Ami Yamasaki, Βραβείο Ιδρύματος Μαμιδάκη 2023
Είναι σημαντικό να βλέπεις μια επιχειρηματία του τουρισμού να αγκαλιάζει προγραμματικά την τέχνη και τη βιωσιμότητα, χωρίς να νιώθεις ότι απλώς τικάρει τα απαραίτητα κουτάκια αλλά έχει (ιδιοσυγκρασιακό μεν, ξεκάθαρο δε) όραμα, χαράζει στρατηγική, απευθύνεται στους ειδικούς και τους δίνει την ευκαιρία να παράγουν έργο αναγνωρίζοντας το συμβολικό κεφάλαιο της τέχνης. Αυτή την εντύπωση αποκόμισα από τη Τζίνα Μαμιδάκη και τις ενέργειες του Ιδρύματος Γ. & Α. Μαμιδάκη, με επίκεντρο το Βραβείο Τέχνης και το πρόγραμμα Art Residency, επισκεπτόμενη την Κρήτη και τα ξενοδοχεία "Minos Beach Art Hotel” και "Minos Palace Hotel & Suites” για τα εγκαίνια του Βραβείου Τέχνης 2023. Συνομιλώντας με την ίδια, μια επιχειρηματία με ιστορία δεκαετιών στο χώρο της φιλοξενίας και της τέχνης, αλλά και τους καλλιτέχνες, θεωρητικούς και άλλους συνεργάτες του Ιδρύματος στις παραπάνω ενέργειες, αντιλαμβάνεσαι ότι γίνεται μια αξιοσημείωτη προσπάθεια υποστήριξης της σύγχρονης τέχνης στο μέτρο που αυτή αφορά μια ιδιωτική πρωτοβουλία με τα αναμενόμενα ιδιοσυγκρασιακά στοιχεία. Αν μη τι άλλο η τέχνη της φροντίδας, αλλά και οι πολιτικές πίσω από αυτήν, δοκιμάζονται στην πράξη δίνοντας τον λόγο σε ανερχόμενους και καταξιωμένους δημιουργούς να εκφράσουν ακόμη και τις αντιφάσεις που παράγει η εποχή του carewashing και το ρόλο που έχει η καθεμία μας σε αυτήν ως παραγωγός πολιτισμού.
"Η τέχνη είναι στον τρόπο που διοικείς"
Η ίδια η Μαμιδάκη αποδίδει τη σχέση της με την τέχνη και τον συγκερασμό των αξιών της αισθητικής με αυτές του επιχειρείν, πίσω στην εποχή της Β΄ Πανελλαδικής και του μέντορά της Λεωνίδα Κύρκου και "ως τέως κομμουνίστρια" πιστεύει ότι "τα κέρδη πρέπει να απλώνονται και η τέχνη να διαποτίζει τον τρόπο που διοικείς". Αναφερόμενη στις πολιτικές και επιχειρηματικές της πεποιθήσεις λέει "Αν ξεκινήσεις νέος από το κόκκινο χρώμα μπορείς μετά να περάσεις απ’ όλα τα χρώματα, κάτι που δεν γίνεται αν ξεκινήσεις αλλιώς. Σήμερα έχω γίνει ουράνιο τόξο! Η τέχνη είναι παντού. Στον τρόπο που αγαπάς τους ανθρώπους που δουλεύουν για σένα. Πιστεύω σε μια ηγεσία 360 μοιρών. Η φροντίδα για τους ανθρώπους και την τοπική κοινωνία είναι για μένα αδιαπραγμάτευτη.".
Η Μαμιδάκη πιστεύει σε ένα σοβαρό "κοινωνικό καπιταλισμό" και χτυπάει καμπανάκι για την καταστροφή που έρχεται από την ανεξέλεγκτη τουριστικοποίηση. "Η Ελλάδα πάει κατά διαόλου! Τα funds έχουν διάρκεια 6-7 χρόνια και εν τω μεταξύ δημιουργούν τερατουργήματα χαλώντας την κλίμακα του τόπου. Δεν είναι δυνατόν ο δείκτης του εισερχόμενου τουρισμού σε σχέση με τον διαμένοντα να είναι διπλάσιος στην Ελλάδα απ’ ότι στην Ισπανία. Πρέπει να μπουν πραγματικά φράγματα, ειδικά σε περιοχές σαν τη Σαντορίνη, όπου οι επισκέπτες των κρουαζιερόπλοιων, για παράδειγμα, δεν αφήνουν τίποτε στην τοπική κοινωνία και παραλίες έργα - τέχνης της φύσης όπως η Βλυχάδα δεν προστατεύονται."
Ένα νεότερο μνημείο φιλοξενίας
Η ίδια έχει ξεκινήσει τις ενέργειες για να ενταχθεί το "Minos Beach Art Hotel” στον κατάλογο των Νεότερων Μνημείων με ό,τι συνεπάγεται αυτό για το μέλλον του ("δεν θέλω να έρθει κανένα fund σαν αυτά που μου κάνουν προσφορές να κάνει ό,τι θέλει, αλλά να εξασφαλίσω ένα μέλλον με εντιμότητα και ομορφιά περνώντας τη σκυτάλη στις επόμενες γενιές”) και καλεί κι άλλους επιχειρηματίες να πράξουν ανάλογα προστατεύοντας το τοπίο και την ταυτότητα ενός τόπου και μειώνοντας το περιβαλλοντικό αποτύπωμα έναντι της διαρκούς οικοδόμησης.
Όσο κι αν οι θεωρίες περί ολιστικής ηγεσίας φαντάζουν μέρος ενός by the book τρόπου διοίκησης για την εποχή μας και προκαλούν σε ορισμένους δυσπιστία ως προς την ειλικρίνεια των προθέσεων, στην περίπτωση της Μαμιδάκη σε πείθει ότι τα φιλοσοφικά διαβάσματά της έχουν γαλουχήσει τα πιστεύω της και ενσαρκώνονται στα πρωτόκολλα του συστήματος διακυβέρνησης των επιχειρήσεών της αποσπώντας διεθνή βραβεία για το εργασιακό ήθος, τις συνθήκες εργασίας και τη γυναικεία εκπροσώπηση και συμπερίληψη.
