Η Ελευσίνα Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2023 ετοιμάζεται ολοταχώς για την Τελετή Λήξης Έναρξης ή αλλιώς "Μυστήριο 1 Λήξη: Έναρξη”, όπως χαρακτηριστικά ονομάζεται το τριήμερο των εορτασμών (15-17 Δεκεμβρίου) που σηματοδοτούν συμβολικά τη λήξη του προγράμματος αλλά και την αρχή, ελπίζουμε, μιας νέας σελίδας για την επιβαρυμένη πόλη της Ελευσίνας και την πολυσυζητημένη υλική και άυλη κληρονομιά που φιλοδοξεί να αφήσει ο θεσμός.
Κάνοντας έναν πρώτο απολογισμό, στο ηλιόλουστο καφέ του Παλαιού Ελαιουργείου, που υποδειγματικά ανακαινισμένο πλέον ετοιμάζεται να φιλοξενήσει την ομαδική έκθεση "Μυστήριο 151 A Rave Down Below” (18 Νοεμβρίου 2023 - 28 Ιανουαρίου 2024), η οποία εμπνέεται από την κουλτούρα του χορού και του clubbing, ο καλλιτεχνικός διευθυντής Μιχαήλ Μαρμαρινός μας μίλησε για όσα έχει καταφέρει και για όσα όχι η Πολιτιστική Πρωτεύουσα σε από τις μικρότερες πόλεις που έχει φιλοξενήσει ποτέ τον θεσμό και τις δυσκολίες που αντιμετώπισε.
Γεφυρώνοντας τις αντιθέσεις
"Η Πολιτιστική Πρωτεύουσα έχει λειτουργήσει γεφυρωτικά με διαφορετικούς τρόπους" μας λέει ο Μαρμαρινός αναφερόμενος τόσο στην προσπάθεια να φέρει κοντά μέσα από τις δράσεις της δυο διαφορετικές περιοχές της πόλης, την παραδοσιακά ταυτισμένη με τους πρόσφυγες Άνω Ελευσίνα και και την πιο αστική, από κοινωνικοικονομική άποψη, κάτω πλευρά της πόλης, αλλά και δυο διοικητικά διακριτές ζώνες, αυτή που ανήκει στην επικράτεια του Δήμου Ελευσίνας και αυτή που ανήκει στην επικράτεια του Οργανισμού Λιμένος Ελευσίνας, ανάμεσα στις οποίες υπάρχουν συγκρουσιακές σχέσεις ειδικότερα ως προς τη διεκδίκηση του παραλιακού μετώπου από τον Δήμο.
"Ο πολιτισμός παρότι δεν προκαλεί κρίσεις, υφίσταται όλες τις κρίσεις που συμβαίνουν γύρω του. Επί 2,5 μήνες περιμέναμε την εκταμίευση των χρημάτων για να προχωρήσουν δράσεις του Σεπτεμβρίου που τελικά αναγκαστήκαμε να αναβάλλουμε. Αυτά τα οποία τελικά πραγματοποιήθηκαν ή θα πραγματοποιθούν είναι το αποτέλεσμα της συγκυρίας, του νόμου, της μοίρας και της δική μας ασταμάτητης πάλης”
Όπως αναφέρει ο Μαρμαρινός μια σειρά έργων που είχαν ανακοινωθεί στο κόκκινο βιβλίο-πρόγραμμα που παρουσιάστηκε στην έναρξη έχουν ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης και θα πραγματοποιηθούν το 2024, μετά τη λήξη του θεσμού, όπως το "Διπλό Θέατρο, ή Περί Φιλίας” της Μαρίας Παπαδημητρίου και ο "Αόρατος Χάρτης” που θα αναδεικνύει την ιστορία και μικροϊστορία της πόλης, για να αναφέρουμε δύο εμβληματικά. "Αυτά τα ευδόκιμα χρέη παρακαταθήκης στην Ελευσίνα θα βοηθήσουν να γίνει πιο ομαλά η μετάβαση στην επόμενη μέρα.” μας είπε ο Μαρμαρινός. Σχετικά με τις αναβολές ή και τις ακυρώσεις ορισμένων έργων που είχαν ανακοινωθεί στον αρχικό κατάλογο, το Κόκκινο Βιβλίο της έκθεσης, και σε ορισμένες περιπτώσεις προκάλεσαν την εύλογη διαμαρτυρία των επιμελητών και καλλιτεχνών που είχαν αρχίσει να δουλεύουν γι αυτές, ο καλλιτεχνικό διευθυντής της 2023 Ελευσίς μας είπε για πρώτη φορά ότι το εν λόγω βιβλίο ήταν καταρχήν το "οραματικό πρόγραμμα” της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας.
