Οι Έλληνες καλλιτέχνες ζητούν την παραίτηση τόσο του νέου καλλιτεχνικού διευθυντή όσο και του Υπουργού Πολιτισμού, το διοικητικό συμβούλιο του Ελληνικού Φεστιβάλ υπαναχωρεί αλλά το διακύβευμα παραμένει: πότε επιτέλους θα χαραχθεί σαφής εθνική πολιτιστική πολιτική και θεσμικές δομές για το σημαντικότερο και -αδιαμφισβήτητα- διεθνούς κύρους θεσμικό φορέα της χώρας;
Μαζική αντίδραση έχει προκαλέσει –όχι μόνο στον ελληνικό αλλά και στον ξένο Τύπο- η επιλογή του Βέλγου καλλιτέχνη Γιαν Φαμπρ, ως νέου καλλιτεχνικού διευθυντή ("απλώς επιμελητή", σύμφωνα με τον ίδιο) του Ελληνικού Φεστιβάλ, να αφιερώσει το φετινό πρόγραμμα του στο «Βέλγικο πνεύμα» με μειωμένη -στο ελάχιστο- την παρουσία ελλήνων καλλιτεχνών. Η αιτιολογία ήταν ότι ο νέος Βέλγος επιμελητής δεν γνωρίζει (ακόμα) την εγχώρια καλλιτεχνική σκηνή. Η εφημερίδα Guardian διεξάγει ακόμη και σχετικό δημοψήφισμα: «Έλληνες καλλιτέχνες, πώς αισθάνεστε με τις αλλαγές στο Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου;» τιτλοφορείται το σχετικό άρθρο (Διαβάστε περισσότερα εδώ: http://www.theguardian.com/world/2016/apr/01/greek-artists-how-do-you-feel-about-changes-to-the-athens-and-epidaurus-festival).
Περισσότεροι από 500 καλλιτέχνες συγκεντρώθηκαν το μεσημέρι της Παρασκευής 1/4 στο θέατρο Σφενδόνη αντιδρώντας σφόδρα στο -ομολογουμένως ακατανόητο- σκεπτικό του νέου «επιμελητή» του Ελληνικού Φεστιβάλ, Γιαν Φαμπρ, να αφιερώσει το φετινό πρόγραμμα στην πατρίδα του, το Βέλγιο, και τους καλλιτέχνες της. Γιατί σύμφωνα με τον νέο "επιμελητή" του, τον Βέλγο καλλιτέχνη Γιαν Φαμπρ, το φεστιβάλ φέτος αφιερώνεται στο Βέλγιο και στον προγραμματισμό του συμπεριλαμβάνονται μόνο οι παραγωγές (πέντε; έξι; Τίποτα δεν είναι ακόμη σαφές) των εποπτευόμενων από το Υπουργείο Πολιτισμού φορέων (Εθνικό θέατρο, Κρατικό θέατρο Βορείου Ελλάδος, Εθνική Λυρική Σκηνή κ.α.).
Από την πλευρά του, το Διοικητικό Συμβούλιο του Ελληνικού Φεστιβάλ κοινοποίησε το ακόλουθο ανακοινωθέν. Είναι όμως αρκετό ή είναι πλέον πασιφανές πως, αν προηγουμένως δεν χαραχθεί σαφής εθνική πολιτιστική πολιτική, δεν έχει νόημα κανενός τύπου Ελληνικό Φεστιβάλ (διεθνές ή μη);
"Το Διοικητικό Συμβούλιο της Ελληνικό Φεστιβάλ ΑΕ, κατά την 1η του συνεδρίαση σήμερα, συγκροτήθηκε σε σώμα και ενημερώθηκε για την οικονομική κατάσταση της εταιρείας, καθώς και για τις εξελίξεις στο σχεδιασμό και την υλοποίηση του καλλιτεχνικού προγράμματος, το οποίο αναμένεται να ανακοινωθεί σύντομα. Το Διοικητικό Συμβούλιο αναγνωρίζει το γεγονός ότι, καθώς ο νέος καλλιτεχνικός διευθυντής ανέλαβε πολύ πρόσφατα τα καθήκοντα του, δεν κατέστη δυνατόν -όπως και ο ίδιος δήλωσε- να περιλάβει στο φετινό πρόγραμμα άλλες ελληνικές συμμετοχές, πέραν αυτών που υποβλήθηκαν από τους θεσμικούς φορείς. Ταυτόχρονα όμως, το ΔΣ αναγνωρίζει την ανάγκη διεύρυνσης και εμπλουτισμού του τρέχοντος καλλιτεχνικού προγράμματος με επιπλέον ελληνικές εκδηλώσεις. Για το σκοπό αυτό το Διοικητικό Συμβούλιο εξουσιοδότησε τον Πρόεδρο αυτού, να αναλάβει τις αναγκαίες πρωτοβουλίες, έτσι ώστε να συγκροτηθεί άμεσα μια επιτροπή που θα επεξεργαστεί –υπό καθεστώς απόλυτης διαφάνειας - τις προτάσεις που έχουν ήδη υποβληθεί επίσημα στο Φεστιβάλ.