Ένα νέο υπόσκαφο μουσείο σύγχρονης τέχνης
Μετά το "Minos Beach Art Hotel", αλλά και το "Life Gallery" στην Αθήνα, η τέχνη ξεκινάει να ταξιδεύει στις υπόλοιπες μονάδες του ομίλου blue.gr στην Κρήτη. Φέτος ήταν η πρώτη φορά που το Βραβείο Τέχνης αφορούσε παραγγελίες έργων ειδικά για το "Minos Palace Hotel & Suites”, όπου και θα συνεχιστεί τα επόμενα χρόνια, και μάλιστα καθιερώνοντας τρία ισότιμα βραβεία αντί για ένα που ήταν τις δύο προηγούμενες χρονιές. Το όραμα για το μέλλον περιλαμβάνει, παράλληλα με μια επέκταση, ένα μουσείο σύγχρονης τέχνης με ορίζοντα πενταετίας στο τρίτο ξενοδοχείο του ομίλου, το family "Candia Park Village”, το οποίο η Μαμιδάκη σχεδιάζει με ενθουσιασμό με τους Kapsimalis Architects της Σαντορίνης. Μας το περιγράφει ως ένα υπόσκαφο κτίριο δύο ορόφων, με το φως να διαχέεται από τον πάνω στον κάτω όροφο από μια οπή και την ατμόσφαιρα να αναβιώνει τελετουργικούς συμβολισμούς με αναφορά στη μήτρα.
Αντίστοιχα, ξεκινάει άμεσα η μεταμόρφωση του "Minos Palace Hotel & Suites” σε ενα wellness ξενοδοχείο, ένα "I” hotel, όπου η φροντίδα του εαυτού αποκτά κεντρική σημασία, όχι μόνο μέσα από το spa, αλλά και από προγράμματα υγειας, ευζωίας και πνευματικότητας σε συνεργασία με γιατρούς, θεραπευτές, αλλά και φιλοσόφους και μέντορες. Ο κυματισμός, η ροή που χαρακτηρίζει, κατά μία έννοια, μορφολογικά, τα φετινά έργα των νικητών του βραβείου, θέλει να διαπνέει όλη τη μονάδα, με έμφαση στο στοιχείο του νερού αλλά και σχέδια για αρχιτεκτονική τοπίου σε συνεργασία με τους Greenways Χανικιάν και land art. Άλλωστε η ίδια Μαμιδάκη, η προσωπική συλλογή της οποίας περιλαμβάνει έργα όπως του Νίκου Αλεξίου, του Τάκη, του Γιάννη Γαΐτη και της Χρύσας, αγαπά περισσότερο τα έργα τέχνης που αφορούν μεγάλου μεγέθους παρεμβάσεις σε αρμονία με τη φύση, "έργα που να μιλάνε ενεργειακά στην ψυχή πολλών ανθρώπων".
Μια κοινότητα ειδικών
Άλλωστε, όπως στα τέλη της δεκαετίας του ‘80 καλούσε στο "Minos Beach" διεθνώς καταξιωμένους καλλιτέχνες, με ιδιαίτερη σφραγίδα στα έργα εξωτερικών χώρων, όπως τον Anish Kapoor ή τον Dennis Oppenheim να μοιραστούν την εμπειρία τους, αλλά και ανερχόμενα ονόματα από διαφορετικές εικαστικές σκηνές του κόσμου και βέβαια Έλληνες καλλιτέχνες να δημιουργήσουν in situ έργα, οργανώνοντας καλλιτεχνικά συμπόσια ("residencies θα μπορούσαμε να τα πούμε σήμερα”, σημειώνει ο Καλλιτεχνικός Επιμελητής του Ιδρύματος Γ.&Α. Μαμιδάκη Σωτήρης Μπαχτσετζής), έτσι και σήμερα τα εικαστικά εγχειρήματα του Ιδρύματος έχουν οργανωθεί με σύγχρονα πρότυπα και οι συνεργάτες τους έχουν επιλεχθεί με προσοχή. Για παράδειγμα, στην επιτροπή, εκτός από τον Μπαχτσετζή συμμετέχουν γνωστοί εικαστικοί και καθηγητές όπως ο Γιώργος Γυπαράκης, ο Νίκος Ναυρίδης και ο Αλέξανδρος Ψυχούλης και η Επιμελήτρια Μοντέρνας και Σύγχρονης Τέχνης του Μουσείου Μπενάκη Πολίνα Κοσμαδάκη, στους επικεφαλής εργαστηρίων του Residency βρίσκονταν, μεταξύ άλλων, καθηγητές όπως ο Ανδρέας Χατζηδάκης που έχει γράψει το "Μανιφέστο της Φροντίδας” και η Χαρά Κούκη (επίκουρη καθηγήτρια κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης με γνωστικό αντικείμενο Κοινωνικές Ανισότητες και Κοινωνικές Διακρίσεις), και στους συμμετέχοντες του πρώτου προγράμματος συμπεριλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, η εικαστικός Γεωργία Σαγρή, ο Νικόλας Βαμβουκλής, καλλιτεχνικός διευθυντής της K-Gold Temporary Gallery στη Λέσβο, η επιμελήτρια Ελένη Ρήγα, η ερευνήτρια - συνεργάτις του Κέντρου Νέων Μέσων και Φεμινιστικών Πρακτικών στο Πανεπιστήμιο του Βόλου Μαριάννα Στεφανίτση και ο συγγραφέας Φοίβος Οικονομίδης.
Συνομιλώντας με ορισμένους από τους συμμετέχοντες στο Residency αντιληφθήκαμε ότι γίνεται όντως προσπάθεια για τη δημιουργία δικτύων υποστήριξης ακόμη και μετά το πέρας του προγράμματος, ενώ αισθητό ήταν το πνεύμα κοινότητας και συνύπαρξης ανάμεσά τους - όπως άλλωστε και ανάμεσα στα μέλη της επιτροπής του Βραβείου που επεσήμαναν τη διάθεσή τους να υποστηρίζουν μια ομόφωνη κατά το δυνατόν απόφαση και να παρέχουν το απαραίτητο mentoring στο δρόμο της υλοποίησης των έργων, όσο τουλάχιστον το επιτρέπει ο χρόνος και οι συνθήκες.
Στον κήπο γλυπτικής
Αναζητώντας τα έργα τέχνης στους κήπους και τις ακτές του "Minos Beach" (δυστυχώς δεν είχαμε την ευκαιρία να βουτήξουμε για να ακούσουμε το υποβρύχιο γλυπτικό - ηχητικό έργο του Κώστα Ιωαννίδη "Χαμένα Αυτιά του Αγίου Νικολάου”, 2016) συναντήσαμε μεταξύ άλλων τα επίκαιρα "Βρόμικα Λόγια" (1993) του Δημήτρη Ντοκατζή, ένα κλουβί με μεγάφωνα στην κορυφή - σχόλιο για την ελευθερία της έκφρασης, τον "Χάρη" (1988) της Eleni Mylonas, μια απαθανάτιση σε ξύλο και καλάμι του επιστάτη του πρώτο Συμποσίου Τέχνης του 1988, ο οποίος απεικονίζεται στο φυσικό περιβάλλον της καθημερινότητάς του, με υλικά της περιοχής, ένα ζητούμενο που υπήρξε στα περισσότερα από τα έργα που παράγονταν εδώ, και τον "Δον Κιχώτη" του Θόδωρου, επίσης του 1988, που ισορροπεί πάνω σε έναν παλιό πέτρινο πυργίσκο που προϋπήρχε στους κήπους τους ξενοδοχείου.
