Sanja Iveković, RED STAR FEAR NOT, © Στάθης Μαμαλάκης
Πριν από μια εβδομάδα γράφαμε για τον προβληματισμό της εικαστικής κοινότητας και ειδικότερα των μη κερδοσκοπικών πολιτιστικών χώρων και πρωτοβουλιών ως προς τη βιωσιμότητα με αφορμή την Art Athina, διαπιστώνοντας ότι βρισκόμαστε, για ακόμη μία φορά, σε μια μεταιχμιακή στιγμή. Η είδηση ότι το State of Concept, ο μη κερδοσκοπικός καλλιτεχνικός οργανισμός που ίδρυσε το 2013 η Ηλιάνα Φωκιανάκη, κλείνει τον κύκλο του όπως το ξέραμε στη μόνιμη βάση του στο Κουκάκι σηματοδοτεί και εμφατικά ένα τέλος εποχής. Καθώς η ιδρύτριά του έχει αναλάβει τη θέση της διευθύντριας στο μουσείο Kunsthalle Bern στην Ελβετία, η αλλαγή στο State of Concept θα μπορούσε να ιδωθεί ως ένα συγκυριακό γεγονός που δεν επιτρέπει ευρύτερα συμπεράσματα. Όσες όμως έχουμε παρακολουθήσει την εικαστική σκηνή της πόλης την τελευταία εικοσαετία, γνωρίζουμε ότι είναι φτιαγμένη από ανάλογες "προσωπικές ιστορίες", κύκλους ενέργειας και κόπωσης, που κάθε φορά αποκαλύπτουν πόσο εύθραυστη είναι και η θεσμική δομή του πολιτιστικού μας τοπίου.
Το State of Concept υπήρξε βέβαια μια "μοναδική περίπτωση", με την έννοια ότι δοκίμασε στην πράξη επί έντεκα χρόνια το πώς μπορεί να λειτουργήσει στην Ελλάδα ένα ανεξάρτητο κέντρο τέχνης διεθνών προδιαγραφών. Από την ίδρυσή του επιχείρησε να υποστηρίξει ένα δωρεάν σταθερό πρόγραμμα εκθέσεων, με συγκεκριμένη αναλογία ατομικών και ομαδικών παρουσιάσεων σημαντικών και ανερχόμενων ξένων και Ελλήνων καλλιτεχνών και δημόσιες δράσεις, δημιουργώντας παράλληλα ένα δίκτυο με διεθνείς πρωτοβουλίες και παρέχοντας συμβουλευτικές υπηρεσίες σε νέους καλλιτέχνες. Και μάλιστα το έκανε χτίζοντας συγκεκριμένη ταυτότητα, με προοδευτικό πολιτικό-ιδεολογικό στίγμα, παίρνοντας θέση μέσω του προγράμματός της σε ευρύτερα γεγονότα, που απασχολούν τους πολίτες τοπικά και διεθνώς, και υποστηρίζοντας σταδιακά την επαγγελματικοποίηση του πεδίου μέσω της πολιτικής του ως προς τις πληρωμές των καλλιτεχνών και των εργαζόμενων.
Forensic Architecture / Forensis
Σε μια χώρα με ελάχιστη υποστήριξη στον σύγχρονο πολιτισμό, τόσο δημόσια όσο και ιδιωτική, όπου αντίστοιχες πρωτοβουλίες καλούνται να αναζητήσουν χρηματοδότηση ακόμη και για τα πάγια έξοδά τους σε ευρωπαϊκά προγράμματα και να μπουν στην αρένα της project-based παραγωγής, που δεν σου επιτρέπει να σχεδιάσεις μακροχρόνιο πρόγραμμα, είναι σίγουρο ότι θα λείψει ένας χώρος όπου μπορείς να δεις ενδιαφέροντα διεθνή ονόματα, συχνά μάλιστα σε νέες παραγωγές (Forensic Architecture, Oliver Ressler, Kapwani Kiwanga, Chto Delat, What, How and for Whom [WHW], Sanja Iveković, Rojava Film Commune για να αναφέρουμε μόνο μερικά), αλλά και ζυμώσεις με την τοπική κοινότητα, νέες επιμελήτριες και καλλιτέχνιδες (Γιώτα Ιωαννίδου, Δανάη Ηώ, Βέρα Χοτζόγλου, Χριστίνα Πετκοπούλου, Ιωάννα Γερακίδη, Κυβέλη Μαυροκορδοπούλου) κλπ.
Διαβάστε Επίσης
Το State of Concept εκπλήρωσε ένα ζητούμενο της γενιάς που επέστρεφε στην Αθήνα από σπουδές στο εξωτερικό στις αρχές των 00s, αυτό της ύπαρξης ενός ανεξάρτητου κέντρου τέχνης με σταθερό πρόγραμμα δραστηριοτήτων, πέραν των γκαλερί και του μουσείου, που μας κρατά σε επαφή με όσα συμβαίνουν διεθνώς, δημιουργεί συνέργειες και δίκτυα με άλλα γεωγραφικά παραδείγματα και, βέβαια, εκπαιδεύει ένα νεότερο κοινό. Οι αδυναμίες ή η κριτική που μπορεί να ασκήσει κανείς στη λειτουργία και στο πρόγραμμά του έχουν να κάνουν σε ένα βαθμό με τις ίδιες τις παθογένειες της (μη) υποστήριξης της σύγχρονης τέχνης στη χώρα μας, αλλά και τα όσα ζήσαμε και συνεχίζουμε να ζούμε την τελευταία δεκαπενταετία. Το σίγουρο είναι ότι η σκηνή στην Αθήνα δεν είναι αυτή σήμερα αυτή που ήταν όταν ξεκίνησε το State of Concept, την ίδια στιγμή, όμως, μερικά από τα ερωτήματα που έχουν ανακύψει αυτά τα χρόνια παραμένουν σε εκκρεμότητα.
Σε διάλογο με τη ζοφερή επικαιρότητα των γυναικοκτονιών, το State of Concept παραμένει ανοιχτό μέχρι τις 16 Νοεμβρίου, σε ένα χώρο με πολλές αναμνήσεις, με την ομαδική έκθεση "Φόνισσες/ Murderesses" σε επιμέλεια Κωνσταντίνας Μελαχροινού και Ηλιάνας Φωκιανάκη που μόλις εγκαινιάστηκε και μας συστήνει πρωτοεμφανιζόμενες καλλιτέχνιδες (Ελένη Καράκου, Μαρκέλλα Ξυλογιαννοπούλου, Miammy) πλάι σε πιο καταξιωμένες (Μαλβίνα Παναγιωτίδη, Εύα Παπαμαργαρίτη), διερευνώντας το αρχέτυπο της επικίνδυνης γυναίκας-θηλυκότητας, που απειλεί την πατριαρχία, μιμούμενη τα ίδια τα βίαια μέσα και εργαλεία της στην προσπάθεια αυτοπροσδιορισμού, σωτηρίας και χειραφέτησης.
Διαβάστε Επίσης
Διαβάστε Επίσης
