Τράπεζες, δάνεια, χρέη, τοκοχρεολύσια, capital controls. Όσα καταδυναστεύουν τις ζωές μας παρελαύνουν φέτος (και) από τις σκηνές μας, διογκωμένα πλέον στα όρια του σουρεαλισμού και της ευφάνταστης παρωδίας.
«Τι είναι η ληστεία μιας τράπεζας μπροστά στην ίδρυσή της;» Το ρητορικό ερώτημα του Μπέρτολτ Μπρεχτ (από την «Όπερα της πεντάρας» και το μακρινό 1928) συνεχίζει να απασχολεί τα θέατρά μας (όσο και τις ζωές μας). Σε μια κοινωνία που μετρά ήδη κάμποσα χρόνια ύφεσης, το ελληνικό θέατρο δείχνει πιο συμφιλιωμένο κι έτοιμο πια να αναδείξει την οικονομική κρίση σε δυναμικό δραματουργικό του πυρήνα. Και μάλιστα δίχως την απόγνωση του παθόντα, αλλά με την τρέλα του ηττημένου που δεν έχει πια πολλά να χάσει.
Όπως όλα τα δράματα της ζωής, έτσι και το τωρινό μπορεί κάλλιστα να παράγει χιούμορ (έστω, μαύρο) και κωμικοτραγικές μυθοπλασίες δεόντως σουρεαλιστικές. Ίσως έτσι, μάλιστα, η οικονομική κρίση να αντιμετωπίζεται στη σωστή της διάσταση: σαν ένα τραγελαφικό υπερ-κατασκεύασμα, απώτατη τεχνο-καπιταλιστική συνθήκη παράνοιας και νέο θέατρο του παραλόγου!
«Αν δεν μου δώσετε το δάνειο, θα πηδήξω τη γυναίκα σας», απειλεί ο απελπισμένος Αντόνιο (Γιάννης Σαρακατσάνης) τον τραπεζίτη (Μιχάλης Οικονόμου), ο οποίος, χωρίς υποθήκη ή εγγύηση, δεν του χορηγεί ούτε ένα ευρώ. Μοναδικό όπλο που απομένει, λοιπόν, στον Αντόνιο είναι η ακαταμάχητη έλξη που ασκεί στις γυναίκες. Αυτή είναι η υπόθεση στο «Δάνειο» (2012), το οποίο σκίζει στην Ισπανία και τώρα ανεβαίνει στο Θέατρο του Νέου Κόσμου σε συν-σκηνοθεσία των Παντελή Δεντάκη – Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου στις 31/10.
Ο Φοίβος Δεληβοριάς, ο οποίος γράφει τα τραγούδια που λειτουργούν σαν ιντερμέδια στην παράσταση, κλείνοντας το μάτι στην καταγωγή του συγγραφέα. Δηλαδή χρησιμοποιεί αντί για στίχους ονόματα επιφανών καλλιτεχνών της Ισπανίας και εξίσου επιφανείς... βρισιές: «Bunuel», «Gaudi» και «hijo de puta» («πουτάνας γιε»). Προϊόν μιας εποχής που διαφεντεύεται από τις οικονομικές συναλλαγές, η δραματική αυτή κομεντί για δύο πρόσωπα που συγκρούονται εκπροσωπώντας διαμετρικά αντίθετες κοσμοθεωρίες είναι γραμμένη από τον Βαρκελωνέζο Τζόρντι Γκαλθεράν, που το 2003 μας χάρισε τη «Μέθοδο Γκρόνχολμ», έργο για την ασυδοσία των πολυεθνικών εταιρειών, που σημείωσε τεράστια επιτυχία και εδώ (στο Θέατρο Τέχνης) .
Ένα βασικό πρόβλημα με τους Έλληνες είναι ότι δυο πράγματα εντελώς διαφορετικά, η πρόληψη και οι προληπτικές εξετάσεις, στο μυαλό των περισσότερων από εμάς ταυτίζονται… Και όχι μόνο ταυτίζονται, αλλά παραμελούνται αμφότερες.
Ένα ακόμη έργο τραπεζικού παραλόγου παίζεται ήδη στο Θέατρο του Νέου Κόσμου από την ομάδα Beatniks, το «Ένας άνθρωπος υπό χρεοκοπία» του Γάλλου Νταβίντ Λασκό (μέχρι 15/11), με ήρωα τον άνθρωπο του τίτλου του, τη σύζυγό του που τον εγκαταλείπει και τον εντεταλμένο εκκαθαριστή, ο οποίος καταφθάνει σαν μεταμοντέρνος πνευματικός οδηγός για να διαπραγματευτεί με τους πιστωτές. Εν τω μεταξύ, ο χρεοκοπημένος αρχίζει να (ή νομίζει πως) συρρικνώνεται σαν τον ήρωα του βιβλίου επιστημονικής φαντασίας που διαβάζει...
