Λίγα μέτρα μακριά από την πλατεία Βικτωρίας, στην οδό Ελπίδος 14, εκεί που η πολυπολιτισμική μέθεξη δείχνει το καθημερινό της πρόσωπο και ο Αμερικανός εικαστικός Ρικ Λόου με την Μαρία Παπαδημητρίου έχουν στήσει την ανεξάρτητη δομή Victoria Square Project για την ενεργοποίηση των κατοίκων –ένα «καθιστικό για τη γειτονιά», όπως λένε χαρακτηριστικά οι ίδιοι–, ήταν το σημείο συνάντησης που επέλεξε το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου για τη συνέντευξη Τύπου-ανοιχτή συζήτηση περί του φετινού προγράμματος Άνοιγμα στην Πόλη, την περασμένη Δευτέρα (13/5).
Η ενότητα που συντροφεύει το Φεστιβάλ τα τελευταία τρία χρόνια έχει αποκόψει το μεγάλο θεσμό από παλαιότερες ελιτίστικες περιχαρακώσεις, υποστηρίζοντας την έννοια του δωρεάν και του άμεσου-συμμετοχικού, με σταθερό στόχο την «όσο το δυνατόν μεγαλύτερη σύνδεση του καλλιτεχνικού γεγονότος με την κοινωνία», όπως υπενθύμισε ο καλλιτεχνικός διευθυντής, Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος.
Παράλληλα με το κύριο πρόγραμμα του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, λοιπόν, το οποίο όπως δείχνουν τα νούμερα έχει εκτοξεύσει τη δημοτικότητά του (230% αύξηση στα εισιτήρια και 314% στις εισπράξεις σε σχέση με πέρσι), σαράντα δύο συνολικά δράσεις, σε τριάντα δύο σημεία της Αθήνας και άλλα εννιά του Πειραιά –από δημόσιους χώρους, σχολεία και στέκια μεταναστών μέχρι απρόσμενα μπαρ, μουσεία και σχολεία–, σημειώνονται στη φετινή ατζέντα για το Άνοιγμα στην Πόλη από 30 Μαΐου έως 21 Ιουνίου, συμπεριλαμβάνοντας για πρώτη φορά δράσεις ελεύθερης εισόδου στην Πειραιώς 260 καθώς και προγράμματα που απευθύνονται αποκλειστικά σε παιδιά.
Όπως γνωρίζουμε από τη γενικότερη θεματική για το 2019, παντιέρα είναι η «Διαφορετικότητα», την οποία πρόδηλα ασπάζονται και ενσαρκώνουν πάμπολλα σημεία του προγράμματος: το κουήρ έχει έντονη παρουσία, με ενδεικτικά παραδείγματα το αφιέρωμα που ετοιμάζει η πλατφόρμα Αφροδίτη* με κινηματογραφικές προβολές, συζητήσεις, εργαστήρια και δρώμενα (14-23/6), όπως και το τολμηρό (και αξιέπαινο) βήμα με το παιδικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα αφήγησης παραμυθιών από την Drag Queen Δώρα Ανδρουλιδάκη· ακούμε τη φωνή των προσφύγων, με ένα ανατρεπτικό και ειρωνικό τουίστ, μέσα από χολιγουντιανούς σταρ, στη βιντεοργκατάσταση «Love Story» της Κάντις Μπράιτς· ενώ άνθρωποι του περιθωρίου παίρνουν συχνά τον πρώτο λόγο, όπως στην πρόταση του Ηλία Πούλου με σπάνιο φωτογραφικό υλικό από τοξικοεξαρτημένους του Μεσοπολέμου («Αυτό που δεν βλέπουμε μας Κοιτάζει»), είτε ο αστικός περίπατος σε «Ιστορίες από μια παράλληλη πραγματικότητα» με πρώην χρήστες ναρκωτικών στο κέντρο της πόλης.
«Από την πλευρά της καλλιτεχνικής διεύθυνσης μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα να συμβάλουμε με τα έργα που προτείνουμε στην ευαισθητοποίηση πάνω σε λεπτά και μη αυτονόητα ζητήματα, όπως είναι ο σεβασμός του διαφορετικού, είτε λόγω εθνικότητας είτε λόγω φύλου ή σεξουαλικού προσανατολισμού», είπε η Δήμητρα Κονδυλάκη, καλλιτεχνική σύμβουλος του Φεστιβάλ, μαζί με τις Στεριανή Τσιντζιλώνη και Τζωρτζίνα Κακουδάκη. Άλλωστε, αρκετές παραστάσεις (χορευτικές, θεατρικές, μουσικές) χαρακτηρίζονται και φέτος από μια υβριδικότητα. Άλλοτε οι κάτοικοι γίνονται πρωταγωνιστές μεταφέροντας το βίωμα της πόλης (όπως στο θέατρο ντοκουμέντο που ετοιμάζουν παιδιά της Κυψέλης στο 15ο Λύκειο Αθηνών με το «Κυψέλη – New kid on the block») και άλλοτε τα όρια ανάμεσα στο θέαμα και το εξαϋλώνονται ποντάροντας στη χαρά και την αξία της συμμετοχικότητας (όπως στο χορευτικό πείραμα του Γιάννη Μανταφούνη «One one one», όπου ένας ερμηνευτής χορεύει για δύο μονάχα θεατές τη φορά).
Επίσης, από το φετινό Άνοιγμα στην Πόλη ξεχωρίζει η εγκατάσταση με παστέλ γεωμετρικούς όγκους του διεθνούς φήμης Έλληνα εικαστικού Μαρκ Χατζηπατέρα, το «Building Hope», ένα διαδραστικό έργο τέχνης για μικρούς και μεγάλους που θα στηθεί στο προαύλιο της Πειραιώς 260, αλλά και η σόλο περφόρμανς σπό την ομάδα σύγχρονου χορού Στέρεο Νόβα για τα πάθη της γυναικείας ύπαρξης στο Second Skin (είσοδος: € 5).
Παράλληλα, τη σκυτάλη παίρνει ο δήμος του Πειραιά, επιστρατεύοντας ένα επταήμερο πρόγραμμα υπό τον τίτλο «Ανθρωπότητες», βασισμένο σε επτά βιβλικά κείμενα. «Στόχος μας είναι να προσεγγίσουμε δομές, ανθρώπους, ιδέες που βρίσκονται στα κοινωνικά όρια για λόγους ενεργοποίησης και διεύρυνσης της ουσιαστικής αποδοχής των κοινωνικών συνόρων», είπε ο Νίκος Διαμαντής από το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Με κέντρο το κτίριο του θεάτρου όπου φιλοξενείται η έκθεση «Τα Πετεινά» του Κώστα Ζαφειρόπουλου (πορτρέτα από ανθρώπους του περιθωρίου στην Αθήνα), διάφοροι χώροι κοινωνικής στήριξης –από το Χατζηκυριάκειο Ίδρυμα και το ειδικό σχολείο αυτιστικών Πειραιά μέχρι τις εργατικές πολυκατοικίες– ενεργοποιούνται με ενδιαφέρουσες δράσεις, από τις 18 έως τις 25 του μηνός.
