© Shutterstock
Δείτε παρακάτω 10 βιβλία ελληνικής και μεταφρασμένη ποίησης που κυκλοφόρησαν φέτος και μας κίνησαν το ενδιαφέρον.
Συντέλεια του Κόσμου - Πάμπλο Νερούδα
Η Συντέλεια του κόσμου (1969) έρχεται να συμπληρώσει ποιητικά και πολιτικά, ως τρίτο μέρος, το Γενικό άσμα (1950) και το Ηρωικό άσμα (1962). Σπόροι αξιών και ιδεών από αυτά τα δύο έργα δίνουν και πάλι καρπούς, αλλά η σχεδόν απόλυτη αισιοδοξία του ποιητή υποχωρεί εδώ μπροστά στην απανθρωπία και στα αδυσώπητα ιστορικά γεγονότα που αλλοιώνουν τον άνθρωπο και τις εγγενείς ιδέες και οδηγούν στην καταστροφή, στη συντέλεια του κόσμου. Ό,τι γράφει σε τούτο το βιβλίο ο Νερούδα το θεωρεί ως "χρέος του ποιητή δημοσίας ωφελείας, παναπεί του αγνού ποιητή". Παρά τις διατυπωμένες πικρίες διαδηλώνει ξανά την ακράδαντη πίστη του στο κομμουνιστικό μέλλον τῆς ανθρωπότητας μετά από τη συντέλεια του αιώνος: η εκ μέρους των ανθρώπων, που θα απομείνουν, συνειδητοποίηση του συντελεσθέντος ολέθρου θα οδηγήσει σε έναν νέο ανθρωπισμό, στην εξασφάλιση του καθημερινού ψωμιού για όλους, στην εμπέδωση της χαράς, στη δημιουργική δύναμη του έρωτα, στα υψηλά έργα λόγου και τέχνης.
Εκδόσεις Gutenberg - Μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής
Θα γίνουν όλα με τα μάτια ανοιχτά - Ευαγγελία Τάτση
Yπάρχει μια λέξη που χάθηκε μέσα σε κάθε λέξη.
Η λέξη των μονολόγων μας
που δεν γράφτηκε για τις ερωτήσεις των άλλων
και που τη σκέπασαν σε στρώματα
τα τι και τα πόσο των ερωτήσεων.
Όπως εγώ λέω περιμένω σαν να λέω χρόνος.
Χρόνος ανάμεσα στο γιατί που ρωτά
και το γιατί που γνωρίζει
και χρόνος κερδισμένος.
Αυτή η ιδιωτική μας διάλεκτος
που όπως κάθε διάλεκτος ηττήθηκε
κρύβει την ιστορία των ανθρώπων.
(απόσπασμα από τη συλλογή)
Εκδόσεις Βακχικόν
Δεν μου ανήκω - Μαχμούντ Νταρουίς
Η Παλαιστίνη πλασμένη από την αρχή με λέξεις, αυτή είναι η ποίηση του Μαχμούντ Νταρουίς. Η ατομική του ιστορία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το συλλογικό πεπρωμένο κι ένας ολόκληρος λαός αναγνωρίζει τον εαυτό του στη φωνή του ποιητή. Πλην όμως, ο Νταρουίς είναι πρώτα και πάνω απ’ όλα αυτό, ένας σπουδαίος ποιητής, κι ύστερα Παλαιστίνιος, κι ύστερα Άραβας, κι ύστερα όνομα, καταγωγή, ρίζα. Και συλλογίζεται πόσο χωρίς ταυτότητα, χωρίς πατρίδα και χωρίς οικογένεια είναι η αυθεντική ελευθερία μας και πόσο θαυμαστά η ψυχή μας μπορεί κι αντικρίζει όσα ο νους με πείσμα φυλακίζει. Και νιώθει ο Νταρουίς πόσο ο θάνατος του άλλου είναι ο δικός μας θάνατος, πόσο μόνοι είμαστε όταν νομίζουμε ότι έχουμε συμμάχους και αντιπάλους. Και παρατηρεί πόσο σημαντικότερη από τα έργα μας, τις αγωνίες μας, τους φόβους μας και τους πολέμους μας είναι η ομορφιά της φύσης, πόση ατόφια ζωή σπαταλάμε για μια νίκη και μια ήττα, ενόσω η πλάση κι ο κόσμος γύρω μας πεθαίνουν κι ανασταίνονται δίχως σταματημό, δίχως τέλος. Και καταλήγει ο Νταρουίς πόσο πιο μεγάλος από το μίσος είναι ο έρωτας. Για τον ίδιο, τόπος και ποίηση γίναν ένα. Πατρίδα κι εξορία γίναν ένα. Ο ξένος, ο εχθρός και ο εαυτός ένα. Η εκτεταμένη ποιητική ανθολογία με τον τίτλο Δεν μου ανήκω παρουσιάζει τον κορυφαίο σύγχρονο ποιητή της Παλαιστίνης σε όλο το καλλιτεχνικό, πνευματικό, ανθρωπιστικό εύρος του.
