«Μια υπέρβαση με τη μορφή θεατρικού ποιήματος»: αποφαίνεται ο Hugues Le Tanneur της γαλλικής εφημερίδας Liberation για το «4» του Ροντρίγκο Γκαρσία, μιλώντας για μια παράσταση «κάπου ανάμεσα στον ‘Κήπο των Επίγειων Απολαύσεων’ του Ιερώνυμου Μπος και μιας κριτικής ματιάς στον κόσμο μας».
Τέσσερις ηθοποιοί και τέσσερις κόκορες πρωταγωνιστούν. Ναι, οι κόκορες είναι ζωντανοί και, όχι, κανένας δεν τους σφάζει. Μπορεί, όμως, κάποτε να φορέσουν αθλητικά Nike, να ριφάρουν στην ηλεκτρική κιθάρα ή απλώς να παρατηρούν τα τεκταινόμενα, όπως τη συζήτηση ενός σαμουράι, βγαλμένου θαρρείς από το κινηματογραφικό σύμπαν του Κουροσάβα, με δύο εννιάχρονες Λολίτες που πίνουν, όλο σκέρτσο, τα aperol τους.
Οι ηθοποιοί είναι δεμένοι μεταξύ τους με λεπτό σκοινί-σαν ιστό αράχνης- και παλεύουν να αντιμετωπίσουν τους ήχους από τις καμπανούλες που τους ακολουθούν και τον αφρό ενός γιγαντιαίου σαπουνιού Μασσαλίας. Στην παράσταση συμμετέχουν επίσης το δέρας ενός κογιότ, σαρκοβόρα φυτά, παιδικά καρτούν, φωτοβολίδες κι ένα drone που ίπταται πάνω από όλους και όλα. Κάποια στιγμή, μάλιστα, μπορεί ακόμη και οι θεατές να κληθούν να χορέψουν παρέα με τον αλλόκοτο αυτό θίασο…
Θέμα του «4»; Η παιδική ηλικία και δη η παιδική σεξουαλικότητα, οι αναμνήσεις του ίδιου του Γκαρσία από εκείνα τα χρόνια, η ανθρώπινη συνύπαρξη, οι σύγχρονες κοινωνίες, ο καπιταλισμός, ο καταναλωτισμός, τα ταμπού και τα στερεότυπα για το σεξ – όλα αυτά, σε μια σουρεαλιστική, ποιητική, κωμική και οπωσδήποτε προβοκατόρικη σύνθεση, συνοδεία της Τετάρτης Συμφωνίας του Μπετόβεν.
Για ένα είδος κάθαρσης και εξόδου από το υπάρχον «πρωτοποριακό θεατρικό κατεστημένο» και για μιαν «απελπισμένη ποιητικότητα που αποδομεί με πικρό χιούμορ τις αγωνίες αλλά και τις φαντασιώσεις των θεατών» μιλούν οι –κατά πλειοψηφία επαινετικές- κριτικές που συνοδεύουν την τελευταία αυτή δουλειά του μεγάλου αιρετικού σκηνοθέτη και δραματουργού. Μέγας χλευαστής, σουρεαλιστής αλλά και μεταρρυθμιστής, ο Ροντρίγκο Γκαρσία είναι από το 2014 ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Κέντρου Δραματικής Τέχνης του Μονπελιέ, το οποίο μάλιστα μετονόμασε σε HumaintropHumain («Ανθρώπινο, πολύ ανθρώπινο»).
Ο Γκαρσία βρίσκεται εδώ και δεκαετίες στο στόχαστρο του κίτρινου Τύπου, των σκανδαλοθηρικών media, διαφόρων συντηρητικών επισκόπων και εύθικτων φονταμενταλιστών. Ευελπιστούμε πως τα δικά μας εγχώρια ανάλογά τους, θα σιωπήσουν για να διαπιστώσουμε ιδίοις όμμασι πόσο ενοχλητική ή μη είναι η πρόσφατη αυτή παραγωγή του Αργεντίνου καλλιτέχνη, η οποία έχει ήδη παρουσιαστεί στη Ναντέρ, το Μονπελιέ, καθώς και στα κορυφαία φεστιβάλ του Παρισιού (Festival d’ Automne) και της Αβινιόν.
Πάρτε μια πρώτη γεύση από το βίντεο που αλιεύσαμε στο youtube https://www.youtube.com/watch?v=5yUc87ttSRE
Γιος χασάπη ισπανικής καταγωγής, ο Ροντρίγκο Γκαρσία (γενν.1964) μεγάλωσε στην Αργεντινή, στις φτωχογειτονιές του Μπουένος Άιρες. Kάνοντας διάφορες δουλειές του ποδαριού από μικρός, μέχρις ότου εξασφαλίσει τα χρήματα για να σπουδάσει media και design, ο Γκαρσία αυτομόλησε το 1986 στη Μαδρίτη όπου και αρχικά εργάστηκε ως γραφίστας. Πολύ σύντομα, το καλλιτεχνικό boom της μετα-φρανκικής δεκαετίας του ’80, γνωστό ως La Movida Madrilena, με διασημότερο εκπρόσωπο τον Πέδρο Αλμοδόβαρ, τραβά το ενδιαφέρον του.
