© Valerio Vidali
Σε πείσμα της γεμάτης αναταράξεις περσινής περιόδου, όταν πολλές διοργανώσεις αναγκάστηκαν να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες ή ακόμα και να αναβάλουν συνολικά τους προγραμματισμούς τους, ένα νέο πρωτότυπο φεστιβάλ κατάφερε να εμφανιστεί στην αθηναϊκή καλλιτεχνική σκήνη: το illustradays αποτελεί το πρώτο και μοναδικό ελληνικό φεστιβάλ εικονογράφησης, που φέτος επιστρέφει δυναμικά στο Σεράφειο του Δήμου Αθηναίων, από 9 έως 18 Σεπτεμβρίου. Στη δεύτερη χρονιά του, Έλληνες και ξένοι εικονογράφοι θα μας υποδεχτούν σε ένα δεκαήμερο γεμάτο χρώμα και αυθορμητισμό ώστε να γνωρίσουμε με την υποστήριξή τους καλύτερα τον συναρπαστικό κόσμο της εικονογράφησης.
"Για το 2022, επιστρέψαμε με ένα μεγαλύτερο, ακόμα πιο συμπεριληπτικό, γεμάτο δημιουργικές συνεργασίες φεστιβάλ", αναφέρουν οι συνιδρύτριες του illustradays, Αναστασία Τερζίδου και Ραφαέλα Καραγιάννη. Η φετινή βερσιόν φέρνει καινούργιες συνεργασίες και από κοινού δράσεις, όπως εκείνη με το Ελληνικό Τμήμα της ΙΒΒΥ – Κύκλος του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου, το εκθεσιακό αφιέρωμα στη σύγχρονη ελληνική εικονογράφηση, αλλά και τα ΕΒΓΕ που θα εμπλουτίσουν τις φετινές ομιλίες. Το φεστιβαλικό πρόγραμμα περιλαμβάνει τέσσερις βασικές ενότητες, αφιερωμένες σε διαφορετικές εφαρμογές της εικονογράφησης: illustrastories, illustralabs, illustratalks και illustraclub, με την τελευταία φέτος να διευρύνεται, αναδεικνύοντας ανερχόμενους καλλιτέχνες και επαγγελματίες εικονογράφους. Μια νέα δράση του φεστιβάλ είναι οι speed dating συναντήσεις εικονογράφων και εκδοτών με στόχο τη δικτύωση, τη συζήτηση και πιθανές συνεργασίες, ενώ παράλληλα, φέτος το κοινό θα γνωρίσει πάνω από 100 καλλιτέχνες μέσα από τις επερχόμενες εκδηλώσεις.
Με τον τίτλο "Μια αχτίδα από φως" να προσδίδει ακόμα πιο παιχνιδιάρικο και χαρούμενο τόνο στο φεστιβάλ, η επιλογή της φετινής θεματικής οφείλεται, σύμφωνα με την Αναστασία και τη Ραφαέλα, στο ότι "το φως αποτελεί ένα εργαλείο, όπως και τα χρώματα, που μπορεί να διαμορφώσει πραγματικά την εικόνα ενός καλλιτεχνικού, ζωγραφικού έργου. Και αυτές οι δύο πλευρές του θέματος είναι που το έκαναν μια πολύ ταιριαστή επιλογή για φέτος". Η ομάδα γνώριζε εξαρχής πόσο σημαντική ήταν η συσχέτιση της θεματικής με το γεγονός ότι πρόκειται για ένα νέο φεστιβάλ, αφιερωμένο σε μια όχι τόσο γνωστή μορφή τέχνης στην Ελλάδα. Έτσι, στράφηκαν στην αγγλική λέξη "illustration" και τη λατινική της προέλευσή, που σημαίνει "δίνω φως". Όπως η εικονογράφηση φωτίζει με ιδέες και ιστορίες, έτσι και το illustradays ρίχνει τα φώτα στο έργο των καλλιτεχνών, αλλά και στις πολλαπλές ερμηνείες της εικονογράφησης.
