Από το 1930 που ιδρύθηκε, λειτουργώντας παράλληλα με το Εθνικό Θέατρο, μέχρι σήμερα η Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου έχει παραδώσει στην εγχώρια σκηνή μερικούς από τους σπουδαιότερους ηθοποιούς και σκηνοθέτες.
Σε λίγες μέρες η σχολή θα μεταφερθεί από το Μέγαρο Βλαχούτση στην οδό Πειραιώς (κτίριο του 1834) στο «Σχολείον» της Ειρήνης Παπά, όπου έχει δημιουργηθεί ένας σύγχρονος χώρος με όλες τις ανέσεις για τους σπουδαστές. Επίσης, τη νέα χρονιά θα εγκαινιαστεί εκεί και η Σχολή Σκηνοθεσίας. Το παλιό ιστορικό κτίριο (αρχιτέκτονάς του ήταν μάλλον ο Σταμάτης Κλεάνθης, από τους επιφανέστερους αρχιτέκτονες του 19ου αιώνα), όπως δήλωσε ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου Στάθης Λιβαθινός, θα αξιοποιηθεί επίσης, αφού σε αυτό θα στεγαστεί το Θεατρικό Μουσείο. Ζητήσαμε από ηθοποιούς που εκπροσωπούν τρεις γενιές και συνέδεσαν τα δημιουργικά τους χρόνια με το συγκεκριμένο κτίριο, είτε διδάσκοντας είτε μαθητεύοντας στη σχολή, να μοιραστούν μαζί μας κάποιες προσωπικές τους αναμνήσεις.
Δημήτρης Καταλειφός: «Το παραθυράκι της σχολής αποτέλεσε έμπνευση για μένα»
«Η πρώτη ανάμνηση από αυτό το κτίριο ήταν το 1972, όταν εκεί στεγαζόταν η Σχολή του Ωδείου Αθηνών. Θυμάμαι να ανεβαίνω τη γνωστή ξύλινη σκάλα για να κάνω την αίτησή μου και να δώσω εξετάσεις. Μόλις βγήκα από το καμαράκι όπου έδωσα τα στοιχεία μου, είδα την Κατίνα Παξινού να συνομιλεί με κάποιους και κατάλαβα ότι αυτοί θα είναι η επιτροπή. Θυμάμαι ακόμα το φλοράλ φόρεμα που φορούσε. Ήταν καλοκαίρι. Με έπιασε τρόμος! Εγώ να δώσω εξετάσεις μπροστά στην Παξινού; Δεν πήγα ποτέ… Τα έφερε όμως έτσι η μοίρα που έπειτα από πολλά χρονιά βρέθηκα εγώ να διδάσκω σε αυτή τη σχολή για περίπου μια πενταετία. Το 2010 ήμουν σε πρόβες για τον ‘‘Επιστάτη’’ του Χάρολντ Πίντερ. Καθόμουν λοιπόν στο γραφειάκι πριν από το μάθημα και ξαφνικά το βλέμμα μου στάθηκε σε μια εικόνα από το διπλανό κοινωνικό παντοπωλείο του δήμου. Εκεί καμιά τριανταριά άνθρωποι εξαθλιωμένοι περίμεναν για το γεύμα τους. Αστραπιαία σκέφτηκα πως ο ρόλος θα μπορούσε να είναι κάποιος από αυτούς. Έτσι ξεκίνησα να παρατηρώ συνεχώς τους ρακένδυτους περαστικούς από το παράθυρο για να χτίσω το ρόλο. Μια μέρα είδα κάποιον που με εντυπωσίασε πολύ το βάδισμά του, ομολογώ πως αυτό το έκλεψα! Αυτό το παραθυράκι αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για μένα. Το συγκεκριμένο κτίριο είχε μια πολύ ωραία ατμόσφαιρα, όλες του οι αίθουσες, μικρές και μεγάλες, είχαν ένα αλλιώτικο άρωμα θεατρικής ιστορίας».
Ο Δημήτρης Καταλειφός θα επαναλάβει την περσινή του επιτυχία «Ήταν όλοι τους παιδιά μου» του Άρθουρ Μίλερ σε σκηνοθεσία Γιάννη Μόσχου στο Θέατρο Εμπορικόν. Στον ίδιο χώρο θα τον δούμε και στο «Skylight» του Ντέιβιντ Χέαρ σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη.
