© Shutterstock
Παρακάτω θα βρείτε 1 βιβλίο από κάθε νικητή του Νόμπελ Λογοτεχνίας της τελευταίας δεκαετίας (2013-2023). Διαβάστε στη συνέχεια τις περιλήψεις τους και γνωρίστε καλύτερα το έργο των προσωπικοτήτων που έχουν κερδίσει πιο πρόσφατα το λογοτεχνικό βραβείο της σουηδικής Ακαδημίας.
2013: Άλις Μανρό
Απόδραση
Μια αριστουργηματική συλλογή ιστοριών της βραβευμένης με Νόμπελ Alice Munro με θέμα την αγάπη καθώς και τις άπειρες προδοσίες και τις αναπάντεχες εκπλήξεις που μας επιφυλάσσει. Χάρη στη δύναμη της γραφής της, οι ήρωές της -γυναίκες όλων των ηλικιών, οι φίλοι τους, οι εραστές, οι γονείς και τα παιδιά τους- αποκτούν σάρκα και οστά, γίνονται εντελώς αναγνωρίσιμοι, σαν να ζούσαν δίπλα μας, και σφραγίζουν με την αλήθεια τους τον αναγνώστη
Εκδόσεις Μεταίχμιο, Μετάφραση: Σοφία Σκουλικάρη
2014: Πατρίκ Μοντιανό
Ντόρα Μπρούντερ
"Θα αγνοώ για πάντα πως περνούσε τις μέρες της, που κρυβόταν, μαζί με ποιον ήταν τους μήνες του χειμώνα της πρώτης φυγής της και τις λίγες βδομάδες της άνοιξης που πάλι το είχε σκάσει. Αυτό είναι το μυστικό της. Ένα μικρό και πολύτιμο μυστικό που οι δήμιοι, τα εντάλματα, οι καλούμενες Αρχές Κατοχής, το Ντεπό, οι στρατώνες, τα στρατόπεδα, η Ιστορία, ο χρόνος -καθετί που σε κηλιδώνει και σε φθείρει- δε θα μπορέσουν να της το κλέψουν". (Πάτρικ Μοντιανό)
Η "Ντόρα Μπρούντερ" είναι έργο συναρπαστικό και βαθιά προσωπικό. Η μνήμη παίζει σ' αυτό κυρίαρχο ρόλο και το Παρίσι υποβάλλει μια μελαγχολική ατμόσφαιρα.
Όλα αρχίζουν από μια αγγελία αναζήτησης. Ένα δεκαπεντάχρονο κορίτσι το σκάει από το οικοτροφείο. Οι γονείς της βάζουν αγγελία σε παρισινή εφημερίδα στις 31 Δεκεμβρίου 1941, στην πιο σκοτεινή, ίσως, περίοδο της Κατοχής στη Γαλλία. Αυτή η αγγελία, που ο Μοντιανό διαβάζει τυχαία το 1989, του γίνεται έμμονη ιδέα, κίνητρο για να διασώσει από τη λήθη την κοπέλα, αλλά και ερέθισμα για να αποκαλύψει πολλές πλευρές της δικής του ζωής.
Εκδόσεις Πατάκης, Μετάφραση: Καλή Τζώρτζη
2015: Σβετλάνα Αλεξίεβιτς
Τσερνομπίλ | Ένα χρονικό του μέλλοντος
Την 26η Απριλίου του 1986 μια σειρά εκρήξεων κατέστρεψε τον αντιδραστήρα του τέταρτου ενεργειακού μπλοκ στον πυρηνικό σταθμό του Τσερνομπίλ. Το ατύχημα αυτό χαρακτηρίστηκε η μεγαλύτερη τεχνολογική καταστροφή του 20ού αιώνα. Η Λευκορωσίδα συγγραφέας Σβετλάνα Αλεξίεβιτς, δέκα χρόνια μετά το "ατύχημα", περιπλανήθηκε στην απαγορευμένη ζώνη -όχι χωρίς τίμημα και για τη δική της υγεία-, μίλησε με δεκάδες ανθρώπους, έψαξε αρχεία εφημερίδων, ληξιαρχείων, νοσοκομείων, αναζήτησε στην άλλοτε σοβιετική επικράτεια τα νήματα των απωλειών.
