Δύο εκθέσεις για τον Πικάσο σε Θεσσαλονίκη και Κρήτη

Δύο αφιερώματα για τον Πάμπλο Πικάσο σε Θεσσαλονίκη και Κρήτη μάς συστήνουν μερικές ακόμες πτυχές του έργου του, αλλά και τη φιλία του με έναν κουρέα.

Εξορία και νοσταλγία

Η έκθεση με τίτλο "Pablo Picasso: Εξορία και Νοσταλγία" του MOMus-Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη παρουσιάζεται στη "Μονή Λαζαριστών", Θεσσαλονίκη, από τις 12 Ιουλίου. Μικρά σχέδια ταύρων, ταυρομάχων, πικαδόρων ή άλλες σκηνές της αρένας, η αγάπη για τη Μεσόγειο, η αγάπη και η νοσταλγία για την πατρίδα, η αλληλεγγύη για τον συναγωνιστή και (συν)εξόριστο συμπατριώτη, σημαντικές πολιτικές παρεμβάσεις και καλλιτεχνικές χειρονομίες βασισμένες στον απόλυτο αυθορμητισμό, όλα ιδωμένα μέσα από την πολύχρονη αλληλογραφία δύο πολύ καλών φίλων, του Πάμπλο Πικάσο και του Eugenio Arias.

Η έκθεση αποτελεί συνδιοργάνωση με το Museo Casa Natal Picasso στη Μάλαγα και έχει ως επίκεντρο την πολύχρονη και πολυδιάστατη φιλία του Pablo Picasso με τον κουρέα και φίλο του Eugenio Arias, εξόριστο αντιστασιακό. Μέσα από την αλληλογραφία των δύο ανδρών φωτίζεται με έναν εξαιρετικά ιδιαίτερο τρόπο η ταραχώδης περίοδος του εμφύλιου πολέμου στην Ισπανία και της μετέπειτα εποχής (1936-1952), όπως οι δεσμοί με τη Γαλλική Αντίσταση και το παράνομο Κομμουνιστικό Κόμμα της Ισπανίας.

Στην έκθεση "Pablo Picasso: Εξορία και Νοσταλγία" παρουσιάζονται σχέδια, χαρακτικά και κεραμικά, ενώ πολλά από αυτά εκτίθενται για πρώτη φορά εκτός Ισπανίας. Τα συγκεκριμένα έργα βρίσκονται σε διάλογο με έργα από τη συλλογή και το αρχείο Κωστάκη από την περίοδο της Ρωσικής Πρωτοπορίας που παρουσιάζονται παράλληλα στο MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης, διευρύνοντας έτσι την οπτική για τον μοντερνισμό, αγγίζοντας και φέρνοντας κοντά τις ευρωπαϊκές ιστορικές πρωτοπορίες.

Η έκθεση αποτελεί μέρος της διεθνούς συνεργασίας του MOMus με τον Δημόσιο Οργανισμό Διοίκησης του Σπιτιού-Μουσείου Pablo Ruiz Picasso και Αλλών Μουσειακών και Πολιτιστικών Φορέων της Μάλαγα. Πρόκειται για τη μεγάλη συνεργασία του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης του MOMus, στο πλαίσιο κινήσεων δικτύωσης με μουσεία και ιδρύματα του εξωτερικού που έχουν στην κατοχή τους συλλογές ιστορικών ευρωπαϊκών πρωτοποριών. 

Τα ιστορικό μιας φιλίας – Η συλλογή ενός μουσείου

Ο Πάμπλο Πικάσο γνωρίστηκε με τον Eugenio Arias στο Vallauris της Νότιας Γαλλίας όπου ο Arias είχε διαφύγει ως αριστερός πολιτικός εξόριστος από το καθεστώς του Franco και εργαζόταν ως κουρέας. Λίγο μετά τον θάνατο του Eugenio Arias το 2008, η οικογένειά του βρήκε μια δέσμη φύλλων από την ισπανική δεξιά και μοναρχική εφημερίδα ABC, στα οποία ο Πικάσο είχε παρέμβει με σχέδια και σημάδια στο περιθώριο των χρονικών των ταυρομαχιών, και με χειρόγραφο το επώνυμο "Arias", ως προσφώνηση προς τον παραλήπτη αυτής της ιδιαίτερης αλληλογραφίας. Πρόκειται για περισσότερα από 60 φύλλα, απόδειξη της φιλικής αλληλογραφίας μεταξύ δύο οπαδών της ταυρομαχίας, που έλαβε χώρα μεταξύ 1962 και 1968. Αυτή η συλλογή φυλασσόταν στο σπίτι της οικογένειας των κληρονόμων του κουρέα Arias έως ότου, το 2016, η Madeleine και η Pauline Arias επισκέφτηκαν το Κέντρο Τεκμηρίωσης του Μουσείου στο σπίτι που γεννήθηκε ο Πικάσο (Museo Casa Natal Picasso) στη Μάλαγα και, το επόμενο έτος, αποφάσισαν να παραχωρήσουν εκεί για φύλαξη ένα σημαντικό corpus από σχέδια, χαρακτικά, εικονογραφημένα βιβλία και άλλο υλικό.

