Υπήρξε πάντα πρωτοπόρος. Τώρα, όμως, ο Σάιμον ΜακΜπέρνι, ο ιδρυτής της θρυλικής ομάδας Complicite, προχωρά πέρα από το devised και το site-specific theatre, σε μια παράσταση τρισδιάστατης ακρόασης, προηγμένης τεχνολογίας, νευροψυχολογίας και κοινωνικής ανθρωπολογίας. Για πρώτη φορά στην Αθήνα, στη Στέγη, για τρεις οριακά sold-out παραστάσεις.
Το φθινόπωρο του 2002 ήμουν ανάμεσα στους 2.475 θεατρόφιλους που συγκεντρωθήκαμε στη Θεσσαλονίκη για χάρη μιας παράστασης. Ήταν το «Mnemonic», με το οποίο η ομάδα Complicite πρωτοεμφανίστηκε στη χώρα μας, δείχνοντάς μας πώς ένα θέαμα μπορεί να είναι εξαιρετικά σύνθετο αλλά να ερμηνεύεται σαν το πιο απλό πράγμα στον κόσμο, πώς μια δραματουργία θαυμαστής πυκνότητας μπορεί να συντεθεί καταπατώντας ανερυθρίαστα το τρίπτυχο «αρχή-μέση-τέλος» και πώς η παιδικότητα του αυτοσχεδιασμού μπορεί να γίνει εκφραστικό μέσο των πιο ενήλικων αγωνιών. Το «Mnemonic» έμπλεκε την ανακάλυψη ενός «ανθρώπου των πάγων» ηλικίας 5.200 ετών με τη λειτουργία της μνήμης, έναν απόντα πατέρα κι έναν παλιό έρωτα. Όλα ξεκινούσαν με το θίασο να μας ζητά να αγγίξουμε ένα φύλλο και, νιώθοντας τις διακλαδώσεις των νεύρων του, να φανταστούμε πως κάπως έτσι είμαστε όλοι ενωμένοι: με το παρελθόν, μεταξύ μας και με τον κόσμο… Αν, λοιπόν, τότε μας ζητήθηκε να κρατήσουμε ένα φυλλαράκι, τώρα καλούμαστε ν’ ακούσουμε το θρόισμα άπειρων φύλλων – για την ακρίβεια, τη ζούγκλα του Αμαζονίου. Δεν αστειεύομαι.
«Το βλέπεις με τα αφτιά» («You see it with your ears») Μεταφρασμένος δεν είναι ιδιαίτερα εύηχος, είναι όμως αρκετά σαφής ο τίτλος της εγκωμιαστικής κριτικής των «New York Times» για το «The Encounter». Ο κριτικός Μπεν Μπράντλεϊ εξηγεί: «Αισθάνεσαι την καυτή ανάσα ενός ανθρώπου στο αφτί σου, ακούς τις φωνές, τους ψιθύρους και τις κραυγές πολλών ακόμη πίσω σου, μπροστά σου και δίπλα σου. Κανείς τους όμως δεν υπάρχει τριγύρω…». Διότι ο Σάιμον ΜακΜπέρνι, ο δημιουργός της θρυλικής βρετανικής ομάδας με το γαλλικό όνομα που από το 1983 ορίζει και επαναπροσδιορίζει τους όρους devised και physical theatre κι ενώνει το χειροποίητο με το digital, πειραματίζεται σε μια μοναδική 3D-audio συνθήκη ακρόασης.
Είστε, λοιπόν, έτοιμοι για μια «πρωτάκουστη» συναισθητική εμπειρία που μας προκαλεί να συναντηθούμε με τη φύση, το χρόνο, τη μνήμη, τον πολιτισμό – άρα και με τον ίδιο τον εαυτό μας; Ανήσυχος ερευνητής της θεατρικής αφήγησης, της νέας τεχνολογίας και της οπτικοακουστικής φόρμας, ο δραματουργός, σκηνοθέτης και ηθοποιός που συγκαταλέγεται στις πιο επιδραστικές προσωπικότητες της Αγγλίας, έρχεται για πρώτη φορά στην Αθήνα.
To «The Encounter» είναι μεν ένα σόλο ρεσιτάλ του ΜακΜπέρνι αλλά και πολλά ακόμη πράγματα. Το μόνο, πάντως, που χρειάζεται να κάνουμε εμείς, ως κοινό, είναι να φορέσουμε ακουστικά. Από εκεί και πέρα, ο ίδιος και η τεχνολογία αναλαμβάνουν να μας κάνουν να συναντηθούμε με τις νομαδικές φυλές και τους σαμάνους που ζουν στο αρχέγονο –και σήμερα επαπειλούμενο– οικοσύστημα του λεγόμενου «πνεύμονα της Γης». Ταυτόχρονα όμως, προτίθεται να μας οδηγήσει σε ένα ταξίδι εντός του ανθρώπινου νου, στους νευρώνες και τους νευροδιαβιβαστές, και από εκεί ίσως ακόμη πιο βαθιά – στο κέντρο της συνείδησης. Ο ΜακΜπέρνι, περικυκλωμένος από μικρόφωνα και άλλα gadgets, θα βρίσκεται επί σκηνής ως ξεναγός, μύστης και καθοδηγητής μας στον κόσμο που μας αποκαλύπτεται μέσω όσων ακούμε.