Ο Γκαρσία ιδρύει το 1989 την ομάδα του και τη βαπτίζει, «τιμώντας» την οικογενειακή επιχείρηση, «La Carniceria Teatro» («Θέατρο του Χασάπικου»). Οι πρώτες άκρως πειραματικές παραστάσεις του, όπως η σουρεάλ εκδοχή του στο γνωστό παραμύθι «Τα τρία γουρουνάκια», με αναφορές στον Γκόγια, τον Μπουνιούελ, τον Μπέκετ, τον Αραμπάλ, τον Ταντέους Κάντορ αλλά και τους πρωτοπόρους εικαστικούς και visual artists Μπρους Νάουμαν και Μπιλ Βαιόλα, κάνουν αμέσως αίσθηση.
Μέσω …Ελλάδας έμελλε να αποσπάσει τη διεθνή αναγνώριση ο Γκαρσία. Προσκεκλημένος του Φεστιβάλ Δελφών το 2000, ο 35χρονος τότε Γκαρσία ανεβάζει το «After Sun», μια μεταμοντέρνα εκδοχή του μύθου του Φαέθοντα, προκαλώντας σκάνδαλο. Κάποιοι θεατές, μάλιστα, έφτασαν στο σημείο να εκτοξεύσουν τις καρέκλες τους πάνω στους δύο ηθοποιούς επειδή θεώρησαν ότι κακοποιούνται δύο κουνέλια επί σκηνής. Η επεισοδιακή παράσταση των Δελφών γίνεται πρώτη είδηση και τα μεγάλα ευρωπαϊκά φεστιβάλ ανακαλύπτουν στο πρόσωπο του Αργεντινού ταραξία το επόμενο enfant terrible του θεάτρου.
Ο Γκαρσία συγκαταλέγεται–μαζί με τους Ρομέο Καστελούτσι και Γιαν Φαμπρ– στην «αγία τριάδα» των πιο διάσημων και αμφιλεγόμενων σκηνοθετών του θεάτρου. Και ο ίδιος, τιμώντας τον τίτλο του «αιρετικού», δεν σταματά να προκαλεί το κοινό με τις οργιώδεις παραστάσεις του, αγγίζοντας συχνά τα όρια της ενόχλησης ή ακόμη και της αηδίας. Κριτικάρει κάθε φορά με ωμό χιούμορ και σκληρότητα τον καπιταλισμό, την αμερικανική διεθνή πολιτική, την καθολική εκκλησία, την κοινωνική ανισότητα και τα σύμβολα του σύγχρονου lifestyle^ αγαπημένοι του στόχοι είναι η Nike, η IKEA και τα McDonald’s.
Πέντε «σκανδαλιστικά» παραδείγματα από προηγούμενες δουλειές του: Στον «Αγαμέμνονα» (2003), καλοψημένα κοτόπουλα τοποθετούνταν σε μικροσκοπικά φέρετρα στολισμένα με την αμερικάνικη σημαία. Στο «Ατυχήματα. Σκοτώνοντας για να φας» (2006 ) ένας ηθοποιός έπαιρνε έναν αστακό, τον μαγείρευε και τον έτρωγε. Στο «Σκόρπισε τις στάχτες μου πάνω στον Μίκυ» (2009 ) δύο χάμστερ χαροπάλευαν σε ένα ενυδρείο μέχρις ότου ένας ηθοποιός τα ψάρευε. Στο Λίαν αιμάσσον. Αιμάσσον. Μισοψημένο. Καμένο», το οποίο παίχτηκε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών το 2007, «δεκαπέντε «μουργέρος», δηλαδή άστεγοι νέοι από τις φαβέλες της Αργεντινής, διηγούνται με αναρχικό χιούμορ την ιστορία της ζωής τους.
Στο «Golgota picnic», που είδαμε και εδώ, στο Φεστιβάλ Αθηνών, το 2012, ο Γκαρσία απεικονίζει τη ζωή του Χριστού μέσα από στιγμιότυπα του σύγχρονου οργίου της κοινωνίας της αφθονίας και της καταναλωτικής μανίας. Σε ένα σκηνικό φτιαγμένο από 40.000 ψωμάκια χάμπουργκερ, το γυμνό, οι πορνογραφικές αναφορές και τα trash στοιχεία συνέθεταν ένα χαοτικό περιβάλλον. Ο Ιησούς παρουσιαζόταν κάποτε σαν παράφρων πυρομανής, ο Μυστικός Δείπνος και η Σταύρωση διακωμωδούνταν, ενώ για περίπου 40-50 λεπτά ο διάσημος πιανίστας Μαρίνο Φορμέντι έπαιζε ολόγυμνος στο πιάνο τις «Επτά τελευταίες λέξεις του Χριστού στο σταυρό» του Χάιντν…
To «4» του Ροντρίγκο Γκαρσία παρουσιάζεται στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών-Επιδαύρου 2016 στην Πειραιώς 260 (Χώρος Δ΄) στις 4 & 5 Ιουλίου. Προπώληση: www.greekfestival.gr