Η πρωτοβουλία αυτή, αφορά μόνο στη φετινή χρονιά και κρίθηκε αναγκαία από το ΔΣ λόγω της καθυστέρησης στο διορισμό του καλλιτεχνικού διευθυντή. Η επιτροπή θα υποβάλει τις προτάσεις της στο ΔΣ, το οποίο και θα αποφασίσει με βάση τις διαθέσιμες ημερομηνίες, όπως προκύπτουν από το υπό διαμόρφωση πρόγραμμα, και τα οικονομικά δεδομένα του Φεστιβάλ, καθώς παρελήφθη ταμειακό έλλειμμα που ξεπερνά το ένα εκατομμύριο ευρώ. Το ΔΣ έλαβε επίσης τις πρώτες αποφάσεις σε σχέση με τις αναγκαίες ενέργειες για τη λειτουργική και οργανωτική υποστήριξη του Φεστιβάλ. Στο πλαίσιο δε της καλλιτεχνικής πρότασης του Γιαν Φαμπρ αποφασίστηκε να δοθεί προτεραιότητα στη δημοσίευση δύο προσκλήσεων ενδιαφέροντος για νέους Έλληνες καλλιτέχνες κάτω των 35 ετών.
Συγκεκριμένα: 1. Θα επιλεγούν, βάσει αίτησης, 50 νέοι καλλιτέχνες (διαφορετικών ειδικοτήτων), οι οποίοι θα έχουν ελεύθερη πρόσβαση στις παραστάσεις, τα εργαστήρια και τα master classes που θα διενεργηθούν στο πλαίσιο του φετινού Φεστιβάλ. 2. Θα επιλεγούν επίσης, βάσει αίτησης, 7 νέοι καλλιτέχνες, για το καλλιτεχνικό σχολείο του Φεστιβάλ (Summer School). Οι σχετικές προσκλήσεις ενδιαφέροντος θα αναρτηθούν άμεσα στο site του Φεστιβάλ www.greekfestival.gr"
Παραίτηση τόσο του Γιαν Φαμπρ όσο και του Υπουργού Πολιτισμού, Αριστείδη Μπαλτά ζήτησαν ομόφωνα οι συγκεντρωμένοι στο θέατρο Σφενδόνη Έλληνες καλλιτέχνες, με τις ακόλουθες επιστολές:
ΑΝΟΙΧΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΥΠΟΥΡΓΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ κ. ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ ΜΠΑΛΤΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΟΥ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ κ. JAN FABRE
Κύριε Υπουργέ,
Συγκεντρωθήκαμε αυθόρμητα σήμερα 1η Απριλίου στο θέατρο ΣΦΕΝΔΟΝΗ, όλοι οι δημιουργοί που ζουν και εργάζονται στην Ελλάδα, εκπρόσωποι του θεάτρου, του χορού, του κινηματογράφου, της μουσικής, των εικαστικών και συζητήσαμε διεξοδικά τόσο τον διορισμό εκ μέρους σας του Φλαμανδού καλλιτέχνη Γιαν Φαμπρ ως διευθυντή, όσο και το πρόγραμμα του αναδομημένου διεθνούς πλέον (;) Φεστιβάλ Αθηνών που από κοινού εξαγγείλατε. Συμφωνήσαμε, με συντριπτική πλειοψηφία, ότι πρόκειται για μια σειρά απαράδεκτων και έκθετων, τόσο νομικά όσο και ηθικά ενεργειών, οι οποίες στρέφονται ευθέως εναντίον της σύγχρονης ελληνικής δημιουργίας και εναντίον των χειμαζόμενων εδώ και χρόνια ή και ανέργων Ελλήνων καλλιτεχνών. Όλα αυτά αποδεικνύουν πως δεν διαθέτετε ούτε συγκεκριμένη πολιτιστική πολιτική, ούτε όραμα για το παρόν και το μέλλον του σύγχρονου πολιτισμού μας.
Επειδή λοιπόν οι συγκεκριμένες αυτές υπουργικές αποφάσεις σας ελέγχονται ως παράνομες και κυρίως ως εχθρικές προς την ζωντανή δημιουργία και τον πολιτισμό του τόπου μας, επειδή με άλλα λόγια δεν μπορείτε πλέον να μας εκπροσωπείτε, ζητάμε την άμεση παραίτησή σας.
Ακολουθεί το ψήφισμά μας για τον κ. Φαμπρ.
Υ.Γ.: Προς ενημέρωσή σας, έστω και πρωθύστερη, παραθέτουμε το προεκλογικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, το σχετικό με το θέατρο και το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου.
Η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για τον πολιτισμό (σύνοψη) και το Ελληνικό Φεστιβάλ:
Ριζική αναδιοργάνωση των στόχων των φεστιβάλ, με μια ιδιαίτερη στήριξη των ελληνικών παραγωγών, χωρίς να αποκοπούμε από τον ευρωπαϊκό και διεθνή διάλογο.
