Αν βαλθείς να μετρήσεις τα μπαρ της, θα τα βρεις σχεδόν ισάριθμα με τις ασβεστωμένες εκκλησιές, όμως την ίδια ώρα η Ίος σού γνέφει να περάσεις κάτω από τα στειγάδια της, να δοκιμάσεις τα πεντανόστιμα τυριά της, να ταξιδέψεις πίσω στο χρόνο και να κολυμπήσεις σε πανέμορφα νερά. Μήπως ήρθε η ώρα να τη δεις με άλλο μάτι;
Παρεξηγημένο νησί η Ίος. Αν και συγκεντρώνει αρκετές δεκαετίες τους τουριστικούς προβολείς, είναι «καταχωρισμένη» στο μυαλό των περισσοτέρων από εμάς ως το απόλυτο party island με στίφη αναψοκοκκινισμένων νέων τουριστών από όλη την Ευρώπη να γλεντάνε όλη μέρα στα χιλιόμετρα αμμουδιάς του Μυλοπότα αλλά και όλη νύχτα στα μπαράκια τύπου «στα 7 σφηνάκια ένα T shirt δώρο» της Χώρας. Ισχύει το στερεότυπο; Σε μεγάλο βαθμό ναι, αλλά όχι εντελώς. Γιατί έχω την αίσθηση ότι, κοιτάζοντας λίγο καλύτερα, μπορείς να βρεις σημεία αυθεντικής γοητείας σε αυτό το κυκλαδονήσι – οι αυστηροί ίσως τα θεωρήσουν αντιφατικά κομμάτια ενός πολύχρωμου patchwork, οι πιο ρομαντικοί θα τα δουν να αλληλοσυμπληρώνονται εντέλει αρμονικά, σαν τα πανέμορφα βοτσαλωτά του Νιώτη καλλιτέχνη Γιάννη Λουκιανού, που κοσμούν το φυσικό και απάνεμο λιμάνι του νησιού. Ας πούμε, εκεί που με δεδομένο το άνοιγμα του νησιού στον ξένο τουρισμό θα περίμενες μια Χώρα χωρίς ιδιαίτερο χρώμα, βρίσκεσαι μπροστά σε ένα καλοδιατηρημένο και τυπικά κυκλαδίτικο σκηνικό, με τα σοκάκια, τις πιάτσες, τις ολόλευκες εκκλησιές αλλά και τα στειγάδια του, τα στεγασμένα δηλαδή τμήματα των δρόμων που πάνω τους είναι χτισμένα δωμάτια σπιτιών! Ιδιαίτερο τόνο δίνουν τα νεοκλασικά οικήματα, όπως το Αμοιραδάκειο Μέγαρο στην είσοδο της Χώρας, που στεγάζει το δημαρχείο, και το Αρχαιολογικό Μουσείο – πρόκειται ουσιαστικά για τις κατοικίες Νιωτών της Αιγύπτου, οι οποίοι έφυγαν επί Νάσερ κι επέστρεψαν στον τόπο καταγωγής τους.
Κι εκεί που όλος χαρά φτάνεις μπροστά σε δύο θαυμάσιους πολιτιστικούς χώρους κοντά στους ανεμόμυλους, το Μουσείο Γαΐτη με τα χαρακτηριστικά ανθρωπάκια του γνωστού καλλιτέχνη να κοσμούν το εξωτερικό του και το ανοιχτό θέατρο Οδυσσέα Ελύτη με τη φοβερή θέα στον Μυλοπότα, πληροφορείσαι τελικά πως και οι δύο έχουν περιπέσει ουσιαστικά σε αδράνεια – το πρώτο είναι εντελώς κλειστό, το δε δεύτερο φιλοξενεί ελάχιστες συναυλίες. Πείτε με αιθεροβάμονα, όμως όταν απ’ άκρη σ’ άκρη της Ελλάδας διοργανώνονται φεστιβάλ κάθε είδους, το θέαμα μόνο θλίψη προκαλεί, είτε ευθύνεται η έλλειψη χρημάτων είτε (ας μου επιτραπεί) η έλλειψη θέλησης. Από την άλλη, βέβαια, πηγαίνεις στο Σκάρκο και χαίρεσαι έναν πραγματικά υποδειγματικό αλλά και βραβευμένο αρχαιολογικό χώρο έκτασης 11 στρεμμάτων, όπου η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως έναν πρωτοκυκλαδικό οικισμό σε σχήμα «σαλίγκαρου» με ευδιάκριτα σημάδια από διώροφα σπίτια, πλατείες και δρόμους (επισκέψιμος 8 π.μ.-4 μ.μ.).
