Πάτμος

Βασίλειο του personalized και ανεπιτήδευτα κοσμοπολίτικου, η Πάτμος προσφέρει τις πιο ιδιαίτερες αιγαιοπελαγίτικες εμπειρίες στις σωστές δόσεις. Επιστρέφοντας για πολλοστή φορά στο νησί, η Δέσποινα Ζευκιλή το βρήκε –παρά τις ­νέες αφίξεις– καθησυχαστικά ίδιο και χωρίς τα κακώς κείμενα που φέρνει ­συνήθως το άγχος να είσαι μες στη μόδα.

Tο πλοίο φτάνει στο λιμάνι κλασικά ξημερώματα. Ακόμη κι αν οι ώρες έχουν πλέον μειωθεί λίγο, τα πλοία έχουν «Everest» και «Goody’s» αντί για καντίνες και self service με καραβίσιες μακαρονάδες και το σακίδιο στο διάδρομο έχει γίνει καμπίνα, η γλυκιά κούραση που συνεπάγεται ένα ταξίδι μέχρι την Πάτμο δεν αλλάζει μες στα χρόνια. Ευτυχώς, δεν είναι το μόνο που δεν έχει αλλάξει. Από τότε που ερχόμασταν εδώ φοιτητές, αγκαλιά με τη «Γραμμή του Ορίζοντος» του Χρήστου Βακαλόπουλου (ένα βιβλίο-ψυχογεωγραφικός χάρτης του νησιού), μέχρι τα πρόσφατα ρεπορτάζ μας προς αναζήτηση των τελευταίων εξελίξεων, η Πάτμος παραμένει­ από εκείνα τα νησιά που εμείς οι ταξιδιωτικοί συντάκτες δεν αγαπάμε, μια και σπανίως μας τροφοδοτεί με νέες αφίξεις και αλλαγές του τουριστικού της προφίλ. Καθώς οδηγούμε μισοκοιμισμένοι προς το ξενοδοχείο, η θέα του λιμανιού μας θυμίζει παλιότερα ξενύχτια με παγωμένες Margaritas μέχρι να φανεί το πλοίο της επιστροφής. Το επόμενο πρωί οι αφορμές για να γυρίσουμε πίσω στο χρόνο συνεχίζονται.

Το μπαρ-ζαχαροπλαστείο «Αρίων» πάνω στο λιμάνι, στη Σκάλα, μπορεί να έχει αντικαταστήσει τις παλιές καρέκλες με τα δερμάτινα μαξιλαράκια, εξακολουθεί ωστόσο να αποτελεί κλασικό spot για τις πρώτες καλημέρες. Το ίδιο και το cult καφενείο «Houston» με τις ροζ-βεραμάν λαδομπογιές και τους ηλικιωμένους θαμώνες – παρότι του αφιέρωσε ένα ολόκληρο θέμα το «The World of Interiors», το περιοδικό-βίβλος του interior chic... Προς το μεσημεράκι το cafe «George’s Place», στην παραλία του Κάμπου, παραμένει το πιο δημοφιλές hang out για γεμιστά κρουασάν, κρύες σαλάτες, πίτες και ξεφύλλισμα εφημερίδας – μόνο που το iPad έχει αντικαταστήσει πλέον κάποιες από αυτές. Οι παρέες χαιρετιούνται μεταξύ τους, κάποιος αγόρασε ένα σπίτι, κάποια Ιταλίδα ολοκλήρωσε το χτίσιμο του δικού της και μας περιμένει για μακαρονάδα. «Θα πας στο φεστιβάλ (σ.σ.: εκκλησιαστικής μουσικής) σήμερα;» «Θα τα πούμε το βράδυ στη “Stoa”».

Η παραλία Λιβάδι του Γερανού είναι όσο μαγική τη θυμόμασταν, με κρύα νερά και χωρίς ομπρέλες, στον Διακόφτη το πριμιτίφ ταβερνάκι πάνω στον όρμο εξακολουθεί να μας περιμένει για πατάτες τηγανητές μετά τη δεκαπεντάλεπτη πεζοπορία της επιστροφής από την παραλία της Ψιλής Άμμου, η Χώρα –πέρα από έναν ξενώνα και δυο-τρία arty μαγαζάκια– παραμένει «αλώβητη» από το χρόνο, αφιερωμένη στο μοναστήρι και σε όσους έχουν αγοράσει τα παλιά σπίτια, ιδανική για να χαθείτε στα σοκάκια με τις καμάρες και τις σκαλιστές αυλόπορτες. Τα βράδια στην «Αστοιβή» οι νεο-μποέμ παρέες ανεβοκατεβαίνουν στα διαφορετικά επίπεδα και χαλαρώνουν στις μαξιλάρες ακούγοντας eclectic μουσικές.

