Ρηνιώ Κυριαζή: "Η επιθυμία της Αντιγόνης έρχεται μαζί με την πρώτη μου επιθυμία να ασχοληθώ με το θέατρο"

Η Ρηνιώ Κυριαζή συνεχίζει την έρευνά της πάνω στα εμβληματικά κείμενα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας με την νέα της παράσταση "Αντιγόνη, μετέωρη", που κάνει πρεμιέρα στις 8 Ιουνίου στο θέατρο Σφενδόνη. Με αφορμή τη νέα της δουλειά που είναι εμπνευσμένη από την "Αντιγόνη” του Σοφοκλή, η ηθοποιός και σκηνοθέτις μιλά στο "α” για την παράσταση που παρουσιάζει μαζί με τα υπόλοιπα μέλη της Εταιρείας Θεάτρου Άλκη: Δήμητρα Γκλιάτη, Ειρήνη Κουμπαρούλη, Αρετή Πολυμενίδη, Γιούλη Καρναχωρίτη, Μοχάμεντ Μπελχέντι. Η ιδέα του πολέμου που είναι τώρα πιο επίκαιρη από ποτέ αλλά και οι έννοιες της "μοίρας" και της "ανάγκης", απασχολούν την ομάδα που με όχημα τα τελετουργικά στοιχεία του θρήνου, την μουσική σύνθεση του Νίκου Βελιώτη, τη μετάφραση του πρωτότυπου από τον Μίνωα Βολανάκη και ίχνη αρχέγονων χορών συνθέτει μια ιδιόμορφη παρτιτούρα επί σκηνής. 

Πως δημιουργήθηκε η παράσταση "Αντιγόνη, μετέωρη";
Η δημιουργία μιας παράστασης είναι μια μαγική διαδικασία, ένα μικρό θαύμα. Δεν ξέρω πώς αποφασίζει κανείς να ασχοληθεί με κάτι. Νομίζω πως στις επιλογές μάς οδηγούν υπόγεια νήματα, άγνωστο από που ξεκινούν, τί διαδρομές κάνουν και πού καταλήγουν. Η επιθυμία της Αντιγόνης έρχεται μαζί με την πρώτη μου επιθυμία να ασχοληθώ με το θέατρο και σε όλη μου την πορεία το έργο αυτό με ακολουθεί ή το ακολουθώ, μέσα από παραστάσεις, διδασκαλίες, ερευνητικά προγράμματα, μελέτες. Νιώθω πολύ τυχερή τώρα, βρίσκομαι στον πυρήνα της επιθυμίας μου. Είναι μια βουτιά σε απάτητα, ανεξερεύνητα νερά. Παρ’ όλη την προετοιμασία ποτέ δεν ξέρεις από πριν που θα σε οδηγήσει ένας δρόμος αν δεν τον περπατήσεις. Ευτυχώς έχω συνοδοιπόρους: την μετάφραση του Μίνου Βολανάκη, λιτή, σκληρή και πέτρινη, βαθιά ποιητική και θεατρική. Τους συνεργάτες μου που αποτελούν την Εταιρεία Θεάτρου Άλκη. Σημάδια, σαν κούκοι σε αχαρτογράφητα νερά. Έχουν καταθέσει κόπο, ταλέντο, γνώση και πολύ αγάπη. Είναι εργάτες της τέχνης, σε μια εποχή πολύ σκληρή επιμένουν με μόνο ζητούμενο την ποιότητα, την ελευθερία και την εμπιστοσύνη. Με τιμά η καλλιτεχνική και προσωπική φιλία τους. Μέσα από την κούραση της καθημερινότητας (εργαζόμαστε όλοι απ’ το πρωί ως το βράδυ), στις συναντήσεις μας καταθέτουμε το απόθεμα που έτσι αβγαταίνει και γίνεται έρμα για το καράβι μας.

"Δίνουμε ένα ραντεβού με τους θεατές και με τον εαυτό μας για να συναντηθούμε στο τώρα, να το αφουγκραστούμε. Είναι μια ανάγκη, μια μυστική συμφωνία. Η παράσταση είναι η αφορμή για να καθίσουμε στο κοίλο και να σιωπήσουμε επιθυμώντας να συνομιλήσουμε με το πριν, το τώρα, το μετά. Οι συνειρμοί είναι απρόβλεπτοι και ικανοί να μας αλλάξουν τη ζωή. Σε αυτό το τώρα πιστεύω, δεν πιστεύω στο επίκαιρο".






 

Πρόκειται για μια ανάγνωση όπου το έργο του Σοφοκλή αποτελεί αφορμή για να μιλήσετε για το σήμερα;
Κάθε παράσταση που συμβαίνει σήμερα δεν μπορεί παρά να μιλάει για το σήμερα, η ιδιαίτερα συγκινητική ομορφιά του θεάτρου είναι το τώρα και το μαζί ή ίσως το ανάμεσα του ηθοποιού και θεατή. Για μένα η ώρα της παράστασης αποτελεί μια συμπύκνωση. Δίνουμε ένα ραντεβού με τους θεατές και με τον εαυτό μας για να συναντηθούμε στο τώρα, της Τετάρτης στις 9 μ.μ. να το αφουγκραστούμε. Είναι μια ανάγκη, μια μυστική συμφωνία, η παράσταση είναι η αφορμή για να καθίσουμε στο κοίλο και να σιωπήσουμε επιθυμώντας να συνομιλήσουμε με το πριν, το τώρα, το μετά. Με το πάντα, το δικό μας και του σύμπαντος. Με τους νεκρούς μας και τους ζωντανούς μας. Οι συνειρμοί είναι απρόβλεπτοι και ικανοί να μας αλλάξουν τη ζωή. Σε αυτό το τώρα πιστεύω, δεν πιστεύω στο επίκαιρο. Παρόλα αυτά το έργο μιλάει για μια πόλη που βγαίνει από έναν σκληρό πόλεμο, μια εξωτερική εχθρική επίθεση, για να οδηγηθεί σε έναν άλλο, μια εσωτερική βαθιά υπαρξιακή και πολιτική σύγκρουση, τραγικά επίκαιρη.

Ποια είναι τα υλικά με τα οποία δημιουργήθηκε η παράσταση εκτός από το ίδιο το κείμενο;
Οι ηθοποιοί είναι τα υλικά, οι λέξεις είναι οι θεοί που αφήνουμε να αντηχήσουν μέσα μας. Παραδοσιακές φόρμες τραγουδίσματος, μοιρολογιών, θρήνων και εκστατικών χορών εμφανίζονται υπαινικτικά, ίχνη τελετουργίας συνομιλούν με το σήμερα. Η μουσική του Νίκου Βελιώτη, ισοκρατήματα που σε συνδέουν με το φως και το σκοτάδι. Το σκηνικό του Σωτήρη Μελανού, τα ερείπια της πόλης. Τα κοστούμια της Ματίνας Μέγκλα, δωρικές γραμμές που παλεύουν να διαγράψουν τις πορείες τους. Οι φωτισμοί της Στέβης Κουτσοθανάση. Και η αναπνοή και η σκέψη κάποιων δασκάλων που μας έχουν σημαδέψει: Μίρκα Γεμεντζάκη, Λευτέρης Βογιατζής, Dimiter Gotscheff και ο πάντα φίλος μας Νίκος Φλέσσας.