Σε ένα ειδυλλιακό σημείο δίπλα στην πλαζ οι "Επώδυνες Πυραμίδες” που δημιούργησε η Πολωνή εικαστικός Magdalena Abakanowicz (1930-2017) κατά τη διάρκεια του 3ου Συμποσίου Τέχνης (1993) με θέμα "Η Τέχνη στην Πολιτική" κατασκευασμένες με συρματόπλεγμα αντιπαραβάλλουν μνήμες του Άουσβιτς και του εγκλεισμού με το σύμβολο της εσωτερικής ισορροπίας του ανθρώπου και της αρμονικής συμβίωσης με το περιβάλλον του, ενώ στο ρομαντικά εννοιολογικό "Ιδού τα Διάσημα Ρόδα" (1990) του Vettor Pisani, που δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια του 2ου Συμποσίου Τέχνης (1990) με θέμα "Nέα Μεσογειακή Ταυτότητα" ένας άδειος "τάφος” - μισός σταυρός κοιτάζει το άλλο του μισό που έχει μεταμορφωθεί σε ζαρντινιέρα. Όπως μας επισημαίνει και ο ξεναγός μας Σωτήρης Μπαχτσετζής η συλλογή τέχνης του Sculpture Garden, απαριθμεί περισσότερα από 70 έργα, τα περισσότερα από τα οποία αναβιώνουν μερικές από τις κυρίαρχες τάσεις και μορφολογικές αναζητήσεις της δεκαετίας του ‘90.
Περνώντας στα πρόσφατα έργα των νικητών/τριών των δύο πρώτων βραβείων, το ηχητικό περιβάλλον του Θεόδωρου Ζαφειρόπουλου και του Γιώργου Ρυμενίδη (Βραβείο Τέχνης 2019) σε παρασέρνει σε ένα διαδραστικό παιχνίδι όπου οι ήχοι των οκτώ ανέμων που φυσούν στον Άγιο Νικόλαο συναντούν αυτούς των παραδοσιακών μουσικών αντίστοιχων σημείων της γης, σε μια εγκεφαλική και συν-αισθηματική ταυτόχρονα εγκατάσταση.
Αντίστοιχα, οι υβριδικές γλυπτικές φόρμες των Ιλεάνας Αρναούτου και Ισμήνης Κινγκ "Tender shell geophilia" (Βραβείο Τέχνης Ιδρύματος Γ. & Α. Μαμιδάκη 2022), σαν τα απομεινάρια μιας άχρηστης λιωμένης πισίνας που υποδέχονται το σώμα, είναι ενδεικτικές μιας σημερινής οικοφεμινιστικής ματιάς στην land art και στο αίτημα για έναν πιο ρευστό, συμπεριληπτικό κόσμο.
Ως καθηγητής στο Τμήμα Πολιτισμού και Δημιουργικών Μέσων και Βιομηχανιών στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, ο επιμελητής του Ιδρύματος Μαμιδάκη, Σωτήρης Μπαχτσετζής μας ανέφερε ότι επεξεργάζονται με φοιτητές και συναδέλφους (συν τοις άλλοις και στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα τουρισμού και πολιτισμού στο Βόλο) "καλλιτεχνικές πρακτικές και τρόπους παραγωγής γνώσης που εναντιώνονται στο αφήγημα της "ανάπτυξης” που ουσιαστικά μεταφράζεται ως "οικονομική μεγέθυνση”, που αφορά ελάχιστους και όχι την κοινωνία στο σύνολο της, αντιπροτείνοντας μοντέλα αποανάπτυξης, τοπικοποίησης και πραγματικής βιωσιμότητας. Μέσα από εκθεσιακές προτάσεις, σαν και αυτή του Βραβείου Τέχνης Ιδρύματος Γ. & Α. Μαμιδάκη, θέλουμε εμμέσως να επιστήσουμε την προσοχή στη νέα επερχόμενη "ερημοποίηση” των τουριστικών περιοχών (και όχι μόνο) που ακολουθούν άκριτα το δόγμα της "ανάπτυξης” με κάθε κόστος.”
Η νέα εποχή του Βραβείου Τέχνης
Φέτος, για πρώτη φορά, ο θεσμός του Βραβείου Τέχνης (το οποίο στην ουσία συνιστά σε παραγγελία και αγορά του έργου των νικητών, ενώ κάθε νικητής/τρια βραβεύεται με το ποσό των 7,000 ευρώ και έχει στη διάθεσή του/της επιπλέον 7,000 ευρώ για την κατασκευή του έργου) παρουσίασε δύο καινοτομίες: Αφενός, απηύθυνε κάλεσμα σε δημιουργούς απ' όλον τον κόσμο. Αφετέρου, αντί ενός, η Επιτροπή Αξιολόγησης απένειμε τρία ισότιμα βραβεία στις τρεις προτάσεις που ξεχώρισαν. Οι αιτήσεις, περίπου 1000, ήρθαν από σχεδόν όλον τον πλανήτη, και η διάθεση του ιδρύματος είναι να γίνει ακόμη πιο διεθνές το βραβείο στο μέλλον, αν και ανακύπτει το ερώτημα μήπως, δεδομένου των περιορισμένων αντίστοιχων πρωτοβουλιών στη χώρα μας, είναι πιο σημαντικό να υποστηριχθεί το εγχώριο δυναμικό. Και οι τρεις φετινοί νικητές πάντως μας επεσήμαναν πώς θεωρούν σημαντικό το ότι εντάσσει το έργο τους σε μια ιδιαίτερη συλλογή.