Τα πρόσωπα γνώριμα, μπορεί και να τους είχαμε ξανασυναντήσει το πρωί στις ξύλινες ξαπλώστρες του Κάμπου με τα ριγέ μαξιλάρια ή στα βοτσαλάκια της Βαγιάς, ενώ το απόγευμα διασταυρωθήκαμε στους πάγκους της μπουτίκ Aer στη Χώρα χαζεύοντας αέρινες εσάρπες και πρωτότυπα κοσμήματα. Τα νέα στέκια δεν λείπουν, οι διαχρονικές αξίες, όμως, είναι αυτές που συνεχίζουν να κάνουν τη διαφορά. Πήγαμε και στον «Λεωνίδα», τη νέα αγαπημένη ταβέρνα των μόνιμων fans του νησιού, σε ένα ήσυχο μπαλκόνι με θέα στη φημισμένη παραλία της Λάμπης (δεν πετύχαμε ψάρι επειδή φυσούσε, φάγαμε όμως απλά και συμπαθητικά), περάσαμε και από το «Τζιβαέρι» (άλλο ένα νεοφερμένο­ δημοφιλές μεζεδοπωλείο) σε μοναδικό πόστο πάνω στην παραλία, στην άκρη του λιμανιού της Σκάλας, το φαγητό ωστόσο ήταν κατώτερο του αναμενόμενου.

Έτσι, μπορούσαμε πλέον να αφήσουμε τη δημοσιογραφική περιέργεια στην άκρη και να επιστρέψουμε χωρίς τύψεις στα παλιά κι αγαπημένα: ο «Πανάγος» στην πλατεία του Κάμπου, που παραμένει η απόλυτη μεσημεριανή –για μετά το μπάνιο στις γύρω παραλίες– ταβέρνα. το cult ουζερί­ «­Χιλιομόδι», σε ένα κατά τα άλλα αδιάφορο στενάκι της Σκάλας­, για ουζάκι στα γρήγορα. το arty cafe «Κουκουμάβλα» σε μια όμορφη αυλή σε απόσταση αναπνοής από το λιμάνι. η ατμοσφαιρική αυλή του «Μπενέτου» για αχινοσαλάτα και φιλέτο τόνου με κρούστα μπαχαρικών και ουασάμπι.

Αιγυπτιώτικες βίλες και προσωπικά ξενοδοχεία

Η Πάτμος δεν εξαντλείται σε ένα και μόνο ταξίδι. Ας πάρουμε, για παράδειγμα, τις παραλίες της. Έχουμε παρτάρει στις ξαπλώστρες του Αγριολίβαδου, την παραλία της νεολαίας, έχουμε πιάσει αρμυρίκι στην Ψιλή Άμμο, την πιο εξωτική αλλά και πιο δημοφιλή παραλία της, έχουμε κάνει κράτηση ομπρέλας στον κοσμικό Κάμπο (ναι, το ομολογούμε), έχουμε κατεβεί την κατακόρυφη κατηφόρα για τη Βαγιά, έχουμε αναζητήσει μάταια τις χρωματιστές πέτρες της Λάμπης, έχουμε βουτήξει στα τιρκουάζ νερά των γύρω μικρονησιών που αποτελούν τη λεγόμενη Πολυνησία του Αιγαίου (πριν καταλήξουμε στις must ταβέρνες στο νησάκι Μαράθι)... Κι αν έχουμε διαβάσει και ξαναδιαβάσει τη «Γραμμή του Ορίζοντος», ποτέ­ δεν πήραμε στα σοβαρά το κεφάλαιο «Λεύκες»: «Έχει μαγνητιστεί από ένα κτίριο μιας άλλης εποχής που δεσπόζει στο βάθος, υψώνεται μέσα στα χωράφια μελαγχολικό, μοιάζει με σκηνικό χολιγουντιανής ταινίας