Διαβάστε Επίσης
Επιπλέον, το illustradays 2022 καλωσορίζει μια νέα art director, την εικονογράφο Ίριδα Σαμαρτζή. Η ιδρυτική ομάδα, αναζητώντας διαρκώς τρόπους με τους οποίους το φεστιβάλ μπορεί να δώσει φωνή και βήμα σε εικονογράφους ώστε να αναδειχθεί η δουλειά τους, θεώρησε ότι η καλλιτεχνική διεύθυνση πρέπει να ανήκει σε έναν δημιουργό εξοικειωμένο με τη συγκεκριμένη μορφή τέχνης. "Όπως και πέρυσι με τη Φωτεινή Τίκκου, έτσι και φέτος με την Ίριδα, η αρχική μας επιλογή έγινε με αφετηρία το θαυμασμό μας για τη δουλειά τους και την εμπειρία τους στο χώρο", μας εξηγούν οι διοργανώτριες, παραδεχόμενες ότι "ειδικότερα φέτος, για την Ίριδα διαπιστώσαμε ότι έχει φοβερή δημιουργικότητα, ενσυναίσθηση και επαγγελματισμό που την κάνουν μια φανταστική συνεργάτιδα. Plus, τη λατρεύουν όλα τα παιδιά!".
Η Ίριδα είναι αισιόδοξη όσον αφορά την εικονογράφηση στην Ελλάδα. "Γίνονται κάποια βήματα –όχι άλματα– αλλά γίνονται. Έχει μπει περισσότερο στη ζωή μας, στην καθημερινότητά μας. Όλο και περισσότερος κόσμος αντιλαμβάνεται την αξία μιας καλής εικονογράφησης, τη "διαβάζει” και την αποζητά", εξηγεί, διαβεβαιώνοντάς μας ότι το illustradays "βάζει κι εκείνο το λιθαράκι του σε αυτόν το διάλογο μεταξύ κοινού και εικονογράφων". Για εκείνη προσωπικά, βασική διαφορά που παρατηρεί στη σύγχρονη εικονογράφηση είναι τα μέσα και η μεθοδολογία, αλλά κυρίως ο τρόπος με τον οποίο εργάζεται: με περισσότερη εμπειρία και ελευθερία για πειραματισμό, ωριμότητα αλλά και γνώση των ορίων της.
εικονογράφων.
Ως εικονογράφος, οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει στη δουλειά της (μιλώντας πάντα για το παιδικό βιβλίο) είναι δύο: πρώτον, συχνά οι συνθήκες την οδηγούν σε πιο πεζές λύσεις –όπως άλλωστε συμβαίνει και σε πολλά άλλα επαγγέλματα–, στον αυτοπεριορισμό ή στην απόρριψη μιας ρηξικέλευθης ιδέας, λόγω των οικονομικών δυσχερειών που επικρατούν στην Ελλάδα. Για την εικονογράφηση ενός παιδικού βιβλίου, τονίζει πως "πρέπει να λάβω υπόψη μου το μέγεθος, το χαρτί, τον αριθμό σελίδων, το ράφι του βιβλιοπωλείου, το ότι οποιοδήποτε κοπτικό είναι απαγορευτικό σε ένα παιδικό βιβλίο στην Ελλάδα κ.ά.". Αν και παραδέχεται ότι αυτοί οι περιορισμοί συχνά λειτουργούν ευεργετικά, η γνώση ότι έχει εγκαταλείψει τη μάχη και η αίσθηση πως τελικά κάποια πράγματα είναι ακατόρθωτα, αναμφίβολα δεν είναι η πιο ευχάριστη. Και, φυσικά, το τυπικό κομμάτι στην ανάθεση μιας εργασίας είναι μια εξίσου απότομη προσγείωση. Συμβόλαια, ρύθμιση των οικονομικών, συνεννόηση μέσω mail είναι μεν απαραίτητα, δεν συνάδουν όμως με τη δημιουργική φύση ενός εικονογράφου.
Η αλήθεια είναι πως όταν μιλάμε για την εικονογράφηση σε λογοτεχνικά πλαίσια, το μυαλό μας συνήθως πάει κατευθείαν στο παιδικό βιβλίο. Αυτή η σύνδεση εννοείται ότι δεν καθιστά την τέχνη της εικονογράφησης υποδεέστερη, όπως όμως μας εξηγούν η Αναστασία και η Ραφαέλα, πολλοί παραγνωρίζουν ότι πρόκειται για μια διαδραστική διαδικασία που συχνά ξεφεύγει από τις εικονογραφημένες σελίδες και σχετίζεται με πεδία όπως η διαφήμιση, η μόδα, η επιστήμη, η δημοσιογραφία, η επικοινωνία. Το φεστιβάλ εστιάζει σε αυτήν ακριβώς την προβολή και ανάδειξη της τέχνης, θέλοντας να αποδείξει στο κοινό ότι η εικονογράφηση βρίσκεται παντού και είναι τόσο άμεση, που είναι ουσιαστικά αδύνατο να μη την αγαπήσουμε, όπου κι αν τη συναντάμε.