Στεφανία Γουλιώτη: «Η πόρτα της Πειραιώς ήταν η πύλη στον κόσμο των θαυμάτων»
«Πρώτη ανάμνηση... Στο κτίριο αυτό έσπασα δύο φορές τη μύτη μου! Μία φορά υπερπαίζοντας με όλο το πάθος του πρώτου έτους στην Αίθουσα 4 και μία φορά με μια ασπίδα στην ξιφασκία στην υπέροχη Αίθουσα 1 με τα μαγικά παράθυρα και το πιο γλυκό φως! Οι αναμνήσεις όμως του κτιρίου αυτού συνδέονται κυρίως με τους ανθρώπους! Τη Μαρία Χορς και το τύμπανό της, το γρήγορο βήμα της Τιτίκας Νικηφοράκη, το επιβλητικό βλέμμα της Μαρίας Σκούντζου, την υπέροχη ενέργεια της Χρυσούλας Τζαρδή κ.ά. Η ασύλληπτη φασαρία και η τρέλα των συμφοιτητών στο Εντευκτήριο, όπου για να φυλάξεις δυνάμεις έπρεπε απλώς... να μην μπαίνεις! Η φωτογραφία της Παξινού, η οποία σου θύμιζε καθημερινά το μέγεθος που καλείσαι να φτάσεις! Ο ήχος των ξύλινων πατωμάτων, που φοβόσουν ότι θα άνοιγαν και θα βρισκόσουν τρεις ορόφους κάτω! Το καμπανάκι της πόρτας στην Πειραιώς! Και φυσικά έρωτες, πάθη, τσακωμοί, άγχη, κλάματα, και εαυτοί σε ανησυχία και αναζήτηση. Τρία χρόνια γεμάτα από τον κόσμο στον οποίο ονειρευόμουν να μπω από μικρή. Περνώντας απέξω δεν φανταζόσουν καθόλου τι θα σε περίμενε μέσα! Αυτή η πόρτα στην Πειραιώς ήταν μια πύλη στον κόσμο των θαυμάτων!»
Η Στεφανία Γουλιώτη θα πρωταγωνιστήσει στην παράσταση «Πεερ Γκυντ» σε σκηνοθεσία Δημήτρη Λιγνάδη στην Κεντρική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου (πρεμιέρα 23/11).
Νίκος Χατζόπουλος: «Μη χοροπηδάτε! Πέφτουν οι σοβάδες!»
«Η παλιά Σχολή του Εθνικού Θεάτρου ήταν ένα κτίριο το οποίο όσοι δουλέψαμε εκεί το αγαπήσαμε, παρά τις τρομερές ελλείψεις του. Θυμάμαι πριν από πέντε χρόνια, δουλεύοντας το ‘‘Χειμωνιάτικο Παραμύθι’’ του Σαίξπηρ, βρήκαμε μια ομαδική κίνηση για τη σκηνή της γιορτή. Και ενώ χαιρόμασταν την ανακάλυψή μας, χτύπησε την πόρτα η Μαρία Κεχαγιόγλου που έκανε μάθημα από κάτω και μας παρακάλεσε “να μη χοροπηδάμε, γιατί πέφτουν οι σοβάδες”…»
Ο Νίκος Χατζόπουλος θα είναι ο Σόριν στον «Γλάρο» του Τσέχοφ σε σκηνοθεσία Γιάννη Χουβαρδά στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά (πρεμιέρα 15/11). Την άνοιξη θα σκηνοθετήσει τέσσερις μαθητές του από το Εθνικό Θέατρο στην παράσταση «Βάτραχοι Project» στο Από Μηχανής Θέατρο.(πρεμιέρα 16/4)
Περικλής Μοσχολιδάκης: «Είναι γεμάτο φωνές και ίσκιους βαριούς το Σπίτι»
«Σε λίγες μέρες η Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου μεταφέρεται στο ‘‘Σχολείον’’ της Ειρήνης Παπά στην Πειραιώς 52, αφήνοντας έπειτα από πολλά χρόνια το γνώριμο κτίριο της σχολής μας. Ναι, πάλιωσε το Σπίτι. Ακόμα και στα χρόνια τα δικά μας ήταν ήδη παλιό και ταλαιπωρημένο, ‘‘παλιάς κοπής η μάνα’’, και είναι θετικό που μεταφέρεται στο όμορφο και λειτουργικό Σχολείον το οποίο έφτιαξε με ψυχή και μεράκι η Ειρήνη Παπά .