Στα πρόσφατα Θεατρικά Βραβεία Κοινού ο εκδότης του «α» Δημήτρης Ηλιόπουλος ανήγγειλε το βραβείο ηχητικού σχεδιασμού, το οποίο θα προστεθεί στη φόρμα βαθμολόγησης για το 2018. Μιλήσαμε με την ηχολήπτρια του Μεγάρου Κατερίνα Βάμβα, μέλος του ΣΤΑΖΟΕ (Σωματείο Τεχνικών Απασχολούμενων σε Ζωντανές Οπτικοακουστικές Εκδηλώσεις), για να ξεδιαλύνουμε κάθε απορία γύρω από το νέο βραβείο.
Τι είναι ο ηχητικός σχεδιασμός σε μια παράσταση;
Ο θεατρικός ηχητικός σχεδιασμός είναι η δημιουργία, συλλογή, επεξεργασία και αναμετάδοση του ήχου της παράστασης έτσι ώστε να ενισχυθεί η διήγηση του θεατρικού έργου. Χρησιμοποιώντας τον ηχητικό σχεδιασμό, προσφέρεται η δυνατότητα να δοθεί έμφαση στο συναίσθημα που υπηρετεί η εκάστοτε παράσταση. Είναι η αναπαραγωγή του ήχου για τη δημιουργία της ηχητικής ατμόσφαιρας. Αυτός ο σχεδιασμός, από τα πρώτα αρχαία θέατρα με την ξεχωριστή ακουστική ακρίβεια έως τις μέρες μας, υπήρξε πάντα θεμέλιο συστατικό για τις θεατρικές παραστάσεις. Ο θεατρικός ηχητικός σχεδιασμός αναπαριστά το αποτύπωμα της ακουστικής ανάμνησης στο μυαλό μας.
Δώστε μας ένα παράδειγμα.
Πώς θα μπορούσε να περιγράψει κάποιος το θρόισμα των φύλλων μια φθινοπωρινή ημέρα ή τα πρώτα φτερουγίσματα των νεαρών γλάρων και να τα μεταφέρει σε μια θεατρική σκηνή χωρίς τον ηχητικό σχεδιασμό;
Ποια είναι η δουλειά του ηχητικού σχεδιαστή;
Ο θεατρικός ηχητικός σχεδιαστής είναι ο συνδετικός κρίκος δύο κόσμων, της καλλιτεχνικής δημιουργίας και της τεχνολογικής υπόστασης μιας θεατρικής παράστασης. Είναι ο αγωγός που μεταφέρει το ηχητικό καλλιτεχνικό όραμα του σκηνοθέτη στο κοινό. Καλείται να φέρει εις πέρας την ηχητική αναπαράσταση του έργου και λειτουργεί ως κώδικας επικοινωνίας μεταξύ σκηνοθέτη και κοινού.
Έχετε δουλέψει στο εξωτερικό. Πόσο διαφορετική είναι η κατάσταση εκεί;
Είναι τελείως διαφορετική εμπειρία από αυτήν που βιώνουμε στην Ελλάδα. Στις παραστάσεις στις οποίες εργάστηκα είχαν μια καλύτερη αντίληψη του τι είναι ηχητικός σχεδιασμός. Από πολύ νωρίς οι σκηνοθέτες έβαζαν τον ηχητικό σχεδιαστή στη διαδικασία των συναντήσεων και των συζητήσεων για την ηχητική απόδοση του έργου. Θυμάμαι χαρακτηριστικά στην παράσταση «Allegiance» στο Μπρόντγουεϊ υπήρχε μια σκηνική αναπαράσταση της ρίψης της ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα. Κρύψαμε, λοιπόν, σε όλο το θέατρο ηχεία που παρήγαγαν συχνότητες εφάμιλλες του ήχου ρίψης μιας βόμβας. Το αποτέλεσμα ήταν θεαματικό, μετά τη συγκεκριμένη σκηνή το κοινό δάκρυζε καθώς άκουγε και το χορωδιακό σύνολο που αναπαριστούσε τις ψυχές που χάθηκαν. Μια στιγμή έντασης μετατράπηκε σε στιγμή θρήνου και ο ήχος είχε παίξει καθοριστικό ρόλο σε αυτό.
Πόσο πιστεύετε ότι θα αλλάξει την κατάσταση στον κλάδο σας η καθιέρωση του νέου βραβείου;
Είναι ενθαρρυντικό το γεγονός ότι το «αθηνόραμα» αποφάσισε να συμπεριλάβει τον ηχητικό σχεδιασμό στο θεσμό των Θεατρικών Βραβείων Κοινού. Αυτό αποδεικνύει ότι το περιοδικό αντιμετωπίζει τον κλάδο μας ισότιμα με άλλους που βρίσκονται για χρόνια στο θεσμό των βραβεύσεων. Επίσης αγαπά τους αναγνώστες του κι επιθυμεί να τους ενημερώσει για κάτι καινούργιο, αν δεν το ξέρουν μέχρι τώρα. Το μόνο που απομένει είναι να δοθεί χρόνος ώστε αυτός ο δρόμος να διανυθεί. Οι πρώτες αντιδράσεις ήταν χαράς και συγκίνησης, νιώθουμε ότι το «αθηνόραμα» αγκάλιασε τη θεατρική ηχοληπτική κοινότητα. Πιστεύω ότι θα δοθεί η δυνατότητα για αναγνώριση της δουλειάς των θεατρικών ηχητικών σχεδιαστών.
