"Τα μάτια του ήταν εντυπωσιακά και αιχμαλώτιζαν το βλέμμα, κάνοντας ακόμα πιο έντονο τον μαγνητισμό του. Το σώμα του ήταν πολύ μυώδες και σκληρό, με μπράτσα σχετικά κοντά. Η φυσική του εμφάνιση σόκαρε, ήταν στιβαρός, με ένα χοντρό κεφάλι να ξεπροβάλλει απο τους μυώδεις ώμους, σαν ενός εργάτη. Μαύρα μαλλιά, δέρμα σταρένιο... έμοιαζε ένας απλός Μικρασιάτης αχθοφόρος καθώς στριμωχνόταν στις αποβάθρες της Κωνσταντινούπολης ή της Τραπεζούντας...", είχε πει για τον Αριστοτέλη Ωνάση η Νορβηγίδα Ingeborg Dedichen, η πρώτη του σύντροφος.
Μας φαίνεται, ακόμα, παράξενο να μοιάζει με αχθοφόρο ο άνθρωπος που συναγελαζόταν με τα ισχυρότερα πρόσωπα του πλανήτη. Ένας από τους πιο γνωστούς Έλληνες στη νεότερη Ιστορία, ο άνθρωπος που δεξιωνόταν τον Ουίνστον Τσόρτσιλ στη θαλαμηγό του, που σχετίστηκε με τη σπουδαιότερη υψίφωνο του κόσμου, που παντρεύτηκε την χήρα Αμερικανού Προέδρου, που ήταν η απόλυτη cult φιγούρα του διεθνούς τζετ σετ για δεκαετίες, που εκατομμύρια ανθρώπων παγκοσμίως καταβρόχθιζαν κάθε είδηση για τις συνήθειες, τις εκκεντρικότητες, τους έρωτες ή την οδύνη του όταν έχασε τον μοναχογιό του, αυτός που επεηρέαζε με τις επιχειρηματικές του αποφάσεις την παγκόσμια οικονομία για μισό αιώνα. Αλλά όπως φαίνεται εκ του αποτελέσματος, αυτό το τραχύ παρουσιαστικό του Ωνάση έκρυβε ένα μυαλό από τα λίγα. Και μπόλικο από αυτό που λέμε "τσαγανό".
"Ο Αριστοτέλης Ωνάσης ήταν από τους πρώτους πραγματικά διεθνείς επιχειρηματίες, εκείνος που με τη δουλειά του δημιούργησε το μοντέλο της παγκόσμιας ναυτιλιακής επιχείρησης", είχε δηλώσει στην παρουσίαση, αρχές Οκτωβρίου, του ογκώδους τόμου στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση η Τζελίνα Χαρλαύτη, Καθηγήτρια Ναυτιλιακής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και Διευθύντρια του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας, που υπογράφει την επιστημονική επιμέλεια της "Ιστορίας των επιχειρήσεων Ωνάση".
Η καταβύθιση στο πέλαγος τους Αρχείου Ωνάση, με το ένα εκατομμύριο των τεκμηρίων σε 4.992 φακέλους, με τα 350.000 έγγραφα από το 1898 σε 683 αρχειακά κουτιά, η αποθησαύριση του τεράστιου όγκου των πληροφοριών και η επιστημονική αξιοποίησή τους σε δομικά στοιχεία, αναγκαία και ικανά για να αφηγηθούν και να εικονογραφήσουν μια πρωτοφανή επιχειρηματική περιπέτεια, μια αληθινή saga, ήταν ένα τεράστιο έργο.
Πράγματι, στις 700 σελίδες του βιβλίου περιγράφεται αυτό το μοναδικό ταξίδι, που ξεκίνησε το 1923 ο δαιμόνιος εγγονός του εμπόρου και κτηματία Χαράλαμπου Ωνάσογλου από την Καππαδοκία, ο γιος του Σμυρνιού καπνέμπορου Σωκράτη Ωνάση, ο Αριστοτέλης, που, πριν κάνει το πρώτο του γερό μπαγιόκο εισάγοντας τούρκικο καπνό στην Αργεντινή με μια δική του εταιρεία εισαγωγών – εξαγωγών, δούλευε ως τηλεφωνητής σε βρετανική εταιρεία...
Αυτό το ταξίδι τελείωσε με τον θάνατο του Αριστοτέλη Ωνάση το 1975, αλλά ο αρχετυπικός (Έλληνας) Κροίσος, ο σημαντικότερος εφοπλιστής του 20ου αιώνα, όπως ονομάστηκε, δεν έγινε απλώς "πλούσιος με όσα κέρδισε στο δρόμο", όπως έλεγε κι ο Καβάφης στην "Ιθάκη", αλλά κυριολεκτικά ίδρυσε μιαν υπεράκτια αυτοκρατορία, που απλώθηκε σε τρεις ηπείρους και δεκατέσσερις χώρες, με δραστηριότητες σε όλο το πλανήτη που κάλυπταν το εμπόριο, τη ναυτιλία, τις αεροπορικές μεταφορές, τη ναυπηγική και πετρελαϊκή βιομηχανία, αλλά και τον χρηματοπιστωτικό τομέα.
Όλο αυτό είναι ένα τεράστιο πεδίο, που η "Ιστορία των Επιχειρήσεων του Αριστοτέλη Ωνάση" το καλύπτει με επάρκεια. Ένα αχανές πεδίο, πράγματι: από τη σύγκρουση με το ελληνικό εφοπλιστικό κατεστημένο και τη φαλαινοθηρία, μέχρι την αντιπαράθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ολυμπιακή Αεροπορία, και από την πολιτική δικτύωση και κοινωνικότητα του Ωνάση μέχρι τα πεπραγμένα του εφοπλιστικού Όμιλου Ωνάση από το 1975 μέχρι σήμερα.
Τα κεφάλαια του βιβλίου είναι κάπως σαν τα νησιά ενός αρχιπελάγους, και η ανάγνωσή τους ένα υπερπόντιο ταξίδι. Μεγάλο; Σίγουρα. Αλλά, όπως είχε πει και ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος Ωνάση, ο Αντώνης Σ. Παπαδημητρίου: "Είναι πολλές οι σελίδες αυτού του βιβλίου. Αλλά πιστέψτε με, δεν είναι κόπος να το διαβάσετε. Γιατί ο Ωνάσης, όπως και να το κάνουμε, ήταν συναρπαστικός".