Σύνδεση των δραστηριοτήτων των φεστιβάλ με τις οικονομικές, παραγωγικές και πολιτιστικές δραστηριότητες των περιοχών, όπου γίνονται τα φεστιβάλ.
Κύριε Φαμπρ,
στο σύντομο πέρασμά σας από τη χώρα μας προλάβατε να διαπράξετε μια σειρά από σοβαρά ατοπήματα, τα οποία συνιστούν βαθύτατες προσβολές για όλους εμάς που υπογράφουμε αυτή την επιστολή αλλά και για άλλους πολλούς. Συγκεκριμένα:
1. Συμμετείχατε σε μια 'αριστοκρατικού τύπου' συνέντευξη με carte de visit (συνθήκη πρωτόγνωρη όχι μόνο για τα ήθη του Ελληνικού Φεστιβάλ), από την οποία επιλέξατε να απουσιάζουν οι έλληνες καλλιτέχνες, αγνοώντας ότι το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, όπως και κάθε άλλο φεστιβάλ, είναι, κατά κύριο λόγο, δημιούργημα των καλλιτεχνών που το τροφοδοτούν γενναιόδωρα επί χρόνια, με το ταλέντο, το πάθος τους και τις πρωτοποριακές ιδέες τους.
2. Παραδεχθήκατε ότι δεν έχετε την παραμικρή ιδέα για τη σύγχρονη ελληνική καλλιτεχνική δημιουργία, αλλά, παρ' όλα αυτά, θεωρείτε εαυτόν ικανό να αναλάβει (ως curator!) τον κορυφαίο πολιτιστικό θεσμό της χώρας, υποβιβάζοντας έτσι τους έλληνες δημιουργούς σε μια θολή, καλλιτεχνικά ανυπόληπτη μάζα, που θα 'πρεπε να σας οφείλει και ευγνωμοσύνη.
3. Μας συστήσατε, με το καλημέρα, ένα ανοικονόμητο επιτελείο Βέλγων συνεργατών (οι οποίοι, σημειωτέον, μαζί με εσάς θα μισθοδοτούνται από το χρεοκοπημένο κράτος μας) αποδεικνύοντας έτσι, με τον πιο εύγλωττο τρόπο, ότι η άγνοιά σας περί τον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό επιθυμείτε να παραμείνει άγνοια.
4. Προσπαθήσατε, με αξιομνημόνευτο θράσος είναι η αλήθεια, να μας εξαπατήσετε, ισχυριζόμενος ότι θα μετατρέψετε σε Διεθνές, ένα φεστιβάλ που είναι ήδη Διεθνές από τα γεννοφάσκια του, ανακοινώνοντας ταυτόχρονα ένα πρόγραμμα καθαρά βελγοκεντρικό, με εσάς βεβαίως να αποσπάτε την μερίδα του λέοντος.
5. Αποκλείσατε ουσιαστικά από το (δικό μας) Φεστιβάλ, όχι μόνο για φέτος αλλά και για τα επόμενα χρόνια, εμάς, τους έλληνες δημιουργούς, θεωρώντας μας ανάξιους να συμμετέχουμε στην 'εγκατάσταση' που εσείς ο ίδιος θα επιμελείσθε, αφήνοντας να εννοηθεί ότι ίσως μας ξαναδοθεί το βήμα, αφού πρώτα θα έχουμε 'μυηθεί' (με όρους κανονικότατης εκπαίδευσης) στο προσωπικό αισθητικό σας σύμπαν.
Για όλους αυτούς τους λόγους, για την οίηση και τον απροκάλυπτο καλλιτεχνικό ολοκληρωτισμό που επιδείξατε, έχετε καταστήσει τον εαυτό σας, κύριε Φάμπρ, persona non grata.
Και προς αποφυγή παρανοήσεων, με την παρούσα επιστολή δεν επιχειρούμε να διαπραγματευθούμε μαζί σας, όχι, δεν είμαστε συνδικαλιστές, δεν ζητάμε να μας παραχωρήσετε χρόνο και χώρο στην 'εγκατάστασή' σας, ούτε θα φτάναμε ποτέ στο ταπεινωτικό σημείο να διεκδικούμε από σας όσα μας ανήκουν. Με την παρούσα επιστολή σάς κάνουμε γνωστό, αφενός, ότι δεν σας αναγνωρίζουμε ως καλλιτεχνικό διευθυντή του Φεστιβάλ Αθηνών - Επιδαύρου και αφετέρου, ότι οφείλετε να επανορθώσετε τις προσβολές που διαπράξατε εις βάρος μας, κάνοντας το αυτονόητο: επιστρέφοντας την πράξη διορισμού σας (εσείς και οι συνεργάτες σας) στον υπουργό που σας την παρέδωσε.
Το σώμα των παρευρισκομένων
Θέατρο ΣΦΕΝΔΟΝΗ
01/04/2016
