ΟΡΟΣ ΦΑΛΑΚΡΟ ΚΑΙ Α. ΡΟΔΟΠΗ
οδοιπορικό στην άγνωστη δράμα
Το δάσος της σημύδας, ο παρθένος πυρήνας του Φρακτού, οι καταρράκτες της παρανέστιας γης, ο υπόγειος ποταμός του Αγγίτη, η χιονότρυπα του Φαλακρού που κρατάει χιόνια ακόμη και μέσα στον Αύγουστο. Κανένας δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι γνωρίζει την ορεινή Ελλάδα, αν δεν ανακαλύψει τα βουνά της Δράμας.
από την Ελένη Κούκη
Τα ορεινά του νομού Δράμας είναι μια απρόσμενη αποκάλυψη, ακόμη και γι' αυτούς που έχουν εξοικειωθεί με τις εναλλακτικές διαδρομές. Ο εναλλαγές του τοπίου (ποτάμια, τεχνητές λίμνες, πυκνά δάση, ψηλά βουνά), κυρίως όμως ο πλούτος της φύσης συναρπάζουν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η διαδρομή για το Καραντερέ, το μοναδικό δάσος της ερυθρελάτης στα σύνορα με τη Βουλγαρία. Η ευκολότερη πρόσβαση από την πόλη της Δράμας είναι ο δρόμος για Σιδηρόνερο, εβδομήντα ολόκληρα χιλιόμετρα. Αφού αφήσεις πίσω σου όμως τα πρώτα χωριά, κάπου μετά το Λιβαδερό, αντιλαμβάνεσαι ότι η ίδια η διαδρομή είναι μια μοναδική εμπειρία. Καστανιές, δρύες, στη συνέχεια οξιές αποτελούν το πυκνό δάσος, η σιωπή του οποίου διακόπτεται μόνο από την ασφάλτινη κορδέλα του δρόμου. Κατά τόπους, κάνουν την εμφάνισή τους οι πρώτες συστάδες της σημύδας, προμήνυμα του μεγάλου δάσους στα ενδότερα. Στα κράσπεδα του δρόμου βόσκουν αγριογούρουνα εκτροφείου, ελεύθερης βοσκής. Σε μια στροφή του δρόμου μας αποκαλύπτεται και μία από τις τεχνητές λίμνες του Νέστου. Και αυτή η διαδρομή, που σε οποιαδήποτε άλλη περιοχή της Ελλάδας θα σημειωνόταν ως κάτι αξιοθαύμαστο, εδώ απλώς είναι ο δρόμος για το Καραντερέ. Τα δάση περισσεύουν στη Δράμα...
Φαλακρό βουνό
Τι ονομασία! Παίρνοντας την παράκαμψη από την πόλη της Δράμας για Νευροκόπι που οδηγεί στο βουνό, βάλτε το cd με το ομώνυμο έργο του Μουσόργκσκι. Από την πλευρά του κάμπου η θέα των ορεινών όγκων με τις τραχιές γυμνές πλαγιές επιβεβαιώνει απόλυτα το όνομά του. Μόλις όμως αρχίσετε να σκαρφαλώνετε τις στροφές για Βώλακα (το μεγαλύτερο χωριό στις πλαγιές του), ανακαλύπτετε, ότι η πίσω πλευρά είναι κατάφυτη. Αποκορύφωμα η διαδρομή προς το χιονοδρομικό, πρώτα μέσα από πυκνά δάση οξιάς (κλείστε τα μάτια και φανταστείτε τα έντονα πορτοκαλοκίτρινα χρώματα που έχουν πάρει αυτή την εποχή οι φυλλωσιές τους) και αργότερα δασικής πεύκης και ελάτων. Μην περιμένετε να χιονίσει για να δείτε άσπρη μέρα. Δεν χρειάζεται να έχει ξεκινήσει η περίοδος του σκι για να ανέβετε ώς εδώ. Αν σας αρέσει η πεζοπορία ή έχετε ένα ανθεκτικό 4χ4, από το πάρκινγκ του χιονοδρομικού ξεκινάει χωματόδρομος που οδηγεί στην κορυφή της χιονότρυπας. Η θέα προς Βορρά στις λίμνες του Νέστου είναι μοναδική και στο τέρμα του δρόμου σάς περιμένει η ίδια η χιονότρυπα - ένα κάθετο σπηλαιοβάραθρο, σαν θεϊκό πηγάδι, που στον πάτο του κρατάει πάντα χιόνι, ακόμη και το κατακαλόκαιρο.
