Πόσο καιρός μελέτησες την περίπτωση του Νιζίνσκι πριν σκηνοθετήσεις το έργο του Χριστόφορου Χριστοφή "Νιζίνκι, η προφητεία της φωτιάς";
Η πρώτη φορά που διάβασα το όνομα Νιζίνσκι ήταν πριν από 20 χρόνια στο έργο του Σαμ Σέπαρτ "Action". Εκεί λέει "δεν είναι εύκολο να χορέψει κανείς...ακόμα και ο Νιζίνσκι τρελάθηκε". Από τότε άρχισα να σκέφτομαι τον άνθρωπο αυτό. Όταν μάλιστα έφτασα στο σημείο να ανεβάσω το έργο του Χριστόφορου έκανα μια εκτενή έρευνα πάνω στο θέατρο του 20ου αιώνα και τον τρόπο με τον οποίο το θέατρο πέρασε από λογοτεχνικό είδος σε παραστάσημο γεγονός. Μελέτησα τον τρόπο με τον οποίο οι καλλιτέχνες των τελευταίων 100 χρόνων όπως ο Μαξ Ράινχαρντ, ο Γιοζεφ Μπόις, η Μαρίνα Αμπράμοβιτς και άλλοι, επηρέασαν τα τεκταινόμενα του σύγχρονου θεάτρου. Αυτές είναι οι αναφορές μου για αυτήν την παράσταση, αυτή είναι και η μελέτη μου. Ο περισσότερος κόσμος διατήρησε στο νου του μια ρομαντική άποψη για τον Νιζίνσκι: αυτήν του θεϊκού χορευτή, η καριέρα του οποίου ωστόσο διακόπηκε στην ακμή της λόγω τρέλας.
Τι αντιπροσωπεύει για σένα ο Νιζίνσκι;
Στα πλαίσια της έρευνάς μου πάνω στην "ταυτότητα" που άρχισε τα τελευταία χρόνια της πορείας μου ως σκηνοθέτης, ο Νιζίνσκι είναι για μένα ένα όχημα εξερεύνησης για ένα ταξίδι μαγικό αλλά και τρομακτικό ταυτόχρονα. Έχοντας γνωρίσει ανθρώπους που πάσχουν από σχιζοφρένεια αντιλαμβάνομαι ότι πρόκειται για έναν πολύμορφο καμβά ψυχοσύνθεσης που διευρύνει την αντίληψη μας γύρω από την ανθρώπινη φύση. Πάντα φανταζόμαστε έναν τέτοιο άνθρωπο σαν ήρωα μυθιστορήματος αλλά η πραγματικότητα του θα πρέπει να είναι πολλές φορές εφιαλτική. Κάπως έτσι έστησα και την παράσταση: ως ένα όνειρο σχιζοφρενή. Όπως έλεγε και ο ίδιος στα ημερολόγια του "δεν πρέπει να με διαβάζουν αλλά να με νιώθουν".
Η παράσταση ακροβατεί στο μεταίχμιο της πραγματικότητας και της φαντασίας;
Πολλές φορές ναι. Όπως όταν διαβάζεις τα ημερολόγια του Νιζίνσκι δεν μπορείς να ξεχωρίσεις αν μιλάει ένας μεγαλοφυής ή ένας σχιζοφρενής, έτσι και στην παράσταση δεν μπορείς να διακρίνεις εύκολα αν κάτι είναι σκηνοθετημένο ή είναι ελεύθερο, με αποτέλεσμα κάποιοι θεατές να πιστεύουν ότι κάποιες σκηνικές δράσεις είναι τυχαίες ή και πολλές φορές πρόχειρες. Συμβαίνει όμως το αντίθετο. Έχω "φυτέψει" μέσα στην παράσταση επιτελεστικές πράξεις που αγγίζουν αρχαϊκές ανθρώπινες δράσεις που επενεργούν στο συλλογικό υποσυνείδητο του θεατή.