Διευκρινίζοντας ότι για να περάσει στο στάδιο της υλοποίησης κάθε project χρειάζεται την έγκριση του ΔΣ του φορέα και την εκταμίευση των σχετικών χρημάτων, κάτι το οποίο λόγω της αναστάτωσης που προκάλεσαν οι αυτοδιοικητικές και περιφερειακές εκλογές αλλά και οι φυσικές καταστροφές του καλοκαιριού δεν συνέβη έγκαιρα. "Ο πολιτισμός παρότι δεν προκαλεί κρίσεις, υφίσταται όλες τις κρίσεις που συμβαίνουν γύρω του. Επί 2,5 μήνες περιμέναμε την εκταμίευση των χρημάτων για να προχωρήσουν δράσεις του Σεπτεμβρίου όπως το φεστιβάλ Ecoculture, το οποίο αναγκαστήκαμε να αναβάλλουμε. Αυτά τα οποία τελικά πραγματοποιήθηκαν ή θα πραγματοποιθούν είναι το αποτέλεσμα της συγκυρίας, του νόμου, της μοίρας και της δική μας ασταμάτητης πάλης” είπε με τον χαρακτηριστικό του τρόπο ο Μαρμαρινός.
Έργα στον δημόσιο χώρο
Τα "ορατά ίχνη” αυτής διαδικασίας είναι τα έργα στο δημόσιο χώρο της Ελευσίνας, στα οποία περιηγηθήκαμε με τον Μαρμαρινό και την ομάδα του και τα οποία κατά τη δήλωσή του "έχουν την ικανότητα να μεταμορφωνουν την πόλη σε Πινακοθήκη”. Άλλοτε χαμηλών τόνων, τα οποία πρέπει να ψάξεις με το σχετικό χάρτη, άλλοτε εμβληματικά, τα 18 έργα στο δημόσιο χώρο αποτελούν άλλοτε αποτέλεσμα συμμετοχικών εργαστηρίων με τους κατοίκους, καλλιτεχνικών residencies, ευρύτερων εκθέσεων ή δράσεων.
Διαβάστε Επίσης
Καθότι η Ελευσίνα δεν διέθετε κλειστούς χώρους, τα περισσότερα έργα έγιναν στον δημόσιο χώρο, ενώ καθοριστική για τη φιλοσοφία των μέχρι τώρα δράσεων ήταν και η ιδέα της περισχύνησης, όπως τη δανείζεται ο Μαρμαρινός από την αρχαιολογία: "Με τον τρόπο που οι αρχαιολόγοι βάζοντας μια ταμπέλα ή φωτίζοντας κάτι, εκείνο περνά σε ένα άλλο επίπεδο ζωής, έτσι και στην καθημερινότητα δεν υπάρχει δομή που να μην είναι έκθεμα αν υπάρχει το κατάλληλο βλέμμα”.
