Ποιος είπε πως τα multimedia είναι μόνο για τους θιασώτες των gadgets; Νέες τεχνολογίες και προηγμένα software, I-pods, 3-D εφαρμογές, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οι cyborg σκηνογραφίες επιστρατεύονται από τις αρχές της δεκαετίας του '80 μέχρι σήμερα ολοένα περισσότερο στο θέατρο, και πλέον συνδυάζονται με τα ντοκουμέντα, την αρχειοθέτηση, ακόμη και τις επιστήμες της γνώσης, εφαρμόζονται σε παραστάσεις κλειστού χώρου όσο και σε site-specicif events και καθιστούν την εμπειρία ενός θεάματος ολοένα πιο «ολική» αλλά και ολοένα πιο υβριδική.
Σύμφωνοι, το μεγάλο πείραμα στο θέατρο θα είναι πάντα ο άνθρωπος. Πώς, όμως, να αντισταθούν οι μάστορες της σκηνής στα τεχνολογικά επιτεύγματα που ορίζουν την καθημερινότητά μας;
Κορυφαίο παράδειγμα διασύνδεσης hi-tech εφαρμογών με τη διεπιστημονική μελέτη του νου είναι η παράσταση-γεγονός του φετινού Φεστιβάλ Εδιμβούργου «The Encounter» από τη θρυλική ομάδα Complicité που καταφθάνει στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών τον ερχόμενο Απρίλιο (1-3/4) και αξιοποιεί την προηγμένη αμφιωτική τεχνολογία (binaural technology). Δημιουργώντας μια 3D-audio συνθήκη ακρόασης, ο ιδρυτής της ομάδας, ο κορυφαίος σκηνοθέτης και ηθοποιός Σάιμον ΜακΜπέρνι θα μας οδηγήσει σε μια πρωτάκουστη συναισθητική εμπειρία, διακτινίζοντάς μας από τη Στέγη στη ζούγκλα του Αμαζονίου. Το μόνο που απαιτείται είναι να βάλουμε τ’ ακουστικά μας.
Aκουστικά φορέσαμε πρόσφατα και στο Εθνικό Θέατρο ή, ορθότερα, «Στη μέση του δρόμου»: στο site-specific πρότζεκτ που έστησε πέριξ της Πανεπιστημίου και γύρω από το Rex, ένας εκ των δύο νέων καλλιτεχνικών διευθυντών της Πειραματικής Σκηνής, ο Πρόδρομος Τσινικόρης (παιζόταν μέχρι τις 20/11). Κάθε θεατής, εξοπλισμένος με mp3 player και ακουστικά, έκανε μια ανορθόδοξη audiowalk περιήγηση στην πόλη «παρέα» με έναν άστεγο Αθηναίο...
Τα ακουστικά… φοριούνται πολύ φέτος, καθώς θα τα χρειαστούμε και για τη site-specific performance «small metal objects» της ομάδας Back to Back που φέρνει, επίσης, η Στέγη (20-22/5). Η ιδιότυπη αυτή παράσταση της κορυφαίας Αυστραλιανής ομάδας ηθοποιών με νοητική υστέρηση θα λάβει χώρα σε μια πλατεία στο κέντρο της Αθήνας με τους θεατές, ουσιαστικά, να κρυφακούν τα όσα διακυβεύονται στο περίεργο ντηλ όπου εμπλέκονται τέσσερις ηθοποιοί.
Η Εντίτ Καλντόρ, πάλι, είναι μια διεθνούς φήμης πρωτοπόρα σκηνοθέτιδα από την Ουγγαρία, γνωστή για τις «καλωδιωμένες» παραστάσεις της – μας συστήθηκε και πάλι από την Στέγη με την πρόσφατη «Απογραφή της Ανισχυρότητας» (28-29/11), ένα workshop στα όρια του θεάτρου ντοκουμέντου και της ακτιβιστικής δράσης. Με τη χρήση ενός υπολογιστή και του κατάλληλου λογισμικού, οι μαρτυρίες δεκάδων συμμετεχόντων για τα περιστατικά κοινωνικού αποκλεισμού που έχουν βιώσει καταγράφονται, διασυνδέονται και κωδικοποιούνται, χαρτογραφώντας το παγκόσμιο κοινωνικό αδιέξοδο των καιρών μας. Με «οδηγό» αυτό το εργαστήριο, η Καλντόρ θα επανέλθει στο Fast Forward Festival της Στέγης, με την παράσταση «Web of Trust» (29-30/5), όπου οι «Δαιμονισμένοι» του Φιόντορ Ντοστογιέφσκι, τα μαζικά κινήματα διαμαρτυρίας, οι online ακτιβιστικές κοινότητες, το Twitter και διάφορα forums επιστρατεύονται για τις ανάγκες μιας hi-tech επανάστασης.
Στο ίδιο φεστιβάλ, ο Ισραηλινός χορογράφος Αρκάντι Ζαΐντες δημιουργεί το χοροθέαμα «Archive» (25-26/5) με οπτικό υλικό από το αρχείο της ανθρωπιστικής οργάνωσης Β’Tselem, η οποία παρέχει κάμερες σε Παλαιστινίους της Δυτικής Όχθης, ώστε να κινηματογραφούν τις αυθαιρεσίες των Ισραηλινών στρατιωτών για να υπερασπιστούν τους εαυτούς τους σε ενδεχόμενες στημένες δίκες.
Στο πλαίσιο πάντα του Fast Forward Festival θα δούμε και τη φουτουριστική εγκατάσταση «Domo de Europa Historio en ekzilo» (16-31/5) του Φλαμανδού Τόμας Μπέλινκ, η οποία μας μεταφέρει σε ένα μουσείο του 2060 όπου εκτίθενται ευρήματα και ντοκουμέντα από την ιστορία της «πρώην» Ευρωπαϊκής Ένωσης...
Η εφαρμογή εννοιών όπως «cultural mobility», «digital shift» και «audience development» δοκιμάζεται στο τριεθνές θεατρικό πρότζεκτ «Phone Home». Στόχος είναι η δημιουργία μιας ταυτόχρονης παράστασης μέσω online σύνδεσης σε τρεις χώρες –Ελλάδα, Αγγλία, Γερμανία– βάσει των πραγματικών ιστοριών μεταναστών και προσφύγων. Το πρότζεκτ μόλις ξεκίνησε, με την εταιρία Λυκόφως να αναλαμβάνει την πρωτοβουλία της ελληνικής συμμετοχής –θα ολοκληρωθεί μέσω skype τον Οκτώβριο του 2016.
Όλα αυτά που μας συμβαίνουν ήταν κάποτε σκέτη μυθοπλασία και ευφάνταστες περιγραφές έργων επιστημονικής φαντασίας. Κι αν δεν με πιστεύετε, δείτε στο Νέο Άττις την αντι-digital παράσταση, το «Εμείς», βάσει ενός ρώσικου δυστοπικού μυθιστορήματος του 1927, το οποίο προφητεύει τη digital εποχή μας, όπου οι άνθρωποι έχουν πλέον γίνει σκέτοι αριθμοί, άψυχα ψηφία. Μπρρ…