Η εξωφρενική εξέλιξη της υπόθεσης χαρτογραφεί την εκμηδένιση της μεσαίας τάξης που είδε την αγοραστική της δυνατότητα και τους συνυφασμένους με αυτή στόχους της να πέφτουν όπως οι μετοχές του χρηματιστηρίου. Όλο το έργο λειτουργεί σαν ένα σύγχρονο παραμύθι για τη χρεοκοπία ως συνθήκη, τρόπο ζωής, ηδονική κατάρρευση αλλά και άλλοθι αυτοκαταστροφής.
Στο Από Μηχανής Θέατρο θα δούμε από την ομάδα Διάσημο Μικρούλι Τσίρκο μια ακόμη μαύρη κωμωδία της κρίσης, το «Οφσάιντ-Εκτός Παιδιάς» του Σέρτζι Μπελμπέλ (από 25/1), στο οποίο μια οικογένεια αρχίζει να σχεδιάζει τη δολοφονία του γηραιότερου μέλους της, καθώς η αναπηρία του κοστίζει πλέον πάρα πολλά…
Όλα αυτά, βέβαια, δεν είναι προβλήματα τόσο… μεταμοντέρνα. Όπως θα μας αποδείξει ο Ακύλλας Καραζήσης, μπορεί να είναι τόσο παλιά όσο το 1932, έτος συγγραφής του έργου «Πίστη, Αγάπη, Ελπίδα» του Αυστροούγγρου Έντεν φον Χόρβατ, το οποίο ανεβάζει στη Στέγη (19-30/12). Σε αυτό, παρελαύνει μια πινακοθήκη χαρακτήρων του προ-φασιστικού καπιταλισμού. Ανάμεσά τους, μια άνεργη γυναίκα (Μαρία Σκουλά), η οποία βάζει το σώμα της ενέχυρο στο κρατικό ανατομείο. Γιατί, όπως λέει, «μπορεί κάποιος να πουλήσει εδώ το σώμα του, δηλαδή, όταν πεθάνω οι κύριοι του ανατομείου θα μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν το πτώμα μου προς όφελος της επιστήμης, αλλά εγώ μπορώ να εισπράξω την αμοιβή μου από σήμερα».
Επειδή, όμως, αυτά τα βαθιά οικονομικά (όσο και υπαρξιακά) προβλήματα είναι οπωσδήποτε (και) ελληνικά, ένας ιδανικός εκπρόσωπος του εγχώριου θεάτρου, ο –πάντα πνευματώδης– σκηνοθέτης και ηθοποιός Βασίλης Παπαβασιλείου επιστρέφει στο Θέατρο Τέχνης με μια δική του σάτιρα. Ήδη με τον επιτηδευμένα λαϊκό τίτλο της μας έχει δελεάσει: «Σιχτίρ ευρώ, μπουντρούμ δραχμή, θα πεις κι ένα τραγούδι» (από τις 5/11). Ο Παπαβασιλείου όταν σολάρει είναι απίθανος – οι παλιότεροι θα θυμάστε την προ δεκαετίας «Ελένη» του πάνω στο ομώνυμο κείμενο του Γιάννη Ρίτσου. Αυτήν τη φορά, αντί για κάποια Ελένη, θα μεταμορφωθεί σε έναν τρόφιμο του ΑΑΨΟΥ (Άσυλο Ανιάτως Ψεκασθέντων Ολικής Υστερήσεως), ο οποίος κατέκτησε την πρώτη θέση στο διαγωνισμό για τον τρόφιμο της χρονιάς και δίνει ενώπιόν μας την καθημερινή του διάλεξη… Αυτό θα πει σουρεαλισμός σωματοποιημένος! Αδημονούμε.
Εκτός από τις «χρηματοπιστωτικές» παραστάσεις που σταχυολογούμε, θα υπάρξουν πολλές ακόμη, καθώς η φετινή σεζόν είναι αποφασισμένη να βγάλει –επιτέλους– γέλιο απ’ αυτήν την κρίση
Περισσότερες πληροφορίες
Ένας άνθρωπος υπό χρεοκοπία
Μπροστά στη χρεοκοπία ένας άντρας, αναζητώντας τη δεύτερη ευκαιρία, καλείται να εφεύρει μια καινούργια ζωή
Το δάνειο
Αντιμετωπίζοντας την κρίση με χιούμορ: ένας απελπισμένος άντρας, για να πάρει δάνειο, απειλεί τον τραπεζίτη ότι έχει τον τρόπο να αποπλανήσει τη γυναίκα του.
Σιχτίρ ευρώ, μπουντρούμ δραχμή, θα πεις κι ένα τραγούδι
Βαθιά στα οικονομικά (όσο και υπαρξιακά) προβλήματα εισχωρεί ο πνευματώδης σκηνοθέτης και ηθοποιός Β. Παπαβασιλείου με μια δική του σάτιρα
