Ο Οιδίποδας παίζει σκοινάκι και εκφέρει τα πάντα με βαρύ «λ», ο Χορός ανάβει τσιγαριλίκια και η Ιοκάστη μιλά σαν ξανθιά bimbo σε μια ενδιαφέρουσα, πλακατζίδικη τραγικωμωδία «κουρασμένης» όμως μεταμοντέρνας αισθητικής και ασαφούς λογικής.
Σε ένα αμερικάνικης κινηματογραφικής αισθητικής γκαράζ, μια παρέα τριαντάρηδων, φορώντας T-shirt και all-star, εν μέσω αυτοσχεδιασμών, αθλοπαιδιών, τσιγαριλικίων και καλαμπουριών, τσάμικων, πανκ, ραπ και νεο-λαϊκών καψουροτράγουδων (βλέπε Μαζωνάκης και Stavento), προσεγγίζει το μύθο του σοφόκλειου «Οιδίποδα Τύραννου» με τη χαρά του αυτοσχεδιασμού και την ελευθερία της διασκευής. Διακρίνει κανείς τη δυναμική ενός καλοκουρδισμένου κι ευφάνταστου θιάσου (Γ. Παπανδρέου, Θ. Σκυφτούλης, Μ. Τιτόπουλος, Γ. Κλίνης, Μ. Αποστολακέα, Μ. Στεφανάκης).
Αναδεικνύονται ενδιαφέρουσες δυναμικές ψυχαναλυτικής υφής (λ.χ. ο Οιδίπους ως ανώριμος βουτυρομπεμπές που αποζητά την ηδονή της μητρικής αγκάλης). Διαφαίνεται, επίσης, μια μεγάλη επιθυμία για κατάθεση προσωπικής οπτικής. Το εγχείρημα, όμως, βαρύνεται από ασαφείς προθέσεις και ακόμη πιο άστοχες λύσεις. «Oedipus Parody LOL», όπως σημειώνει ένας αναγνώστης του διαδικτυακού «α», αναφερόμενος προφανώς στα στοιχεία παρωδίας που διέπουν τη μετεφηβικής ορμής προσπάθεια.
Όπως μαθαίνουμε από το πρόγραμμα, η παράσταση αφορά την «αφύσικη ιστορία ενός ανθρώπου (του Οιδίποδα), που για λίγο έζησε ως ολοκληρωμένη ύπαρξη, έξω από τα κοινώς αποδεκτά “πρέπει”, ακολουθώντας μόνο τα ορμέμφυτά του». Βάσει των ορμέμφυτών τους, των ενστίκτων, της φαντασίας, ενός άτσαλου προσανατολισμού στα όρια της ψυχανάλυσης και της κοινωνικής ανθρωπολογίας και, σαν επακόλουθο, αρκετών φαεινών ιδεών, κινήθηκαν οι συντελεστές της παράστασης. Ίσως δείχνουν έτσι την αντίθεσή τους σε ό,τι θεωρούν κοινώς αποδεκτό «πρέπει» για τον τρόπο προσέγγισης της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας. Δεν υπάρχουν, δηλαδή, εδώ χιτώνες, κίονες και αναπαραστάσεις αρχαίων αγγείων, ούτε τελετουργικές επικλήσεις τραγικού μεγαλείου.
Όλες αυτές οι «αρνήσεις», όμως, έχουν ήδη συμβεί εδώ και δεκαετίες, ως «αντίδραση» στην παλιά σχολή, της ακαδημαϊκής/φιλολογικής αισθητικής των Πολίτη, Ροντήρη, Μινωτή κ.λπ. Το «ό,τι να ’ναι» του devised theatre, η πλακατζίδικη αισθητική της πρόβας και η αθωότητα του παλιμπαιδισμού έχουν γίνει πλέον το νέο ιδεολόγημα και το νέο μας θεατρικό κατεστημένο. Η παράσταση της Πειραματικής Σκηνής δεν ευαγγελίζεται κανένα πείραμα. Δεν αποδεσμεύει νέα νοήματα και λογικές κι ούτε συνιστά μια πράξη απελευθέρωσης από τα επιτελεστικά συμφραζόμενα των ημερών μας. Δεν μπορεί, δηλαδή, να ιδωθεί ή/και να υποστηριχθεί ως εγχείρημα ειδικού βάρους, με ισχυρή προσωπικότητα, όταν η πλειονότητα των παραστάσεων που ανεβαίνουν από νέες ομάδες εμφορούνται από τη μεταμοντερνιστική ευκολία της αυθαιρεσίας, δίχως να εδράζουν τις αποδομητικές διαθέσεις τους σε γερά θεμέλια.
Πώς θα ήταν αν η Πρωτόπαππα και οι άξιοι συνεργάτες της εντρυφούσαν στη σοφόκλεια τραγωδία με την ίδια ενέργεια, δουλεύοντας όμως όχι απλώς με παρεΐστικο εμπειρισμό/βιταλισμό αλλά με βαθιά σκέψη και περίσκεψη, με την αρωγή μελετητών –νέων μυαλών γενικότερα– κι επεξεργάζονταν ερευνητικά όλες τις συνιστώσες της αρχαίας τραγωδίας; Γιατί ο «Οιδίποδας τύραννος» δεν είναι μόνο πλοκή. είναι μύθος και διάνοια, ήθος και ποιητική, δομή και ρυθμός, μετρική και μορφή. Εδώ απαιτείται το νέο κοίταγμα, αυτό θα ήταν η ανατροπή.
ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ - ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΣΚΗΝΗ -1 Πανεπιστημίου 48, 2103301881. Διάρκεια: 120΄. Μέχρι τις 5/6.
Περισσότερες πληροφορίες
Η γλυκιά τυραννία του Οιδίποδα
Η γνωστή ηθοποιός, σ' αυτήν τη δεύτερη σκηνοθετική της απόπειρα, βασίστηκε στον «Οιδίποδα» του Σοφοκλή με οδηγό τη μετάφραση του Ι.Ν. Γρυπάρη