Λίγο πιο πέρα, θα συναντήσετε και τη μεγάλη χαράδρα των 700 μέτρων με breathless θέα προς το Νότο. Ευτυχώς, έχει τοποθετηθεί κιγκλίδωμα, οπότε μπορείτε να αγναντέψετε με την άνεσή σας. Αναμφισβήτητα η τελειότερη στιγμή για να βρεθείτε εδώ είναι στα τέλη Απριλίου, όταν τα χιόνια έχουν μισολειώσει και στα λιβάδια του βουνού φυτρώνουν χιλιάδες κίτρινοι κρόκοι, στρώνοντας ένα εκπληκτικό λουλουδένιο χαλί.
Θέλετε κι άλλες διαδρομές 4χ4; Από το Βώλακα ξεκινάει ένας χωματόδρομος, που διανοίχτηκε πρόσφατα μέσα από τα πυκνά δάση της οξιάς και διασχίζει όλη τη βορεινή πλευρά για να καταλήξει στους Ποταμούς. Λίγο μετά το Βώλακα, μια παράκαμψη μας φέρνει σε ένα από τα οχυρά της γραμμής Μεταξά, εγκαταλελειμμένο σήμερα. Μπορείτε να επιχειρήσετε μια μικρή εξερεύνηση στις στοές του, αρκεί, βέβαια, να έχετε προνοήσει για φακό. Τέλος, ο ωραιότερος τρόπος για να γνωρίσετε αυτή την πλευρά του βουνού είναι το περπάτημα σε παλιά εγκαταλελειμμένα μονοπάτια. Θα χρειαστείτε, οπωσδήποτε, έναν ντόπιο για να σας δείξει τις διαδρομές. Σήμερα το πυκνό δάσος κυριαρχεί, στις αρχές του 20ού αιώνα όμως οι πλαγιές αυτές φιλοξενούσαν δεκάδες χωριά βουλγαρόφωνων μουσουλμάνων που με τις ανταλλαγές των πληθυσμών ερήμωσαν.
Τα πετρόκτιστα σπίτια με τα ξύλινα χαγιάτια σιγά σιγά ενσωματώθηκαν με το δάσος και δημιουργούν μια απόκοσμη αίσθηση καθώς ξεπροβάλλουν μέσα από την πυκνή βλάστηση.
Δεν είναι όμως απαραίτητο το τζιπ για όλες τις θαυμαστές εξερευνήσεις. Ένα από τα θεαματικότερα αξιοθέατα της περιοχής, οι υπόγειες πηγές του Αγγίτη, στους πρόποδες του Φαλακρού, διαθέτει υπερσύγχρονο οδικό δίκτυο. Το σπήλαιο άνοιξε για το κοινό πριν από δύο χρόνια. Οι ξεναγοί ακολουθούν τη νέα αντίληψη περιήγησης. Δεν θέλουν να τραβήξουν την προσοχή του επισκέπτη με ποιητικές μεταφορές (π.χ. κοιτάξτε εκείνο το σταλαγμίτη που μοιάζει με περιστέρι), αλλά εξηγούν με απλά λόγια το υπόγειο αυτό θαύμα του μοναδικού εν ενεργεία ποταμού στην Ελλάδα που κυλάει στα έγκατα της γης. Επίσης και ο εξωτερικός χώρος είναι πολύ όμορφα διαμορφωμένος με μονοπάτια, γέφυρες και υπαίθρια καθιστικά. Υπάρχει και ένα τουριστικό περίπτερο για καφέ και ελαφρύ γεύμα, με κάπως όμως υπερβολική διακόσμηση στο εσωτερικό του (απομίμηση σπηλαίου!).
