«Φοβάμαι, μήπως εκεί που κολυμπώ, βρω ένα ανθρώπινο πόδι, ένα χέρι…» λέει η ηθοποιός Ρόζα Προδρόμου (φωτό), ως ανορθόδοξη «ξεναγός» της Ελλάδας, λίγο πριν κάνει σμπαράλια την μακέτα της Αθήνας σε μια περφόρμανς-προσομοίωση της διαταραγμένης σχέσης μας με ό,τι αποκαλούμε «πατρίδα», το «Re-volt. Αthens». Με αυτό το μουσικοθεατρικό θέαμα, το οποίο, μεταξύ άλλων, αποδομεί το καλοκαίρι του 2015, κατά τη διάρκεια του οποίου χιλιάδες προσφύγων πάλευαν να φτάσουν στα ελληνικά νησιά όπου παραθέριζαν εκατομμύρια τουριστών, συμμετέχει αυτές τις μέρες στο Musiktheatertage Festival της Βιέννης η σκηνοθέτις Έλλη Παπακωνσταντίνου, με visuals/installation του Παντελή Μάκκα, ζωντανή μουσική του Τηλέμαχου Μούσσα και τον Τσιμάρα Τζανάτο στη δραματουργία (στις 3 & 4/9).
Στο Βερολίνο, τώρα, στο περίφημο Deutches Theater, ένας άλλος Έλληνας σκηνοθέτης της νεότερης γενιάς, ο Γιάννης Καλαβριανός δίνει το δικό του δυναμικό «παρών». Με την παράσταση «Who wants to be agreeable?» (3,4 & 5/9) θέτει σε μια παράδοξη συνθήκη δύο αλλοεθνείς κι αλλόθρησκους ηθοποιούς, τον Γιώργο Γλάστρα και τον μουσουλμανικής καταγωγής Asad Schwarz-Msesilamba. Στήνει, έτσι, επί σκηνής ένα είδος τηλεπαιχνιδιού με θέμα τις τρεις μεγάλες μονοθεϊστικές θρησκείες (Χριστιανισμό, Ιουδαϊσμό και Ισλαμισμό), οδηγώντας τους δυο ηθοποιούς του στο …αιματοκύλισμα. Προτού καταλήξει στη μορφή της παράστασής του, ο Καλαβριανός, όπως και όλοι οι συμμετέχοντες, είχαν συναντηθεί με ειδικούς σε θρησκευτικά ζητήματα: από έναν Δομηνικανό μοναχό κι έναν διδάκτορα εβραϊκών σπουδών μέχρι τον Ιμάμη του Βερολίνου!H παράσταση εντάσσεται στο πλαίσιο ενός πρότζεκτ του διεθνούς δικτύου θεάτρων mitos21 και συμμετέχουν, εκτός από τον Καλαβριανό, σκηνοθέτες από το Εθνικό θέατρο του Λονδίνου, το Κάτονα Γιόζεφ της Βουδαπέστης, το Βασιλικό θέατρο της Κοπεγχάγης και το Σάουσπιλ της Φρανκφούρτης.
Ο Γιάννης Καλαβριανός θα βρεθεί ξανά στο εξωτερικό και δη στο Εθνικό θέατρο της Μαδρίτης στις αρχές Οκτώβρη, όχι όμως με την ιδιότητα του σκηνοθέτη αλλά του συγγραφέα. Το έργο του «Γιοι και κόρες» θα είναι ένα από τα τρία ελληνικά κείμενα που επελέγησαν να ανέβουν με τη μορφή θεατρικού αναλογίου από το Centro Dramatiko Nacional της Ισπανίας –τα άλλα δύο είναι η «Μ.Α.Ι.Ρ.Ο.Υ.Λ.Α» της Λένας Κιτσοπούλου και το «Ασκήσεις για γερά γόνατα» του Ανδρέα Φλουράκη (1-4/10).