‘‘Ερρίφθη λοιπόν η μετακόμιση, κύβος άδειος το Σπίτι επάνω’’ και σε λίγο το Σπίτι, ένα νεοκλασικό του 1834 που σχεδίασε ο σπουδαίος αρχιτέκτονας Σταμάτης Κλεάνθης στα χρόνια του Όθωνα, θα απολέσει όλα αυτά τα εξαίσια και ζωντανά που περιλαμβάνει μια σχολή θεάτρου. Όμως οι σκιές του θα μείνουν στους τοίχους και στα ξύλινα πατώματα και οι μουσικές οι εξαίσιες και οι φωνές που γέμισαν χρόνια τώρα το χώρο θα ακούγονται τις ήσυχες μέρες και νύχτες που θα έρθουν να σιγοψιθυρίζουν πίσω από τα κλειστά παράθυρα. Και είναι γεμάτο φωνές και ίσκιους βαριούς το Σπίτι. Μαίρη, Κατίνα, Μαρία, Στέλιος, Αλέξης, Ιάκωβος, Κώστας, Έλεν, Μαρία, Νίκος, Χριστόφορος, Αντιγόνη, Άννα, Τάσος, Γιάγκος, Άγγελος, Στέφανος, Μπούλη, Χρυσούλα, Στέλλα, Τάκης και άλλοι και άλλοι αγαπημένοι δάσκαλοι αλλά και εργαζόμενοι στη σχολή. Και έχει συμμαθητές και φιλαράκια που μεγαλώνουμε μαζί, και χαρές και κλάματα και αγωνίες και ποίηση και έρωτες και ιδρώτα και γέλια τρανταχτά το Σπίτι. Και έχει ένα κομμάτι της ζωής μας το Σπίτι, ένα από τα καλύτερα, τα πιο ακριβά. Και έρχεται συχνά στον ύπνο μας το Σπίτι. Εκεί που συναντάς αγαπημένους που ήταν, που είναι, που έφυγαν, δασκάλους και φίλους, ο Κυριάκος, η Ελευθερία, χωρίς περιορισμούς ζωής στο όνειρο, χωρίς πόνο το όνειρο. Εκεί πετάνε όλοι ζωντανοί και γελάνε και χορεύουν ανέμελα. Και τώρα που το Σπίτι που αγάπησες θα αδειάσει, μια τελευταία ματιά λίγο πριν φύγεις. Αυτή η τελευταία ματιά όπως όταν αποχαιρετάς αγαπημένους που φεύγουν μακριά και να γυρίσεις μαλακά το κλειδί στην πόρτα την ώρα που θα φεύγεις, να μη νιώσει το Σπίτι και τρομάξει που θα μείνει μόνο».
Ο Περικλής Μοσχολιδάκης πρωταγωνιστεί στον «Εδουάρδο τον Β΄» του Κρίστοφερ Μάρλοου σε σκηνοθεσία Κοραή Δαμάτη στο Θέατρο της Αθηναϊκής Σκηνής. Παράλληλα γράφει και σκηνοθετεί το έργο «Αγγέλικα Νίκλη Σολωμού η Διάφανη» που θα ανέβει στο Vault τα τέλη Νοεμβρίου.
Ο Γιώργος Κέντρος: «Δασκάλα, μη!»
«Είναι έντονες οι μνήμες από την ηλικία των είκοσι ετών που φοιτούσα στη Σχολή του Εθνικού. Θυμάμαι χαρακτηριστικά την πρώτη μέρα που πήγα στη σχολή για να δώσω εισαγωγικές. Η περιοχή ήταν από τότε παρακμιακή και ο χώρος σε συνδυασμό με το άγχος των εξετάσεων σου δημιουργούσε ένα πλάκωμα. Είχα και εγώ λοιπόν, όπως όλα τα παιδιά όταν εξετάζονται, ένα ‘‘μάγκωμα’’. Θυμάμαι χαρακτηριστικά έναν ηλικιωμένο που καθόταν στην πόρτα, γύρω στα ογδόντα με ογδόντα πέντε, που με στομφώδες ύφος φώναζε το όνομα κάθε εξεταζόμενου. Τον φωνάζαμε ‘‘Δαρείο’’ επειδή έμοιαζε να έχει έρθει από τον άλλο κόσμο… Όταν με φώναξαν από τη σκάλα, οδηγήθηκα απευθείας στη μικρή σκηνούλα, όπου με στράβωσαν τα φώτα, και πήγα ενστικτωδώς πιο πίσω και είπα: ‘‘Δεν σας βλέπω…’’ Τότε ακούστηκε μια φωνή: ‘‘Δεν χρειάζεται να μας δείτε εσείς! Αρκεί που σας βλέπουμε εμείς’’. Ήταν η Μαίρη Αρώνη.
