριοποιημένους ανθρώπους και στην απουσία κοινωνικού κράτους. Σε αυτό το πλαίσιο η κύρια είσοδος του περιπτέρου είναι γεμάτη μπάζα και απορρίμματα, οπότε ο επισκέπτης μπαίνει αναγκαστικά από το πλάι.
Το γερμανικό περίπτερο, πάλι, με το «Faust» της βραβευμένης με Χρυσό Λέοντα Anne Imhof προσκαλεί και προκαλεί τους θεατές: οι γυάλινοι τοίχοι κάνουν τα πάντα ορατά αλλά κι ελεγχόμενα, οι ηθοποιοί κινούνται σε δύο επίπεδα μέσα στο χώρο και σχεδόν απειλητικά προς τους θεατές, οι οποίοι έρχονται αντιμέτωποι με εκδηλώσεις εξουσίας, αδυναμίας, βίας και αντίστασης.
Το συγκρότημα παλιών ναυπηγείων Arsenale είναι ένα έργο τέχνης από μόνο του, απέραντο και γοητευτικό. Από τα περίπτερα των χωρών που φιλοξενούνται εδώ συγκινεί αυτό της Γεωργίας με το έργο του Vajiko Chachkhiani «Living dog among dead lions», ένα φτωχικό ξύλινο σπιτάκι που μεταφέρθηκε από κάποιο χωριό της γεωργιανής εξοχής και μέσα στο οποίο πέφτουν στάλες βροχής, αλλά και της Αργεντινής με την εγκατάσταση «Horse problem» της Claudia Fontes.
Στην ομαδική έκθεση των ανεξάρτητων καλλιτεχνών που καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος των Arsenale το βλέμμα τραβάνε οι πλεκτές, τεράστιες πολύχρωμες μπάλες της Sheila Hicks και τα κρεμαστά γλυπτά από γυαλί Μουράνο της Leonor Antunes, ενώ ο Γιώργος Σαπουντζής δίνει το «παρών» με μια εγκατάσταση από γλυπτά, βίντεο και μονοτυπίες, το «Sculptures cannot eat».
Αφού βγείτε από τον εκθεσιακό χώρο, κατευθυνθείτε προς την Campo de l’Arsenal Porta Magna για να ξεκουραστείτε πίνοντας ένα aperitivo και χαζεύοντας την Porta Magna και τα λιοντάρια, ένα εκ των οποίων είχε πάρει ως λεία ο Alberto Morosini από τον Πειραιά. Περπατήστε στην προκυμαία Riva degli Schiavoni και μια και βρίσκεστε στο Καστέλο ξεκλέψτε λίγο χρόνο για να κάνετε βόλτα στο Campo dei Greci – θα πάρετε μια μικρή γεύση της λαμπρής ελληνικής κοινότητας της πόλης.
Επισκεφθείτε τον San Giorgio dei Greci, δίπλα του στεγάζεται το Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών με τη μοναδική πινακοθήκη, η οποία περιλαμβάνει κειμήλια μεγάλης αξίας. Αν μείνετε στο «Hotel Sant’ Antonin», palazzo πλούσιου Έλληνα εμπόρου του 16ου αιώνα, θα απολαύσετε το πρωινό σας στους πανέμορφους κήπους του.
Βόλτες με τοπικό χρώμα
Περιπλανηθείτε στο Dorsoduro, για να δείτε το αληθινό πρόσωπο της Βενετίας. Εδώ θα βρείτε την Gallerie dell’Accademia με σημαντικά έργα της βενετσιάνικης τέχνης (Τιτσιάνο, Τιντορέτο κ.λπ.). Μην παραλείψετε μια στάση και στο Palazzo Venier Dei Leoni, δηλαδή το μουσείο και σπίτι της Peggy Guggenheim, στο οποίο υποδεχόταν –πάντα ντυμένη εκκεντρικά– όλη την καλλιτεχνική αφρόκρεμα της εποχής της.
Οπωσδήποτε κάντε μια στάση σε ένα από τα πιο παραδοσιακά bacari (μπαρ για ποτό και φαγητό), όπως το «Osteria Al Squero», για ένα ποτήρι κρασί ή ένα Aperol Spritz μαζί με τα εκπληκτικά cicchetti (μεζέδες) και θέα στους γονδολιέρηδες που γυαλίζουν με καμάρι τη γόνδολά τους.
Άλλη επιλογή είναι το «Il Caffe Rosso», στην πλατεία Santa Margherita, όπου συχνάζουν οι ντόπιοι φοιτητές. Περπατήστε προς την Basilica di Santa Maria della Salute. Δίπλα η Punta della Dogana, ατενίζει τη συμβολή του Μεγάλου Καναλιού και του Καναλιού της Giudecca. Εδώ φιλοξενείται μέρος της έκθεσης του Damien Hirst «Treasures from the Wreck of the Unbelievable», ενώ η άλλη μισή βρίσκεται στο Pallazo Grassi.
Η ηχηρή πολύχρονη απουσία του «κακού παιδιού» της σύγχρονης βρετανικής τέχνης βρήκε την εξήγησή της σε αυτήν τη «μυθική» έκθεση. Μην τη χάσετε! Σε μια πιο ήσυχη γειτονιά της πόλης, στο Cannaregio, θα βρείτε το εβραϊκό γκέτο και τις συναγωγές του γύρω από την Campo del Ghetto Nuovo. Σταματήστε στη γοτθική Chiesa della Madonna dell’Orto, προστάτιδα των ταξιδευτών, για να θαυμάσετε έργα του Τιντορέτο, ο οποίος μάλιστα είναι θαμμένος στο παρεκκλήσι. Περπατήστε τη Fondamenta della Misericordia και καθίστε για φαγητό με ζωντανή μουσική στο αυθεντικό «Paradiso Perduto».
Όσο για το βράδυ, τα εστιατόρια δίπλα στα κανάλια και τα μικρά ατμοσφαιρικά μπαρ γεμίζουν από παρέες νέων, μετατρέποντας έτσι αυτήν τη γειτονιά στο πιο θελκτικό σημείο της πόλης. Άνεση και μοντέρνο ύφος προσφέρει εδώ το boutique ξενοδοχείο «Ca’Pozzo Inn», ενώ πολυτέλεια palazzo χαρακτηρίζει το «Al Ponte Antico», επίσης στο Cannaregio.
Λογικές (για τα δεδομένα της πόλης) τιμές και ατμόσφαιρα στο «Pensione Guerrato», σε palazzo του Canal Grande. Με το βαπορέτο να κινείται με ταχύτητα προς το αεροδρόμιο Marco Polo και τα palazzi, την αγορά του Ριάλτο και τα κανάλια της μασκοφορεμένης αιώνιας βεντέτας Βενετίας (σαν σκηνικό από έργο του Γκολντόνι) να ξεμακραίνουν, σίγουρα θα νιώσετε μια γλυκιά μελαγχολία…
Φωτεινή Καλαντζή
