Με αφορμή την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου, σας προτείνουμε τρία ιστορικά βιβλία σχετικά με την Εθνική Αντίσταση καθώς κι ένα μυθιστόρημα που διαδραματίζεται στην Θεσσαλονίκη της Κατοχής.
ΕΛΑΣ: Ο μεγαλύτερος στρατός της Εθνικής Αντίστασης (Ά + Β Τόμος) - Ιάσονας Χανδρινός
Ο Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός (ΕΛΑΣ) αποτελεί ένα από το σημαντικότερα κεφάλαια της νεώτερης ελληνικής ιστορίας. Ως γνήσιο δημιούργημα των ακραίων συνθηκών της ναζιστικής Κατοχής, ήταν η φυσική συνέχεια του πολέμου στα βουνά της Αλβανίας, στα Οχυρά και στην Κρήτη και παράλληλα ένα κοινωνικό φαινόμενο που κατέθετε ριζοσπαστικά πολιτικά αιτήματα για τη μεταπολεμική Ελλάδα. Αυτή η μονογραφία φιλοδοξεί να καλύψει την ιστορία και την πολεμική δράση του μαζικότερου στρατού της Εθνικής Αντίστασης, από την ίδρυσή του (Φεβρουάριος 1942) μέχρι τη Συμφωνία της Βάρκιζας (Φεβρουάριος 1945). Μέσα από ένα πλήθος γραπτών πηγών, απομνημονευμάτων, αδημοσίευτων μαρτυριών και δεκάδων συνεντεύξεων με παλιούς αντάρτες, καλύπτονται για πρώτη φορά σε μια αυτοτελή έκδοση θεματικές, όπως η οργάνωση και η στελέχωση του αντάρτικου στρατού, οι επιχειρησιακές του δυνατότητες, η παρουσία αξιωματικών στις γραμμές του, οι τακτικές μάχης και οι επιχειρήσεις εναντίον κατακτητών, συνεργατών και αντίπαλων οργανώσεων.
Γνώμων εκδοτική
Όσα δεν γνωρίζατε για την περίοδο από τους Βαλκανικούς Πολέμους έως την Εθνική Αντίσταση - Γιάννης Γρυντάκης, Γιώργος Δάλκος, Άγγελος Χόρτης, Έκτορας Χόρτης
Πόσα γνωρίζουμε πραγματικά για την ιστορία της Ελλάδας κατά το πρώτο μισό του 20ού αιώνα; Οι ιστορικοί δίνουν συνήθως έμφαση στο πολεμικό γεγονότα, στο κατορθώματα σπουδαίων ανδρών, στους πολιτικούς και κοινωνικούς ανταγωνισμούς. Όμως πολλά από τα "παραλειπόμενα" της Ιστορίας είναι το ίδιο, αν όχι περισσότερο, ενδιαφέροντα.
Αντλώντας από πλήθος πηγών, οι συγγραφείς αυτού του βιβλίου αναδεικνύουν την αφανή πλευρό της περιόδου 1910-1945: άγνωστα περιστατικό που σχετίζονται με τις πολεμικές επιχειρήσεις, τα στρατιωτικό κινήματα αλλά και σημαντικά κοινωνικό και πολιτικά γεγονότα (τον Εθνικό Διχασμό, τη Δίκη των Έξι, την τύχη των προσφύγων κ.ά.). Επίσης, προβάλλονται στοιχεία της καθημερινής ζωής της περιόδου αυτής, ενώ ζωντανεύουν ο χαρακτήρας και η δράση όχι μόνο των πρωταγωνιστών της πολιτικής σκηνής αλλά και προσωπικοτήτων από τον χώρο των επιστημών, των γραμμάτων και των τεχνών (μεταξύ άλλων, Αλ. Δελμούζος, Ν. Καζαντζάκης, Π. Κανελλόπουλος, Κ. Καρυωτάκης, Αλ. Παπαναστασίου, Α. Φλέμινγκ).