Εκατό από αυτές τις μαρτυρίες αποτέλεσαν το παρόν βιβλίο: μιλούν άντρες, γυναίκες, παιδιά, χωρικοί, στρατιώτες, μαθητές, πυροσβέστες, επιστήμονες, μελλοθάνατοι και συγγενείς μελλοθανάτων, μητέρες που γέννησαν παραμορφωμένα παιδιά, μαθητές που δε συναντιούνται πια στο σχολείο μα σε μονάδες λευχαιμικών ασθενών, αγρότες που ξεριζώθηκαν από την απαγορευμένη ζώνη, γονιοί που θάψαν τα παιδιά τους, γυναίκες που είδαν τους άντρες τους να λιώνουν ζωντανοί πριν πεθάνουν, γέροντες που αναθυμούνται τις παλιές προφητείες, κορίτσια που κρύβουν την καταγωγή τους γιατί αν την αποκαλύψουν δε θα βρουν σύντροφο στη ζωή τους. "Μαγνητοφωνώντας τους, είχα την αίσθηση πως ηχογραφώ το μέλλον" γράφει η Αλεξίεβιτς στη μοναδική δική της μαρτυρία μέσα στο πολυφωνικό βιβλίο.
Εκδόσεις Πατάκης, Μετάφραση: Ορέστης Γεωργιάδης
(Το 2016 κέρδισε το Νόμπελ Λογοτεχνίας ο Μπομπ Ντίλαν)
2017: Καζούο Ισιγκούρο
Τα απομεινάρια μιας μέρας
Εντέλει, τι έχουμε να κερδίσουμε αναλογιζόμενοι συνεχώς το παρελθόν, κατηγορώντας τον εαυτό μας για το γεγονός πως η ζωή μας δεν εξελίχθηκε όπως θα θέλαμε;
Ο Καζούο Ισιγκούρο ζωγραφίζει με την πένα του το συγκινητικό πορτρέτο του Στίβενς, του τέλειου μπάτλερ, και του κόσμου του, που ξεθωριάζει στον απόηχο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Στίβενς, ύστερα από δεκαετίες υπηρεσίας στο Ντάρλινγκτον Χολ, μόνος του μια μέρα στην αγγλική ύπαιθρο, ξεκινά ένα ταξίδι στο παρελθόν σε μια προσπάθεια να καθησυχάσει τον εαυτό του ότι έχει υπηρετήσει την ανθρωπότητα προσφέροντας τις υπηρεσίες του στον "μεγάλου ηθικού αναστήματος τζέντλεμαν" Λόρδο Ντάρλινγκτον. Όμως, στη μνήμη του παραμονεύουν αμφιβολίες για την αληθινή φύση της "μεγαλοσύνης" του Λόρδου Ντάρλινγκτον, και ακόμα μεγαλύτερες αμφιβολίες για τη φύση της δικής του ζωής.
Εκδόσεις Ψυχογιός, Μετάφραση: Αργυρώ Μαντόγλου
2018: Όλγκα Τοκάρτσουκ
Οδήγησε το αλέτρι σου πάνω από τα οστά των νεκρών
Τον χειμώνα η όμορφη Κοιλάδα του Κλότζκο μετατρέπεται σε ένα μέρος αρκετά ερημικό και μάλλον αφιλόξενο. Μεταξύ των λιγοστών κατοίκων που παραμένουν εκεί είναι η Γιανίνα Ντουσέικο, λάτρης της αστρολογίας, η οποία στον ελεύθερο χρόνο της προσέχει τα σπίτια των απόντων γειτόνων και μεταφράζει ποιήματα του Μπλέικ. Κάπως έτσι γεμίζει τις μέρες της αυτή η ώριμη και μοναχική γυναίκα. Από τους άλλους, πάλι, η ίδια θεωρείται ιδιότροπη και εκκεντρική, αν όχι τρελή, επειδή ακριβώς προτιμά την παρέα των ζώων παρά των ανθρώπων.
Ώσπου κάποια στιγμή η γαλήνη του τόπου διαταράσσεται, γίνεται ένας φόνος. Δεν πρόκειται για μεμονωμένο περιστατικό. Τα πτώματα αυξάνονται και τα θύματα είναι κυνηγοί. Τι συμβαίνει; Η Γιανίνα κάτι υποψιάζεται και αναλαμβάνει να διερευνήσει την υπόθεση. Ακολουθεί όμως τα σωστά ίχνη; Η βραβευμένη με το Νόμπελ Λογοτεχνίας Όλγκα Τοκάρτσουκ αφηγείται μια αντισυμβατική ιστορία μυστηρίου και αγωνίας με γρήγορο ρυθμό και παιγνιώδη διάθεση. Δημιουργεί ένα υπαρξιακό θρίλερ, με κοινωνικό και πολιτικό ορίζοντα, που προσλαμβάνει ωστόσο φιλοσοφικές και μεταφυσικές διαστάσεις. Ένα ακατάτακτο και απολαυστικό μυθιστόρημα για την αξία της ενσυναίσθησης.
