Τρίωρη lecture performance γύρω από μια αμφιλεγόμενη μορφή που στοιχειώνει τη δυτική συνείδηση. Υπάρχει ακατάσχετη φλυαρία, πολύ πνεύμα και άστοχος σαματάς αλλά, ευτυχώς, και στιγμές πύκνωσης που δικαιώνουν το όλο χάος. Βασικό: το απείρως γοητευτικό πρωταγωνιστικό ντουέτο Χ. Φραγκούλης-Γ. Περλέγκας.
«Αλήτης; Γαμομανής; Σαρδανάπαλος; Ο πιο αφηνιασμένος άνθρωπος που περπάτησε ποτέ πάνω στη γη;» Έτσι τον χαρακτηρίζει ο υπηρέτης του (αποκαλυπτικός όσο και μυστηριώδης ως κωμική περσόνα ο Γιάννος Περλέγκας, σαν να ξεπήδησε από τα φιλμ του Ντέρεκ Τζάρμαν). Ο ίδιος, πάλι, ο Δον Ζουάν (ιδανική επιλογή ο Χάρης Φραγκούλης, ένας ηθοποιός με την οξύνοια και το θράσος να ελκύει τη σαγήνη και, αυτόματα, να την υπονομεύει), υπερασπίζεται εαυτόν ως εξής: «Έχω μια καρδιά που μπορεί να αγαπήσει όλη τη γη».
Κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος με αυτό το πρόσωπο. «Ο Δον Ζουάν εντυπωσιάζει όσο κι ένα ζώο. Έχει την ακτινοβολία της αστόχαστης ενέργειας που συχνά συγχέεται με την ελεύθερη εξέγερση – είναι η Φύση» σχολιάζει ο μελετητής Ζακ Γκισαρνό. O Κίρκεγκωρ είδε σε αυτόν τη σχάση χριστιανισμού και σεξουαλισμού. Ο Ζίζεκ το αρχέτυπο του ανένταχτου και της ασυνέχειας, εκείνου που υπερβαίνει κάθε τάξη και κατηγορία. Ο Μότσαρτ, πάλι, βάζει τον δικό του Δον Ζουάν, στην περίφημη όπερα «Ντον Τζιοβάνι» (1787), να δηλώνει απερίφραστα: «Ποιος είμαι ποτέ δεν θα το μάθεις». Ο Μιχαήλ Μαρμαρινός εγκαλεί μεν τους λόγους περί Δον Ζουάν αλλά, τελικά, σε αυτό το ανεπίλυτο μυστήριο συναινεί. Μια στιγμή είναι ο Δον Ζουάν, μοιάζει να μας λέει. Μην μεμψιμοιρείτε. Ή, όπως ακούγεται στην παράσταση: «Η Γη περιστρέφεται γύρω από τον Ήλιο και χωρίς τη δική σας βοήθεια». «Δεν έχετε καθόλου χρόνο, μόνο μια μέρα». Εξασκημένος στη φυγή, ο –κατά Μαρμαρινό– Δον Ζουάν πασχίζει να φανεί πιο γρήγορος από τη φθορά. Καπνός, όμως, θα γίνει κι αυτός. Στάχτη. Σαν αυτή που αφήνει το τσιγάρο του υπηρέτη του στο ακαριαία μεγαλειώδες φινάλε.
Με ακραία τρυφερότητα όσο και σκεπτικισμό, δέος αλλά και ειρωνεία, ο Μαρμαρινός σκηνοθετεί μια συρραφή λόγων και επεισοδίων με όρους performance-lecture και με βάση το θεατρικό έργο του Μολιέρου «Δον Ζουάν» (στη μετάφραση του Δημήτρη Δημητριάδη και με συνεργάτιδα στη δραματουργία την Έρι Κύργια). Εισάγει –ομολογουμένως υπερβολικά πολλές- άριες από τον «Ντον Τζιοβάνι» μεταγραμμένες εμπνευσμένα από τον Δημήτρη Καμαρωτό και ερμηνευμένες ζωντανά από τη σοπράνο Μυρσίνη Μαργαρίτη και προβάλει σκηνές από τα οπερατικά ανεβάσματά του ή κινηματογραφεί επί τόπου τα άκρα των ηθοποιών ή τις μινιατούρες του σκηνικού (Kenny McLellan).
Δεν παρακολουθείται εύκολα το πλέγμα των αφηγήσεων που ενορχηστρώνει ο Μαρμαρινός επί σκηνής. Αν, μάλιστα, δεν είναι κάποιος εξοικειωμένος με τη σκηνική γλώσσα του, ίσως βρει την παράσταση αφόρητη. Γιατί, παρά την υφολογική συνέπεια και την αφαιρετική αισθητική ενός μεταμοντέρνου συμποσίου, με το δεκαμελή θίασο γύρω από το μακρύ τραπέζι ή πάνω στη σκαλωσιά, υπάρχει μεγάλη φλυαρία και επιτήδευση, περιττές πόζες, πολύ πνεύμα και κάμποσος σαματάς. Κάποιες επιλογές είναι εντελώς άστοχες, όπως τα σεξιστικά υπονοούμενα περί πάχους, τα ισοθερμικά που χρησιμοποιούνται στη διάσωση προσφύγων σαν μανδύες, η παράταιρη αμφίεση της Έλενας Μαυρίδου (κοστούμια: Εύα Νάθενα) και η αδιάφορη καθοδήγηση του θιάσου, με εξαίρεση το πρωταγωνιστικό δίδυμο. Όπως πάντα όμως στις δουλειές του Μαρμαρινού, υπάρχει η παρρησία μιας ελεύθερης σκηνοθετικής βούλησης που δεν υποκύπτει στις καθεστηκυίες νόρμες και, βέβαια, κάποιες στιγμές πύκνωσης, κάποια σημεία-αστερίσκοι, σαν φωτεινές υποσημειώσεις, που αίφνης νομιμοποιούν το περιρρέον χάος. Μια τέτοια για μένα; Το «Προσοχή! Ο κόσμος είναι εδώ. Ο κόσμος είναι τώρα» που εκφωνεί «ο άνθρωπος στο μικρόφωνο».
ΣΤΕΓΗ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΩΝΑΣΗ Λεωφ. Συγγρού 107, Νέος Κόσμος, 2109005800. Διάρκεια: 180΄. Μέχρι τις 19/2.
Περισσότερες πληροφορίες
Δον Ζουάν
Ένας ήρωας-μύθος κι ένα έργο-αίνιγμα που θίγει μεγάλα ερωτήματα της ανθρώπινης φύσης γύρω από την επιθυμία, το φόβο και την ελευθερία.