Τρεις διάδρομοι 50 μέτρων ο καθένας, σε διαφορετικούς ορόφους της μονάδας, αποτέλεσαν τον "καμβά” για τις προτάσεις των έργων των υποψηφίων και οι κριτές έλαβαν υπόψη τους ιδιαίτερα τις ανάγκες του χώρου αλλά και τον τρόπο θέασης που συνήθως γίνεται εν κινήσει. Όπως μας είπαν είναι από τις λίγες φορές που δίνεται σε καλλιτέχνες από την Ελλάδα η ανάθεση έργων τόσων μεγάλων διαστάσεων, γεγονός που αποτελεί πρόκληση για τους συμμετέχοντες. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη θεματική της Φροντίδας/Ευδαιμονίας που αποτέλεσε και αντικείμενο έρευνας του νέου προγράμματος residency, το οποίο πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο 2022. Οι προτάσεις που βραβεύθηκαν, ξεχώρισαν για την πρωτοτυπία τους, την καινοτομία, τη σύνδεση με τη θεματική και τη δημιουργικότητά τους.
Περπατώντας στους διαδρόμους και βλέποντας τα έργα του Αλέξανδρου Λάιου, της Μάρως Φασουλή και της Ami Yamasaki να ξεδιπλώνονται καθώς περπατάς, δημιουργώντας αναπάντεχες συνευρέσεις με το φως, αλλά και τους ενοίκους ή τους φροντιστές των δωματίων μοιάζει οι επιλογές να προτείνουν ένα είδος curatorial, όπου η υλικότητα, οι πτυχώσεις, το κύμα, αποτελούν σημεία αναφοράς, σε οπτικό τουλάχιστον επίπεδο. Θα είχε σημασία το να μπουν σχετικές ταμπέλες, και με ένα μικρό επεξηγηματικό κείμενο ή QR code επικοινωνώντας το εννοιολογικό σκεπτικό των έργων, το οποίο σε ορισμένες περιπτώσεις είναι σημαντικό ως προς την εκπαίδευση του κοινού, γιατί τείνεις να τα δεις ως πιο διακοσμητικά απ’ ότι όταν σου ξεκλειδώσουν τη διαδικασία δημιουργίας τους.
Η νομαδική φεμινιστική ταπισερί της Μάρως Φασουλή
Θέλοντας να ανατρέψει την τιμωρητική λογική που συνεπαγόταν συνήθως για τις υφάντρες η πρακτική του αργαλειού η Μάρω Φασουλή στην εγκατάσταση "Νomadic Μurals”, ένα από τα τρία έργα που κέρδισαν το φετινό βραβείο (και την προσωπική μας προτίμηση), δημιούργησε έναν λοξό κανόνα εστιάζοντας στο λάθος. "Όταν ξεκίνησα να μελετώ την παραδοσιακή υφαντική έφτιαξα μια λίστα με όλα όσα η παραδοσιακή υφαντική απαγορεύει (αυθαίρετο χρωματολόγιο, έλλειψη μοτίβου, τρύπες, σκισίματα, εμφανείς κόμπους, υποκειμενική θεματολογία, κ.α)" μας λέει ρωτώντας την πώς προέκυψαν τα μοτίβα που ξεδιπλώνονται κατά μήκος του τοίχου "ένα είδος αποδομημένης τοιχογραφίας της Κνωσού”, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο Γιώργος Γυπαράκης. "Η υφάντρα μέσα στην παράδοση όταν έκανε κάποιο λάθος όφειλε, σχεδόν τιμωρητικά προς τον εαυτό της, να ξηλώσει, να βρει το λάθος και να ξεκινήσει ξανά από εκεί. Αυτό ήταν μια επίπονη και χρονοβόρα διαδικασία για την ίδια. Στον αντίποδα αυτού του κανόνα, εγώ που δεν είμαι υφάντρα και δεν ξέρω αργαλειό, οικειοποιήθηκα το λάθος. Αντιλαμβάνομαι λοιπόν την υφαντική πρώτα κατασκευαστικά, και ο τρόπος που την προσέγγισα αρχικά ήταν μέσα από την παραδοσιακή αρχιτεκτονική και την πλέξη που χρησιμοποιούσαν οι μάστορες – αρχιτέκτονες στους μεσότοιχους γιατί το υφαντό είναι έτσι και αλλιώς για εμένα είναι ένα είδος τοιχοποιίας".
"Η υφάντρα μέσα στην παράδοση όταν έκανε κάποιο λάθος όφειλε, σχεδόν τιμωρητικά προς τον εαυτό της, να ξηλώσει, να βρει το λάθος και να ξεκινήσει ξανά από εκεί. Αυτό ήταν μια επίπονη και χρονοβόρα διαδικασία για την ίδια. Στον αντίποδα αυτού του κανόνα, εγώ που δεν είμαι υφάντρα και δεν ξέρω αργαλειό, οικειοποιήθηκα το λάθος".
Η ιδέα του έργου Νomadic Μurals βασίζεται στην λογική της ταπισερί η οποία, σύμφωνα με την εικαστικό, για πολλούς αιώνες αποτέλεσε έναν κοινό τρόπο διακόσμησης, φροντίδας και προστασίας. "Για τον χώρο του ξενοδοχείου "Minos Palace” προτείνω μια παράθεση υφαντών συνόλων όπου το βασικό υλικό μου, το νήμα, θα λειτουργεί συνδετικά-υποστηρικτικά μεταξύ αυτών των τμημάτων. Το ίδιο το έργο παραπέμπει σε μέρη άλλων μοτίβων που αποσυνδέθηκαν για να επανασυνδεθούν σε ένα νέο, φαινομενικά ημιτελές και άρα ανοιχτό σύστημα νοημάτων που διαρκώς ανατροφοδοτείται, όπως και η παράδοση. Η ιδιότυπη αυτή ταπισερί έχει τη μορφή ενός κολάζ, μιας αναπάντεχης ιστορικής αναδρομής στην υφαντική. Μια τέχνη, που από την αρχή της δημιουργίας της παραπέμπει στην έννοια της φροντίδας και της προστασίας των ανθρώπων που την χρησιμοποιούν αλλά και στη φροντίδα που απαιτήθηκε για την παραγωγή της. Η έννοια της στήριξης, και της φροντίδας εντοπίζεται στο έργο μέσω των ίδιων των υλικών, εννοιολογικά αλλά και κυριολεκτικά αφού όλα τα μέρη αλληλοεξαρτώνται για την στήριξη του συνόλου. Διαφορετικές χρονικά περίοδοι, τεχνοτροπίες και τόποι θα συνθέσουν μια ιδιότυπη αφήγηση, ένα χρονικό modular ή μια παράφραση αυτού που εννοούσε ο Λε Κορμπυζιέ με τον όρο "νομαδικές τοιχογραφίες” αναφερόμενος στις ταπισερί".