Η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών επίσης ταξιδεύει και, μάλιστα, με τέσσερις ταυτόχρονα ελληνικές παραγωγές, όλες ιδιαίτερες και ενδεικτικές του «άλλου» ύφους που καλλιεργείται από τη νεότερη γενιά δημιουργών. Ο μεγάλος πολιτιστικός φορέας, ο οποίος έχει πετύχει στα μόλις πέντε χρόνια λειτουργίας του να στείλει εκτός συνόρων δεκαπέντε παραστάσεις Ελλήνων δημιουργών, κλείνει αυτήν την περίδοο με τον «Κυκλισμό του τετραγώνου» του Δημήτρη Δημητριάδη το μεγάλο θεατρικό γεγονός της Πορτογαλίας, το Proximo Futuro Festival της Λισαβώνας (14 & 15/9)^ μιλάμε, βέβαια, για τη βασανιστική όσο και λυτρωτική παράσταση –διάρκειας 150΄-, την οποία σκηνοθέτησε πρόπερσι στην Αθήνα και πέρυσι στην Αβινιόν ο νεότατος και πολυτάλαντος Δημήτρης Καραντζάς. Μια εξίσου (αν όχι περισσότερο!) ιδιόρρυθμη παράσταση, τα «Αίματα» του Ευθύμη Φιλίππου στη σκηνοθεσία της Αργυρώς Χιώτη, σε παραγωγή της Στέγης, παίχτηκαν στο Chantiers d’Europe Festival του παρισινού Théâtre de la Ville Παρίσι στις αρχές του καλοκαιριού και αναμένεται να συνεχίσουν την πορεία τους σε σημαντικούς ευρωπαϊκούς σταθμούς. Ας σημειωθεί πως, με τη συνδρομή της Στέγης, το «Still Life» του Δημήτρη Παπαϊωάννου, το οποίο θα ξαναπαιχτεί και εδώ, ετοιμάζεται για διεθνή περιοδεία, ενώ οι Blitz (φωτό) ήδη ταξιδεύουν με το «Late night».
Εκείνος, βέβαια, που παραμένει διεθνής εδώ και 25 χρόνια, δεν είναι άλλος από τον Θεόδωρο Τερζόπουλο. Τον γύρο του κόσμου έκανε μέσα στο τρίμηνο του καλοκαιριού ο πιο διακεκριμένος παγκοσμίως Έλληνας σκηνοθέτης: από την Ταιπέι, όπου ολοκλήρωσε την οντισιόν για τις «Βάκχες» με Ταιβανούς ηθοποιούς και κρουστούς, βρέθηκε στην Ιαπωνία για τα 50χρονα της κορυφαίας ομάδας SCOT του ομότεχνού του Ταντάσι Σουζούκι και από εκεί στην Κύπρο, όπου ετοιμάζει για το 2017 και το «Πάφος-Πολιτιστική Πρωτεύουσα» το πολυεθνικό πρότζεκτ «Τα τείχη της ντροπής-Τρωάδες», με Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους ηθοποιούς. Στην παρούσα φάση, βρίσκεται στην Αμερική, δίνοντας το σήμα εκκίνησης στο επταετές (!) πρότζεκτ «Άταφοι Νεκροί», στο οποίο συμμετέχουν διεθνούς κύρους προσωπικότητες και φορείς: από τον Νόαμ Τσόμσκι και τον Μαρκ Μαζάουερ μέχρι το Columbia University και το Wilma Theater της Φιλαδέλφεια. Εκεί θα ανεβάσει ο Τερζόπουλος, στις 14/10, την εναρκτήρια παράσταση του πρότζεκτ, την «Αντιγόνη» του Σοφοκλή με Έλληνες και ξένους ηθοποιούς και, στον ομώνυμο ρόλο, την Τζένιφερ Νίκι Κίντγουελ, την Αφροαμερικανίδα ηθοποιό και ερμηνεύτρια της soul, να ενώνει, στη μουσική του Παναγιώτη Βελιανίτη, την ελληνική μουσική και το gospel με το «Summetime».
Αυτόν τον άχαρο, λοιπόν, Σεπτέμβρη, με την παγκόσμια δυστυχία να δίνει διαρκώς το παρών και το ελληνικό θέατρο να λειτουργεί θαρρείς από κεκτημένη ταχύτητα όπως πριν από δύο δεκαετίες, βλέπουμε ως επί το πλείστον προβληματικές ή περιορισμένου ενδιαφέροντος παραστάσεις να περιφέρονται από το ανοιχτό θέατρο του τάδε δήμου στο ανοιχτό θέατρο του άλλου δήμου, με την υποστήριξη μάλιστα του Φεστιβάλ Αθηνών, του Εθνικού θεάτρου ή και άλλων ιδιωτικών φορέων. Τον ίδιο Σεπτέμβρη, οι ξένοι θεατρόφιλοι παρακολουθούν το «άλλο» ελληνικό θέατρο. Ευτυχώς.