Στο δάσος του Καραντερέ
Η περιοχή της Δράμας αποτελεί το νοτιότερο σημείο εξάπλωσης για πολλά είδη της βορειοευρωπαϊκής χλωρίδας. Η πανύψηλη ερυθρελάτη και η λεπτόκορμη σημύδα μόνο εδώ σχηματίζουν δάση και αποτελούν στην ουσία μια ενότητα, καθώς απλώνονται κατά μήκος των βουλγαρικών συνόρων. Πιο εύκολη η πρόσβαση στο δάσος της Ελατιάς ή αλλιώς Καραντερέ. Ο δρόμος (από Σιδηρόνερο) είναι ασφαλτοστρωμένος μέχρι το δασικό χωριό. Από κει και πέρα, αν στρίψετε δεξιά θα φτάσετε στο ειδυλλιακό Στραβόρεμα, ένα λιβάδι που το διασχίζει "μαιανδρίζοντας" ένα μικρό ποτάμι, και αν θέλετε να συνεχίσετε θα γνωρίσετε μία από τις πιο εντυπωσιακές διαδρομές της ορεινής Ελλάδας που θα σας βγάλει ύστερα από 25 χιλιόμετρα στην είσοδο του Φρακτού. Αν πάλι στρίψετε αριστερά, θα φτάσετε στο δασικό εργοτάξιο Μεγάλη Παναγιά, όπου ξεκινάει και το δάσος της Σημύδας. Οι διαδρομές που σας προτείνουμε είναι πατημένος χωματόδρομος (ο λεγόμενος 3Α) -πρέπει όμως να υπολογίσετε προσεκτικά τις καιρικές συνθήκες που θα επικρατούν κατά τη διάρκεια της εκδρομής σας, καθώς αν έχει βρέξει πολύ πιθανόν σε κάποια σημεία να συναντήσετε προβλήματα, ενώ είναι αυτονόητο ότι με τα πρώτα χιόνια η περιοχή προς το δάσος αποκλείεται. Ίσως όμως δεν έχει τόσο σημασία πόσο βαθιά θα φτάσετε. Ακόμη και μόνο γύρω από την περιοχή του εργοταξίου να κινηθείτε, να ξεκουραστείτε στον ίσκιο μια ερυθρελάτης, που μοιάζει με πανύψηλη παγόδα, να αφουγκραστείτε τους ήχους του δάσους, να ξεχωρίσετε τον ξερό ήχο ενός δρυοκολάπτη, να περπατήσετε όσο σας επιτρέπουν οι συνθήκες στα κοντινά μονοπάτια, κι αν είστε πολύ τυχεροί να αντικρίσετε φευγαλέα ένα ζαρκάδι να ξεπροβάλλει μέσα από την πρωινή ομίχλη, και πάλι φεύγοντας από την περιοχή θα έχετε την αίσθηση ότι ζήσατε μια μοναδική εμπειρία.