Το έχτισε ένας Αιγύπτιος το 1903 για να στεγάσει την ερωμένη του». «Υπήρχε τέτοιο πράγμα στην Πάτμο;» αναρωτιόμασταν λίγο αργότερα ατενίζοντας την εν λόγω βίλα στη μέση του πουθενά. Μπορεί η βοτσαλωτή παραλία Λεύκες να μη λέει τίποτα ιδιαίτερο, όμως η αυτοσχέδια καντίνα με τα καθίσματα-κορμοί και τα τηγανητά καλαμαράκια είναι όλα τα λεφτά. Επιστρέφουμε στο ξενοδοχείο μας αργά το μεσημέρι. Ο ευγενέστατος groom μας περιμένει στην είσοδο για να πάρει τις πετσέτες μας. Στο ψυγείο του δωματίου το κανατάκι με το γάλα για το μωρό έχει ανανεωθεί, ενώ παραγγέλνοντας καφέ έρχονται δώρο και δύο χειροποίητα γιαουρτογλυκά, από αυτά που είχαμε επαινέσει το προηγούμενο βράδυ.

Στην κούνια του μικρού έχει προστεθεί παιδικό μπουρνουζάκι. Αυτές οι μικρές χειρονομίες (οι οποίες γίνονται απ’ όσο μπορέσαμε να διαπιστώσουμε σε όλους τους πελάτες, ανεξάρτητα από την ιδιότητά τους) κάνουν το «Petra», ένα κατά τα άλλα μικρό και περιποιημένο ξενοδοχείο που δεν διεκδικεί βραβείο ντιζάιν ή υψηλής πολυτέλειας, υπόδειγμα boutique hotel των ’10s. Ιδιαίτερη μνεία αξίζει στο πρωινό – από τα καλύτερα που έχουμε δοκιμάσει σε μικρό ξενοδοχείο στην Ελλάδα. Καθημερινά διαφορετικό, με μεγάλη ποικιλία ζεστών (γλυκών και αλμυρών) πιάτων. Το νέο, ιδιαίτερα καλοφτιαγμένο ντεκ της πισίνας είναι μια όαση ηρεμίας: δύο νεαρές Αμερικανίδες κάνουν γιόγκα συμπληρώνοντας την τέλεια σκηνοθετημένη εικόνα, που θυμίζει διαφήμιση. Βυθιζόμαστε στις μαξιλάρες της βεράντας και αφήνουμε το βλέμμα να αναζητήσει –τι άλλο;– τη γραμμή του ορίζοντα πέρα στον κόλπο του Γροίκου. Αυτή η οικογενειακή αίσθηση και η προσωπική περιποίηση­ δεν λείπουν, στον έναν ή τον άλλο βαθμό, από τα λιγοστά ξενοδοχεία του νησιού, που μαζί με τις βίλες και τα δια­μερίσματα προς ενοικίαση μονοπωλούσαν εδώ και χρόνια το ξενοδοχειακό τοπίο της Πάτμου.

Στο «Porto Skoutari» η ευγενέστατη και άκρως επικοινωνιακή ιδιοκτήτρια Ελίνα Σκούταρη, πανταχού παρούσα, φροντίζει κάθε λεπτομέρεια πιάνοντας φιλίες­ με τους ξένους ενοίκους της, οι οποίοι έρχονται και ξανάρχονται κάθε καλοκαίρι, καθώς τους κάνει να νιώθουν σαν στο σπίτι τους. προσφέρει –χωρίς χρέωση– μεσημεριανό ουζάκι και σπιτική κρεα­τόπιτα σε όσους χαλαρώνουν στην πισίνα... Μέχρι να μας ξεναγήσει στα καλοσυντηρημένα δωμάτια με το ελαφρώς παλιο­μοδίτικο νησιώτικο ύφος έχει σταματήσει να τους χαιρετήσει όλους (καθέναν με το όνομά του), ενώ μια παλιά της πελάτισσα, η οποία έχει αγοράσει πλέον σπίτι εδώ την καλεί σε pasta dinner. ­Φέτος το νέο resort «Patmos Aktis Suites», πιο καινούργιο, ντιζαϊνάτο και φιλόδοξο από κάθε άλλη μονάδα στο νησί, ήρθε για να αλλάξει μάλλον το ξενοδοχειακό τοπίο. Ορισμένοι είναι καχύποπτοι καθώς φοβούνται ότι θα φέρει πιο μαζικό τουρισμό, ενώ κάποιοι­ άλλοι περιμένουν να πυροδοτήσει μια καλώς εννοούμενη ανάπτυξη. Τουλάχιστον ως επένδυση φαίνεται ότι καλύπτει ένα ­κενό, προσφέροντας μια πιο updated αίσθηση άνεσης στα πρότυπα των σύγχρονων resorts.