Εκδόσεις Καστανιώτη - Μετάφραση/Πρόλογος: Αγγελική Σιγούρου
Αυτή είναι η γειτονιά μου σκύλε - Παύλος Παυλίδης
Στα δέντρα που είχαν λέξεις έβαλα πουλιά
Λες και θα σιωπούσαν κάποτε
Στα ποτάμια που κυλούσαν νοήματα έβαλα νερά
Λες και θα στερεύαν κάποτε
Τα κατέστρεψα
Και ησύχασα
Από τότε η ζωή είναι τόσο καλή και δίκαιη μαζί μου
Βλέπω ένα κορίτσι ν’ ακουμπάει ένα ποδήλατο
Σ’ ένα δέντρο δίπλα στην όχθη ενός ποταμού
Ακούω τα πουλιά και δεν καταλαβαίνω λέξη
(απόσπασμα από τη συλλογή)
Εκδόσεις Καστανιώτη
Ο θάνατος είναι μέσα στα πράγματα - Πάνος Στασινός
Μία ποιητική σύνθεση που αποπειράται να στεγάσει τρία πένθη.
I. Άτα: επεισόδιο με απλή έξοδο
Το τρέμουλό μου άκου, πιάσε, πες το·
μύρισε τη νωθρή μου γλώσσα. Δες το
τραχύ φιλόδοξό μου πεπρωμένο:
κάποτ’ ενσάρκωνα τον ερωμένο
και τώρα πολεμάω τη σαγήνη,
υπογραμμίζοντας πως έχω γίνει
τροφή για το ιερό σου λάγνο μένος.
Της αγκαλιάς φωνής σου πρώην σωσμένος,
τους κούφιους χτύπους είχα καταργήσει.
Η αλήθεια διάτρητη, μελό, θ’ αργήσει.
Οπότε τώρα ζήσε την αρχή σου
και καταράσου με με την ευχή σου
με το που διακριθεί η αμφιλύκη
απ’ τα βουνά να κατεβούνε λύκοι
και να με γδάρουνε, σάπιον εργένη·
να ξεγραφτώ από τάξεις κι από γένη.
Άφησε τώρα μια σου τούφα κι ένα
λευκό λουλούδι στον νεκρό: σ’ εμένα.
(απόσπασμα από την εκδόση)
Εκδόσεις Ίκαρος
Κόρη - Μαρία Κωνσταντοπούλου
Παιδικό κρεβάτι
Κάτω απ' τα σκεπάσματα
Άμα περάσει λίγο η ώρα
χάνω την αίσθηση του χώρου
Βρίσκομαι πάλι στο παιδικό μου κρεβάτι
δεξιά το γραφείο
κι απ' την άλλη ο τοίχος
το ασανσέρ απειλή που ανεβαίνει
Είναι βέβαιο
θα με σφάξουνε πρώτη
Κάτω απ' τα σκεπάσματα
Αν τα κρατήσω σφιχτά, θα με εξαφανίσω;
Αδύνατο κι όμως
για λίγο η καρδιά μου
μου μένει στα χέρια
(απόσπασμα από τη συλλογή)
Εκδόσεις Αντίποδες
Ίσως φύγεις στο εξωτερικό - Νικόλας Κουτσοδόντης
Δίχως να το ξέρει - Βόλτα στον Θερμαϊκό
Στις τρεις τη νύχτα ο Θερμαϊκός
είναι μια λίμνη με δεκάδες τηλεοράσεις αναμμένες
Να βγεις κρυφά να δεις
τη μοναξιά της σκόνης στα κλειστά περίπτερα
μα και τ’ αμάξια που στην Βασιλίσσης Όλγας
μοιάζουν αυτόβουλα
σαν την Κριστίν του Κάρπεντερ.
Αυτό δεν φτάνει να πειστείς πως όλα
περπατούν στο σύμπαν
και πως κι αυτή την ώρα ακόμα υπάρχει
η αρχιτεκτονική των αραχνών
επάνω στα μικρά πευκάκια.
