Πώς ξεκίνησε η ιδέα για την έκθεση "Παράλληλη θέαση";
Η "Παράλληλη Θέαση" αποτελεί μια νέα παρουσίαση έργων της Συλλογής της Τράπεζας της Ελλάδος, πέντε χρόνια μετά την έκθεση "Τόποι αναφοράς", η οποία παρουσιάστηκε στο κτήριο της οδού Πειραιώς του Μουσείου Μπενάκη το 2018 με αφορμή την επέτειο των 90 ετών από την ίδρυση της Τράπεζας. Τότε, η έκθεση αναδείκνυε κύριες θεματικές της Συλλογής και την ίδια ως έναν τόπο αναφοράς ιδεών που αφορούν την πολιτισμική ταυτότητα της Ελλάδας, με διαχρονική ισχύ. Το σκεπτικό πίσω από την έκθεση "Παράλληλη θέαση" αφορά την αξιοποίηση της Συλλογής με έναν διαφορετικό τρόπο: με την παράλληλη παρουσίαση και την οπτική αλληλοτροφοδότηση ανάμεσα σε ιστορικά αποκτήματα και νεότερες δημιουργίες. Μέσω αυτών των συναντήσεων, αναδεικνύονται στην ερμηνεία των έργων σχέσεις έμπνευσης ή ανατροπής, αναφοράς ή αναπροσδιορισμού, διδαχής από το παρελθόν ή ενατένισης προς το μέλλον.
Μπορείτε να μοιραστείτε μαζί μας τυχόν προκλήσεις που αντιμετωπίσατε κατά τη διάρκεια της επιμέλειας;
Η κυριότερη πρόκληση στην παράλληλη θέαση μεταξύ έργων που αναπάντεχα συναντιούνται, αφορά την επίτευξη της "αβίαστης" συνύπαρξής τους. Ως εκ τούτου, αντλώντας οπτικά ερεθίσματα από κάθε έργο, το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στο παιχνίδι μιας ελεύθερης παρατήρησης: σημασία έχει τα ζευγάρια ή οι μικρές ομάδες έργων τέχνης που παρουσιάζονται στην έκθεση να γίνονται δεκτικά σε όσο το δυνατόν περισσότερες ερμηνείες, με βάση τα χαρακτηριστικά της γραφής τους ή και "απελευθερωμένα" από αυτά, έτσι ώστε να μπορούν να επικοινωνήσουν μεταξύ τους.
Υπάρχουν επομένως κοινά νήματα που συνδέουν τους πίνακες της έκθεσης;
Ανάμεσα στα έργα που ανήκουν σε επιμέρους κοινούς "κύκλους θέασης" υπάρχουν άλλοτε προφανή και άλλοτε όχι και τόσο αναμενόμενα νήματα σύνδεσης. Οι σχέσεις συντάσσονται άλλοτε με όρους έμπνευσης από την εικαστική κληρονομιά των παλαιότερων κι άλλοτε με διάθεση ανατροπής προς καινοτόμες κατευθύνσεις. Ως κοινό χαρακτηριστικό όλων φανερώνεται το πηγαίο ενδιαφέρον κάθε δημιουργού να αποτυπώσει, με βάση τις εικαστικές αναζητήσεις του, την εποχή που έδρασε και κυρίαρχα θέματά της.
Και η επιλογή των έργων; Δεν ήταν δύσκολο να μη συμπεριλάβετε έργα εμβληματικών ζωγράφων με τα οποία λίγο-πολύ έχει ταυτιστεί η Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος; Του Βολανάκη, για παράδειγμα;
Η Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος διαθέτει όντως σειρά από εμβληματικά έργα, τα οποία διαθέτουν σημαντική εικαστική και ιστορική αξία. Για έργα σαν κι αυτά είναι λογικό να αναμένεται η συμπερίληψή τους στις περισσότερες παρουσιάσεις της Συλλογής. Προϋπόθεση, όμως, για την παρουσία τους αποτελεί πάντα το συνταίριασμά τους με την εκάστοτε ιδέα της επιμέλειας, καθώς και η δημιουργική συνομιλία τους με όσα έργα επιλέγονται προς έκθεση. Έτσι, δικαιώνεται εντέλει το συνολικό οπτικό και εκθεσιακό αποτέλεσμα, ενώ ταυτόχρονα προβάλλεται δικαιολογημένα και η μοναδικότητα κάθε εμβληματικού έργου.
