Εκτός από τη «Μεγάλη χίμαιρα», μια ακόμη παράσταση θα παίζεται από τις 25/11 στο θέατρο Πορεία: η «Μιράντα» του Όσκαρας Κορσουνόβας. Μάθετε όλα όσα πρέπει να ξέρετε πριν δείτε τον Λαέρτη Μαλκότση και την Ιωάννα Παππά σε μια παράσταση εμπνευσμένη τόσο από τον Σαίξπηρ όσο και από την εμπειρία των απολυταρχικών καθεστώτων.
Έχει ανεβάσει το «Ρωμαίος και Ιουλιέτα» μέσα σε δύο αντίπαλες κουζίνες, με τους σαιξπηρικούς ήρωες να αλευρώνονται μέχρι θανάτου. Όταν, πάλι, σκηνοθέτησε τον «Οιδίποδα Τύραννο» του Σοφοκλή στην Πάτρα-Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης το 2006, ο Χορός αποτελείτο από Μίκυ Μάους. Όταν ήρθε η ώρα του «Άμλετ», οι ηθοποιοί βρίσκονταν αντιμέτωποι με τα είδωλά τους σε ένα καμαρίνι γεμάτο καθρέφτες, ενώ για την τριλογία του Στρίντμπεργκ «Προς Δαμασκόν» εγκιβωτίζονταν σε προθήκες από πλεξιγκλάς μαζί με σφαχτάρια από τα οποία έτρεχε ακόμη το αίμα. Μην ανησυχείτε όμως, η «Μιράντα» που ανεβάζει στο θέατρο Πορεία ο Όσκαρας Κορσουνόβας (γεν. 1969) δεν εντάσσεται σε λογικές σοκ και δέους.
Ο ταραξίας από το Βίλνιους: έτσι αποκαλούσαν τον Κορσουνόβας στα 21 του χρόνια, όταν απέσπασε το πρώτο βραβείο στο Φεστιβάλ Εδιμβούργου το 1990, την ίδια δηλαδή χρονιά που η χώρα του ανεξαρτητοποιήθηκε από το σοβιετικό καθεστώς. Πριν κλείσει τα τριάντα, ο Κορσουνόβας σκηνοθετούσε όπερες, κλασικά έργα και ταυτόχρονα σύστηνε στη Βαλτική τους νέους δραματουργούς της Δύσης: Σάρα Κέιν, Μαρκ Ρέιβενχιλ, Μάριους φον Μάγενμπουργκ κ.ά. Εδώ και 25 χρόνια, έχοντας ως βάση το θέατρό του στο Βίλνιους της Λιθουανίας, ταξιδεύει τις παραστάσεις του στην Ευρώπη, στην Ασία και στην Αμερική. Στην ακόρεστη φαντασία του, το παγανιστικό και το κομμουνιστικό παρελθόν της Λιθουανίας μπλέκονται με το πολιτικό σχόλιο και την εκκεντρική ποιητικότητα, όπως εξάλλου ο υπερβατικός ρομαντισμός και ο μακάβριος σαρκασμός. Η μεταφυσική ματιά του και ο ριζοσπαστικός στοχασμός του έχουν γίνει σήμα-κατατεθέν για ολόκληρο το λιθουανικό θέατρο.
Δεν είναι η πρώτη φορά που επισκέπτεται τη χώρα μας. Η αρχή έγινε το 2001, όταν, ύστερα από πρόσκληση της Ελένης Βαροπούλου, ο Κορσουνόβας βρέθηκε στις Πρέσπες, στο πλαίσιο της Θερινής Ακαδημίας του Εθνικού Θεάτρου, με ένα masterclass πάνω στο «Όνειρο θερινής νυκτός». Επανήλθε με τον προβοκατόρικο «Οιδίποδά» του στην Πάτρα το 2006 και με μια πρώτη εκδοχή του εκρηκτικού «Άμλετ» στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για το βραβείο Νέες Θεατρικές Πραγματικότητες. Το 2012, μολονότι έκανε πρόβες στο Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας, η παράσταση «Τρωίλος και Χρυσηίδα» του Σαίξπηρ τελικά ακυρώθηκε.