Και πώς να μην επαινέσεις την ουσιαστική προσπάθεια που γίνεται στο νησί ως προς τη διάσωση και ανάδειξη της γαστρονομικής του κληρονομιάς, με κορωνίδα το τυροκομείο στα Διασέλια που λειτουργεί από το 2007; Είχα την ευκαιρία να το επισκεφθώ και να διαπιστώσω ιδίοις όμμασι με πόση φροντίδα και αγάπη γι’ αυτό που κάνουν ο Αντώνης Ζαχαράκης και η μικρή του ομάδα παραλαμβάνουν το φρέσκο γάλα των ντόπιων κτηνοτρόφων και χωρίς καμία προσθήκη συντηρητικών και χρωστικών το μετατρέπουν σε τυρένια διαμαντάκια που φυλακίζουν μέσα τους την αλμύρα της θάλασσας και τα αρώματα της Ίου. Γραβιέρα από αγελαδινό γάλα, πικάντικο κεφαλοτύρι, μυζήθρα με γλυκιά επίγευση, ξινό που θυμίζει την ξινομυζήθρα και το διάσημο σκοτύρι που προέρχεται από την ανάμειξη μυζήθρας με κεφαλοτύρι και μυρωδικά είναι τα κυριότερα από αυτά, τα οποία θα βρείτε σε αρκετές ταβέρνες αλλά και στο πρατήριο του τυροκομείου στoν Γιαλό, δίπλα στο λιμάνι.
Εκμεταλλευόμενοι, τώρα, το πολύ καλό οδικό δίκτυο του νησιού, φτάνετε πολύ εύκολα σε άλλα δύο σημεία ενδιαφέροντος, τον Τάφο του Ομήρου στη θέση Πλακωτό και στο Παλαιόκαστρο, πάλαι ποτέ παρατηρητήριο των Βυζαντινών για τα θαλάσσια περάσματα από την Κωνσταντινούπολη στην Κρήτη. Για το σχετικά σύντομο περπάτημα σε πλακόστρωτο μονοπάτι με αρκετά σκαλοπάτια θα σας αποζημιώσουν τόσο τα σωζόμενα μέρη του κάστρου όσο και η Παναγία Παλαιοκαστρίτισσα. Αραγμένοι στον περίβολο, θα αισθανθείτε ότι σχεδόν μπορείτε να… αγγίξετε την Ηρακλειά, τη Νάξο και τη γραμμή του ορίζοντα στο βάθος.
Με το που πιάνει να σουρουπώνει, ωστόσο, η υπόθεση σηκώνει Χώρα. Στην κορυφή της η Παναγία η Γκρεμιώτισσα, στεφανωμένη από ακόμη 4 εκκλησάκια, προσφέρεται για ονειρεμένα ηλιοβασιλέματα. Το πολύχρωμο multiethnic λούνα παρκ της Χώρας στα πόδια σας, πάλι, σας καλεί για βόλτες με προτάσεις για όλα τα γούστα. Το γλυκύτατο «Crazy Cakehole» για cupkakes και βάφλες και το ταϊλανδέζικο «Thai Smile» με την ωραία αυλή είναι οι πρώτες που μου έρχονται στο μυαλό. Δεν θα ξεχάσω το εγκάρδιο καλωσόρισμα του Mark στο «OiOi Geeza», που σίγουρα θα ξετρελάνει τους λάτρεις του retro clothing, τη χαρισματική Θεοδώρα, άψογη hostess και ιδιοκτήτρια του πανέμορφου greek tapas bar «Κατώγι», αλλά και τον πληθωρικό και πολυταξιδεμένο Βασίλη που με το «Lord Byron» ανεβάζει το γευστικό πήχη στη Χώρα. Όπως και τα ωραία ποτάκια που απολαύσαμε στη βεράντα του «Smiles», στο πιο μπιτάτο «Barmacy», στο χαλαρό «Βάλσαμο» με τραπεζάκια και μαξιλάρες στον πεζόδρομο και μουσικές του κόσμου στα ηχεία αλλά και στο πανέμορφο νεοκλασικό που στεγάζει το κυριλάτο «Baru». Η μυρωδιά από νυχτολούλουδο, πάλι, που κάθε βράδυ μας γαργαλούσε τα ρουθούνια μπροστά από την εκκλησία του Ευαγγελισμού, ασφαλώς δεν καταγράφεται στις σημειώσεις επί χάρτου, αλλά περνά απευθείας στις πιο ισχυρές σημειώσεις του μυαλού.
