Αντιγόνη Παπαφιλίππου, πώς το θέατρο και η τέχνη συμβάλλουν στη διαχείριση του τραύματος;

Η ομάδα χρησιμοποίησε την Αμμόχωστο ως σημείο αναφοράς. Τι άλλες επιρροές είχε για τη δημιουργία του πρότζεκτ;
Η πρόταση που κατατέθηκε στο Διοικητικό Συμβούλιο του ΘΟΚ ανέφερε ως πρόθεση των δύο γυναικών, της επιμελήτριας Μαρίνας Μαλένη που είχε την αρχική ιδέα για το έργο και της Μελίτας Κούτα στην οποία ανατέθηκε η έρευνα και ο καλλιτεχνικός σχεδιασμός, να μεταφέρουν με σκηνογραφικούς όρους τη σημασία της Αμμοχώστου ως ενός σπάνιου χώρου, όπως καθοριζόταν εξάλλου και στη φετινή θεματική της Κουατριενάλε Πράγας. Η πρόταση ακροβατούσε ανάμεσα στην πολιτική φύση του θέματος και την καλλιτεχνική πρόσληψη για συμμετοχή σε ένα παγκόσμιο γεγονός που είχε τη σκηνογραφία στο επίκεντρό του και το σχεδιασμό χώρου όπως έχει εξελιχθεί. Η πρόταση έτυχε της απόλυτης στήριξης και εμπιστοσύνης από όλο το δυναμικό του οργανισμού.

Επίκεντρο εδώ δεν είναι ο θεατής, αλλά ο χώρος θέασης. Πώς το έργο καταφέρνει να δώσει μία "ανθρώπινη" διάσταση στην Αμμόχωστο και να συνδέσει το τραύμα περισσότερο με έναν ερημωμένο χώρο, παρά τον άνθρωπο;
Όταν θέλει κάποιος να ανακαλύψει και να ακούσει τις ιστορίες που έχει να πει, ο χώρος από μόνος του φέρει δραματουργία.  Όταν κάποιος θέλει απλά να εισέλθει στον χώρο για μια selfie ή για φωτογραφίσεις περιοδικών, αγνοώντας την ιστορία του χώρου τραύματος, σίγουρα δεν ακούει, ούτε αναλαμβάνει την ευθύνη που έχει ως επισκέπτης ή θεατής.

Πώς το έργο συσχετίζει το τραύμα μιας άλλης εποχής με τη σύγχρονη και συχνά οδυνηρή πραγματικότητα;
Μέσα από τη σκηνογραφική μεθοδολογία, μελετώντας και παρατηρώντας τα υλικά, τον χώρο, πώς η φύση μέσα από τα χρόνια κατέλαβε την πόλη, πώς η ανθρώπινη παρουσία είναι έντονη ακόμα κι όταν δεν υπάρχει κανείς εκεί.

Με ποιον τρόπο το θέατρο και η τέχνη μπορούν να συμβάλλουν στη διαχείριση του τραύματος και τη διαφύλαξη της μνήμης;
Με δύναμη, βάθος και διακριτικότητα. Είναι σημαντικό, θα έλεγα απαραίτητο, το τραύμα να "μιληθεί", να αναζητηθούν τρόποι έκφρασης μέσα από την τέχνη ώστε να εκδηλωθεί. Μόνο τότε μπορούμε να μιλάμε για διαχείριση τραύματος ώστε να αρχίσει η διαδικασία διατήρησης στη μνήμη.

Η ιδέα επανάχρησης εγκαταλελειμμένων χώρων είναι κάτι που συναντάμε πολύ συχνά στη σύγχρονη τέχνη. Πιστεύετε ότι εγχειρήματα όπως το "Spectators in a Ghost City" είναι η καλύτερη δυνατή λύση για την προβολή αυτών των τόπων;
Το θέμα είναι πολύ πιο σύνθετο. Η πόλη της Αμμοχώστου δεν ορίζεται ως "εγκαταλελειμμένος χώρος". Η Κύπρος είναι υπό τουρκική κατοχή. Εγχειρήματα όπως το "Spectators in a ghost city" είναι η αφετηρία για τη δημιουργία ενός εικαστικού αποτυπώματος μιας αδιαμφισβήτητης ωμής πραγματικότητας που θέτει παράλληλα και επιτακτικά ερωτήματα προς θεατές, επισκέπτες και την ανθρωπότητα.