Τα έργα στο δημόσιο χώρο γεφυρώνουν επίσης διαφορετικές γειτονιές της Ελευσίνας ξεκινώντας από την Άνω Ελευσίνα και τη γειτονιά των Χιωτών στην πλατεία Αγίας Μαρκέλλας, όπου η Ομάδα Εικαστικού Φωτισμού Beforelight δουλεύοντας μαζί με τους κατοικους και αντλώντας έμπνευση από την ανθρωπολογική και λαογραφική παράδοση της Χίου, και συγκεκριμένα από τη μεσαιωνική τεχνοτροπία των Χιωτών, τα λεγόμενα "Ξυστά", δημιούργησαν τη φωτιστική εγκατάσταση "Φωτεινά ξυστά”. Αντίστοιχες εγκαταστάσεις έχουν δημιουργηθεί από τους Beforelight μέσα από συμμετοχικά εργαστήρια με τους κατοίκους και στο Ιρις και τη συνοικία των Ποντίων που απέκτησε τον δικό της "αστερισμό”.
Ένα από τα πιο πετυχημένα πειράματα φαίνεται να έχει συμβεί, κατά γενική ομολογία, στην περιοχή των Παλαιών Καμινιών Ελευσίνας, πίσω από τον Αρχαιολογικό Χώρο, ή κατά τα λόγια του Μαρμαρινού σε μια περιοχή που στέκεται ανάμεσα σε εκείνα που λάξεψαν οι αρχαίοι και σε εκείνα που λάξεψαν οι σύγχρονοι, δηλαδή ένα βουνό φαγωμένο από τις εξορύξεις από το οποίο έχουν απομείνει μόνο οι δυο κορυφές, οι λεγόμενοι "Κυνόδοντες”.
Εκεί, στην Πλατεία Μαρίας Κιουρί με φόντο τα ίχνη του "Μυστηρίου 99 The Ark”, κατά το οποίο η καλλιτεχνική κολεκτίβα TimeCircus από την Αμβέρσα διέσχισε την Ευρώπη με ένα πλοίο ξηράς – το Landship – και έφτασε στην Ελευσίνα συναντάμε σήμερα την ξύλινη Κιβωτό Αιώνιας Νεότητας, έναν χώρο πολιτισμού, συνεργασίας, συμπερίληψης και ελεύθερης δημιουργίας.
Το ίχνος αυτής της περιπέτειας πήρε τη μορφή ενός συμπλέγματος πρωτότυπων κατασκευών, του Ark, ενός αψιδωτού αρχιτεκτονήματος, της Σφαίρας, αλλά και του Skate Park, ενός έργου που αποτελούσε πάγια επιθυμία των νέων της πόλης, υλοποιήθηκε με τη χορηγία του Ιδρύματος Ωνάση και πλέον κοσμεί την περιοχή των Παλαιών Καμινιών Ελευσίνας.
Πρόκειται για ένα πολύ ωραίο παράδειγμα συνεργασίας και συμμετοχικού σχεδιασμού, όπου ένας πολιτιστικός φορέας άκουσε τους νέους της πόλης και του έδωσε ένα πάρκο που ειδικά τα βράδια γεμίζει ζωή και συγκεντρώνει φανς και από το εξωτερικό, ως μέρος ενός ευρύτερου δημοτικού χώρου άθλησης, δίπλα και στο γήπεδο κρίκετ της πακιστανικής κοινότητας.
Μια άλλη αναγεννημένη γειτονιά που συγκεντρώνει έργα τέχνης στο δημόσιο χώρο είναι αυτή του Εργοστασίου Ίρις, και των νέων εργατικών κατοικιών που έχουν ανοίξει εκεί πριν μερικά χρόνια. Περπατώντας στα πέριξ συναντάς, μεταξύ άλλων, τους "Μυθολογικούς Κήπους”, έναν νέο χώρο πρασίνου, όπου μέσα από ενεργοποιήσεις/περφόρμανς θα επιχειρηθεί η αναβίωση του αφηγήματος της αρχαίας Ελευσίνας και της αρχαίας Ελλάδας, καθώς και η διασύνδεσή τους με την πρόσφατη και σύγχρονη ιστορία της πόλης (καλλιτεχνική διεύθυνση Brian Michaels, επιμέλεια: Brian Michaels, Sozita Goudouna) και την Επιγραφική εγκατάσταση ρήσεων σχετικών με την Ελευσίνα (ετοιμάζεται μάλιστα και σχετικά έκδοση με όσους έχουν γράψει για την πόλη στο παρελθόν, από τον Χέγκελ και τον Γιουνγκ ως τον Φλομπέρ, τον Γκαίτε και τη Γουλφ.).