Μετέπειτα η Αρώνη έγινε δασκάλα μου και ήταν ένα μάθημα υποκριτικής και κωμωδίας από μόνη της. Ερχόταν στη σχολή με μενταγιόν, με βραχιόλια και κάπνιζε. Θυμάμαι ακόμη τη μάρκα, γιατί με έστελνε συχνά στο απέναντι ψιλικατζίδικό να της αγοράσω πακέτο. Μια μέρα στο μάθημα δεν άναψε τσιγάρο και της λέω: ‘‘Δασκάλα, δεν θα καπνίσετε;’’ ‘‘Προσπαθώ να το κόψω, γι’ αυτό κάθε φορά που θα πηγαίνω να πάρω τσιγάρο εσύ που θα κάθεσαι δίπλα μου θα μου λες: Δασκάλα, μη!’’ Συμφώνησα λοιπόν και ξεκίνησε το μάθημα. Πράγματι, κάθε φορά που έκανε την κίνηση εγώ της έλεγα: ‘‘Δασκάλα, μη!’’ Εκείνη με γαλλική προφορά μου απαντούσε: ‘‘Το έχω υπόψιν μου’’. Στο τέλος του μαθήματος ήρθε κοντά μου και μου είπε: ‘‘Γιατί έφυγες από δίπλα μου;’’ Της απάντησα: ‘‘Μα, δασκάλα, μου λέγατε ότι το έχετε υπόψιν σας». Τότε μου είπε η Αρώνη: ‘‘Ναι, βρε ανόητε, αλλά ξέρεις πόσα θα είχα καπνίσει αν δεν μου το έλεγες;’’ Από αυτή τη γυναίκα και την ιδιοσυγκρασία της κατάλαβα πόσο δύσκολο είδος είναι η κωμωδία. Ένα άλλο περιστατικό που θυμάμαι χαρακτηριστικά είναι μια μέρα που διάβαινα το ανοιχτό προαύλιο για να πάω στο διάλειμμα να πάρω έναν καφέ. Απέναντι είδα τον Αλέξη Μινωτή, που ήταν τότε (1977) διευθυντής* του Εθνικού Θεάτρου.
Διασταυρωθήκαμε, ο ίδιος κοίταζε μόνο μπροστά με βλοσυρό βλέμμα. Του είπα: ‘‘Καλησπέρα σας’’. Γύρισε λοιπόν, με κοίταξε με ένα ύφος σαν να τον είχα βρίσει και συνέχισε την πορεία του. Δεν θα μπορέσω όμως να ξεχάσω ποτέ, έναν χρόνο αργότερα, το 1978, όταν από τον τρίτο εξώστη του Εθνικού Θεάτρου τον παρακολουθούσα να ερμηνεύει τον Ληρ! Ήταν ένα μάθημα υποκριτικής για μένα! Έβλεπα έναν ηθοποιό που στα ογδόντα τρία του χρόνια είχε αξιοζήλευτο πάθος και όρεξη στη σκηνή, ενώ η ερμηνεία του ήταν η πιο ζωντανή και η πιο αληθινή από όλο το θίασο».
*Ο Αλέξης Μινωτής χρημάτισε καλλιτεχνικός διευθυντής (1964-1967) και γενικός διευθυντής (1974-1980) του Εθνικού Θεάτρου.
Ο Γιώργος Κέντρος θα πρωταγωνιστεί στην παράσταση Fool for Love» του Σαμ Σέπαρντ σε σκηνοθεσία Γιώργου Οικονόμου στο Θέατρο Άλμα (πρεμιέρα 20/10).