Πού θα κολυμπήσετε
Το νησί διαθέτει περισσότερες από 30 παραλίες όλων των ειδών, οργανωμένες και μη, στην πλειονότητά τους αμμουδερές και με υπέροχα νερά. Προσβάσιμες από άσφαλτο, είτε κινείστε με αυτοκίνητο είτε με λεωφορείο από το λιμάνι, είναι ο διάσημος Μυλοπότας, η Κουμπάρα, η Αγία Θεοδότη με ταβέρνα και καντίνα, η ιδανική για windsurfing Ψάθη με τη συμπαθέστατη ταβέρνα «Η Αλωνίστρα» και το πανέμορφο Μαγγανάρι που, πέρα από την κεντρική αμμουδιά με τις ταβέρνες, απλώνεται περιμετρικά και σε μικρότερους κολπίσκους. Ακόμη κάποιες επιλογές είναι η Βαλμά, το Κολιτσάνι, το Σαπουνόχρωμα, το Κλίμα και οι πιο απομονωμένες Παπά και Πλάκες δίπλα στην πλατιά αμμουδιά του Καλάμου. Πριν από κάθε θαλασσινή εξόρμηση περάστε από το φούρνο Καλημέρα στο λιμάνι για θεϊκές σφολιάτες (από σπανακόπιτα με παρμεζάνα και πολύσπορο κουλούρι με πατάτα μέχρι κουλούρι με σοκολάτα) ή από τον «Δράκο» στη Χώρα για απίθανα παξιμάδια με ή χωρίς γλυκάνισο και όχι μόνο.
Πού θα μείνετε
Η πιο πολυτελής επιλογή διαμονής στο νησί είναι το «Liostasi Ios Hotel & Spa» στη Χώρα, μέλος των Small Luxury Hotels of the World, με άνετα design δωμάτια, ιδιαίτερα ατμοσφαιρική πισίνα και το καλό εστιατόριο «Grandma’s» με ελληνική και μεσογειακή κουζίνα (2286092140, από € 145). Οι αμέσως καλύτερες επιλογές βρίσκονται στον Μυλοπότα και περιλαμβάνουν το «Ios Palace», απλωμένο αμφιθεατρικά σε λόφο που κατεβαίνει μέχρι την παραλία (2286092000, από €180), το γειτονικό «Levantes Luxury Resorts» με εξαιρετική πανοραμική θέα (2286092588, από € 169) και το «Dionysos Resort» μέσα σε υπέροχο κήπο πολύ κοντά στην παραλία (22860 91215, από € 119). Επίσης στον Μυλοπότα, το «Far Out Club» αποτελείται από το πιο πολυτελές «Far Out Hotel & Spa» (2286091446, από € 120), το συγκρότημα μπανγκαλόους «Far Out Village» (2286092305, από € 120) και το ομώνυμο κάμπινγκ. Στον Γιαλό καλοβαλμένες λύσεις διαμονής προσφέρουν τα «Petra Holiday Village» (2286091409, από € 120 χωρίς πρωινό) και «Yialos Beach Hotel» (2286091421, από € 60).
Πού θα φάτε
Στη Χώρα θα προνοήσετε για κράτηση στο ατμοσφαιρικό «Lord Byron» (2286092125) για πολύ καλά πιάτα, συχνά με multiethnic επιρροές από τον πολυταξιδεμένο ιδιοκτήτη Βασίλη, όπως και στο «Κατώγι» (6983440900) για επιτυχημένους μεζέδες είτε στη μικρή αυλή είτε σε κάποιο από τα δύο δωμάτια με τα memorabilia. Επίσης στη Χώρα, το «Agosto» (2286092020) συνδυάζει την ωραία αισθητική με την καλή μεσογειακή κουζίνα, ενώ στο «Πιθάρι» (2286092440) οι παραδοσιακές γεύσεις συναντούν πιάτα με μοντέρνα αντίληψη. Για ψαρονοστιμιές και όχι μόνο θα καθίσετε στη «Νιώτισσα» (2286091106) στο λιμάνι και στον Μυλοπότα στο «Ελπίς» (2286091626) και στον «Δράκο» (2286091281). Παραδοσιακές σπιτικές συνταγές με καλές πρώτες ύλες, όπως κελαϊδί (μοσχάρι ψητό σε μικρή γάστρα με τυρί, ντομάτα, πιπεριά), κατσικάκι στον ξυλόφουρνο και κατσίκι στη γάστρα στο «Βιλαέτι» (2286092072) στον Επάνω Κάμπο, στα μισά της διαδρομής προς Αγία Θεοδότη.