Η πρακτική της Φασουλή σχετίζεται με την παράδοση, τις λαϊκές αφηγήσεις, τη λαϊκή τέχνη και τη λαογραφία, τα οποία προσεγγίζει μέσα από το αρχείο και την έρευνα. "Η δουλειά μου, σχετίζεται με τις ενσώματες πρακτικές της μέτρησης. Εστιάζοντας στο πώς χρησιμοποιείται το σώμα ως μέτρο στην παράδοση της υφαντικής, χρησιμοποιώ την μέθοδο της παραδοσιακής μέτρησης μέσα από το τύλιγμα του νήματος γύρω από τον πήχη. Μέθοδος που αποτελεί μέτρο και μονάδα μέτρησης της παραδοσιακής υφαντικής και αρχιτεκτονικής. Μέσα από αυτή την εστίαση στη μετρητική διαδικασία, επικεντρώνομαι στην ίδια την πρακτική της ύφανσης που συναντάμε στη παράδοση. Και η παράδοση μας λέει πως στο εσωτερικό του σπιτιού εντοπίζουμε τη γυναίκεια δραστηριότητα που αφορά μια σημαντική και επίπονη εργασία, την δημιουργία ενός εσωτερικού κελύφους από υφαντά ενώ ο μάστορας- αρχιτέκτονας ενός σπιτιού εντοπίζεται στο εξωτερικό του. Ξανακοιτάζω την ανώνυμη λαϊκή τέχνη αγνοώντας αυτή τη διάκριση των πεδίων εργασίας. Στην δουλειά μου θα έλεγα πως αυτοί οι ρόλοι δεν είναι πια ορατοί αν όχι κάποιες φορές αντεστραμμένοι ή διάχυτοι".
Η Ami Yamasaki απελευθερώνει το ηχοτόπιο του Τόκιο στο ηχητικό περιβάλλον της Κρήτης
Πολυσχιδής καλλιτέχνις, η οποία δουλεύει κυρίως με τον ήχο και την εκφορά του λόγου, αντλώντας και από τη συνεργασία της με άτομα με οπτικοακουστικά προβλήματα, η Γιαπωνέζα εικαστικός και voice artist Ami Yamasaki διερευνά διαφορετικούς τρόπους αντίληψης και μεταμόρφωσης του κόσμου. Στην περίπτωση του Βραβείου Τέχνης η πρότασή της, βέβαια, ήταν διαφορετική ξεκινώντας από τον εντοπισμό και την καταγραφή του ηχητικού τοπίου ενός πάρκου στο Τόκιο, όπου ξεκίνησε το έργο, και μεταφράζοντάς το σε γλυπτικές υβριδικές φόρμες φτιαγμένες από 2.000 μικρά κομμάτια χαρτιού ("φτερά" κατά την ίδια). "Η κύρια ιδέα του "Whispers travel and whisper to you again" είναι να αναπαραστήσω τη μορφή και τη δομή ενός ηχοτοπίου. Κάθε σχήμα αποτυπώνει την έκφραση του ηχοτοπίου του Τόκιο. Τα ρεύματα που δημιουργούνται από τα κομμάτια χαρτιού αντανακλούν τα χαρακτηριστικά του κρητικού ηχοτοπίου. Τα σχεδίασα κυρίως παρατηρώντας την κίνηση των κυμάτων και των σύννεφων στο Αιγαίο Πέλαγος και τον τρόπο με τον οποίο ο άνεμος μεταφέρει τον ήχο. Εξερευνώντας τη δομή του κρητικού ηχοτοπίου σχεδίασα μια σπείρα με όλα τα κομμάτια με τα φτερά προσαρτημένα. Η σπείρα στη συνέχεια ξετυλίγεται σε ευθείες γραμμές και εκτίθεται στον τοίχο. Με άλλα λόγια, μεταφέρω ένα δοχείο που αντιπροσωπεύει το ηχοτοπίο του Τόκιο στην Κρήτη, το γεμίζω με το κρητικό ηχοτοπίο και το τοποθετώ με τρόπο που καθοδηγείται από τον ήχο για να βρω την έκφραση του ηχοτοπίου. Είναι σαν μια συνθετική διαδικασία δημιουργίας ήχων και οργάνων στην Ιαπωνία και στη συνέχεια η μετατροπή τους σε μια συμφωνία στην Κρήτη".
"Μεταφέρω ένα δοχείο που αντιπροσωπεύει το ηχοτοπίο του Τόκιο στην Κρήτη, το γεμίζω με το κρητικό ηχοτοπίο και το τοποθετώ με τρόπο που καθοδηγείται από τον ήχο για να βρω την έκφραση του ηχοτοπίου. Είναι σαν μια συνθετική διαδικασία δημιουργίας ήχων και οργάνων στην Ιαπωνία και στη συνέχεια η μετατροπή τους σε μια συμφωνία στην Κρήτη".
Περήφανη που είναι η πρώτη μη Ελληνίδα αποδέκτης του Βραβείου, η Yamasaki λατρεύει από παιδί την ελληνική μυθολογία και τον Θόδωρο Αγγελόπουλο, ο οποίος είναι ο αγαπημένος της σκηνοθέτης. Έχοντας περάσει ένα μήνα στην Κρήτη για τη δημιουργία του έργου μας πειγράφει την εμπειρία της μετακίνησης ως εξής: "Αυτό το βραβείο με μεταφέρει στην Ελλάδα και στην Κρήτη. Η μετακίνηση είναι μια ιδιαίτερη πράξη. Ο εαυτός που είναι σαν κλειδωμένο κουτί ξεκλειδώνεται, ξεδιπλώνεται και αναλύεται με τη μετακόμιση. Μπορείς να βρεις τον εαυτό που δεν ήξερες στις διαφορές με τον τόπο που δεν γνωρίζεις. Ένας φίλος που έχει φτιάξει ένα διάσημο καφέ στην Ιαπωνία, μου είχε πει: "Θέλω να θυμάσαι το καφέ μας όχι μόνο όταν είσαι ευτυχισμένη, αλλά και όταν αισθάνεσαι θλίψη, μοναξιά, θυμό και όταν διάφορα βαθιά συναισθήματα ανεβαίνουν στην καρδιά σου. Θέλουμε να κρατάμε τις πόρτες μας ανοιχτές ανεξάρτητα από το είδος των συναισθημάτων που έχετε". Το έργο μου δεν θα σας φέρει νόστιμη σοκολάτα ή καφέ, αλλά όπως το καφέ του φίλου μου, θέλω να μοιάζει με την επιφάνεια μιας ήσυχης λίμνης, ανεξάρτητα από το τι συναίσθημα νιώθει το άτομο που έρχεται αντιμέτωπο με το έργο μου. Και θέλω το έργο μου να είναι σαν ένας καθρέφτης που αντανακλά αυτό που νιώθουν αυτοί οι άνθρωποι εκείνη τη στιγμή".