Μα όλα σε διαρκή ταραχή κι ας μην ακούγεται
το ελάχιστο κύμα
της μεταμεσονύχτιας τέκνο απ’ το μάρκετ
με τον φοιτητή υπάλληλο
παρά μονάχα οι ήχοι από το πέρασμα
μιας ποδηλάτισσας
όπως μαζεύει απ’ τα σκουπίδια γυαλικά
και τα ηλεκτρικά πατίνια των νυχτερινών περαστικών
με μαύρα μαρτιάτικα πλεκτά σκουφιά
ηλεκτρισμένα απ’ τα μαλλιά τους.
Όλα βαδίζουνε και ταξιδεύουνε λοιπόν
από στενό σε στενό στα κλεφτά
όπως κι εγώ που δίχως να το ξέρει
με βήματα γοργά κάτω απ’ το μπλε
φως χειρουργείου της εισόδου
τον άφησα μόνο του στης γκαρσονιέρας το σκοτάδι
κι έφυγα με την πλάτη μου μήλο
καλά δαγκωμένο απ’ τα δόντια του
για λίγο στην πόλη.
(απόσπασμα από τη συλλογή)
Εκδόσεις Θράκα
Ο Χριστός παρακαλάει το σώμα του να κατέβει απ' τον σταυρό - Γιάννης Πάσχος
Χριστός
Οι παλάμες σου μάτωσαν
τα πόδια σου δεμένα γδάρθηκαν
το κορμί σου, ισχνό κι αδύναμο, λυγίζει
το παρατράβηξες.
Είναι άνοιξη, μη σε ξεγελά η σημερινή μέρα.
Η συννεφιά είναι περαστική
μη σε ξεγελά η σημερινή μέρα
ο ουρανός θα ανοίξει καταγάλανος.
Έλα, κατέβα, οι θάλασσες ζέσταναν
τα δέντρα πρασίνισαν, τα άγρια χόρτα θέριεψαν
και τα αμπέλια αρχίζουν να δένουν τον καρπό
Μια γυναίκα σε περιμένει στο σπίτι να σε πλύνει
και με χάδια πολλά να σε κοιμίσει.
Θυμίσου τις μέρες που περάσαμε μαζί
τα λόγια αγάπης που ανταλλάξατε.
Θυμήσου τα χείλη της
τον χτύπο της καρδιάς της
τους ψιθύρους, την ανάσα της.
Ακούμπησε πάνω μου και γρήγορα θα είσαι στην
αγκαλιά της.
Σώμα
Κουράστηκα
τα βλέφαρά μου κλείνουν
το στόμα μου στέγνωσε.
Ό,τι γέννησες γέννημα, ό,τι έχασες γέννημα
Θέλω να κοιμηθώ.
(απόσπασμα από την έκδοση)
Εκδόσεις Περισπωμένη
Τι δεν είπαν τα ελάφια - Κατερίνα Κοζή
Μυστική συμφωνία
Η εύθραυστη φυσαλίδα
της ελπίδας και του πόθου.
Έχω μια ζεστή πισίνα στο στομάχι μου.
Νομίζω είσαι ο ήλιος.
Τα κοράλλια στα μαλλιά σου
συνθέτουν μια μυστική συμφωνία.
(απόσπασμα από την έκδοση)
Εκδόσεις ΑΩ
Προλεποίηση - Γιάζρα Χαλίντ
Άτομο
Από μια άποψη όλοι έχουν πια μια άποψη,
εγώ με κάθε ποίημα έχω και μια αποκάλυψη.
Η ψυ μου λέει έχω με την ποίηση ψύχωση,
γι' αυτό δεν έχω να πληρώσω την επίσκεψη·
κάνει μια πρόβλεψη πως θα πάθω κατάθλιψη,
φταίει που τ' αφεντικό μού 'κανε πάλι μείωση.
Το κράτος δίνει κάτι ψιλά και τα λέει επίδομα,
εγώ ψειρίζω αναψυκτικά απ' το πολυκατάστημα
κι ο Ψηλός ζητά λεφτά να πάρει ψηλοτάκουνα.
Ψυχοπλάκωμα, καλοκαίρι στην πόλη με καύσωνα,
δελτίο στα τρόφιμα, μέχρι τον αγκώνα μαύρισμα,
στα δελτία λεν για τσούχτρες στα βαθυπράσινα.
Μια ζωή φτωχοί ρομαντικοί σαν ήρωες του Γκόργκι,
δεν υπάρχει διαφυγή, οι αριστεροί κοιτάνε άπραγοι,
τον χειμώνα που θα μπει θα 'μαστε και πάλι άνεργοι,
την πολεμική οικονομία θα πολεμάμε άφραγκοι.
Τ' άτομα είναι άτομα, τρων άλλα άτομα,
όταν τα δεις στον δρόμο, σήκω κάν' τηνα.
(απόσπασμα από τη συλλογή)
Εκδόσεις Τεφλόν
