Εξερευνώντας την αυτοβιογραφία και τη σχέση της με τη μυθοπλασία μέσα από το κείμενο, την εικόνα, τη ζωγραφική, τον ήχο, τη γλυπτική, η καλλιτέχνις έχει παρουσιάσει μες στα χρόνια μια ξεχωριστή προσωπική αφήγηση για την επιθυμία, τις σχέσεις, αλλά και την παραγωγή, τη γυναικεία ταυτότητα και την εαυτή. Το βιβλίο "She left. She left again. She left once more.” εκδόθηκε με αφορμή την ατομική της έκθεσης στα Χανιά τον Αύγουστο του 2022 σε επιμέλεια της Σοφίας Μαυρουδή στο πλαίσιο της σειράς εκδηλώσεων Ανοιχτά Πανιά και παρουσιάστηκε πρόσφατα στο βιβλιοπωλείο Hyper Hypo, όπου και διατίθεται.
Διατρέχοντας μέσα από κείμενα και φωτογραφίες την τρίχρονη περιπλάνηση της Μπαγάκη ανά τον κόσμο, ως φιλοξενούμενη σε διάφορα προγράμματα residencies, από το Χουσίσκο, το Βερολίνο, το Σάο Πάολο, τη Στοκχόλμη, ως το νησί Φόγκο και το Μπέργκεν, μιλά για την αναχώρηση, την αναζήτηση και την αίσθηση του ανήκειν. Τα διαβάσματα, οι βόλτες, οι παρατηρήσεις, οι συναντήσεις της γίνονται τα εργαλεία της έρευνας που παρουσιάζεται με τη μορφή ημερολογίου - σημειώσεων ανανεώνοντας το πρόταγμα του δεύτερου φεμινιστικού κύματος "το προσωπικό είναι το πολιτικό”, αφού διαβάζονται και ως μια συν-αισθηματική κριτική στις συνθήκες της γυναικείας καλλιτεχνικής πρακτικής στην Αθήνα σήμερα.
"Όπου πήγαινα έπρεπε να φύγω για να ζήσω"
Πως γεννήθηκε αυτό το βιβλίο;
Το βιβλίο αυτό γεννήθηκε μέσα από την τριετή (2017-2020) περιπλάνηση μου
σε διάφορα μέρη στον κόσμο έχοντας ως βασικό άξονα την ιδέα του "φεύγω.” Όπου πήγαινα έπρεπε να φύγω. Και μέσω της συνεχής κίνησης και μετακίνησης μου δημιουργούσα ένα νέο δικό μου χώρο για να ζήσω και να συλλογιστώ. Χρησιμοποιώντας τις αγγλικές λέξεις leaving και living -φεύγω και ζω- δημιούργησα μια γλωσσική παρεξήγηση. Όπου πήγαινα έπρεπε να φύγω για να ζήσω.
Διαβάστε Επίσης
Γιατί έφυγες το 2017 και γιατί άργησες να γυρίσεις/γύρισες;
Έφυγα το 2017 αμέσως μετά την ολοκλήρωση της Documenta14 στην Αθήνα. Όταν έφυγα ένιωθα ότι δεν ήταν ακριβώς επιλογή μου, αλλά ότι η πόλη και οι συνθήκες που επικρατούσαν εκείνη την περίοδο με έδιωχναν. Ενώ η Αθήνα παρουσιαζόταν σαν μια πόλη ελπίδας, ανάπτυξης και ευκαιρίας, πίστευα ότι αυτή η αφήγηση δεν με αφορούσε επειδή ακριβώς δεν συμπεριλάμβανε την πραγματικότητα που βίωνα ως καλλιτέχνιδα. Η Αθήνα είχε γίνει μια πόλη φιλόξενη για τους καλλιτέχνες που έρχονταν απ’ έξω ενώ επι της ουσίας οι τοπικοί καλλιτέχνες δεν συμπεριλαμβάνονταν στη συζήτηση. Γύρισα όταν ξέσπασε η πανδημία και έπρεπε να αποφασίσω που θα είναι η βάση μου, που θέλω να ζήσω χωρίς να φεύγω.
Πως βίωσες τη διαδικασία της περιπλάνησης;
Μοναχικά και δύσκολα. Αλλά ήταν πολύ σημαντική και απαραίτητη για την διαμόρφωση και την ενίσχυση της νέας θέσης μου. Να ζω χωρίς να πρέπει να φεύγω.