Φαίνεται πως αναζητάς κάτι νέο σκηνοθετικά αν κρίνω από τη δήλωση σου: "παράσταση διερευνά το ανθρώπινο σώμα που είναι για κείνον ταυτόχρονα το θέμα και το μέσον". Τι είναι αυτό;
Πιστεύω ότι το θέατρο κατεξοχήν είναι η τέχνη του θεατή. Δεν χρειάζεσαι στην πραγματικότητα πολλά σκηνικά και κοστούμια για να δημιουργήσεις την ψευδαίσθηση της αλήθειας (αυτό άλλωστε το έχει αναλάβει ο κινηματογράφος ως τέχνη) το μόνο που χρειάζεσαι είναι έναν ενεργό ηθοποιό και έναν ενεργό θεατή και έχεις την πιο ακριβή παραγωγή που υπήρξε ποτέ. Αν θέλω να αναζητήσω κάτι νέο στο θέατρο είναι το να μπορώ να κάνω λάθος. Ξέρω να κάνω μια παράσταση, να την οργανώσω, να την στήσω και να αφηγηθώ έναν μύθο. Ξέρω να κάνω ένα ρούχο που να ταιριάζει σε όλους, που σε όλους θα αρέσει. Αυτό που θέλω να δοκιμάσω τώρα είναι ένα κοστούμι ιδιαίτερης ραπτικής που δεν είναι για όλες τις περιστάσεις.
Από τη θέση του επιχειρηματία ποια είναι η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετωπίζεις;
Ο τρόπος να συνδυάζω το καλλιτεχνικό με το κερδοφόρο.
Το κράτος πως μπορεί να βοηθήσει ουσιαστικά τη έκρηξη της θεατρικής δημιουργικότητας που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια;
Αρχικά ας πούμε ότι αυτό που συμβαίνει στην Αθήνα με το θέατρο είναι ένα παγκόσμιο γεγονός. Πουθενά άλλου στον πλανήτη δεν συμβαίνει κάτι παρόμοιο. Κατά την γνώμη μου αυτό είναι κάτι που ακόμα δεν έχουμε αξιολογήσει σοβαρά. Ακόμα δεν έχουμε καταλάβει τι ακριβώς σημαίνει. Μόλις λοιπόν συμβεί αυτό θα μπορέσουμε ως κλάδος αλλά και ως πολιτεία να ενεργήσουμε αναλόγως. Σίγουρα πάντως όχι εξοστρακίζοντας την διάθεση για δημιουργία.
Με αφορμή το νέο έργο του Χριστόφορου Χριστοφή, βραβευμένου κινηματογραφιστή, σκηνοθέτη και συγγραφέα, που εξιστορεί τις ημέρες ενός από τους σημαντικότερους χορευτές όλων των εποχών, του Βάτσλαβ Νιζίνσκι, στο ψυχιατρείο, o Δημήτρης Λάλος σκηνοθετεί το "Νιζίνσκι - Η προφητεία της φωτιάς". Πρωταγωνιστούν οι Αντίνοος Αλμπάνης, Κρίστελ Καπερώνη, Νικόλας Παπαδομιχελάκης, Γιάννης Κατσιμίχας με φόντο το εικαστικό περιβάλλον της Μαρινέλας Καλαϊτζαντωνάκη. Η παράσταση παίζεται κάθε Δευτέρα και Τρίτη στο θέατρο Tempus Verum | Εν Αθήναις.
Περισσότερες πληροφορίες
Νιζίνσκι - Η προφητεία της φωτιάς
Με αφορμή το ιστορικό πρόσωπο του Νιζίνσκι και το κείμενο του Χριστόφορου Χριστοφή, ο Δημήτρης Λάλος εξερευνά τη λειτουργία του ανθρώπινου σώματος ως θέματος αλλά και ως μέσου, όπως και τα όρια μεταξύ θεατρικής παράστασης κι επιτέλεσης.
