Δημήτρης Μπίτος: "Το να κλειστώ στο καβούκι μου κι ας καίγονται οι δίπλα μου είναι κάτι που με κάνει να εξεγείρομαι"

Παίζεις, σκηνοθετείς, είσαι ο ιδρυτής της ομάδας Ασίπκα. Ποια πράγματα μετράνε στις επιλογές σου;
Καταρχάς, για μένα το θέατρο είναι ένα σημείο συνάντησης το οποίο βρίσκει έδαφος στο να παράγει ουσιαστικές επαφές μεταξύ των καλλιτεχνών. Το να σκηνοθετώ και να συγκροτώ μια ομάδα ανθρώπων και να βλέπω ξαφνικά το όραμά μου να υλοποιείται και να υποστηρίζεται από αυτή την ομάδα είναι ελκυστικό, ανεβάζει την αδρεναλίνη στα ύψη, γιατί θεωρώ πως η σκηνοθεσία δεν είναι κάτι άλλο παρά μονάχα να συναντιέσαι με ανθρώπους που σε αφορούν ουσιαστικά σε αυτό που κάνεις. Μέσα από αυτή τη συνάντησή μας δημιουργείται ένα αποτέλεσμα εντελώς καθαρό και ατόφιο. Θεωρώ ότι το να παίζω η να σκηνοθετώ είναι η ίδια παραγωγή που χρειάζεται να κάνω ούτως ώστε να υπάρξω ουσιαστικά μέσα σε έναν τέτοιο χώρο, όπως είναι το θέατρο. Δεν θεωρώ πως είμαι σκηνοθέτης ή ηθοποιός, απλώς ένας άνθρωπος που ασχολείται με το θέατρο και τον κινηματογράφο. Αγαπώ τον κινηματογράφο όσο και το θέατρο. Έχω σκηνοθετήσει 4 ταινίες στον κινηματογράφο τις οποίες έχω "κλείσει" στο ντουλάπι λόγω της αφοσίωσης που δείχνω στο θέατρο. Θεωρώ πως αυτό είναι κάπως άδικο για εμένα, γιατί αγαπώ και τα δυο εξίσου -είναι σαν το θέατρο να είναι η μαμά μου και ο κινηματογράφος ο μπαμπάς μου.

Το "Γεύμα" της Λείας Βιτάλη μας φέρνει αντιμέτωπους με ένα βιασμό. Δύσκολο θέμα! Τι σε συγκίνησε και θέλησες να το σκηνοθετήσει;
Δε νομίζω ότι είναι θέμα συγκίνησης ή ευαισθησίας τόσο, όσο αφύπνισης. Θεωρώ ότι το "Γεύμα" της Λείας Βιτάλη είναι ένα έργο το οποίο δείχνει καθαρά στον καθρέφτη ποσό αμέτοχος και επικίνδυνος μπορείς να γίνεις, όταν δεν αντιδράς απέναντι σε γεγονότα και καταστάσεις που πλήττουν με βαρβαρότητα τους συνανθρώπους σου. Δεν είναι τόσο ο βιασμός που πραγματεύεται το έργο, αλλά ότι κανείς δεν μιλάει, κανείς δεν αντιδρά, κανείς δεν φωνάζει, κανείς δεν ασχολείται. Αυτή η παραίτηση των αισθημάτων, η ευθυνοφοβία, η ευκολία στο "να κλειστώ στο καβούκι μου κι ας καίγονται οι δίπλα μου" είναι κάτι που γενικότερα στην ζωή μου με κάνει να εξεγείρομαι, να διαμαρτύρομαι, να αντιδρώ και να κραυγάζω. Γι’ αυτό θέλησα να ανεβάσω αυτό το έργο. Η παράστασή μου είναι μια καταγγελία σε κάθε μορφή βίας. Είναι απίστευτο, διανύοντας τον 21ο αιώνα, υποσυνείδητα να έχουμε την αίσθηση ότι κάτι κουβαλάμε από τον Μεσαίωνα.  Ο Μεσαίωνας δεν έχει φύγει ακόμα, είναι εδώ, φωλιάζει μέσα μας. Κοιμάται και ξυπνάει μονάχα για να φάει, σαν το ζώο. Πρέπει να βάλουμε ένα τέλος σε αυτή την ανθρωποφαγία, σε αυτό το εύκολο πλήγωμα που μπορεί ο καθένας να προκαλέσει στον συνάνθρωπό του. Τέλος. Ως εδώ. Φτάνει.

Υπήρξαν στιγμές που είπες "μήπως είναι ακραίο, μήπως να απαλύνουμε";
Θεωρώ ότι στην τέχνη, ειδικά σε αυτή του θέατρου και του κινηματογράφου, δεν είναι χρήσιμο να λειτουργούμε μόνο με ψυχαγωγικούς όρους. Το ζητούμενο είναι -για ‘μένα- να μπορεί να δει κάποιος σήμερα αυτό που είδε και δεν κατάλαβε χθες. Η τέχνη έχει όρια; Ίσως ναι, ίσως και όχι. Σίγουρα, όμως, κάθε μορφή τέχνης πρέπει να εμπεριέχει ένα κομμάτι ποίησης· δηλαδή κάτι το ανεξήγητο, κάτι προσωπικό και ανερμήνευτο. Αυτή είναι η γοητεία της τέχνης για εμένα.