Από το Παρανέστι μέχρι το Φρακτό
Η παρανέστια ενδοχώρα έχει ως σήμα κατατεθέν τους καταρράκτες της. Οι παρυφές βέβαια του Φρακτού, του μοναδικού παρθένου δάσους στην Ελλάδα, τραβούν σαν μαγνήτης το ενδιαφέρον των επισκεπτών και αποτελούν πρώτη προτεραιότητα στις περιηγήσεις. Ακόμη όμως κι αν δεν σας παίρνει ο χρόνος, αξίζει να κάνετε μια παράκαμψη 20 χιλιομέτρων για να αντικρίσετε τουλάχιστον τον κοντινότερο καταρράκτη στο Παρανέστι, αυτόν της Αγίας Βαρβάρας. Και η διαδρομή αξίζει, κατά μήκος του Αρκουδορέματος (μέσα σε δάση δρυός), αλλά και ο ίδιος ο καταρράκτης που πέφτει με πάταγο από ύψος 15 μέτρων σε μια μικρή "κολυμπήθρα", περιτριγυρισμένη από δρυς. Η βασική διαδρομή, πάντως, είναι ο δρόμος για το παρθένο Φρακτό. Λέγοντας παρθένο, οι δασολόγοι εννοούν ένα δάσος το οποίο δεν έχει υποστεί καθοριστικές ανθρώπινες επεμβάσεις τουλάχιστον τα τελευταία 500 χρόνια. Για την ευρωπαϊκή ήπειρο με το γηραιό ανθρώπινο πολιτισμό, αυτό είναι κάτι εξαιρετικά σπάνιο - το Φρακτό αποτελεί ένα από τα πιο πολύτιμα οικοσυστήματά της. Φυσικά απαγορεύεται η πρόσβαση σε αυτό (εκτός αν υπάρχει ειδική άδεια από το δασαρχείο), ακόμη όμως και μία ματιά στις απόκρημνες κορυφές της περιοχής από τη θέση Πανόραμα, αξίζει πέρα ως πέρα τα χιλιόμετρα που θα γράψετε στο κοντέρ σας. Η διαδρομή από το Παρανέστι και μέχρι τα Θέρμια (40 χλμ. περίπου) είναι άσφαλτος. Μία από τις ωραιότερες στιγμές της είναι όταν συναντάτε τη μεγάλη λίμνη του Νέστου στο φράγμα της Πλατανόβρυσης. Στα τελευταία χιλιόμετρα οδηγείτε κατά μήκος του Διαβολορέματος, κι αν είστε προσεκτικοί θα διακρίνετε τα πετρόκτιστα, εγκαταλελειμμένα πλέον γεφύρια. Πριν αφήσετε την άσφαλτο, σας περιμένει μια μεγάλη έκπληξη. Στη μέση του πουθενά, στις πλαγιές της κοίτης του ρέματος, ξεφυτρώνει ένας αυθαίρετος οικισμός από παράγκες με τσίγκινες στέγες (οι ντόπιοι περιπαικτικά το αποκαλούν Φιλιππίνες). Σε αυτό το σημείο αναβλύζουν θερμά νερά τα οποία, εδώ και αρκετές δεκαετίες, προσπαθούν να τα ιδιοποιηθούν κάποιοι, χτίζοντας αυτές τις απίστευτες κατασκευές. Το καλό είναι ότι όποιος θέλει, μπορεί να έχει πρόσβαση στις στοιχειώδεις μπανιέρες με τα θερμά λουτρά, οπότε κάντε στάση. Ακόμη και το να βουτήξετε τα πόδια σας μέσα στο καυτό νερό (50 C), μέσα στη γαλήνη του δάσους αποτελεί κορυφαία εμπειρία - αν και χωρίς τις συνηθισμένες ανέσεις. Ο δρόμος από κει και πέρα γίνεται χωματόδρομος και τα φυλλοβόλα δέντρα παραχωρούν τη θέση τους στα πανύψηλα μαυρόπευκα. Λίγο μετά το δασικό χωριό του Φρακτού, η μπάρα δείχνει ότι ξεκινάει η επικράτεια του παρθένου δάσους. Σεβαστείτε τη^ εξάλλου οι πεζοπορίες στη γύρω περιοχή είναι εξίσου απολαυστικές. Τέλος, αν θέλετε να πάρετε περισσότερες πληροφορίες για τα εντυπωσιακά οικοσυστήματα που συνατήσατε κατά τη διάρκεια του οδοιπορικού σας, το ολοκαίνουργιο μουσείο Φυσικής Ιστορίας στο Παρανέστι μπορεί να σας ξεναγήσει στα θαύματα της δραμινής φύσης μέσα από εποπτικά διοράματα και τρισδιάστατες αναπαραστάσεις.