Εκδόσεις Καστανιώτης, Μετάφραση: Αναστασία Χατζηγιαννίδη
2019: Πέτερ Χάντκε
Η αγωνία του τερματοφύλακα πριν από το πέναλτι
"Η Αγωνία του τερματοφύλακα πριν από το πέναλτι" είναι ένα κλασικό μυθιστόρημα στο χώρο του μοντερνισμού, ένα κοινωνικό ψυχόδραμα που προκάλεσε πραγματική ταραχή όταν εκδόθηκε (1970). Πρόκειται για το απογυμνωτικό πορτρέτο ενός διαταραγμένου ψυχολογικά ατόμου: ο Γιόζεφ Μπλοχ, πρώην διάσημος τερματοφύλακας, περιπλανάται σε μια ασφυκτική πόλη στα σύνορα της Αυστρίας και, σχεδόν ασυνείδητα, αποκτά και μιαν άλλη ιδιότητα: του καταζητούμενου δολοφόνου.
Εκδόσεις Gutenberg, Μετάφραση: Αλέξανδρος Ίσαρης
2020: Λουίζ Γκλικ
Meadowlands (δίγλωσση έκδοση: αγγλικά-ελληνικά)
Στη συλλογή Meadowlands η Λουίζ Γκλικ συνυφαίνει την ιστορία ενός σύγχρονου διαζυγίου με την επιστροφή του Οδυσσέα στην Ιθάκη, με μια επανεγγραφή του μύθου που δίνει τον λόγο, πρωτίστως, στους δευτερεύοντες χαρακτήρες. Συναντάμε, εδώ, μια Πηνελόπη που πεισματικά υφαίνει, εξυψώνοντας έτσι την αναμονή σε θέληση, μια ρεαλίστρια μάγισσα μα τελείως ανθρώπινη Κίρκη, έναν εύστροφο Τηλέμαχο κι έναν διχασμένο Οδυσσέα, καθώς και ένα ανδρόγυνο στα πρόθυρα του χωρισμού.
Σ' αυτή την αντιπαράθεση μεταξύ άχρονου και σύγχρονου, η Γκλικ δημιουργεί ένα μαγνητικό πεδίο σπάνιας δύναμης, εξερευνά διαχρονικά θέματα, αποκαλύπτοντας τις σιωπές, την ατέρμονη διαπραγμάτευση της οικογενειακής ζωής, τη σκληρότητα που επιτρέπει η οικειότητα και τα απογοητευτικά μικροπράγματα της καθημερινότητας, την αδυναμία επικοινωνίας ακόμα κι όταν τα πρόσωπα συνομιλούν διαβλέπει έτσι στη σύγχρονη ζωή το ίδιο δίλημμα που βρίσκεται στον πυρήνα της Οδύσσειας: "ω αναπάντητο / βάσανο της ανθρώπινης καρδιάς: πώς να χωρίσουμε / την ομορφιά του κόσμου σε αποδεκτές / και μη αποδεκτές αγάπες!". Ποιητική σύνθεση, η οποία ακολούθησε την έκδοση της συλλογής "Η άγρια ίρις", μεγάλης ακρίβειας και διαύγειας, γραμμένη με μεταφορική πυκνότητα και λυρική ένταση, είναι ταυτόχρονα κωμική και σπαρακτική, στοχαστική και καθόλου μελοδραματική.
Εκδόσεις Στερέωμα Α.Ε. / Σιόλα-Αλεξίου, Μετάφραση: Χάρης Βλαβιανός
2021: Αμπντουλραζάκ Γκούρνα
Λιποταξία
Υπάρχουν έρωτες που, ακόμα κι όταν σβήσουν, σημαδεύουν με τις επιπτώσεις τους ολόκληρες γενιές. Ιδίως όταν είναι μυστικοί, παράνομοι, καταδικασμένοι. Στο αριστουργηματικό μυθιστόρημα του νομπελίστα συγγραφέα, ένας τέτοιος έρωτας ξεκινά τις μέρες της ακμής της Βρετανικής Αυτοκρατορίας και εξακολουθεί να αντηχεί ως την επαύριο της ανεξαρτησίας της Αφρικής.