Λίγο πιο κάτω, στο παραθαλάσσιο μέτωπο το παγκάκι της Πέγκυς Ζάλη δανείζεται τον τίτλο "Γυναικείοι Ψίθυροι (1984-1985)” του ομώνυμου ελευσίνιου ανεξάρτητου φεμινιστικού περιοδικού, στο πρώτο τεύχος του οποίου τρεις γυναίκες καθισμένες σε ένα παγκάκι περιγράφουν την ανάγκη που τους δημιουργήθηκε για να ξεκινήσουν ένα φεμινιστικό έντυπο στην πόλη. Το αρχείο της έρευνας της Ζάλη δόθηκε στη δημοτική βιβλιοθήκη της πόλης.
Στην προβλήτα μπροστά από το παγκάκι, με το επιγραφικό έργο "What a lovely spot” ο Τίμοθυ Λασκαράτος με την ομάδα Cultterra συν-γράφουν και ερμηνεύουν ένα πιθανό σενάριο αγάπης, σε ένα από τα σημεία που επανενεργοποιήθηκε και έχει αγαπηθεί πολύ από τους νεους της πόλης, οι οποίοι συμμετείχαν στη διαδικασία δημιουργίας της και σκέφτονται να συνεχίσουν μόνοι τους το εγχείρημα και σε μια ακόμη διπλανή προβλήτα.
Σε κοντινή απόσταση, πάντα στο παραλιακό μέτωπο, και προχωρώντας προς το Παλαιό Ελαιουργείο, η "Επιφάνεια” του Κώστα Μπασάνου μας καλεί να περπατήσουμε άλλη μια από τις προβλήτες κοιτάζοντας χαμηλά, ενώ η διαδικασία της δημιουργίας της (έλεγχος στατικότητας και σχετική μελέτη προκειμένου να χαραχθούν πάνω της γράμματα) μαρτυρά τις άγραφες δυσκολίες αντίστοιχων εγχειρημάτων "επίσημης” τέχνης στο δημόσιο χώρο.
Όπως μας λέει η ομάδα της "2023 Ελευσίς” η εμπλοκή και η φροντίδα των κατοίκων στη διαδικασία δημιουργίας πολλών από τα έργα ήταν συγκινητική, όχι μόνο στα συμμετοχικά έργα αλλά και φέρνοντας, για παράδειγμα, φαγητό.
Η καμινάρα του Ίρις φωτισμένη από την Ελευθερία Ντεκώ, όπως και τα φωτεινά δαχτυλίδια της Περσεφόνης που έχει δημιουργήσει η καλλιτέχνις σε διαφορετικά τοπόσημα της πόλης, όπως π.χ. στο εμβληματικό ερείπιο της Ελαιουργικής αποτελούν ίχνη της προσπάθειας της Πολιτιστικής να αναδείξει μνήμες της Ελευσίνας συνδεδεμένες με το βιομηχανικό παρελθόν της πόλης: "Οι καμινάδες είναι η Ακρόπολη της Ελευσίνας”, θα πει χαρακτηριστικά ο Μιχαήλ Μαρμαρινός.
Περνώντας από υπαινικτικά έργα στο δημόσιο χώρο όπως οι κυλιόμενες φωτεινές επιγραφές LED σε διάφορα σημεία της πόλης, του Νίκου Μακαρούνα (Transitions to Light ), οι οποίες μας καλούν να κάνουμε στάση όχι για να ενημερωθούμε για το επόμενο δρομολόγιο του λεωφορείου αλλά για να διαβάσουμε σύντομα "κείμενα μετάβασης" εμπνευσμένα από την πόλη και την αναζήτηση του "τι είναι σύγχρονο”.
