Ιρανικό θέατρο καλεί Αθήνα. Ο πολυβραβευμένος σκηνοθέτης Αμίρ Ρεζά Κουχεστάνι επιστρέφει στη Στέγη.
«Κάθε φορά που ανεβάζω κάποιο έργο μου στην πατρίδα μου, το Ιράν, γνωρίζω πολύ καλά πως οι πρώτοι που θα το δουν δεν θα είναι το κοινό, αλλά τα μέλη του επονομαζόμενου Συμβουλίου Επιτήρησης και Αποτίμησης, που θα έχουν μπει στο θέατρο από την πίσω πόρτα», έχει δηλώσει ο Αμίρ Ρεζά Κουχεστανί (γενν. 1978). Πέντε χρόνια μετά το ονειρικό «Μέσα στα σύννεφα», ο πολυβραβευμένος Ιρανός σκηνοθέτης επιστρέφει στις 28-30/4 στη Στέγη με το πιο πρόσφατο έργο του, το «Hearing» («Ακρόαση» ή/και «Ακοή»), ένα λιτό επικό έργο που διατηρεί την επική αφηγηματική παράδοση της Περσίας για να μιλήσει για την καφκική πραγματικότητα των γυναικών της χώρας του.
Ο θίασός του είναι τέσσερις γυναίκες. Παίζουν θέατρο φορώντας τσαντόρ. Η παράσταση μας μεταφέρει σε μια εστία θηλέων στην Τεχεράνη, όπου κάποιες φοιτήτριες ανακρίνονται σκληρά για κάτι που στη χώρα μας θεωρείται σχεδόν ασήμαντο, αλλά στο Ιράν κρίνεται ως έγκλημα: το άκουσμα μιας «απαγορευμένης» ανδρικής φωνής στην εστία τους. Η κατηγορία, ο φόβος, η ενοχή, η τιμωρία, η μεταμέλεια και η εξόριστη νιότη εκτίθενται σαν γεγονότα που λαμβάνουν χώρα σε ένα δυστοπικό περιβάλλον, ανάλογο με εκείνα στα έργα του Φραντς Κάφκα. Μόνες, σε μια άδεια σκηνή, οι γυναίκες-ηθοποιοί του Κουχεστανί, ακολουθώντας το ιδιαίτερο ιδίωμα του σκηνοθέτη τους, ένα αφηγηματικό θέατρο στα όρια του ρεαλισμού και της ποιητικότητας, έχουν ως κυρίαρχο στοιχείο ένα κράνος με κάμερα: ένα αντικείμενο που παραπέμπει τόσο σε ταινία επιστημονικής φαντασίας όσο και στις ακραίες συνθήκες καταστολής και επιτήρησης που επικρατούν στο Ιράν.
Στο «Hearing», ο Κουχεστανί εμπνέεται από το έργο ενός σπουδαίου ομοεθνούς του κινηματογραφιστή, του Αμπάς Κιαροστάμι, και συγκεκριμένα από το ντοκιμαντέρ «Homework» (1989), μια κριτική του ιρανικού εκπαιδευτικού συστήματος, βασισμένη σε συνεντεύξεις των τρομοκρατημένων μαθητών ενός δημοτικού σχολείου της Τεχεράνης. Κάτι αντίστοιχο παρουσιάζει και ο Κουχεστανί: το πανεπιστήμιο σαν στρατοδικείο και τη νιότη σαν φυλακή. Επηρεασμένος, επίσης, από τη δουλειά της Ιρανής εικαστικού Σοχρέχ Μεχράν με τους πίνακες που απεικονίζουν καθημερινές σκηνές με τρόπο απειλητικό –λόγου χάρη, κορίτσια στο δρόμο τυλιγμένα ασφυκτικά σε τσαντόρ– προσδίδει στην παράστασή του μια ανάλογη ατμόσφαιρα απροσδιόριστης απειλής. Τα πάντα εκτυλίσσονται στο ημίφως, ανάμεσα σε σιωπές και ψιθύρους. Κάπως έτσι, η ελευθερία του λόγου ταυτίζεται με την ελευθερία της ύπαρξης κι εμείς, από την ασφάλεια του θεατή-παρατηρητή, ρίχνουμε μια κλεφτή ματιά στο πώς μπορεί να μοιάζει η ζωή στο Ιράν.
Περισσότερες πληροφορίες
Hearing
Η ελευθερία και η καταστολή της με βάση ένα ιρανικό παράδειγμα «εγκλήματος»: το άκουσμα μιας «απαγορευμένης» αντρικής φωνής σε μια φοιτητική εστία θηλέων στην Τεχεράνη.