"Είναι υπέροχο πράγμα όταν ένα έργο τέχνης έχει ένα μέρος για να ζήσει. Όπου κι αν βρίσκεσαι, θα σε θυμούνται, ακόμη κι αν είσαι μακριά, καθώς υπάρχει αυτό το έργο τέχνης εκεί πέρα. Υπάρχουν πολλά ιδιαίτερα "όχι και τόσο ιδιαίτερα μέρη" στη ζωή μου. Ένα από αυτά είναι κοντά στο σπίτι των γονιών μου, στους ορυζώνες το χειμώνα, αφού έχει μαζευτεί το ρύζι, όπου μπορείς να δεις τα καλύτερα ηλιοβασιλέματα. Ένα άλλο είναι ένα μεγάλο δέντρο σε ένα μικρό πάρκο στη Βαρκελώνη. Διαβάζω ένα βιβλίο στον αέρα, στη σκιά αυτού του δέντρου. Όταν σκέφτομαι αυτά τα μέρη, νιώθω ότι μπορώ να επιστρέψω στα βασικά μου. Είναι λίγο υπερβολικό, αλλά ελπίζω το έργο μου να γίνει ένα μικρό ορόσημο στη ζωή σας. Και δεδομένου ότι το μέρος όπου θα εκτεθεί το έργο μου αυτή τη φορά είναι ένα ξενοδοχείο, νομίζω ότι είναι ένα πιο εύκολο μέρος για να επιστρέψετε".
Για την Yamasaki η φροντίδα είναι μια συν-δημιουργία που συντελείται μέσω της αμοιβαίας αναγνώρισης της ιδιοκτησίας του άλλου και της συνεχούς εναλλαγής των θέσεων του φροντιστή και του φροντιζόμενου. "Το έργο μου είναι μια συμφωνία που πραγματοποιείται μέσω της συνδημιουργίας με το κοινό. Τη στιγμή που το κοινό θα περπατήσει με τη συνοδεία (φροντίδα) αυτών των φτερών θα του αποκαλυφθεί η προσωπική και ενεργή αίσθηση της ακοής του".
Το πρώτο της ενδιαφέρον για την ανθρώπινη φωνή προήλθε από τη φωνή της μητέρας της. Όταν άκουσε πολλές φωνές μητέρων ταυτόχρονα σε μια επίσκεψη σε παιδικό σταθμό, παρατήρησε ότι η φωνή της μητέρας της ήταν διαφορετική από εκείνες των άλλων μητέρων. Έτσι, όταν άκουσε προσεκτικά τη φωνή της μητέρας της, σκέφτηκε ότι μπορούσε να δει τη διαδρομή του τρόπου με τον οποίο η φωνή της κινούνταν στο πρόσωπό της και ακουγόταν ως ήχος. Αυτό την οδήγησε στο να αρχίσει να ακούει τις φωνές των ανθρώπων σαν να έβλεπε το εσωτερικό τους με μια ακτινογραφία, ενώ μέσα από τις performances της, τις οποίες είχαμε την ευκαιρία να βιώσουμε πειραματίζεται με φωνές ζώων και άλλων μορφών ζωής, μια διαδικασία που σκοπεύει να εξελίξει δουλεύοντας σε συνεργασία με έναν βιολόγο.
Ακούγοντας τους ήχους της Κρήτης, την ενδιέφερε ιδιαίτερα το ηχοτοπίο που δημιουργεί ο άνεμος. "Καθώς παρατηρούσα τα κύματα στην παραλία πριν από την αυγή, ένιωσα ότι η κίνηση των κυμάτων και ο ήχος μετατοπίζονταν από τη δράση του ανέμου, φτάνοντας στα μάτια και τα αυτιά μου με μια ανεπαίσθητη χρονική υστέρηση. Στη συνέχεια, καθώς ξημέρωνε και το φως έλαμπε στον ωκεανό, τα μάτια μου παρασύρθηκαν από την κίνηση του φωτός και άλλαξε ο τρόπος που άκουγα. Ακούγοντας τον ήχο στην πόλη ή στον ελαιώνα, ένιωθα σαν να έσπρωχνε και να κινούσε ο άνεμος τον ήχο μετά τη δημιουργία του. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο άνεμος έπαιζε το ρόλο του δοξαριού του βιολιού, παίζοντας τους ήχους της Κρήτης. Δημιούργησα αυτό το έργο, ενώ φανταζόμουν τι θα συνέβαινε αν απελευθέρωνα τους ήχους και τα ηχοτοπία που αποτυπώθηκαν στην Ιαπωνία στο ηχητικό περιβάλλον της Κρήτης. Για να χρησιμοποιήσω μια αναλογία, φαντάστηκα πώς θα κινούνταν ένα ψάρι όταν απελευθερωνόταν σε διαφορετικό νερό"
Ο Αλέξανδρος Λάιος ξεδιπλώνει τα χρώματα μιας ημέρας
Θεωρώντας πολύτιμη εμπειρία, ένα είδος προσωπικής φροντίδας, το να μπορείς να περνάς την ώρα του σούρουπου κάνοντας έναν απολογισμό της μέρας, ειδικότερα με τους ρυθμούς που δουλεύουμε, ο Αλέξανδρος Λάιος εντοπίζει σε αυτό την απαρχή του ερεθίσματος για το έργο το έργο "Day”, μια εξέλιξη ενός έργου που παρουσίασε στην τελευταία ατομική του έκθεση που είχε τίτλο "Flipping Coin/Το Πέταγμα του Νομίσματος” σε επιμέλεια του Χριστόφορου Μαρίνου. Εκείνο το έργο πραγματευόταν την σύνοψη μιας ημέρας μέσα από την παράθεση τριών χρωμάτων του ορατού φάσματος που χαρακτηρίζουν αντίστοιχες ώρες τις ημέρας, το πρώτο πρωινό φως, έπειτα του μεσημεριού και τέλος το φως της δύσης του ηλίου που στην ουσία είναι και το τελευταίο χρώμα που μπορεί να εντοπίσει το ανθρώπινο μάτι. "Τυλιγμένα το κάθε ένα στον εαυτό τους, σε διαγώνια κλίση, αποτύπωναν κάπως φευγαλέα τη μέρα που πέρασε. Η επιλογή του "Day” ήταν μια ευκαιρία να παρουσιάσω ένα πλήρες ανάπτυγμα της ημέρας δίνοντας σημασία στην διατύπωση της φασματικής μετάβασης από ώρα σε ώρα μέσα στο πέρασμα της. Σε αυτό βοήθησε και η διττή ιδιότητα του ίδιου του διαδρόμου που είναι χωρική και χρονική ταυτόχρονα και λειτούργησε σαν μια συρραφή σκηνών από μια ταινία. Ο ίδιος ο διάδρομος ξεκινάει από την ανατολή και καταλήγει στη δύση και είναι μια τεχνητή διαδρομή από το φως στο σκοτάδι. Όλα τα παραπάνω με οδήγησαν να επιλέξω μια αφήγηση που αφορά την μέρα και το φως που αλλάζει κατά την διάρκειά της με τις συνδηλώσεις αυτής της αλλαγής καθώς και αυτά που θα λέγαμε ότι είναι τα σημεία αναφοράς της για κάθε άνθρωπο ξεχωριστά”.