Το Παλαιό Ελαιουργείο σε ρυθμούς rave
Επιστρέφοντας στο Παλαιό Ελαιουργείο, για να πάρουμε μια πρώτη γεύση από την έκθεση "Μυστήριο 151 A Rave Down Below", με τη συμμετοχή καταξιωμένων καλλιτεχνών από την Ελλάδα και το εξωτερικό και μία σειρά από νέες παραγωγές έργων, σε επιμέλεια του Πάνου Γιαννικόπουλου, συναντάμε μια σειρά έργων - ενθύμια από παλιότερες δράσεις που μένουν στον δημόσιο χώρο, όπως τα "Υπόστεγα” του Ανδρέα Λώλη ή το "Άτιτλο - τοιχογραφία από τους εργαζόμενους της Πυρκάλ" του Κροάτη Igor Grubić που απεικονίζει στιγμιότυπα εργατικών διεκδικήσεων του παρελθόντος και δημιουργήθηκε στο πλαίσιο της έκθεσης "Μυστήριο 3 Ελευσίνα Mon Amour”, σε επιμέλεια της Κατερίνας Γρέγου.
Αυτή τη στιγμή, και στο πλαίσιο της ομαδικής έκθεσης "Μυστήριο 151 A Rave Down Below" οι δύο χώροι του Παλαιού Ελαιουργείου ενεργοποιούν με έναν διαφορετικό τρόπο τις μνήμες από τα rave parties που οργανώνονταν τη δεκαετία του ‘90 στα παλιά εργοστάσια, και της Ελευσίνας, μέσα από τα έργα εικαστικών που συνδέονται λιγότερο ή περισσότερο άμεσα με με την τελετουργία και το παραλήρημα του χορού, αλλά και τον μύθο της κατάδυσης, και τη διαχείριση της έννοιας του θανάτου. Δεκατέσσερα έργα και μια σειρά performances, αρχίζοντας από το βράδυ των εγκαινίων το Σάββατο 18 Νοεμβρίου, θέτουν το ερώτημα του τι συνδέει τα Ελευσίνια Μυστήρια με τη μυστικότητα του κόσμου των club και ειδικότερα των καταπιεσμένων κοινωνικών ομάδων που βρίσκουν καταφύγιο σε αυτόν;
Από την υπαινικτική και παιγνιώδη, αυθάδη σωματικότητα του βίντεο "Night Life” (2001) του Γιώργου Σαπουντζή, όπου ο εικαστικός πλησιάζει σταθμευμένα αυτοκίνητα τη νύχτα και επιδίδεται σε έναν υπνωτιστικό χορό με τον ρυθμό του συναγερμού που ενεργοποιείται από τις κινήσεις των ποδιών του ως το νέο έργο του "Night Life Lucid Dreams” (2023), Ανάθεση της 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, που μας καλεί να κρυφοτοιτάξουμε μια σειρά εξπρεσιονιστικών σχεδίων σε ύφασμα, ανασηκώνοντας τα καλύμματά τους και αναζητώντας τις ποικίλες αναφορές τους, η έκθεση συνδυάζει τόσο πιο άμεσες όσο και πιο φορμαλιστικές διερευνήσεις των ζητημάτων που θέτει ο επιμελητής. Ωραία λεπτομέρεια, οι άδειες πίστες χορού στο κέντρο των δύο αιθουσών που λειτουργούν τόσο ως χώροι ανάπαυσης και θέασης όσο και περιμένοντας να ενεργοποιηθούν στο πλαίσιο των performances και του ολονύκτιου χορευτικού πάρτι των εγκαινίων.
