"Πώς θα ήταν η Αμερική αν αγαπούσαμε τους μαύρους όσο και την κουλτούρα των Μαύρων;". Μία από τις ηχηρότερες δηλώσεις στο βίντεο του Arthur Jafa μας κάνει να αναρωτιόμαστε τη θέση μας απέναντι στην αφροαμερικανική κοινότητα, αλλά και τη βία και την περιθωριοποίηση της. Ο Arthur Jafa, γνωστός σε αρκετούς για τα βίντεο κλιπ του Kanye West, της Solange και του Jay-Z, επικεντρώνει τις καλλιτεχνικές του εξερευνήσεις στη μαύρη ταυτότητα, είτε κάνοντας αναφορά στη μακρόχρονη πολιτισμική ιστορία της ή στην καταπίεση και τον ρατσισμό που τόσα χρόνια ανέχεται. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το βίντεο "Love is the Message, the Message is Death" (2017).
Το επτάλεπτο βίντεο, ντυμένο με τους χιπ-χοπ ρυθμούς του "Ultralight Beam" του Kanye West, είναι ένα συγκινητικό πρότζεκτ που ανιχνεύει την αφροαμερικανική ταυτότητα μέσα από ένα ευρύ φάσμα εικονογραφίας. Το έργο του Jafa εγκαινιάζεται αύριο, 9/9, στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, στο πλαίσιο του "Πειραιάς Artport II".
Πίσω από αυτό το εγχείρημα βρίσκεται η Σωζήτα Γκουντούνα, διεθνής επιμελήτρια και ιδρύτρια του μη κερδοσκοπικού οργανισμού Greece in USA, η οποία μας μίλησε για το πώς προέκυψε αυτή η σημαντική συνεργασία με τον καλλιτέχνη και περιγράφει τις επερχόμενες δράσεις που διοργανώνει το Greece in USA.
Ποια στοιχεία, κατά τη γνώμη σας, καθιστούν τόσο ισχυρό το έργο του Arthur Jafa;
Η έρευνα και παρουσίαση μιας ειδικά μαύρης οπτικής αισθητικής ίση με τη δύναμη, την ομορφιά και την αποξένωση της μαύρης μουσικής στην κουλτούρα των ΗΠΑ. H μοναδική κατανόηση του μοντάζ και της αντιπαράθεσης σειράς κινούμενων εικόνων για να επιτύχει τη μέγιστη δυνατή, σχεδόν σωματική, πρόσληψη. Επίσης, η διατομεακή του πρακτική, που κυμαίνεται από ταινίες και εγκαταστάσεις έως περφόρμανς που αμφισβητούν τις κυρίαρχες πολιτιστικές παραδοχές για την ταυτότητα και τη φυλή.
Πώς έτυχε να έρθετε σε επαφή με τον καλλιτέχνη και πώς εν τέλει επιλέχθηκε ο χώρος της έκθεσης;
Ήθελα από το 2017 να παρουσιάσω το έργο "Love is the Message, the Message is Death” στην Ελλάδα, αλλά το ιδανικό πλαίσιο δόθηκε με τη συνεργασία μου με το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, όταν πρότεινα την πλατφόρμα "Artport” στον καλλιτεχνικό διευθυντή. Η παρουσίαση του έργου του Jafa αποκτά σημασία ιδιαιτέρως εκτός μουσειακών χώρων ή χώρων εμπορίου της τέχνης και προκαλεί συσχετισμούς με την παρουσίαση του έργου του Andres Serrano και του John Akomfrah, στο Artport το 2021. Το λιμάνι του Πειραιά και η ιστορία των εργατικών διεκδικήσεων, καθώς και η πρόσφατη δολοφονία του Παύλου Φύσσα από εξτρεμιστικές οργανώσεις, λειτουργούν επεξεγηματικά για την επιλογή μου να παρουσιαστεί το έργο του Jafa στην πέτρινη αποθήκη του ΟΛΠ.
Πιστεύετε ότι το βίντεο ως μέσο κατορθώνει να στείλει ένα πιο ηχηρό μήνυμα για την παρουσίαση και την αντιμετώπιση της αφροαμερικανικής κοινότητας όλα αυτά τα χρόνια;
Πιθανώς η δύναμη της μοναδικής αντιπαράθεσης των εικόνων που προσφέρει το μοντάζ στο βίντεο να γίνεται μοναδικό μέσο για την αναπαράσταση των ανισοτήτων, τις οποίες παρατηρούμε διαχρονικά σε ζητήματα ταυτότητας και φυλής.