Είναι σημαντικό να εκτίθενται τα έργα μιας μεγάλης συλλογής τέχνης στο κοινό, ιδίως όταν δεν είναι προσβάσιμα με κανέναν άλλον τρόπο. Ως επιμελήτρια της Συλλογής της Τράπεζας, έχετε υπόψη σας και άλλες πιθανές εκθέσεις;
Το 2028 η Τράπεζα συμπληρώνει 100 χρόνια από την ίδρυσή της και η επέτειος αυτή αποτελεί το επόμενο σημαντικό ορόσημο εορτασμού για το οποίο θα σχεδιαστούν πολλές δράσεις, εντός των οποίων και η εκθεσιακή παρουσίαση της Συλλογής. Μέχρι τότε, βέβαια, υπάρχουν και άλλα σχέδια. Ένα εξ αυτών, αφορά την έκθεση "Πρωτόλεια", η οποία θα διοργανωθεί στο Μουσείο Μπενάκη το 2025, σε μια συνεργασία του Ιδρύματος Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου, του Μουσείου Μπενάκη και της Τράπεζας της Ελλάδος. Σε αυτήν την έκθεση, η γραφή στο έργο της πρώιμης περιόδου τους δώδεκα καταξιωμένων Ελλήνων καλλιτεχνών θα λειτουργήσει ως οδηγός για την ανάδειξη χαρακτηριστικών στοιχείων στο ώριμο εικαστικό ιδίωμά τους.
Περισσότερες πληροφορίες
Παράλληλη θέαση: Έργα από τη Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος
Το Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη και το Κέντρο Πολιτισμού, Έρευνας και Τεκμηρίωσης της Τράπεζας της Ελλάδος παρουσιάζουν έκθεση με έργα από τη Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος, στο Ίδρυμα Θεοχαράκη. Με πορεία σχεδόν εκατό ετών, η Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος είναι μία από τις πλέον αναγνωρισμένες συλλογές ελληνικής τέχνης. Πολλά από τα έργα της διακρίνονται για τον σημαντικό ιστορικό χαρακτήρα τους, ενώ η συλλογή εμπλουτίζεται στη σύγχρονη διαδρομή της με ενδιαφέροντα αποκτήματα της νεότερης εικαστικής γραφής. Στην έκθεση, 70 έργα τέχνης από τη συλλογή, διαφορετικής τεχνοτροπίας και εποχής, παρουσιάζονται για πρώτη φορά σε παράλληλη παρατήρηση με σκοπό να δημιουργηθεί ένας ανοικτός διάλογος μεταξύ τους. Στους εκθεσιακούς χώρους του ιδρύματος Θεοχαράκη, τρεις διακριτές ενότητες οργανώνονται σε μικρότερους "κύκλους θέασης", στους οποίους ιστορικές δημιουργίες και έργα μοντέρνας και σύγχρονης τέχνης συνυπάρχουν και αλληλοτροφοδοτούνται ως προς την οπτική και την ερμηνεία τους. Σε καθεμία "συνομιλία" έργων προβάλλονται σχέσεις έμπνευσης ή ανατροπής, αναφοράς ή αναπροσδιορισμού. Εντέλει, η παράλληλη θέαση δίνει αποδείξεις για τους απεριόριστους τρόπους με τους οποίους οι καλλιτέχνες παραθέτουν, ενστερνίζονται ή απορρίπτουν εικόνες και διδάγματα του παρελθόντος, για το πώς προχωρούν στη μακρά πορεία της ιστορίας, και το πώς κοιτούν σε κάθε σύγχρονη εποχή τους τόσο προς το παρελθόν όσο και προς το μέλλον.