Οι αναφορές σε μύθους και στο αρχαιολογικό παρελθόν συναντούν την επιστημονική φαντασία, τη λογοτεχνία, την τεχνολογία, την αλγοριθμική διαχείριση και τις μηχανές τεχνητής νοημοσύνης σε γλυπτά όπως το "Gorgoneion Complex Winged – no face no morph aka Hysteria Recline” (2023) του Θεόδωρου Γιαννάκη, τα "Spirit Structures” (2023) του Πέτρου Μώρη, ή τους "Travellers” (2023) της Λητούς Κάττου, όλα αναθέσεις της 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, απομακρύνοντας κατά κάποιο τρόπο την έκθεση από το ίδιο το θέμα του χορού, και εστιάζοντας περισσότερο στο σώμα ως φορέα της εξάντλησης αλλά και των δυνατοτήτων που αυτός συνεπάγεται.
Η συνεργατική χορογραφία στο καθηλωτικό δικάναλο βίντεο της Wu Tsang "We Hold Where Study” (2017), εμπνευσμένη από ένα δοκίμιο των ποιητών και κριτικών θεωρητικών Fred Moten και Stefano Harney, εξερευνώντας τη διασυνδεδεμένη και συνυφασμένη φύση των μαύρων, κουίρ και τρανς ταυτοτήτων, φέρνει στην έκθεση κάτι από τη σωματικότητα και τη διεκδικητική δυναμική που στερούνται αρκετά από τα έργα.
Μια διαφορετική και πολύ ενδιαφέρουσα είσοδο στην προβληματική της έκθεσης, φέρνει το τρικάναλο βίντεο της Diana Policarpo "Liquid Transfers” (2022), μια εκτεταμένη και ευφάνταστα παρουσιασμένη εξέταση της εν εξελίξει έρευνας της Policarpo για τις οικονομικές, φαρμακολογικές, κοινωνικές και πολιτικές επιπτώσεις σε σχέση με τη σύγχρονη και ιστορική χρήση μυκήτων/μανιταριών: από το ρόφημα κυκεών, που χρησιμοποιούνταν στα Ελευσίνια Μυστήρια, περιλάμβανε σιτηρά προσβεβλημένα από ερυσίβη, προκαλώντας έντονες εμπειρίες στους συμμετέχοντες μέχρι τη στρατιωτικοποίηση των μυκήτων και τη χρήση τους ως όπλων, με αναφορά στη μαζική δηλητηρίαση το 1951 στο Πον-Σεντ-Εσπρί της Γαλλίας, γνωστή ως "υπόθεση του καταραμένου ψωμιού".
Σημαντικό σημείο αναφοράς, το "Greek Visions” (Ανάθεση 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης), μια παρουσίαση του online ψηφιακού αρχείου του Τάκη Ζωντήρου, που αναδεικνύει την ελληνική ρέιβ κουλτούρα των δεκαετιών του 1990 και του 2000 μέσα από τον φακό του ελληνικού περιοδικού LEMON. Στο φυσικό αρχείο εντάσσεται μια συνεχής ροή φωτογραφιών και γραφιστικών στοιχείων,που ανασυνθέτει τη σχέση μεταξύ της βιομηχανικής ζώνης της Ελευσίνας και της ρέιβ κουλτούρας, το οποίο θα είχε ενδιαφέρον να ενεργοποιηθεί περαιτέρω και με πιο επιτελεστικούς τρόπους στο πλαίσιο της έκθεσης.
Βγαίνοντας από την έκθεση μέσω της εγκατάστασης του Captain Stavros "Atlas” (2023), Ανάθεση 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, ένα είδος νομαδικού μαυσωλείου - φόρος τιμής στο μεταιχμιακό σημείο πριν το πάρτι, έχεις την αίσθηση του ανεκπλήρωτου που συχνά ακολουθεί τη γιορτή. Η πλάστιγκα της έκθεσης γέρνει υπέρ των έργων που διερευνούν τη μέθεξη του χορού σε ένα αναπαραστατικό και αισθητικό επίπεδο, με αρκετές αναφορές στην ιστορία της τέχνης, και λιγότερο σε ζητήματα που αφορούν την κοινωνικοπολιτική διάσταση του θέματος, κάτι που καθιστά πιο αναγκαία ίσως την παρακολούθηση και των περφόρμανς που τη συνοδεύουν.