Εκδόσεις Μεταίχμιο
Η δεύτερη ζωή της Εθνικής Αντίστασης: πρακτικές αναγνώρισης και αποκλεισμού: 1944-2006 - Μάγδα Φυτίλη, Μάνος Αυγερίδης, Ελένη Κούκη
Η αναγνώριση του ΕΑΜ, υπό το σχήμα της ενιαίας, καθολικής και αδιαίρετης Εθνικής Αντίστασης, το 1982, αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά γεγονότα της Γ' Ελληνικής Δημοκρατίας. Η Εθνική Αντίσταση δεν αναγνωρίστηκε, όμως, για πρώτη φορά το 1982. Το βιβλίο εξετάζει την αναγνώριση ως μια μακρά και σύνθετη διαδικασία κρατικών πολιτικών και κοινωνικών διεκδικήσεων, η οποία ξεκίνησε από την απελευθέρωση της χώρας, το 1944, και ολοκληρώθηκε το 2006. Με άξονα το επιχείρημα πως η αναγνώριση αποτέλεσε πρωτίστως ένα ζήτημα εθνικής ένταξης και αποκλεισμού, με επίκεντρο την έννοια της "ελληνικότητας", αυτή η μελέτη αναλύει εκ νέου τη μεταπολεμική ιστορία της Ελλάδας μέσα από το πρίσμα μιας κεντρικής αλλά, συχνά, ξεχασμένης διαδικασίας που, μεταξύ άλλων, παρήγαγε πολιτικές, δημιούργησε δίκτυα εξουσίας, νοηματοδότησε με πολλαπλούς τρόπους το εθνικό παρελθόν, συγκρότησε ταυτότητες, προκάλεσε πολιτικοκοινωνικές συγκρούσεις αλλά και συγκλίσεις, διαμορφώθηκε αλλά και διαμόρφωσε κομβικά γεγονότα όπως ο Εμφύλιος, η Δικτατορία και η Μεταπολίτευση.
Εκδόσεις Θεμέλιο
+ Ουζερί Τσιτσάνης - Γιώργος Σκαμπαρδώνης
Με τα λόγια του συγγραφέα
"Γεννήθηκα το 1953 στη Θεσσαλονίκη. Μεγάλωσα μεταξύ Χαριλάου και Βούλγαρη, δίπλα στη γειτονιά όπου μεγάλωσε και η Ζωή Σαμαρά, γυναίκα του Τσιτσάνη, κι όπου για ένα διάστημα έζησε κι ο συνθέτης. Περπατώ ακόμα στα ίδια χώματα. Μια συννεφιασμένη Κυριακή του 1993 μου γίνεται έμμονη ιδέα να μπω, για λίγες σελίδες, στην ψυχή του κουνιάδου του Βασίλη Τσιτσάνη, Αντρέα Σαμαρά, με τον οποίο ο συνθέτης ανοίγει το 1942 ένα ουζερί, στην οδό Παύλου Μελά 22, στο κέντρο της Θεσσαλονίκης - δεν ζούσα τότε για να είμαι στην παρέα τους: μέρες γερμανικής κατοχής, αντίστασης, εμφυλίου, εξόντωσης των Εβραίων, πείνας και μέσα σ' όλα αυτά ο Τσιτσάνης να γράφει τα καλύτερα τραγούδια του.
Το Ουζερί Τσιτσάνης δουλεύει ακριβώς στη δίνη της καταιγίδας, κόντρα και ταυτόχρονα έξω απ' αυτήν, και συνεχίζει, μετά τη φυγή του συνθέτη στην Αθήνα το '46, να ζει θρυλικά μέσα στο μυαλό μου, σε διάφορες παραλλαγές. Η ιστορία, επομένως, που ακολουθεί είναι τόσο πραγματική και τόσο φανταστική όσο κι ο τεκές του Σιδέρη και τα περιγιάλια της Παραγουάης του Τσιτσάνη - της δικής του Παραγουάης".
Εκδόσεις Πατάκης