Με τα βραβεία που έχει λάβει να είναι πλέον τόσα όσες σχεδόν και οι παραστάσεις του, ο διεθνώς καταξιωμένος σκηνοθέτης κάνει το τελευταίο δίμηνο πρόβες για τη «Μιράντα», ένα δικό του έργο, μια ελεύθερη διασκευή της «Τρικυμίας» (1610), πιθανότατα του τελευταίου έργου του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ, διαποτισμένη από την προσωπική του εμπειρία ως «υπηκόου» του σοβιετικού καθεστώτος. Παραμύθι φαντασίας και ταυτόχρονα πνευματική διαθήκη του Άγγλου βάρδου, η «Τρικυμία» θέλει τον δούκα του Μιλάνου, Πρόσπερο, έναν λάτρη των βιβλίων και του μυστικισμού, να καταλήγει με την κόρη του Μιράντα σε ένα παράξενο ερημονήσι, όταν ο αδερφός του σφετερίζεται το θρόνο του. Ο Κορσουνόβας μας καλεί να δούμε την «Τρικυμία» σαν ένα παράδοξο έργο δωματίου: σε ένα διαμέρισμα-κιβωτό πολιτισμού και αντίστασης ζουν αυτοεξόριστοι ένας ηλικιωμένος καλλιτέχνης και η τετραπληγική κόρη του. Ή μήπως πρόκειται για την ανάπηρη ψυχή του;
«Στο έργο αυτό ως επί το πλείστον με ενδιαφέρει η Μιράντα», σημειώνει ο Λιθουανός δραματουργός-σκηνοθέτης. «Έχει θεωρηθεί κυρίως ως μια αφελής πριγκίπισσα, όμως είναι δημιούργημα του Πρόσπερου, είναι η ψυχή του Πρόσπερου. Τελικά, οι δημιουργοί χρησιμοποιούσαν την εξορία στα ερημονήσια προκειμένου να ‘‘αναθρέψουν’’ τις δικές τους Μιράντες». Ασκώντας με όρους υπαρξιακής αγωνίας την κριτική του στα ολοκληρωτικά καθεστώτα, ο Κορσουνόβας χρησιμοποιεί την «Τρικυμία» σαν κοσμοείδωλο: το σαιξπηρικό νησί είναι ο κόσμος, ο κόσμος είναι μια σκηνή και όλοι οι άνθρωποι είναι ηθοποιοί, αντιμέτωποι με το μεγάλο δράμα της εξουσίας και της ανελευθερίας.
«Το να αφήσεις την τέχνη σου είναι μια μορφή αυτοεξορίας, έτσι δεν είναι;» λέει ο Δημήτρης Τάρλοου, ο οποίος βρήκε συγκλονιστική τη «Μιράντα» όταν την είδε πριν από τρία χρόνια στο Βίλνιους. Πρότεινε, λοιπόν, στον Κορσουνόβας να την παρουσιάσει και στην Ελλάδα, με τον όρο όμως να παιχτεί από Έλληνες ηθοποιούς και την πρόθεση να προσαρμοστεί στα καθ’ ημάς. Κι έτσι, αντί για έναν αυτοεξόριστο του κομμουνιστικού καθεστώτος, ο Λαέρτης Μαλκότσης γίνεται ένας Πρόσπερο της δικτατορίας των συνταγματαρχών, με τη φωνή του Γεώργιου Παπαδόπουλου να αντηχεί απειλητικά και με την Ιωάννα Παππά να χορεύει, αντί για ρώσικους χορούς, έναν πεντοζάλη! Όπως, βέβαια, δηλώνει ο Κορσουνόβας, «οι καλλιτέχνες είναι διεθνής πληθυσμός. Ανεξάρτητα, δηλαδή, από πού κατάγεται ή ζει ένας ηθοποιός κι ανεξάρτητα από το ποια γλώσσα μιλάει, είναι πάντα ένας άνθρωπος ελεύθερος, σε μόνιμη δημιουργική διάθεση».
Η «Μιράντα» θα παίζεται από τις 25/11στο θέατρο Πορεία σε εναλλασσόμενο ρεπερτόριο με τη «Μεγάλη χίμαιρα».