Η πλάστιγκα της έκθεσης γέρνει υπέρ των έργων που διερευνούν τη μέθεξη του χορού σε ένα αναπαραστατικό και αισθητικό επίπεδο, με αρκετές αναφορές στην ιστορία της τέχνης, και λιγότερο σε ζητήματα που αφορούν την κοινωνικοπολιτική διάσταση του θέματος, κάτι που καθιστά πιο αναγκαία ίσως την παρακολούθηση και των περφόρμανς που τη συνοδεύουν.
Τα εγκαίνια της έκθεσης "Μυστήριο 151 A Rave Down Below" συνοδεύονται από μία σειρά περφόρμανς κι ένα ολονύκτιο party με DJs της τοπικής και διεθνούς rave σκηνής. Στο πλαίσιο των εγκαινίων θα παρουσιαστούν οι περφόρμανς της Odete "Cicada/Cilada” (2023), Σάββατο, 18 Νοεμβρίου 2023 - 21:30, μια lecture performance που μας μεταφέρει από τις αρχαιοελληνικές μυθολογίες που αφορούν τις μυστικές διαδικασίες μεταμορφώσεων και χειραγώγησης του σώματος, στο ευρωπαϊκό μπαρόκ και την εικόνα των καστράτων, αγοριών στην προεφηβεία που υποβλήθηκαν σε ευνουχισμό προκειμένου να διατηρήσουν φωνή σοπράνο ή κοντράλτο. Χρησιμοποιώντας τη μορφή του καστράτου ως αφετηρία, η περφόρμανς δίνει τη δυνατότητα μιας διαχρονικής σύνδεσης, καθώς και θεωρητικών υποθέσεων που αφορούν τη σχέση μεταξύ του τρανς σώματος και του υπερβατικού μουσικού σώματος, υφαίνοντας νέους συλλογισμούς που στόχο έχουν την εξυγίανση ενάντια στις προσπάθειες αποϊστοριοποίησης των τρανς ενσαρκώσεων.
Ακολουθεί η περφόρμας της Nkisi "Χωρίς τίτλο”(2023 ), Σάββατο, 18 Νοεμβρίου 2023 - 22.00. Η Melika Ngombe Kolongo, γνωστή με το ψευδώνυμο Nkisi (πνεύματα ή αντικείμενα που κατέχονται από πνεύματα στη λεκάνη του Κονγκό), εξερευνά την αισθητηριακή πλευρά της ανθρώπινης εμπειρίας μέσα από ακουστικές αντηχήσεις μεταξύ παραδοσιακών ρυθμών, σκληρών ευρωπαϊκών χορευτικών μοτίβων και μελωδιών από σινθεσάιζερ.
Το Σάββατο, 13 Ιανουαρίου 2024 - 19.00, θα παρουσιαστεί η περφόρμανς της Γεωργίας Σαγρή "This is a party" (2006) που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 2006 στο πλαίσιο της έκθεσης "Panic Room" του Ιδρύματος ΔΕΣΤΕ. Η Γεωργία Σαγρή ανασυνθέτει και ενεργοποιεί εκ νέου το έργο στο πλαίσιο της Ελευσίνας Πολιτιστικής Πρωτεύουσας, προσφέροντας το σώμα ως αρχείο μνήμης, βίωμα, και διαπραγματεύοντας τη σχέση πολιτικής και κίνησης. Ενώ το κοινό παρακολουθεί το έργο από απόσταση, ακούγεται ο ήχος της φωνής της καλλιτέχνιδας που διαβάζει ένα κείμενο της ιδίας, εν μέρει επί τούτου αλλά και ηχογραφημένο. Αποσπάσματα από τα εφηβικά της ημερολόγια και από το βιβλίο Call της πολιτικής ομάδας Invisible Committee, συγκροτούν τον εσωτερικό της διάλογο που συντελεί το ηχητικό τοπίο της δράσης, η οποία επαναλαμβάνεται συνεχώς.
