Όπως το ακούτε: το «Mein Kampf» του Αδόλφου Χίτλερ, το πιο ζοφερό μπεστ σέλερ όλων των εποχών, είναι το αντικείμενο του νέου θεατρικού ντοκιμαντέρ της πολυβραβευμένης γερμανικής ομάδας Rimini Protokoll. Καταφθάνουν στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών στις 21-24/4 και η σκηνοθέτις Χέλγκαρντ Χάουγκ μας εξηγεί πώς απομυθοποιούν τη διαβόητη Βίβλο του εθνικοσοσιαλισμού.
Φασίστες είναι αυτοί οι Rimini Protokoll;» Έτυχε να δεχτώ (και) αυτήν την ερώτηση για την πολυβραβευμένη γερμανική ομάδα που φέρνει στη Στέγη την παράσταση «Adolph Hitler: Mein Kampf, vol. 1 & 2». Βρέθηκα, λοιπόν, να εξηγώ πως, η ομάδα που έλαβε το Χρυσό Λέοντα στην Μπιενάλε της Βενετίας το 2011, στήνει ρηξικέλευθα πρότζεκτ «θεάτρου της πραγματικότητας» εδώ και δεκαπέντε χρόνια, επαναπροσδιορίζοντας την έννοια του θεάτρου-ντοκουμέντο. Οι Rimini Protokoll, αντί για επαγγελματίες ηθοποιούς, ανάγουν σε πρωταγωνιστές τούς αρμόδιους, κάθε φορά, «ειδικούς».
Σαν παράδειγμα, εκατόν τρεις Αθηναίοι πολίτες –οικοδόμοι, καλλιτέχνες, πρόσφυγες, ακτιβιστές και δικηγόροι– στελέχωναν το πρότζεκτ «Ο Προμηθέας στην Αθήνα» (2011, Ηρώδειο, Φεστιβάλ Αθηνών). Δύο χρόνια μετά το «Situation Rooms», με θέμα το παγκόσμιο εμπόριο όπλων, οι Rimini επανέρχονται στη Στέγη με τη σκηνική ανατομία ενός βιβλίου που «οπλοφορεί»: «Ο Αγών μου» (1925) του Αδόλφου Χίτλερ.
«Στήνουμε μια επιχείρηση απομυθοποίησης του “Mein Kampf”», μου λέει η Χέλγκαρντ Χάουγκ, η οποία, από κοινού με τον Ντάνιελ Βέτζελ, συν-σκηνοθετεί την παράσταση. «Το ενδιαφέρον μας πυροδοτήθηκε λόγω των αντιδράσεων που προκάλεσε στη Γερμανία η –απαγορευμένη από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου– επανέκδοσή του. Μήπως πρέπει να τελειώνουμε πλέον με το μύθο όσο και με τη σιωπή που το περιβάλλει και να το διαβάσουμε όλοι;..
“Ο Αγών μου”, τουλάχιστον για τους Γερμανούς, είναι ένα βιβλίο που μπορεί να πληγώσει. Αναζητήσαμε τα ίχνη του απ’ άκρη σ’ άκρη της Γερμανίας: από τα κλειδαμπαρωμένα στην Κρατική Βιβλιοθήκη πρώτα αντίτυπα ή όσα κρύβονται σε σοφίτες, ώστε ποτέ να μη μαθευτεί πως η γιαγιά ή ο παππούς κάποιου ήταν οπαδοί του Χίτλερ...»
Συνδυασμός αυτοβιογραφίας και πολιτικού μανιφέστου, «Ο Αγών μου», που γράφτηκε με τη βοήθεια του Ρούντολφ Ες, πούλησε περισσότερα από δέκα εκατομμύρια αντίτυπα μέχρι το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, αποφέροντας μάλιστα τεράστια κέρδη στον συγγραφέα του. Ο Χίτλερ υποδαυλίζει τον αντισημιτισμό, τον αντικομμουνισμό και τις αρχές της φασιστικής ιδεολογίας και, διαστρεβλώνοντας τον Νίτσε, αυτοπαρουσιάζεται ως «Υπεράνθρωπος». Η Χάουγκ διαπιστώνει: «Είναι ένα βιβλίο που στάζει μίσος. Δεν είναι, όμως, επικίνδυνο. Δεν σε κάνιε, αυτόματα, ναζιστή! Αντίθετα, διαβάζοντάς το, κατανοείς τα εργαλεία της ναζιστικής προπαγάνδας και μπορεί να τα αντικρούσει απ’ όπου κι αν προέρχονται και σε όποια ρητορική κι αν αξιοποιούνται – από τον Ντόναλντ Τραμπ μέχρι το ISIS ή τους νεοναζί. Η αντιδραστική λογική που προστάζει το “η ζωή δεν αξίζει όσο οι ιδέες” έχει εφαρμογή σε πολλές περιπτώσεις».
Έξι διαφορετικές οπτικές πάνω στο συγγραφικό πόνημα του Χίτλερ προασπίζεται η παράσταση των Rimini. «Η εθνοσοσιαλιστική οπτική δεν εκπροσωπείται» διευκρινίζει η Χάουγκ. Η εξαμελής ομάδα ειδικών απαρτίζεται από ιστορικούς και νομικούς ειδικευμένους στο διεθνές δίκαιο και τα ανθρώπινα δικαιώματα, έναν συντηρητή παλιών χειρογράφων, έναν εκ γενετής τυφλό μουσικό παραγωγό, έναν Ισραηλινό δικηγόρο και έναν Τούρκο χιπ-χοπ/μέταλκορ καλλιτέχνη και εθνολόγο. Στην ελληνική εκδοχή συμμετέχει και η μουσικός, δασκάλα και μεταφράστρια Ασπασία Ανωγιάτη.
«Αδημονούμε να έρθουμε στην Αθήνα. Γνωρίζουμε τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν την περίοδο της Κατοχής και, βέβαια, παρακολουθούμε την ανησυχητική παρουσία της Χρυσής Αυγής στο ελληνικό κοινοβούλιο…». Η αθηναϊκή πρεμιέρα της παράστασης των Rimini ορίστηκε, μάλλον όχι τυχαία, την 21η Απριλίου, στην 49η μαύρη επέτειο, δηλαδή, από το πραξικόπημα του Γ. Παπαδόπουλου και την επομένη των «γενεθλίων» του Αδόλφου Χίτλερ (20/4/1899).
Το θεατρικό ντοκιμαντέρ «Adolf Hitler: Mein Kampf, vol. 1 & 2» παρουσιάζεται στη Στέγη στις 21-24/4.
Προπώληση: www.sgt.gr
Περισσότερες πληροφορίες
Adolf Hitler: Mein Kampf, Vol. 1 & 2
Η πρωτοποριακή γερμανική ομάδα ανατρέχει με τη φόρμα του θεάτρου-ντοκουμέντου στη σκοτεινή βίβλο του εθνικοσοσιαλισμού, το «Ο Αγών μου» του Αδόλφου Χίτλερ, και τη θέτει σε δημόσια διαβούλευση