Επίλογος

Έχοντας παρκάρει στην ουρά για το πλοίο που το περιμένουμε να έρθει σε λίγες ώρες –με μια μικρή καθυστέρηση–, πιάνουμε τραπέζι στη σοφιστικέ σάλα του «Vegghera». Τι έχει αλλάξει τελικά από την τελευταία φορά που ήρθαμε στο νησί, εκτός από το ότι απολαμβάνουμε το ριζότο μας (με σαφράν, παρμεζάνα, αμπελόφυλλα και άρωμα limoncello) στο καλύτερο εστιατόριο του νησιού αντί να τρώμε σουβλάκια στην προκυμαία; Κάνοντας τον απολογισμό, η όλη αίσθηση παραμένει η ίδια. Ένα νησί προικισμένο από τη φύση του, που δεν έχει χαλάσει από τον τουρισμό, συνοψίζοντας σε λίγες δεκάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα τις διαχρονικές εκείνες εμπειρίες που ορίζουν το αιγαιοπελαγίτικο καλοκαίρι μέσα στο χρόνο. Τα διλήμματα των διακοπών εδώ είναι τόσο λίγα –και συνάμα τόσο πολλά– όσα χρειάζεται για να έχουν λυθεί μέχρι να πιείτε τον καφέ σας!

Παραλία με ξαπλώστρες ή με αρμυρίκια, βαρκάκι ή αυτοκίνητο, ποτό στο λιμάνι ή στη Χώρα, μουσακά και γεμιστά ή λαβράκι φιλέτο με καραμελωμένα κρεμμύδια; Καλές παραδοσιακές ταβέρνες, δημιουργικά εστιατόρια, μικρές μπουτίκ με ρούχα, κοσμήματα και αξεσουάρ για εκλεκτικό shopping, ωραίες παραλίες χωρίς ιδιαίτερες παροχές, cafes με προσωπικότητα (όλα σε μικρές δόσεις), χαλαρός κόσμος, ένα ζωντανό λιμάνι και μια ατμοσφαιρική Χώρα συνοψίζουν λίγο πολύ την εμπειρία ενός νησιού σοφιστικέ και αυθεντικού, με ιδιαίτερη προσωπικότητα και φανατικούς φίλους. Ενός νησιού όπου διακοπές είναι η πολυτέλεια της νυχτερινής ησυχίας, η αίσθηση να οδηγείτε μόνοι το απομεσήμερο παρέα με τη μυρωδιά του θυμαριού­, για να καταλήξετε να απολαμβάνετε σπιτικά μαγειρευτά σε μια ταβερνούλα πάνω στην άμμο, η ευκαιρία να κολυμπήσετε σε βαθιά και κρύα νερά χωρίς μουσική, να χαθείτε σε σοκάκια με έντονα τα ίχνη της Ιστορίας, να μείνετε όλη την ημέρα με το καφτάνι...

Όπου το πιο κοσμικό που αντέχετε είναι να βγείτε για κριθαρότο με μύδια στη chic περαντζάδα του «Vegghera» ή να πιείτε ένα ποτό στη Χώρα με την καινούργια μοντέρνα μπλούζα που μόλις αγοράσατε από την ψαγμένη μπουτίκ Tara στο λιμάνι. Το μοναστήρι έχει καθορίσει επίσης το προφίλ του νησιού, όχι μόνο προσελκύοντας θρησκευτικό τουρισμό αλλά και με πολιτιστικά δρώμενα που εμπνέονται από τη μεταφυσική αύρα του, όπως το Φεστιβάλ Θρησκευτικής Μουσικής (τέλη Αυγούστου-αρχές Σεπτεμβρίου) στο Σπήλαιο της Αποκάλυψης. Φέτος μάλιστα, στα τέλη Ιουλίου, ετοιμάζεται για πρώτη φορά μια σκηνική απόδοση της Αποκάλυψης του Ιωάννη στο χώρο του Σπηλαίου από την πάτμια ομάδα Τέχνη, υπό την καθοδήγηση της Γερμανίδας σκηνοθέτιδας Barbara Hoffmann, μόνο για πέντε παραστάσεις (πληροφορίες: www.techni-patmos.gr, 2247031666).