Ποια είναι τα βασικά θέματα που θέλεις να αναδείξεις;
Θέλω να πετάξω πάνω στο τραπέζι πολλά ερωτήματα. Κι επειδή το θέατρο δημιουργεί μια κοινότητα μεταξύ θεατή και καλλιτέχνη -κι αυτό από μόνο του είναι μια πολιτική πράξη- θα ήθελα φεύγοντας ο θεατής από την παράστασή να ερωτηθεί και να αναρωτηθεί για αυτά που συμβαίνουν γύρω μας. Θα έλεγα ότι θέλω να κάνω πιο ανήσυχους τους ανθρώπους που θα έρθουν να δουν την παράστασή μας, πιο ανήσυχους για τη ζωή, για αυτό που τους περιβάλλει.

Ποια στοιχεία καθορίζουν στις επιλογές όσο και τις αντιδράσεις των προσώπων του έργου;
Σε αυτό έχω μια φιλοσοφία που την απέκτησα από τον κινηματογράφο. Συγκεκριμένα, στους ηθοποιούς μου λέω να λειτουργούν με το υποσυνείδητο. Δουλεύουμε πολύ στις πρόβες την αφύπνιση του υποσυνείδητου, και σε κάποιες στιγμές όταν με ρωτάνε "τι" και "πως", αυτό που τους λέω είναι: "ό,τι μας δώσει ο Θεός".

Τι είδες στους ηθοποιούς με τους οποίους συνεργάζεσαι και θέλησες να δουλέψεις μαζί τους;
Σε όλους, πριν αποφασίσω να τους κατατάξω στην ομάδα, στο χώρο, στο όραμα και τον κόσμο μου, το πρώτο και κύριο που με αφορά είναι το ήθος τους. Και οι έξι ηθοποιοί είναι παιδιά με ήθος, αγάπη για το θέατρο, πάθος για την υποκριτική για να εξελίξουν τον εαυτό τους προς το καλύτερο, κι αυτό από μόνο του μου φτάνει. Όλοι τους, Θεοδώρα Αθανασοπούλου, Κωνσταντίνος Δαλαμάγκας, Δημήτρης Καστανιάς, Θανάσης Κριτσάκης, Ελένη Μιχαηλίδου, Άλκηστις Πολυχρόνη, είναι παιδιά που αγάπησα. Θεωρώ ότι βοήθησα και με βοήθησαν να πάμε την τέχνη μας ένα βήμα παραπέρα. Είναι ηθοποιοί με υπομονή, συνέπεια, και πίστη σε αυτό που κάνουν, και αυτό για ‘μένα είναι το κυριότερο από όλα. Υποστηρίζουν την παράσταση τόσο, που κάποιες φορές στις μέρες μας και με τον τρόπο που γίνονται τα πράγματα, -ειδικά στο θέατρο του τύπου φαστ φουντ- είναι τουλάχιστον συγκινητικό. Είμαι πολύ περήφανος που έχω αυτούς τους ηθοποιούς. Και ακόμα, είμαι πολύ τυχερός που είχα δυο εκκολαπτόμενους ηθοποιούς δίπλα μου ως βοηθούς μου, τον Θησέα Μαρκόπουλο και την Μαργαρίτα Μαλεβίτη, που είναι φοιτητές θεάτρου αυτή τη στιγμή, και πίστεψέ με ότι είναι πολύ αισιόδοξο να βλέπεις τόσο νέους ανθρώπους -23 και 20 ετών- όπως είναι ο Θησέας και η Μαργαρίτα να αγαπούν τόσο πολύ το θέατρο. Είναι παιδιά που θα πάνε πολύ μπροστά. Θυμηθείτε τα ονόματά τους.
 

Πιστεύεις σ' αυτό που έλεγε ο Μπρεχτ για το σκοπό του θεάτρου, ότι πρέπει να ξυπνήσει στον θεατή την επιθυμία να καταλάβει την κοινωνία και να μεθοδέψει το μεράκι να πάρει μέρος στην αλλαγή της;
Δεν το πιστεύω απλά, αλλά υποκλίνομαι. Απλά υποκλίνομαι. Θα ήθελα πολύ να το είχα πει εγώ. Υποκλίνομαι σε αυτή του τη σκέψη. 

Τι σε ενοχλεί περισσότερο και για το οποίο θέλεις να παλέψεις από τη δική του θέση;
Η ευκολία με την οποία μπορεί ένας άνθρωπος να ταπεινώσει έναν άλλον. Δυστυχώς τα χρήσιμα όπλα που έχουμε στη φαρέτρα μας ως κοινωνία, τα χρησιμοποιούμε εναντίον μας. Όση ευκολία έχει προσφέρει ο άνθρωπος προς τον εαυτό του, τόσο στρέφει το άτομό του βίαια απέναντι στον συνάνθρωπό του. Αυτό είναι κάτι που με πληγώνει. Θα ήθελα να είχε τερματίσει χθες.

Ποια είναι τα επόμενα σχέδια σου;
Να συνεχίσω να ονειρεύομαι.