Είναι ο νέος superstar της γαλλικής avant-garde, και η Στέγη μάς τον συστήνει με τη «Μελαγχολία των δράκων»: ίσως την πιο απροσδόκητη –σίγουρα όμως την πιο... χιονισμένη– παράσταση της σεζόν.
Είναι ο νέος θαυματοποιός της γαλλικής avant-garde; Ένας… Ρόμπερτ Ουίλσον των Παρισίων με πολύ μεγαλύτερη αίσθηση του «αστείου»; Έχει, όντως, την… τρέλα των πρώτων σουρεαλιστών, τη μεταφυσική διάθεση του Μέτερλινγκ, το νατουραλισμό του Ζολά, το ποπ χιούμορ ενός κομίστα και, ταυτόχρονα, μια λατρεία στο D-I-Y, το «φτιάξ’ το μόνος σου», το απροσποίητο, το αφτιασίδωτο, το ερασιτεχνικό; Θα διαπιστώσουμε πολύ σύντομα αν ισχύουν όσα λέγονται εδώ και τουλάχιστον μια δεκαετία για τον Φιλίπ Κεν (γεν. 1970). Γιατί ο πρωτοπόρος αυτός σκηνοθέτης και εικαστικός, ο οποίος θριαμβεύει στα φεστιβάλ της Αβινιόν, της Βιένης, της Νέας Υόρκης και του Χονγκ Κονγκ, καταφθάνει για πρώτη φορά εδώ, προσκεκλημένος της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών.
Στις 26-28/2 μπορεί να μη χιονίζει στην Αθήνα, όμως ο Κεν θα μας χαρίσει τρεις λευκές νύχτες, μεταμορφώνοντας σε αλπικό τοπίο τη σκηνή της Στέγης. Γιατί στο εικαστικής υφής θέαμα «La melancolie des dragons» («Η μελαγχολία των δράκων») παρακολουθούμε τι συμβαίνει όταν το ξεχαρβαλωμένο Citroen μιας ξεπεσμένης μπάντας γερόλυκων της ροκ «μένει» στη μέση του πουθενά, και η Ιζαμπέλα, μια ηλικιωμένη κάτοικος της περιοχής, εμφανίζεται και προσφέρεται να το επισκευάσει. Με τη σειρά τους εκείνοι, προκειμένου να την ευχαριστήσουν, στήνουν ένα «πάρκο διασκεδάσεων», μια hard-rock Disneyland, με ό,τι πιο «κουλό» διαθέτουν στο ρεπερτόριό τους – από φλάουτα μέχρι περούκες. Ο Κεν ανασκευάζει το αρνητικό πρόσημο στη λέξη «μελαγχολία» και μας παραδίδει έναν αλλόκοτο ύμνο στην ανθρώπινη επαφή και την έννοια της κοινότητας, μπλέκοντας τους AC/DC με αναγεννησιακά μαδριγάλια, το «Still loving you» των Scorpions με τα Κάρμινα Μπουράνα και τη μελαγχολική ποιητικότητα με τη σύγχρονη σκηνογραφική τεχνολογία.
«Η Μελαγχολία των Δράκων», το παράδοξα ευχάριστο αυτό έργο με το οποίο ο Κεν μας συστήνεται, μοιάζει να αποζητά θεατές ανοιχτούς στο πρωτόγνωρα διαφορετικό. Οι διάλογοι είναι ελάχιστοι – όπως, εξάλλου, αναφέρει συχνά ο Γάλλος σκηνοθέτης «δεν πιστεύω πως τα λόγια είναι πάντα χρήσιμα. Μπορεί κάποτε να αποβούν σημαντικά, αλλά το ίδιο ισχύει και για τη σιωπή». Η όψη όμως του θεάματός του λέει πολλά: το κολάζ των επιμέρους σκηνών-γεγονότων είναι επιτηδευμένα εξωφρενικό, η παρουσία και οι ερμηνείες των οχτώ ηθοποιών του παραμένουν στα όρια του άτεχνου και του «χύμα» και η εικαστικότητα του σκηνικού τοπίου αδιαπραγμάτευτα σαγηνευτική – κι όμως, τα πάντα συντείνουν στο να αναχθεί η αδιάφορη βλάβη ενός παλιού αυτοκινήτου σε μια εικόνα μνημειώδη.
Το βέβαιο είναι πως η «Μελαγχολία των δράκων» είναι το διεθνές hit του Κεν, με το οποίο περιοδεύει ανά τον κόσμο, αποσπώντας επί το πλείστον διθυραμβικές κριτικές: η γερμανική εφημερίδα De Morgen το χαρακτηρίζει «απόλυτο αριστούργημα», η Der Standaard των Βρυξελλών αποφαίνεται πως πρόκειται «για μια άνευ προηγουμένου εκδοχή του παραλόγου, ευφυέστατη και, ταυτόχρονα, ξεκαρδιστική», ενώ ο British Theatre Guide καθησυχάζει τους αναγνώστες του πως η «Μελαγχολία» του Κεν «είναι μεν πρωτοποριακή αλλά, ταυτόχρονα, βατή και διασκεδαστική».
Ίσως δεν είναι τυχαίο που ο Κεν συνήθιζε από παιδί να συλλέγει και να παρατηρεί έντομα. Δεν έγινε ποτέ εντομολόγος. Αντ’ αυτού, σπούδασε εικαστικά κι εργάστηκε αρχικά ως σκηνογράφος, μέχρι που ίδρυσε, το 2003, το Vivarium Studio (σε ελεύθερη μετάφραση «Στούντιο-Ενυδρείο») στο Παρίσι με ιδρυτικό στόχο την έκθεση του ανθρώπινου είδους σε συνθήκες μικροβιολογικού εργαστηρίου. Σαν παράδειγμα, η παράσταση «Enchantillions» παίζεται πίσω από τη βιτρίνα ενός εμπορικού καταστήματος, με τους θεατές να δίνουν, μέσω ενός mouse, οδηγίες στους ηθοποιούς που εκτίθενται σε αυτήν.
Ο Κεν δημιουργεί συχνά site-specific performances εκτός θεάτρου, όπως το «Des Experiences» που παίχτηκε σε γκαλερί, δάση, λίμνες, καθώς και σε μια χωματερή. Στο πρόσφατο «Caspar Western Friedrich», η συνθετική ικανότητα του Κεν χτυπάει κόκκινο, καθώς συνδέει τη φιλμική γενεαλογία του γουέστερν με το Ρομαντισμό και την εικόνα του καουμπόη με την προσωπικότητα του Γερμανού ζωγράφου Κάσπαρ Ντάβιντ Φρίντριχ!
«Η μελαγχολία των δράκων» παρουσιάζεται στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών στις 26-28/2. Ο Φιλίπ Κεν θα συζητήσει με το κοινό στο Γαλλικό Ινστιτούτο στις 25/2, με συντονίστρια την Κάτια Αρφαρά, καλλιτεχνική διευθύντρια για το θέατρο και το χορό στη Στέγη.
Περισσότερες πληροφορίες
Η μελαγχολία των Δράκων
Ο σπουδαίος Γάλλος εικονοκλάστης δίνει μια άκρως υπερρεαλιστική απάντηση στο τι δουλειά έχουν μια μπάντα χεβιμεταλλάδων, ένα αυτοκίνητο και μια γιαγιά σε ένα αλπικό τοπίο...