Όλα ξεκίνησαν από ένα βιβλίο που διάβασε ο ΜακΜπέρνι πριν από είκοσι χρόνια και το οποίο δεν ξέχασε ποτέ: το «Amazon Beaming» του Ρουμάνου συγγραφέα Πέτρου Ποπέσκου, που περιγράφει την αληθινή ιστορία του φωτορεπόρτερ του περιοδικού «National Geographic», Λόρεν ΜακΙντάιρ. Σε μια αποστολή, το 1969, ο ΜακΙντάιρ χάθηκε στα τροπικά δάση μεταξύ Περού και Βραζιλίας, καθώς αναζητούσε τη μυθική κοίτη του Αμαζονίου. Διασώθηκε από τους ιθαγενείς μιας άγνωστης φυλής, των Μαγιορούνα, και μυήθηκε, μέσω των τελετουργιών τους, σε μια πρωτόγνωρη εμπειρία διεύρυνσης της συνείδησης. Μια ανάλογη εμπειρία μάς υπόσχεται και η δίωρη παράσταση του ΜακΜπέρνι που έκανε παγκόσμια πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Εδιμβούργου το περασμένο καλοκαίρι κι έκτοτε περιοδεύει διεθνώς, σε συμπαραγωγή της Στέγης με το Φεστιβάλ Εδιμβούργου, το Theatre Vidy-Lausanne και τρία ακόμη ευρωπαϊκά θέατρα.
Σαφώς επηρεασμένος από τη νευροψυχολογία και, γενικότερα, τη γνωστική επιστήμη αλλά και την κοινωνική ανθρωπολογία, ο «αρχηγός» των Complicite έφτασε, όπως ο φωτορεπόρτερ του «National Geographic», μέχρι τη Βραζιλία. Στην ηχητική δραματουργία της παράστασης, οι συνομιλίες με τους ιθαγενείς που συνάντησε μπλέκονται με τις φωνές της 6χρονης κόρης του και η προηγμένη αμφιωτική τεχνολογία (binaural technology) του «Τhe Encounter» φέρει την υπογραφή του διακεκριμένου sound-designer των Ολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου, Gareth Fry.
Ήδη από το 1985, όταν οι Complicite «τα έβαζαν» με το θατσερικό καπιταλισμό θριαμβεύοντας στο Φεστιβάλ του Εδιμβούργου ή, αργότερα, όταν όργωναν την υφήλιο με τις «Τρεις ζωές της Λούσι Σαμπρόλ», ένα θέαμα για τη ζωή στη γαλλική ύπαιθρο των αρχών του 20ού αιώνα, όπου οι ηθοποιοί «ζωντάνευαν» τα πάντα (τσουγκράνες, πανέρια, καρέκλες κ.λπ.), αποδείκνυαν πως ο ηθοποιός είναι ο μέγας μυθοπλάστης, ο εμψυχωτής των άψυχων αντικειμένων και, συνάμα, o εκφραστής των ανομολόγητων οντολογικών ερωτημάτων μας. Με ένα ρεπερτόριο που εκτείνεται από τον Μπέκετ («Ο κύκλος με την κιμωλία», «Το τέλος του παιχνιδιού») μέχρι τον Μουρακάμι («Ο ελέφαντας εξαφανίζεται») ή τον Μπουλγκάκοφ («Μετρ και Μαργαρίτα» και «Η καρδιά ενός σκύλου»), κάποτε σατιρίζοντας τα βρετανικά ήθη κι άλλοτε υμνώντας τη σοφία των μαθηματικών, οι Complicite, κάνοντας πράξη το όνομά τους (complicite στα γαλλικά σημαίνει «συνενοχή»), πάντα επιδιώκουν τη «συνωμοσία» με το κοινό, προκαλώντας με διαδραστικό τρόπο τις αισθήσεις μας και τη σχέση μας με το φως, τον ήχο, το σώμα, την ύλη, το χρόνο και, βέβαια, την ακατάλυτη επιθυμία να ακούμε ιστορίες. Μια ιστορία θα ακούσουμε και τώρα – ο τρόπος, όμως, που θα την ακούσουμε κάνει όλη τη διαφορά! To «Τhe Encounter» παρουσιάζεται στη Στέγη στις 1-3/4 κι έχουν απομείνει ελάχιστα εισιτήρια. Προπώληση: www.sgt.gr
Περισσότερες πληροφορίες
The Encounter (Η Συνάντηση)
Ο δημιουργός των Βρετανών Complicite πρωταγωνιστεί σε ένα hi-tech σόλο ρεσιτάλ, μια «εξωτική» εμπειρία προηγμένης τεχνολογίας που «διακτινίζει» το κοινό στα τροπικά δάση του Αμαζονίου αλλά και του υποσυνειδήτου