Η συλλογή συνοδευόταν από ένα μοναδικό αντίγραφο του βιβλίου Dibujos y Εscrutons, που έγραψε ο Πικάσο και εκδόθηκε το 1961 από τον Camilo José Cela. Αυτό το αντίγραφο επιζωγραφίστηκε από τον Πικάσο το 1966 ως δώρο γενεθλίων ειδικά για τον φίλο του Eugenio Arias. Ανάμεσα στις σελίδες του υπάρχουν δύο χειρόγραφες σημειώσεις και 35 σελίδες επιζωγραφισμένες με σχέδια, αραβουργήματα και διακοσμητικές πινελιές με μαρκαδόρο. Από αυτά ξεχωρίζει ο εντυπωσιακός Γενειοφόρος άνδρας, μια κλασσική ανδρική μορφή ζωγραφισμένη από τον καλλιτέχνη με κυκλικές χρωματιστές πινελιές που μοιάζουν να ακολουθούν τις τρίχες της γενειάδας. Ένα πολύ κατάλληλο δώρο για τον κουρέα φίλο του. Tα σχέδια αυτά παρουσιάζονται για πρώτη φορά έξω από την Ισπανία.

Στη σειρά υπάρχουν επίσης σημαντικά εικονογραφημένα βιβλία όπως το Sueño y mentira de Franco (Το όνειρο και το ψέμα του Φράνκο, 1937), που συμπληρώνεται στην έκθεση και με άλλες εκδόσεις που αντικατοπτρίζουν τη συμμετοχή και την αλληλεγγύη του καλλιτέχνη με τον ισπανικό λαό, καθώς χρησιμοποίησε τα ποιήματά του και τις εικονογραφήσεις για τον αγώνα εναντίον του Ισπανού δικτάτορα Francisco Francο. Με την αντιστασιακή του λογοτεχνία και την εικονογράφηση του βοήθησε γνωστούς αντιστασιακούς και αντιναζιστές ποιητές και συγγραφείς, όπως ο Paul Eluard ή ο Robert Desnos να διαδώσουν την υπόθεση. Για πρώτη φορά δημοσιεύονται στα ελληνικά, σε μετάφραση της ΄Αντρης Μιχαήλ, δύο ποιήματα σουρεαλιστικής γραφής του ίδιου του Πικάσο.

Η συλλογή ολοκληρώνεται με φωτογραφίες, χαρακτικά και λιθογραφίες από τη συλλογή του Museo Casa Natal Picasso, που ενσωματώνουν και δίνουν μια εικόνα της αγάπης του καλλιτέχνη για τους ταύρους και τον κόσμο της Μεσογείου, έναν παράδεισο που μπόρεσε να ανακτήσει στο Vallauris, στην Κυανή Ακτή της Νότιας Γαλλίας, μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.

Την έκθεση επιμελήθηκε ο Carlos Ferrer Barrera και τον συντονισμό η Μαρία Τσαντσάνογλου.

Info: Μονή Λαζαριστών | 12/7 - 10/11/2024 | Ώρες λειτουργίας: Τρ. - Τετ., Παρ. - Κυρ. 10 π.μ. - 6 μ.μ. & Πεμ. 12 μ.μ. - 8 μ.μ. | 

Η χαρά της ζωής

Η έκθεση "Πάμπλο Πικάσο - Η χαρά της ζωής",  εγκαινιάστηκε στο αίθριο του Μουσείου Αρχαίας Ελευθέρνας έχοντας ανατυπωμένη προμετωπίδα έναν πίνακα του Πικάσο που ο ίδιος ονομάζει η "Χαρά της Ζωής". Πρόκειται για 62 έργα, κεραμικά, ζωγραφικά, σχέδια και χαρακτικά, τοποθετημένα σε αγαστή συνομιλία με τις αρχαιότητες σε βάθρα και στηρίγματα ή κρεμασμένα σε τοίχους. Η έκθεση βρίσκεται σε διαρκής συνομιλία με την αρχαιότητα, το κοινό σύμβολο του ταύρου, που δημιουργεί εκλεκτές συγγένειες μεταξύ Κρήτης και Ισπανίας και το μυθικό στοιχείο των έργων. 

Αναδεικνύονται τα κεραμικά έργα του Πικάσο, τα οποίο είναι λιγότερο γνωστά σε σχέση με τα έργα του σε μουσαμά και χαρτί. Στην έκθεση παορουσιάζεται επίσης μια σειρά από τους μινόταυρους του Πικάσο, ώστε οι επισκέπτες να είναι σε θέση να παρατηρήσουν την συνομιλία τους με την κρητική αρχαιότητα αλλά και τον Μινόταυρο του Μουσείου του Βατικανού, ο οποίος θα βρισκεται στον ίδιο χώρο.

Μια σειρά από πικασικούς Ταύρους, Φαύνους, Πάνες και Σατύρους σε κεραμικό και χαρτί θα βρίσκονται στο Μουσείο Αρχαίας Ελευθέρνας, μαζί με ιδιαίτερα πορτραίτα των παιδιών του ζωγράφου, Κλώντ και Παλόμα. Ο Πικάσο, πάντα πιστός στην ιδιαίτερη μίξη κυβισμού και σουρεαλισμού που χαρακτηρίζει τα έργα του, δημιούργησε αγγεία που θυμίζουν αρχαιοελληνικές κατασκευές και πορτραίτα κατσικών και ταύρων πάνω σε κεραμικά.

Ο άνθρωπος με "παιχνιδιάρικη διάθεση", όπως τον χαρακτηρίζει η κόρη του, δημιούργησε μια σειρά έργων εμπνευσμένη από την αρχαία παράδοση με διονυσιακά-βουκολικά χαρακτηριστικά. Στην έκθεση θα βρίσκονται και δύο προτομές πολεμιστών με περικεφαλαίες που θυμίζουν πολεμιστές του 7ου αιώνα π. Χ. Ακόμη, το αφιέρωμα περιλαμβάνει τις περίτεχνες, γυμνές γυναικείες μορφές που συνήθιζε να σχεδιάζει ο Πικάσο.

Η έκθεση θα πραγματοποιηθεί από τις 6 Ιουλίου έως τις 20 Οκτωβρίου.