Η Αθήνα τι ρόλο παίζει στο έργο σου;
Ενώ σπούδασα και έζησα για 12 χρόνια στο Λονδίνο, η Αθήνα είναι η πόλη που με διαμόρφωσε σαν καλλιτέχνη. Επειδή αποτελεί καλλιτεχνική περιφέρεια σε σχέση με μεγάλες μητροπόλεις βρήκα την ελευθερία να διαμορφώσω την καλλιτεχνική μου ταυτότητα.
Το κείμενο είναι κατά τη γνώμη μου (το) βασικό κομμάτι της δουλειάς σου, γενικότερα. Πως έγινε αυτό;
Το κείμενο σίγουρα αποτελεί πολύ σημαντικό κομμάτι της δουλειάς μου. Αλλά το ίδιο και η ζωγραφική και το βίντεο. Σαν καλλιτέχνης δεν θέλω να περιοριστώ και να αυτοπροσδιοριστώ μέσα από ένα συγκεκριμένο μέσο. Άρχισα να χρησιμοποιώ κείμενο στην δουλειά μου το 2016 γράφοντας μικρές προτάσεις και σιγά σιγά οι προτάσεις έγιναν παράγραφοι και μετά βιβλία.
Κατά την διάρκεια της περιπλάνησης μου το κείμενο έγινε το βασικό κομμάτι της δουλειάς μου αλλά αυτό ήταν κυρίως για πρακτικούς λόγους. Αν παρήγαγα φυσικά έργα θα έπρεπε να τα παίρνω μαζί μου ή να υπάρχει κάποιος χώρος που να τα αποθηκεύω.
Μια συνεχής αναζήτηση για την έννοια του ανήκειν
Το έργο σου σε μένα μιλά καταρχήν για την επαφή, τις σχέσεις αλλά και για την οικονομία/βιωσιμότητα της καλλιτέχνιδας. Ποιο θα έλεγες ότι είναι το βασικό σου ενδιαφέρον ως εικαστικού;
Νομίζω ότι επειδή η δουλειά μου έχει έντονο το αυτοβιογραφικό στοιχείο μου είναι αδύνατο να διαχωρίσω την καλλιτεχνική δημιουργία από την καθημερινότητα μου και από τις συνθήκες στις οποίες ζω. Το σπίτι μου είναι το στουντιο μου αλλά και το στουντιο μου πολλές φορές έχει υπάρξει το σπίτι μου. Εμπνέομαι από τις σχέσεις μου και μέσα από τον άλλον προσπαθώ να δω τον εαυτό μου. Μέσα από την δουλειά μου υπάρχει μια συνεχής αναζήτηση σχετικά με την έννοια του ανήκειν.
Υπάρχει μια συζήτηση για τον τρόπο που το boom των residencies επηρεάζει το παραγόμενο έργο αλλά και τη φυσιογνωμία μιας εικαστικής σκηνής, τη σχέση των εκθέσεων με την πόλη. Ο Θεόφιλος Τραμπούλης έχει γράψει για την απεδαφικοποίηση του πολιτιστικού προϊόντος και τη δημιουργία εφήμερων ελίτ. Σκέφτεσαι κάτι σχετικά;
Ενω το μεγαλύτερο κομμάτι της περιπλάνησης μου έγινε σε πλαίσια των residencies, κυρίως για πρακτικούς λόγους -πρόσφεραν στέγαση, στουντιο και artist fee-, στο βιβλίο επέλεξα να μην αναφέρω τα ονόματα των residencies γιατί δεν ήθελα να εστιάσω σε αυτό. Ήθελα το βιβλίο να αποτελεί ένα ανεξάρτητο και αυτούσιο προτζεκτ πέρα από το πλαίσιο των ίδιων των residencies.
Πράγματι τα residencies επηρεάζουν πολύ τον τρόπο που παράγεται το έργο σήμερα, π.χ.
επιβάλλοντας συγκεκριμένες θεματικές ή και δημιουργώντας αυτό που ονομάζεται "εφήμερες ελιτ”. Ωστόσο την ίδια στιγμή και μέσω των open calls έχουν λειτουργήσει υπέρ του εκδημοκρατισμού των ευκαιριών για καλλιτεχνική δημιουργία. Οπότε αυτή είναι μια συζήτηση που αφορά περισσότερο το περιεχόμενο παρά τη φόρμα αυτή καθ’ αυτή.