"Η επιλογή του "Day” ήταν μια ευκαιρία να παρουσιάσω ένα πλήρες ανάπτυγμα της ημέρας δίνοντας σημασία στην διατύπωση της φασματικής μετάβασης από ώρα σε ώρα μέσα στο πέρασμα της. Σε αυτό βοήθησε και η διττή ιδιότητα του ίδιου του διαδρόμου που είναι χωρική και χρονική ταυτόχρονα και λειτούργησε σαν μια συρραφή σκηνών από μια ταινία".
Χρησιμοποιώντας φίλτρα θεάτρου που αντέχουν στη θερμότητα και έχουν πολύ καλή σχέση με το φως, ο Λάιος σκηνοθέτησε τη διαδρομή που περιγράφει εντάσσοντας πέρα από τον φυσικό φωτισμό και τον αέρα σε αυτή τη διαδικασία, αφήνοντας όμως ανοιχτά και τα περιθώρια να τον εκπλήξει το ίδιο το υλικό κατά την in situ ολοκλήρωση του έργου. "Όταν έχεις υπολογίσει τα πάντα ανυπομονείς να δεις και να δεχθείς το τυχαίο, την ίδια τη συμπεριφορά του υλικού και να φιλιώσεις μαζί του" μας λέει χαρακτηριστικά.
Σε σχέση με τον ίδιο τον τόπο, τη Κρήτη, επισημαίνει ότι έπαιξε ρόλο στην πρόταση του. "Επέλεξα το συγκεκριμένο έργο γιατί βρίσκω μια παράδοξη αισθητική συγγένεια με το ίδιο το τοπίο. Κάνοντας μια ελεύθερη μετάφραση στα βασικά συστατικά που το συγκροτούν, το φως και την αιχμηρότητα των γραμμών του, έκανα μια καλλιγραφική αποτύπωση, μια ενιαία χειρονομία αφιερωμένη στο φως και την μέρα. Ταυτόχρονα όμως με ενδιέφερε και η σχέση περιεχομένου μεταξύ έργου και χώρου παρουσίασης. Σε ένα διάδρομο μήκους πενήντα μέτρων, μέσα σε έναν χώρο ανάπαυλας και αναψυχής, το έργο αναφέρεται σε ένα χρόνο προσωπικό και έναν άλλο ρυθμό από αυτόν της καθημερινότητας, της εργασίας και των πολλών υποχρεώσεων. Ένα χρόνο του καθημερινού στον οποίο το μέτρο είναι η σχέση του ανθρώπου με το περιβάλλον, έναν χρόνο που του επιτρέπει να ξανακοιτάξει την μέρα που πέρασε, τα μικρά και μεγάλα επεισόδια, το εφήμερο, τις στιγμές αλλά και τις σκέψεις που συνοψίζουν την ίδια την εμπειρία του καθημερινού κατά την διάρκεια μιας μέρας. Στην Κρήτη σκέφτηκα πως είναι το ιδανικό μέρος για να συμβεί κάτι τέτοιο, στις στιγμές ανάπαυλας και χαλάρωσης καθώς εκεί, όπως ιδανικά συμβαίνει όταν οι υποχρεώσεις μειώνονται, η σχέση μας με το χρόνο αλλάζει".
Η έννοια του χρόνου αποτελεί σταθερό σημείο εστίασης για τον Λάλιο. "Χρησιμοποιώ τη μονάδα μέτρησης του που για εμάς είναι το φως του ήλιου για να αναφερθώ στην σημασία της παρατήρησης των έστω και μικρών επεισοδίων του καθημερινού κατά την διάρκεια μιας μέρας. Όσο δηλαδή διαρκεί και το φυσικό φως. Στο απόλυτο φως η παρατήρηση αυτή ορίζει στην δουλειά μου ένα πλαίσιο αναφοράς, ένα σχόλιο για την ανθρώπινη κατάσταση. Ανάμεσα σε μια βιωμένη εμπειρία του καθημερινού που παράγει ιδέες και την καθημερινότητα ως μια λειτουργική διαχείριση του παρόντος, το έργο μου επικεντρώνεται στην ανακάλυψη, σε αυτό που μεταμορφώνει αυτό που μας περιβάλλει. Όπως συμβαίνει με τη σκόνη στο φως του ήλιου μέσα σε ένα δωμάτιο. Το τετριμμένο και ασήμαντο παύουν να είναι μια αφηρημένη αλήθεια και αποκτούν μια πραγματική ζωή, "στα απομυστυκοποιημένα βάθη της καθημερινής ζωής” όπως απαντά ο Λεφέβρ στην ερώτηση για το που συμβαίνουν οι αυθεντικές, οι γνήσιες αλλαγές. Η αλήθεια είναι πως δεν ξέρω αν το κάνουν όντως αυτό ή αν είναι το ξάφνιασμα, η έκπληξη μπροστά σε αυτό που μόλις είδες για πρώτη φορά που σε κάνει να μαθαίνεις τον κόσμο, σαν ένα προσωπικό ερμηνευτικό εργαλείο".
Στην έρευνά του για το έργο εμπεριέχεται η σχέση θεωρητικής γνώσης και φυσικής παρατήρησης. "Η μεταξύ τους συνομιλία είναι μια αλληγορική κατασκευή που όμως κάποιες φορές μπορεί ακόμα και να κυριολεκτεί. Μου είχε κάνει για παράδειγμα εντύπωση ο τρόπος που σε κάποιο σημείο στον Οδυσσέα ο Τζειμς Τζόυς γράφει πως¨Οι ερυθρές ακτίνες έχουν το μεγαλύτερο εύρος κύματος” αναφερόμενος στο ηλιοβασίλεμα. Ένας απόλυτος και ταυτόχρονα ποιητικός τρόπος που για εκείνον περιέγραφε καλύτερα εκείνη τη στιγμή. Η βιωμένη γνώση για αυτό το καθημερινό φαινόμενο και η επίσημη θεωρία του. Από αυτό προκύπτει μια νέα εμπειρία όπως για παράδειγμα όταν λέμε πως είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι κάθε στιγμή το φως που φτάνει στα μάτια μας δεν είναι το ίδιο".