Υπάρχει πιθανότητα το ελληνικό κοινό να γνωρίσει στο μέλλον και άλλα έργα του καλλιτέχνη, όπως το βραβευμένο "The White Album";
Στόχος μας είναι να παρουσιαστεί στο μέλλον και το "The White Album", αλλά ελπίζουμε ότι η πρώτη παρουσίαση του καλλιτέχνη στην Ελλάδα, με ένα από τα πιο σημαντικά έργα του, να είναι η αφετηρία και το έναυσμα που θα προκαλέσει το ενδιαφέρον του ελληνικού κοινού για τον ίδιο.
Έχετε δουλέψει με σημαντικούς Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες ανά τα χρόνια. Υπήρξε κάποια κομβική συνεργασία που ενδεχομένως άλλαξε τον τρόπο που αντιλαμβάνεστε την τέχνη;
Κομβική συνεργασία υπήρξε με τον Αμερικανό εικαστικό Ρέιμοντ Πετιμπόν λόγω της μακρόχρονης συνεργασίας τεσσάρων ετών, που δεν μπορεί να συγκριθεί με συνεργασίες για επιμέλεια μια έκθεσης ή παραγωγή ενός πρότζεκτ. Η συγκεκριμένη ώσμωση με βοήθησε να κατανοήσω καλύτερα τους διεθνείς μηχανισμούς της καλλιτεχνικής πρακτικής και της αγοράς της τέχνης, εφόσον η συνεργασία μου με τον Πετιμπόν συνεπάγεται και τη συνεργασία με τις γκαλερί David Zwirner, Regen Projects LA και Sadie Coles, καθώς και σημαντικών μουσείων (New Museum, Serpentine, Winterthur κ.α.) και ιστορικών τέχνης όπως ο Robert Storr. Ο Πετιμπόν έχει καθορίσει την Αμερικανική ιστορία της τέχνης και θεωρείται ίσως ο πιο εξέχων σύγχρονος Αμερικανός καλλιτέχνης που επικεντρώνεται στο σχέδιο ως το κύριο καλλιτεχνικό του μέσο.
Ως ιδρύτρια του Greece in USA, θεωρείτε ότι υπάρχει ενδιαφέρον για την ελληνική τέχνη στην Αμερική;
Από τους συναδέλφους στην Αμερική παρατηρώ ότι υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για την κατανόηση του τι καθιστά διαφορετική τη σύγχρονη ελληνική τέχνη ή εάν έχει και εκείνη αφομοιωθεί από τις κοινές πρακτικές της διεθνούς σύγχρονης τέχνης.
Ποια είναι η μεγαλύτερη δράση που έχετε διοργανώσει στο πλαίσιο του Greece in USA;
Θεωρώ ότι ήταν η προσπάθεια μια αντικειμενικής καταγραφής και χαρτογράφησης της τοπικής εικαστικής σκηνής σε ένα θέμα με οικουμενικές και κοινωνικές προεκτάσεις με την έκθεση "Το Δικαίωμα στη Σιωπή". Θα πρόσθετα όμως ότι η πιο σημαντική μας συμβολή είναι ότι προκαλέσαμε με τις δράσεις μας ένα πιο ουσιαστικό και ζωτικό διάλογο για μια νέα στρατηγική για την ελληνική πολιτιστική διπλωματία.
Τι καινούργιες συνεργασίες περιμένουμε από τον οργανισμό;
Προετοιμάζουμε μια συνεργασία με το Φεστιβάλ Μικρού Μήκους Δράμας, καθώς επίσης με τον σκηνοθέτη Μενέλαο Καραμαγγιώλη για το έργο του "the AfroGreeks", το θέατρο σκιών του Σπύρου Αγγελόπουλου και τον Άρη και Λάκη Ιωνά (Τhe Callas) με τις "Callasettes" και περιοδεία του Galan Trio σε 10 Αμερικάνικα πανεπιστήμια. Επίσης, στις 7 Σεπτεμβρίου εγκαινιάζουμε το νέο πρόγραμμα art residency με πρώτη μας καλεσμένη την Αμερικανίδα εικαστικό και κινηματογραφίστρια Sarah Singh, η οποία θα μείνει 4 μήνες στην Αθήνα για την υλοποίηση ενός νέου πρότζεκτ με τη συνεργασία Ελλήνων καλλιτεχνών.