Κίττυ Παϊταζόγλου: «Μέσα στη σχολή εκείνο το βράδυ είχε κάτι από μαγεία»
«Ήμουν στο πρώτο έτος της σχολής, τέλη Νοέμβρη, μόλις δύο μήνες αφότου είχαμε περάσει. Ο Δημήτρης Λιγνάδης, ο οποίος μας έκανε υποκριτική, μας είχε δώσει κομμάτια από τον Σαίξπηρ. Μια Τρίτη βράδυ πήρε τα κλειδιά της σχολής από την κυρία Χρυσούλα και, αφού τελείωσαν όλα τα μαθήματα και το κτίριο άδειασε, μας είπε: ‘‘Έχετε μία ώρα να δουλέψετε και να στήσετε τα κομμάτια σας σε όλο το κτίριο, όπου και όπως θέλετε. Γίνετε δημιουργοί’’. Τα μεσάνυχτα, κλεισμένοι στο άδειο κτίριο της σχολής, παίξαμε στις πιο απίθανες γωνιές της την Οφηλία, τον Άμλετ, την Κλεοπάτρα, τον Μάκβεθ, μέσα στη σκόνη, στα νερά, με αυτοσχέδια κοστούμια εποχής ή με το τίποτα, με μουσική, με βιβλία στα χέρια, κάποιοι χαμένοι, άλλοι πιο συνειδητοί. Δεν είναι καμιά φοβερή ιστορία. Απλώς οι χώροι δεν υπάρχουν ξέχωρα από τους ανθρώπους που μοιράστηκαν χρόνο μέσα σε αυτούς. Έτσι, όταν θυμάμαι το κτίριο της σχολής, δεν μπορώ να μη σκεφτώ εκείνη τη νύχτα τον Προκόπη πίσω από το σκονισμένο τζάμι στο καμαράκι της αίθουσας χορού, την Αλεξάνδρα μέσα στη σχισμή του τοίχου πίσω από το πιάνο, την Τζο και την Ελένη να κατεβαίνουν τις σκάλες που έτριζαν, τον Χάρη, τον Ντένη και την Ιώ μπλεγμένους σε σκοινιά στην Αίθουσα 5, τον Γιάννη μες στα νερά στην ντουζιέρα. Όλοι ψάχνοντας κάπως να βρουν ένα νόημα σε αυτές τις αναθεματισμένες λέξεις. Και ξέροντας όλοι μας πολύ καλά πως η πραγματικότητα της Πειραιώς απέξω ήταν άλλη. Με ανθρώπους δίπλα στο Κέντρο Σίτισης κάθε μεσημέρι να κάνουν ουρά για ένα πιάτο φαΐ, άλλοι να μας χτυπάνε την πόρτα για τσιγάρα ή να τους βρίσκουμε με σύριγγες στα χέρια στα σκαλιά της σχολής. Όμως μέσα στη σχολή εκείνο το βράδυ είχε κάτι από μαγεία».
Η Κίττυ Παϊταζόγλου θα πρωταγωνιστήσει για δεύτερη χρονιά στη «Μύτη» του Νικολάι Γκόγκολ σε σκηνοθεσία Σοφίας Πάσχου (πρεμιέρα 23/10) και στη «Δίκη του Κ.» του Φραντς Κάφκα σε σκηνοθεσία Θώμα Μοσχόπουλου (πρεμιέρα 18/12). Και οι δύο παραστάσεις είναι στο Θέατρο Πόρτα.
Μάνος Βαβαδάκης: «Πόσα μάτια κοίταγαν από την ίδια θέση τούτο το ταβάνι»
«Σε πολλά μαθήματα καθόμασταν ξαπλωμένοι, κοιτάζοντας το ταβάνι της αίθουσας 1, το θέατρο της σχολής μας. Μισογκρεμισμένο, με τα σημάδια από τον ξύλινο διάκοσμο σαν σκιές και στα σημεία που έχει πέσει ο ασβέστης να φαίνονται ίχνη από τη ζωγραφική μπορντούρα του πρώτου καιρού. Αυτό το ταβάνι κοιτάζαμε και ο νους ταξίδευε, κάνοντας όνειρα. Και αισθανόμουν ένα πλάκωμα, βλέποντας στα σημάδια την ιστορία του κτιρίου και σκεπτόμενος πόσα μάτια πριν από μένα κοίταγαν από την ίδια θέση τούτο το ταβάνι.»
Ο Μάνος Βαβαδακης σκηνοθετεί και πρωταγωνιστεί στο «Έξυπνο Πουλί» στο Tempus-Verum Εν Αθήναις (Πρεμιέρα 6/10 ). Στη συνέχεια παρουσιάζει στην Πειραματική Σκηνή του Εθνικού «Το μεγάλο κρεβάτι» (14/2) και τον «Υμπύ Τύραννο» (31/1).