Διαβάστε Επίσης
Μέσα από διαφορετικά γένη παρατήρησης λοιπόν εξελίσσεται η διαδικασία που γίνεται έργο. Και επειδή δουλεύει αρκετά με το φως το χρησιμοποιεί πολύ και στην παραγωγική του διαδικασία. "Βλέπω πως κάθε βαθμός ανάλυσης εμφανίζει κάτι διαφορετικό που με γυμνό μάτι δεν θα μπορούσα να δω, όπως δεν μπορώ και να κοιτάξω απευθείας τον ήλιο. Από το φυσικό φως λοιπόν μπορεί να ξαναδώ το ίδιο επεισόδιο σε διαφορετικούς βαθμούς ανάλυσης, ορατότητας, φθάνοντας στο μέγιστο δυνατό που είναι η υψηλή ψηφιακή. Εκεί θα συναντήσω και τα ίχνη από το καθημερινό όπως την σκόνη και τα μικρά σκουπιδάκια που υπάρχουν στο χώρο που δουλεύω. Με ενδιαφέρει πολύ αυτή η κίνηση προς το φως και ταυτόχρονα προς κάτι τόσο μικρό. Είναι σαν τα πανάκριβα μηχανήματα ψηφιακής σάρωσης να δημιουργήθηκαν για αυτό τον λόγο, για να κάνουν ορατό κάτι τόσο ευτελές και εφήμερο που όμως υπάρχει και έπρεπε να φανεί επειδή τελικά έχει σχήμα".
Οι ερευνητικές του εφαρμογές έχουν αφετηρίες από ετερόκλητα γνωστικά πεδία όπως την λογοτεχνία, τη μουσική και τον κινηματογράφο αλλά και άρθρα για το James Webb ή τις μαγνητικές καταιγίδες του ήλιου. "Η καταγωγή των αναφορών που με ενδιαφέρουν καταλήγουν στο έργο και το διαμορφώνουν. Θα κοιτάξω την παράδοση της Avant Garde όπως θα κοιτάξω τα Νυχτερινά του Ε.Τ.Α. Χόφμαν. Με ενδιαφέρει η λογοτεχνία επιστημονικής φαντασίας όσο και η εργασία του Πάολο Ουτσέλλο για την προοπτική και η εμμονή του σε αυτή. Παρόλα αυτά, οι μελέτες και τα ερμηνευτικά εργαλεία που συνυπάρχουν στη δουλειά μου βοηθούν κυρίως στην κατανόησή αυτού που περιγράφουν χωρίς όμως να είναι απόλυτα ορατά στο έργο μου ή απαραίτητα για την ερμηνεία του".
Φροντίδα: Οικονομίες Ευδαιμονίας
Παρουσιάζοντας τα κείμενά τους ή γενικότερα τη συνεισφορά τους (καθότι ορισμένοι δημιούργησαν podcasts αλλά και συνταγές!) στο βιβλίο με το οποίο ολοκληρώνεται το Residency Program, οι συμμετέχοντες αναφέρθηκαν σε διαφορετικές προσεγγίσεις που ακολούθησαν, τις οποίες και παρουσιάζουν στη σχετική έκδοση. Από το πρόγραμμα φιλοξενίας γονέων καλλιτεχνών που εκπόνησε στο Atopos η Ελένη Ρήγα, με τη συνδρομή του Ιδρύματος Μαμιδάκη, και την προσπάθειά της να αναδείξει τα προβλήματα των καλλιτεχνών - γονέων και την ανάγκη θεσμικής υποστήριξής τους, που δεν είναι σχεδόν ποτέ αυτονόητη, ούτε καν κατανοητή για ορισμένους, μέχρι τη μεθοδολογία έρευνας της Μαριάννας Στεφανίτση "Πού την έχω δει αυτή τη γυναίκα*” που αναδεικνύει υλικό από τις οικογενειακές φωτογραφίες που έχουν καθορίσει το "έμφυλο” βλέμμα της. Κι από την έρευνα του Χρήστου Χρυσανθόπουλου ¨Πώς τη λέμε στα αλβανικά τη φροντίδα; Πρακτικές της προφορικής ιστορίας και του αρχείου στην υπηρεσία του μανιφέστου της φροντίδας" μέχρι το διήγημα - άσκηση πάνω στην ίδια τη διαδικασία της γραφής ως μεθόδου φροντίδας και θεραπείες του Φοίβου Οικονομίδη "1896 (Φροντίζουμε τις λέξεις και τα φύλλα που πέφτουν)”. Όπως αναφέρουν οι επιμελητές της έκδοσης, ο καλλιτεχνικός διευθυντής και η διευθύντρια του Ιδρύματος Σωτήρης Μπαχτσετζής και Γιώτα Δημητρίου σκοπός του Residency ήταν να δημιουργήσουν "έναν ασφαλή χώρο για συνύπαρξη, συζητήσεις, προβληματισμούς, εργαστήρια και επιτόπια έρευνα, ένα συλλογικό εγχείρημα που αποσκοπεί λιγότερο στη μοναχική δημιουργία και περισσότερο στην ανάπτυξη δικτύων συνέργειας και συνεργασίας μεταξύ των συμμετεχόντων, κατά τη διάρκεια αλλά και μετά το πέρας του προγράμματος”. Με την ένταξη του προγράμματος Residency του Ιδρύματος σε ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα για τις πολιτικές της φροντίδας σε συνεργασία με κέντρα τέχνης της Ελλάδας και του εξωτερικού, οι μελλοντικές ενέργειες για τα δύο επόμενα χρόνια θα αναπτύξουν περαιτέρω αυτή τη θεματική. Σε μια εποχή που βιώνουμε συχνά το "carewashing" σε πολιτι(στι)κό επίπεδο οι ουσιαστικές συνεργατικές και αλληφροντιστικές ενέργειες και το χτίστιμο σχέσεων αλληλοστήριξης έχουν σημασία και ο καθένας από τη θέση του αξίζει να σκεφτεί και να πράξει αναλόγως.
Διαβάστε Επίσης