Η ύπαρξη ενός φεστιβάλ εικονογράφησης στην εγχώρια σκηνή, με τόσες διαφορετικές δημιουργικές εφαρμογές, αφήνει στον επισκέπτη την ελευθερία να ανακαλύψει τις διάφορες ενδιαφέρουσες πτυχές του κόσμου της. Η Αναστασία και η Ραφαέλα πιστεύουν ότι σε αυτά τα πρώτα βήματα του illustradays "είναι σημαντικό να δίνουμε ερεθίσματα, έμπνευση, χρώμα και γνώση, ώστε οι περισσότεροι άνθρωποι που θα το επισκεφτούν να βρουν κάτι που θα μιλήσει στη δική τους καρδιά. Διότι όσο περισσότερα μαθαίνεις για κάτι τόσο πιο γρήγορα το αγαπάς".
Έτσι, η γνωστή ρήση "μην κρίνεις ένα βιβλίο από το εξώφυλλο" καταρρίπτεται, επιβεβαιώνοντας την αξία της εικονογράφησης. "Σκεφτείτε τα ράφια των βιβλιοπωλείων κι εκεί να ξεχωρίζει ένα προσεγμένο και όμορφο εξώφυλλο! Το πρώτο που κάνουμε είναι να το πάρουμε στα χέρια μας, να το επεξεργαστούμε και να ξεκινήσουμε να διαβάζουμε την περίληψη και το περιεχόμενό του". Βέβαια, και οι δυο τους συμφωνούν ότι το είδος του βιβλίου παίζει σημαντικό ρόλο σε αυτό: "Πόσο θα μας έλειπαν οι εικόνες σε ένα παιδικό βιβλίο, ή πόσο πιο δύσκολο θα ήταν να καταλάβουμε κάποιες επιστημονικές περιγραφές και έννοιες χωρίς τις εικόνες που τις οργανώνουν και τους δίνουν πιο κατανοητή μορφή. Αν αποδομήσουμε τη λέξη εικονογράφηση (εικόνα + γράφω), βλέπουμε ότι η εικόνα και η λέξη είναι αλληλένδετες, η μία συμπληρώνει και ολοκληρώνει την άλλη. Γι’ αυτό κι εμείς αγαπάμε τόσο πολύ τη συγκεκριμένη μορφή τέχνης".
Τι σημαίνει για τους καλεσμένους του illustradays "Μια αχτίδα από φως";
"Για τη δημιουργία του animation "Οι δύο ναοί” κατασκευάσαμε έναν αυτοσχέδιο σκοτεινό θάλαμο με σταθερό φωτισμό στο κέντρο του εργαστηρίου μου. Έπρεπε να απομονώσουμε το φυσικό φως που διαχεόταν από τα παράθυρα. Αυτό που πραγματικά έδωσε ζωή, με διακριτικό τρόπο, στα σχέδιά μου ήταν η αχτίδα φωτός που δεν μπορέσαμε να τιθασεύσουμε, η οποία ξετρύπωνε ύπουλα από τις μαύρες κουρτίνες και έδινε παλμό στην κινούμενη εικόνα σαν να ήταν η καρδιά της". Στέφανος Ρόκος, εικαστικός
"Μια σύντομη ιστορία για το Φως και το Αντίθετό του: Είναι το φως που δημιουργεί τις σκιές. Είναι και οι σκιές που χάνονται κάτω από η δύναμη του φωτός". Αγγελική Μπόζου, εικαστικός και εικονογράφος
"Ως παιδί του ήλιου, βλέπω το φως σαν χαρά, ελπίδα, παιχνίδι και όρεξη. Ακόμα και ζωγραφίζοντας, αυτά τα στοιχεία αναζητώ –περισσότερο από την αποτύπωση μια εικόνας– και τα βρίσκω μόνο όταν μοιράζομαι ό,τι φτιάχνω (από το αποτέλεσμα μέχρι τη διαδικασία) με άλλους ανθρώπους". Soteur - Σωτήρης Φωκέας, εικαστικός
"Mια αχτίδα από φως είναι το ελάχιστο που απαιτείται για να δούμε τι υπάρχει γύρω μας. Κάποιες φορές μοιάζει με χάδι, κάποιες με μαχαίρι". Pan Pan - Παναγιώτης Πανταζής, comic artist, εικονογράφος και μουσικός
INFO: Σεράφειο | Ώρες λειτουργίας του φεστιβάλ: Καθημερινά 11 π.μ.-8.30 μ.μ.
Διαβάστε Επίσης