ΙNFO
Για την περιοχή του Φαλακρού
Βώλακας: Ξενώνας στο Μονοπάτι Ε6. Καινουργιοχτισμένη μονάδα με έντονη χρήση πέτρας (στο εξωτερικό) και ξύλο στο εσωτερικό. Τα δωμάτια είναι εξαιρετικά απλόχωρα με παραδόξως στενά μπάνια. Οι ιδιοκτήτες θα σας κάνουν να αισθανθείτε πολύ άνετα και θα αποδειχθούν πολύτιμοι πληροφοριοδότες σας για την περιοχή. Διαθέτει και εστιατόριο με καλό φαγητό (δοκιμάστε οπωσδήποτε τα κεμπάπια στο φούρνο, αλλά και τη μελιτζάνα με τυρί φέτα, ενώ οι φρεσκοτηγανισμένες πατάτες έχουν έξτρα νοστιμιά, αφού προέρχονται από το γειτονικό Νευροκόπι). Τηλ. 0523023916. Γρανίτης: Ξενοδοχείο Γρανίτης. Το χωριό Γρανίτης απέχει λίγα χιλιόμετρα από το Βώλακα και μπορεί να γίνει εξίσου καλά η βάση σας για την περιήγηση στην ευρύτερη περιοχή. Θέλγητρο το ολοκαίνουργιο ξενοδοχείο του με την πολύ προσεγμένη διακόσμηση και τα πολυτελή δωμάτιά του - έκπληξη για την περιοχή. Ακόμη κι αν δεν μείνετε, περάστε κάποιο βράδυ για να δοκιμάσετε στο εστιατόριο κάποιο πιάτο με κυνήγι. Τηλ. 0523023916. Για την περιοχή του ΚαραντερέΤο Σιδηρόνερο διαθέτει δύο καινούργιους ξενώνες που, χωρίς να ξεχωρίζουν, αποτελούν σίγουρα ευπρόσωπες λύσεις για διαμονή - τις Δρυάδες (0521/091395) και το Βορέα (0521/091391). Για φαγητό, στο Σιδηρόνερο θα βρείτε κάποιες ταβέρνες πάνω στον κεντρικό δόμο. Καλοφτιαγμένη είναι η καινούργια ταβέρνα Πέτρινη Γωνιά στο Λιβαδερό, κάποια χιλιόμετρα παρακάτω, ενώ στο ίδιο χωριό το Χρυσό Αγριογούρουνο μαγειρεύει με όλους του δυνατούς τρόπους αγριογούρουνα εκτροφείου.
Για την περιοχή του ΠαρανεστίουΘα μείνετε στο ξενοδοχείο Φιλοξένια. Είναι επίσης καινούργιο και έχει πανοραμική θέα στην κοιλάδα του Νέστου. Τα δωμάτια είναι μεγάλα με όμορφα μπάνια (ντουσιέρες), αν και συμβατική διακόσμηση. Τηλ. 0524022001.
Για φαγητό κόψτε κίνηση στον κέντρικό δρόμο δίπλα στο σταθμό του τρένου, όπου όλες οι ψησταριές προσφέρουν σωστά ψημένα κρέατα σε λογικές τιμές. Τέλος αν θέλετε να κάνετε πικνίκ μέσα στο δάσος, περάστε μια βόλτα από τον γυναικείο παραγωγικό συνεταιρισμό (θα τον βρείτε στον πεζόδρομο) για να προμηθευτείτε πιροσκί και πίτες.
Xάρτες - τουριστικοί οδηγοίΕίναι πολύ σημαντικό να περιηγηθείτε το νομό καλά πληροφορημένοι. Η Αναπτυξιακή Εταιρεία της Δράμας έχει εκδώσει πολλά φυλλάδια για όλα τα περιηγητικά αξιοθέατα του νομού, απλούς, αλλά ενημερωμένους χάρτες για τις ορεινές διαδρομές, καθώς και έναν πολύ κατατοπιστικό συνολικό τουριστικό οδηγό. Στα κατά τόπους ξενοδοχεία που θα μείνετε, πιθανότατα θα βρείτε υλικό που αφορά την περιοχή τους, αν θέλετε όμως κάτι περισσότερο, απευθυνθείτε στην Αναπτυξιακή για να μάθετε από πού μπορείτε να προμηθευτείτε το έντυπο υλικό. Τηλ. 0521047610.