ΠΑΤΜΟΣ KNOW HOW

Πού θα μείνετε

Petra Hotel (Γροίκος, 2247034020, www.petrahotel-patmos.com) Το πιο ιδιαίτερο boutique hotel του νησιού παραμένει στην πρώτη γραμμή με συνεχείς ανακαινίσεις και φρεσκαρίσματα, αλλά κυρίως χάρη στο εξαιρετικό προσωπικό σέρβις. Το 2011 προστέθηκε treatment room με μασάζ και θεραπείες, ενώ νοικιάζουν και μια πολύ ιδιαίτερη βίλα στη Χώρα.

Patmos Aktis Suites (Γροίκος, 2247032800, www.patmosaktis.gr) Ολοκαίνουργιο πολυτελές resort μίνιμαλ ύφους, με ποικιλία παροχών στο γραφικό κόλπο.

Patmos Paradise (Κάμπος, 2247032624, 2247032668, www.patmosparadise.com) Κλασικό ξενοδοχείο διακοπών, αμφιθεατρικά χτισμένο στην άκρη του κόλπου.

Porto Scoutari (κόλπος Μελόι, 2247033123-5, www.portoscoutari.com) Συγκρότημα διακοπών με ξεχωριστό στιλ και στοιχεία resort, ανάμεσα στις παραλίες­ Μελόι και Αγριολίβαδο.

Αρχονταρίκι (Πάτμος, 2247029368, www.archontariki-patmos.gr) Εκπληκτικό αρχοντικό με τέσσερις σουίτες που συνδυάζουν το παραδοσιακό με το σύγχρονο.

Skala Hotel (Σκάλα, 2247031343, www.skalahotel.gr) Απλό και φιλικό ξενοδοχείο πάνω στον παραλιακό δρόμο.

Αρχοντικά της Ειρήνης (2247032826, www.traditional.gr/villasgr.html) Φροντισμένο συγκρότημα σπιτιών, στην περιοχή Σάψιλα, σε ένα κτήμα στο δρόμο Χώρας-Γροίκου, για όσους αναζητούν την αυτονομία τους χωρίς παροχές ξενοδοχείου.

Eleni Houses (Χώρα, 6984280753, www.elenihouses.com) Συγκρότημα σπιτιών στις παρυφές της Χώρας που νοικιάζονται με την εβδομάδα. Vintage επώνυμα έπιπλα.

Πού θα φάτε

Vegghera (Σκάλα, 2247032988) Το γαστρονομικό εστιατόριο του νησιού σε ένα κομψό περιβάλλον, σε ήσυχο σημείο της παραλιακής. Ο Πάτμιος­ σεφ Γιώργος Γρύλλης δημιουργεί πιάτα με άποψη.

Μπενέτος (Σάψιλα, 2247033089) Ατμοσφαιρική αυλή και ψαγμένη κουζίνα, με το μοντέρνο, fusion εξωτισμό, σε ένα all time classic εστιατόριο.

Κτήμα Πέτρα (Γροίκος, 2247033207) Κουζίνα αυθεντική με τοπικά προϊόντα, σε μια προσεγμένη αυλή, σε απόσταση αναπνοής από τη θάλασσα.

Σταμάτης (Γροίκος, 2247031302) Κλασική οικογενειακή ταβέρνα στο γραφικό λιμα­νάκι, με μαγειρευτά-εγγύηση.

Φλοίσβος (Γροίκος, 2247031380) Συμπαθητικό ταβερνάκι όπου ακόμη και τα πιο κλασικά φαγητά έχουν βαθιά νοστιμιά.

Ταρσανάς (Διακόφτης, 2247032159) Ιδιαίτερο εστιατόριο σε έναν παλιό εν ενεργεία ταρσανά, με τραπέζια σε μια βεράντα-αληθινό σκάφος.

Πανάγος (Κάμπος, 2247031570) Νοστιμότατα μαγειρευτά σε απλό σκηνικό στην πλατεία-πέρασμα, ιδανική στάση για μετά το μπάνιο.

Λεωνίδας (Κούμαρο, 2247033232, 6944581872) Οικογενειακή ταβέρνα λίγο πριν από την παραλία της Λάμπης, σε ήσυχη βεράντα με πανοραμική θέα.

Λάμπη (Λάμπη, 2247031490)

Τραπέζια πάνω στο βότσαλο και ψάρια ολόφρεσκα, ψημένα με μαστοριά.