Με το βλέμμα στη "δύση" στον ορίζοντα του Ελευσινιακού κόλπου
Στο πάρκινγκ του Παλαιού Ελαιουργείου, με φόντο τις εργασίες για τη δημιουργία του νέου Αρχαιολογικού Μουσείο Ελευσίνας, "Αυτή” - Το Κήτος που είδαμε να αναδύεται από τον βυθό του Ελευσινιακού κόλπου κατά την Τελετή Έναρξης της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης τον Φεβρουάριο του 2023 έχει βρει πλέον τη μόνιμη θέση του, πάνω σε μια παλιά δεξαμενή υγρών υλικών. Ενώ, στο πλαίσιο της Τελετής Λήξης την Κυριακή 17 Δεκεμβρίου μια συμβολική κατάδυση αυτή τη φορά, αναμένεται να λάβει χώρα, μια αναπάντεχη "δύση” στον ορίζοντα του Ελευσινιακού κόλπου, υπενθυμίζοντάς μας τον κύκλο των εποχών.
Κλείνοντας τον κύκλο της η "2023 Ελευσίς” αφήνει πίσω της μια σειρά ανακινισμένους ή επανεργοποιημένους χώρους, με σημαντικότερους τους εσωτερικούς χώρους του Παλαιού Ελαιουργείου και το Εργοστάσιο Ίρις, το οποίο δείχνει ήδη πολύ διαφορετικό εξωτερικά από πέρυσι το χειμώνα που φιλοξένησε τη συναυλία των Στέρεο Νόβα στο πλαίσιο της τελετής έναρξης στην αυλή του, και το ανακαινισμένο Σινέ Ελευσίνα, το οποίο θα φιλοξενήσει το νέο "Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Σινέ – Ελευσίς: IN SITU realities” και την πρεμιέρα –23 χρόνια μετά την εμβληματική "Αγέλαστο πέτρα”– του ντοκιμαντέρ του Φίλιππου Κουτσαφτή "ΟΙ ΕΛΕΥΣΙΝΙΟΙ”.
Τόσο ο Μιχαήλ Μαρμαρινός όσο και η διευθύνουσα σύμβουλος της "2023 Ελευσίς” Νανά Σπυροπούλου δηλώνουν την πρόθεσή τους να κάνουν μια προσπάθεια να διατηρηθεί ο φορέας και να συνεχιστεί η πολιτιστική δραστηριότητα που πυροδότησε η Πολιτιστική Πρωτεύουσα, κατά τα πρότυπα καλών πρακτικών που έχουν συμβεί σε ορισμένες πόλεις του εξωτερικού που φιλοξένησαν τον θεσμό στο παρελθόν, "μηχανή που δουλεύει δεν την αλλάζεις” μας είπε χαρακτηριστικά η Σπυροπούλου.
Τα εικαστικά κατέχουν ξεχωριστή θέση στην Τελετή Λήξης. Την Κυριακή 17 Δεκεμβρίου εγκαινιάζεται η έκθεση του Juan Sandoval "Μυστήριο 111 Ο Πήλινος Στρατός της Ελευσίνας”, με περισσότερα από 3.000 κράνη εργατών της περιοχής να καταλαμβάνουν το ΙΡΙΣ, ένα πρώην εργοστάσιο χρωμάτων. Ακόμη, η βραβευμένη στην πρόσφατη Art Athina εικαστικός Στεφανία Στρούζα εγκαινιάζει, την πρώτη μέρα του εορταστικού τριημέρου, στο Παλαιό Ελαιουργείο την ατομική της έκθεση "Μυστήριο 87 Εγώ το θαλάσσιο ταξίδι, εγώ η κατάληψη της γης”.
Διαβάστε Επίσης
Διαβάστε Επίσης