Ένα πρωινό του 1899, ένας Άγγλος, ο Μάρτιν Πιρς, βγαίνει τρεκλίζοντας από την έρημο σε μια παραθαλάσσια πόλη της Ανατολικής Αφρικής και καταρρέει στα πόδια του Χασανάλι, ενός ντόπιου καταστηματάρχη. Όταν η αδελφή του Χασανάλι, η όμορφη και απογοητευμένη Ριάνα, περιθάλπει τον Πιρς, γεννιέται ένας έρωτας με συνέπειες που θα επεκταθούν στο μέλλον όταν θα φουντώσει μια άλλη παράνομη σχέση, με εξίσου απρόβλεπτες και δραματικές επιπτώσεις. Σ' αυτή την οδυνηρή και αριστοτεχνικά υφασμένη ιστορία, ο Αμπντουλραζάκ Γκούρνα δραματοποιεί με έξοχο τρόπο την ατομική, κοινωνική και πολιτική κληρονομιά της αποικιοκρατίας.
Εκδόσεις Ψυχογιός, Μετάφραση: Κατερίνα Σχινά
2022: Ανί Ερνό
Το γεγονός
Το 1963, η εικοσιτριάχρονη Annie Ernaux μαθαίνει ότι είναι έγκυος. Η ντροπή την κυριεύει σαν πανούκλα: είναι ανύπαντρη και ξέρει πως μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη θα στιγματίσει την ίδια και την οικογένειά της. Μέσα σε συνθήκες παρανομίας κάνει έκτρωση με κίνδυνο της ζωής της. Αρκετά χρόνια αργότερα θα καταγράψει τις αναμνήσεις της, προσπαθώντας να κατανοήσει γιατί αυτή η εμπειρία τη σημάδεψε τόσο πολύ, τόσο βαθιά. Το γεγονός είναι η ιστορία αυτού του τραύματος, ενός τραύματος που δεν ξεπέρασε ποτέ.
"Μέσα από τούτη την αφήγηση, ο χρόνος γίνεται δράση και με παρασέρνει άθελά μου. Τώρα ξέρω ότι είμαι αποφασισμένη να φτάσω μέχρι τέλους, όποιο κι αν είναι το τίμημα, όπως ήμουν και τότε, στα είκοσι τρία μου, όταν έσκισα τη γνωμάτευση του γιατρού. Θέλω να βυθιστώ ξανά σε κείνη την περίοδο της ζωής μου, να μάθω τι υπήρχε εκεί. Αυτή η εξερεύνηση θα αποτελέσει το υφάδι μιας αφήγησης, της μόνης ικανής να αποδώσει ένα γεγονός που δεν ήταν τίποτε άλλο πέρα από χρόνος που κυλούσε εντός και εκτός μου".
Εκδόσεις Μεταίχμιο, Μετάφραση: Ρίτα Κολαΐτη
2023: Γιον Φόσε
Το άλλο όνομα: Επταλογία I-II
"Και με βλέπω που στέκομαι και κοιτάζω..."
Τι κοιτάζει και τι σκέφτεται ο ηλικιωμένος ζωγράφος Άσλε, που, μετά τον θάνατο της γυναίκας του, ζει απομονωμένος στην εξοχή; Τι τον συνδέει με τον αλκοολικό συνονόματό του Άσλε, επίσης ζωγράφο; Πώς μοιράζονται τις σκέψεις τους για την τέχνη, τον Θεό, τον αλκοολισμό, τη φιλία, τον έρωτα, το πέρασμα του χρόνου;
"Ένας από τους πιο ιδιοφυείς ανθρώπους της εποχής μας" (The Daily Telegraph), ο Γιόν Φόσε (γενν. Χάουγκεζουντ 1959) ζει σήμερα στο Grotten, μια κατοικία που παραχωρεί ο βασιλιάς της Νορβηγίας στη σημαντικότερη προσωπικότητα του πολιτισμού της χώρας. Τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε σαράντα γλώσσες· τα θεατρικά του ανεβαίνουν από σπουδαίους σκηνοθέτες (Τ. Οστερμάγερ, Κλοντ Ρεζί, Πατρίς Σερό). Έχει τιμηθεί με σημαντικά βραβεία και με το βραβείο Ίψεν.
Εκδόσεις Gutenberg, Μετάφραση: Σωτήρης Σουλιώτης
