Raed Yassin. Η Θεατρικότητα Ενός Αναβληθέντος Θανάτου

Μετά το καινοτόμο ροκ μιούζικαλ με ταριχευμένα ζώα «The Sea Between My Soul» στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, ο Λιβανέζος καλλιτέχνης Raed Yassin επιστρέφει στην Αθήνα με μια ακόμη πρωτοποριακή ατομική έκθεση. Καθρεφτίζοντας το γνωστό καυστικό χιούμορ του καλλιτέχνη, η έκθεση «Η Θεατρικότητα Ενός Αναβληθέντος Θανάτου» εγείρει καίρια ερωτήματα για τον πόλεμο και τη θλίψη, για τη δοκιμή και την αποτυχία, το ρόλο της τέχνης σε περιόδους αναταραχών, τον προσωπικό και κοινωνικοπολιτικό αντίκτυπο της καλλιτεχνικής λογοκρισίας. Σε μια περίοδο μεγάλης οικονομικής και κοινωνικοπολιτικής αναταραχής, η έκθεση του Yassin είναι πιο επίκαιρη από ποτέ. Ορισμένες φορές, μια συλλογική πράξη που λαμβάνει χώρα μόνο μία φορά έχει την ικανότητα να μείνει ανεξίτηλα χαραγμένη στη μνήμη των ανθρώπων για πολλές δεκαετίες. Το 1984, στις πιο σκοτεινές μέρες του εμφυλίου πολέμου στη Βηρυτό, μια σουρεαλιστική θεατρική πομπή κατάφερε να σταματήσει τον πόλεμο για λίγες ώρες ενώ βάδιζε από την πόλη προς τη θάλασσα. Ο Raif Karam, καθηγητής του καλλιτέχνη, διοργάνωσε την πομπή-περφόρμανς ως διαμαρτυρία κατά του πολέμου, αλλά και ως διαμαρτυρία κατά των περιορισμών που βίωνε ο χώρος του θεάτρου. Ένας από τους κεντρικούς χαρακτήρες αυτής της περφόρμανς βασίστηκε στον Shushu –έναν διάσημο Λιβανέζο κωμικό– ο οποίος είχε έναν τραγικό θάνατο αφού τα όνειρά του να χτίσει ένα θέατρο γκρεμίστηκαν με την έναρξη του πολέμου. Στην περφόρμανς που οργάνωσε ο Karam συμμετείχαν πολλοί ηθοποιοί, χορευτές, καλλιτέχνες και κάτοικοι. Η πομπή άφησε ανεξίτηλο σημάδι στις καρδιές και στο μυαλό των κατοίκων της Βηρυτού εκείνη την εποχή. Ταξιδεύοντας με ταχύτητα στον χρόνο και φτάνοντας στο 2022, υπό τη σκιά του πολέμου που είχε επισκεφθεί ξανά την Ευρώπη, ο καλλιτέχνης Raed Yassin αποφάσισε να αναπαραστήσει την παρέλαση στους δρόμους του Γκρατς της Αυστρίας, δημιουργώντας ένα είδος νεκρικής πομπής που συμβαίνει μόνο μία φορά, εναρμονιζόμενη με το πνεύμα της αρχικής περφόρμανς της δεκαετίας του ΄80. Εδώ, ο Shushu, αναδημιουργείται ως ένα γιγάντιο φουσκωτό μπαλόνι που πρωτοστατεί στην παρέλαση. Μοιάζει σαν να βρίσκεται σε κώμα, μεταξύ ζωής και θανάτου, μια αλληγορική αναφορά στην τρέχουσα κατάσταση του Λιβάνου ως αποτυχημένου κράτους. Η μουσική της παρέλασης βασίζεται στα πολιτικά και παιδικά τραγούδια της εποχής του Shushu, αλλά μεταμορφώνονται σε μια νεκρώσιμη παρτιτούρα σε στυλ Νέας Ορλεάνης. Στην έκθεση που παρουσιάζεται στην γκαλερί Kalfayan, το φουσκωτό μπαλόνι Shushu, τα γλυπτά-γιγάντιες μάσκες κεφαλής που βασίζονται στα πορτρέτα του θεατρικού θιάσου καθώς και πρόσθετο αρχειακό υλικό από την περφόρμανς παρουσιάζονται σε μια μουσειακού τύπου έκθεση, αναδεικνύοντας τη δύναμη αυτών των αντικειμένων ως απομεινάρια ενός τελετουργικού που συνέβη κάποτε, σαν κηδεία. Αφαιρώντας τα από το αρχικό τους πλαίσιο, τα αντικείμενα αυτά μετατρέπονται πλέον σε νέα ‘υποκείμενα’, σε νέα θέματα-έργα τέχνης για να τα περιεργαστεί κάποιος με προσοχή από κοντά και μέσω αυτών αποτυπώνεται ένα διαφορετικό μέλλον με ποικίλες νέες πιθανότητες.