Τι ακριβώς θα δούμε στο Εθνικό Θέατρο; Έχει αλλάξει καθόλου η μορφή του έργου από την αρχική εκδοχή που παρουσιάστηκε στην Κουαντριενάλε;
Το έργο μεταφέρεται ακριβώς όπως πρωτοπαρουσιάστηκε στην Κουατριενάλε Πράγας το καλοκαίρι που μας πέρασε. Τον Οκτώβριο, στο Θέατρο ΘΟΚ, εκτέθηκε για πρώτη φορά στο κοινό της Κύπρου και ακολούθως συμμετείχε στο Διεθνές WIP Festival Τεχνών και Τεχνολογίας στην καρδιά της Λευκωσίας. Είμαστε ιδιαίτερα ευτυχείς που το έργο, υπό την αιγίδα της Υφυπουργού Πολιτισμού της Κύπρου, θα παρουσιαστεί και στην Αθήνα στο πλαίσιο συνεργασίας του ΘΟΚ με το Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας, το Σπίτι της Κύπρου και την Πρεσβεία της Κύπρου.

Τι σημαίνει για το ΘΟΚ αυτή η διάκριση στην Κουαντριενάλε; Είναι μια ευκαιρία εξωστρέφειας του οργανισμού;
Ο ΘΟΚ συμμετέχει στην Κουαντριενάλε Πράγας από το 1991, έχοντας την ευθύνη της Κυπριακής Εθνικής Συμμετοχής. Η έκθεση αποτελεί τη μεγαλύτερη παγκόσμια συνεύρεση εικαστικών του θεάτρου και όχι μόνο. Οι συμμετοχές της Κύπρου υπήρξαν πάντοτε προσεγμένες, αντανακλώντας τις σκηνογραφικές της επιδόσεις με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και αποσπώντας θετικότατες κριτικές. Δεν είχαμε φανταστεί ποτέ πως θα μπορούσαμε να διεκδικήσουμε το Μεγάλο Βραβείο Golden Triga, μιας και μαζί με εμάς συμμετείχαν με δουλειές τους "θηρία" της παγκόσμιας θεατρικής σκηνής, με μακρά ιστορία και αντίστοιχους πόρους. Η διάκριση της Κύπρου έρχεται να καταδείξει πως η σημασία στο χτίσιμο της φετινής μας πρότασης, η συμμετοχική ευκαιρία που δόθηκε στα μέλη της δημιουργικής ομάδας και η συμπόρευσή τους με τις διεθνείς εξελίξεις στο σχεδιασμό χώρου, ο σεβασμός και η εξαντλητική φροντίδα που επέδειξαν σε κάθε μόριο της δουλειάς τους, ξεπέρασαν κάθε προσδοκία και αναγνωρίστηκαν δεόντως από τη διεθνή κριτική επιτροπή, ως κάτι μοναδικό. Ευχόμαστε το έργο να συνεχίσει το ταξίδι του και σε άλλους χώρους τέχνης διεθνώς.

Τι γνώμη έχετε για το μέλλον του θεάτρου, λαμβάνοντας υπόψη τα όσα βίωσε ο καλλιτεχνικός τομέας τα τελευταία χρόνια; Τι ισχύει για την Κύπρο και ποιες οι προσδοκίες σας από τη γενικότερη σκηνή του θεάτρου;
Το θέατρο και γενικότερα όλοι οι δημιουργοί παγκοσμίως βίωσαν τα τελευταία μερικά χρόνια πολύ δύσκολες στιγμές. Ο ΘΟΚ, με συγκεκριμένες, στοχευμένες και αποτελεσματικές δράσεις και προγράμματα που στοχεύουν στη διατήρηση της ομαλότητας στο θεατρικό τοπίο, στάθηκε με πείσμα δίπλα στους ανθρώπους του θεάτρου, ακούγοντας τις ανάγκες τους και καταβάλλοντας κάθε προσπάθεια ώστε η εργασία τους να είναι όχι μόνο δημιουργική αλλά και να διέπεται από όρους αξιοπρέπειας και σεβασμού. Ο αγώνας είναι συνεχής.