Χωρίς να φέρνει κάτι νέο, η παράσταση που σκηνοθετεί ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης μπορεί να υπερηφανεύεται ότι εστίασε στον πυρήνα ενός έργου που εύκολα μπορεί να παρερμηνευθεί ως σχόλιο «για το αναπόδραστο του ανθρώπου από τη μοίρα που του έχει επιβληθεί άνωθεν». Ο «Οιδίποδας Τύραννος», το τελειότερο από άποψη δομής έργο του αρχαιοελληνικού δράματος, μας δείχνει πράγματι τη ραγδαία πτώση ενός ανθρώπου που του έχει επιφυλαχθεί μια τρομερή μοίρα.
Παρ’ όλα αυτά, ο Σοφοκλής δεν μας ωθεί προς την αποδοχή της μοιρολατρίας, αλλά περισσότερο ενδιαφέρεται για τη ρευστότητα των ορίων της «ενοχής» και της «αθωότητας». Στο ίδιο πρόσωπο, σκιαγραφεί ένα βασιλιά στα όρια της αλαζονείας, τυφλωμένο από το «εγώ» και την υπέρμετρη πίστη του στη δύναμη της λογικής –λόγοι ικανοί να τον οδηγήσουν στην ύβρι και από εκεί στην πτώση–, και παράλληλα έναν άνθρωπο γυμνό, μόνο απέναντι στο αναπάντητο υπαρξιακό ερώτημα: «ποιος με γέννησε;»
Αυτόν τον άνθρωπο, τον ένοχο κι αθώο, που νιώθει ημίθεος και απολύτως «μικρός» ταυτόχρονα, είχε στο μυαλό του ο Μαρκουλάκης. Η σκηνογραφική λύση (Πάρις Μέξης), μια άδεια ορχήστρα που γέμισε με δεκάδες γυμνά βρέφη φτιαγμένα από πηλό σε φυσικό μέγεθος, συνδιαμορφώθηκε με τη σκηνοθετική οπτική και την ολοκλήρωσε. Έτσι, κέντρο βάρους της παράστασης, ως μόνιμη υπόμνηση, έγινε η αφετηρία του οιδιπόδειου δράματος: εκείνο το εγκαταλελειμμένο βρέφος στον Κιθαιρώνα.
Παράλληλα, η ερμηνεία του Δημήτρη Λιγνάδη αποδείχθηκε ο τρίτος καθοριστικός πόλος της παράστασης, με τον ηθοποιό να αναδεικνύει στο έπακρο, και με αξιοσημείωτη δεινότητα, το διττό ήθος του ήρωά του. Ενδιαφέρουσα και η Ιοκάστη, καθώς ερμηνεύτηκε από την Αμαλία Μουτούση ως «μητρική» φιγούρα (αλλά το κοστούμι που άφηνε ακάλυπτο το στήθος της φρόντιζε να μας υπενθυμίσει πως είναι, μαζί, τροφός και σύζυγος του Οιδίποδα). Στους υπόλοιπους ρόλους είδαμε επίσης ωραίες ερμηνείες που αποτύπωναν το ήθος των ηρώων (Γ. Ζιόβας, Γ. Ψυχογιός, Ν. Χανακούλας), αν και μάλλον ιδιάζουσα και ακαθόριστη ήταν η απόδοση του Τειρεσία (Κ. Αβαρικιώτης).
Τα πράγματα θολώνουν όσον αφορά το Χορό, την κατεξοχήν πρόκληση που θέτει το αρχαίο είδος. Η μουσική του Μίνωα Μάτσα ετερόκλητη, πότε πατούσε στα μοτίβα του μοιρολογιού (μια πολυφορεμένη λύση για την αρχαία τραγωδία) και πότε σε δυτικότροπα ακούσματα, ενώ η κίνηση (Κική Μπάκα) ήταν χωρίς χαρακτήρα – πλαισίωνε απλώς τη δράση, με ελάχιστες εξαιρέσεις. Η μετάφραση του Γιάννη Λιγνάδη χρησιμοποίησε ένα γλωσσικό μείγμα νέων και αρχαίων ελληνικών, προσδίδοντας στην παράσταση αίσθηση δραματικού βάρους, ενώ τόνισε ωραία την ειρωνεία που κρύβει το δράμα του Οιδίποδα.
ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΑΛΣΟΥΣ, ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ 26/8, ΚΑΤΡΑΚΕΙΟ ΘΕΑΤΡΟ, ΝΙΚΑΙΑ 29/8, ΘΕΑΤΡΟ ΒΡΑΧΩΝ, ΒΥΡΩΝΑΣ 3/9, ΒΕΑΚΕΙΟ ΘΕΑΤΡΟ, ΠΕΙΡΑΙΑΣ 10/9. Διάρκεια: 100΄.
Περισσότερες πληροφορίες
Οιδίπους Τύραννος
Για την πρώτη του σκηνοθετική απόπειρα στην αρχαία τραγωδία, ο Κ. Μαρκουλάκης επέλεξε το κατά γενική ομολογία τελειότερο έργο του Σοφοκλή κι ένα πολύ δυνατό καστ.
