© Φίλιππος Φερεντίνος
Αν και ανέκαθεν το Athens Digital Arts Festival (ADAF) εκμεταλλευόταν το στοιχείο του αιφνιδιασμού, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς το εγκαταλελειμμένο κτίριο του πολυκαταστήματος notoshome στην πλατεία Κοτζιά (Κρατίνου 3-5) να μεταμορφώνεται σε έναν digital καμβά για το μεγαλύτερο φεστιβάλ ψηφιακών τεχνών της χώρας. Ωστόσο, αυτός είναι εν μέρει ο στόχος του ADAF, όπως μας διαβεβαίωσε ο ιδρυτής του Ηλίας Χατζηχριστοδούλου, ξεναγώντας μας μέσω zoom στο ερημωμένο πολυώροφο συγκρότημα. "Μας αρέσει αυτή η αντίθεση: θέλουμε να ενεργοποιούμε σημεία στην πόλη που διαφοροποιούνται από τη λογική του ADAF. Είτε είναι πιο ήρεμα και τους δίνουμε εμείς ζωή είτε έχουν έναν πιο κυριλάτο χαρακτήρα και τους αποδίδουμε ένα νεανικότερο ύφος", μας εξηγεί η καλλιτεχνική διευθύντρια Έλλη-Άννα Περιστεράκη. Στο παρελθόν, η προικισμένη με νεοκλασικά κτίρια και αρχαία ταφικά μνημεία πλατεία έχει φιλοξενήσει διάφορες δράσεις του ADAF, φέτος όμως η 18η έκδοση αναμένεται να προσελκύσει το ενδιαφέρον μας με οπτικά εντυπωσιακές 3D mapping εγκαταστάσεις και περφόρμανς, βγάζοντας τις ψηφιακές τέχνες στον δημόσιο χώρο και βοηθώντας έτσι σε ένα πιο ένθερμο καλωσόρισμα των επισκεπτών.
Παρά τις διά ζώσης εκδηλώσεις, "το υβριδικό ADAF ήρθε για να μείνει", λέει χαρακτηριστικά ο Ηλίας, αναφερόμενος στη διαδικτυακή του μορφή το ερχόμενο φθινόπωρο. Η Έλλη μάς εξηγεί ότι ανέκαθεν υπήρχε η σκέψη για μια υβριδική διεξαγωγή που θα βοηθούσε, αφενός, στην παρουσίαση των αναρίθμητων έργων (φέτος πάνω από 600!) που δήλωσαν συμμετοχή και, αφετέρου, στην πρόσβαση του κοινού από το εξωτερικό, που εδώ και αρκετά χρόνια έχει δείξει τον ενθουσιασμό του για το φεστιβάλ.
Φέτος το ADAF καταπιάνεται με την οξύμωρη έννοια του ρετροφουτουρισμού, πλαισιωμένου θεματικά από το sci-fi στοιχείο. Για όσους τον ακούν για πρώτη φορά, ο όρος αποτελεί ένα "πάντρεμα" της ρετρό νοσταλγίας και του φουτουρισμού, του καλλιτεχνικού κινήματος των αρχών του 20ού αιώνα που συνδέθηκε με την τεχνολογία αιχμής και κοιτούσε προς το μέλλον. "Οι ψηφιακές τέχνες έχουν μια αυτοαναφορικότητα, η οποία οδηγεί είτε στο sci-fi στοιχείο είτε σε παλαιότερες τεχνολογίες που εκπέμπουν ένα είδος νοσταλγίας", μας λέει η Έλλη, εξηγώντας ότι το "FutuRetro" είχε αναφερθεί πολλές φορές σε συζητήσεις για τις επόμενες θεματικές του φεστιβάλ. Αναμφισβήτητα, ο εγκλεισμός έπαιξε το ρόλο του εδώ, μιας και το γλυκόπικρο συναίσθημα που συχνά προκαλεί η αναπόληση των 80s και των 90s οφείλεται στην υπόμνηση πιο ευχάριστων και ελεύθερων εποχών, ενώ προέκυψε και η ανάγκη για ένα πιο ελπιδοφόρο και ξέγνοιαστο μέλλον. Βέβαια, καμιά φορά η εμμονική ενασχόληση με το παρελθόν οδηγεί και σε οπισθοδρόμηση, αλλά οι προσδοκίες του ADAF εστιάζουν περισσότερο στην περιέργεια για το μέλλον και στο πώς αντιμετωπίζουμε σήμερα τη ρετρό αισθητική και τις παλαιότερες τεχνολογίες. Η Έλλη αναφέρει ότι "κάτι που σήμερα θεωρείται τεχνολογία αιχμής, αύριο μπορεί να είναι ρετρό αντικείμενο", ενώ ο Ηλίας επιβεβαιώνει ότι το φετινό μότο του φεστιβάλ είναι μια φιλοσοφία που απασχολεί όλους μας σε καθημερινή βάση: "Παρουσιάζουμε το σήμερα μέσα από τα μάτια του παρελθόντος και το παρελθόν μέσα από τα μάτια του μέλλοντος, κι αυτό είναι ένα στοιχείο που ανάγουμε στην τέχνη, ειδικά αφού η καλλιτεχνική κοινότητα βίωσε μια περίοδο πειραματισμού και η δημιουργικότητα χτύπησε κόκκινο εν μέσω καραντίνας".
Πώς όμως ένα σύγχρονο φεστιβάλ ψηφιακών τεχνών κατορθώνει να διατηρεί το χαρακτήρα του και παράλληλα να συμβαδίζει με τις νέες τάσεις που αναδύονται; Αν και δεν είναι ανώδυνη διαδικασία, η Έλλη και ο Ηλίας συμφωνούν ότι, κάθε χρόνο, ένα μέρος της διοργάνωσης ερευνά τους προβληματισμούς της καλλιτεχνικής κοινότητας, αλλά και των απλών πολιτών, εισάγοντας συνδυαστικά την προσωπική της ματιά στα ζητήματα. Ύστερα από σχεδόν 15 χρόνια, το ADAF συνεχίζει να θέλει να συστήσει στο ευρύ κοινό την ψηφιακή κουλτούρα, θεωρώντας ότι υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που δεν είναι εξοικειωμένοι με τη σημερινή τεχνολογία, ενώ διεξάγει τις δράσεις του δωρεάν και αποκλειστικά με τη συγχρηματοδότηση του κράτους και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το πρόγραμμα που ετοιμάζεται για το πενθήμερο 25-29 Μαΐου περιλαμβάνει 12 κατηγορίες-ογκόλιθους: από installations, web art, digital image, VR/AR, βιντεοπαιχνίδια, video art και animation μέχρι εργαστήρια, συζητήσεις, περφόρμανς, μουσικό πρόγραμμα και το ADAF Kids. Όσον αφορά τις δράσεις στην πλατεία, εκεί κυριαρχεί το ADAF Music, που έλειψε από το φεστιβάλ τα τελευταία δύο έτη. Διακρίνεται σε δύο άξονες, τις γενικές συμμετοχές ξένων και Ελλήνων καλλιτεχνών και το νεοφερμένο πείραμα Music Doubles, όπου δύο περσόνες από διαφορετικά μουσικά είδη και περιόδους μοιράζονται τη σκηνή, δημιουργώντας πειραματικά οπτικοακουστικά πρότζεκτ. Για φέτος, στα Music Doubles η Λένα Πλάτωνος συνοδεύει τον πειραματικό καλλιτέχνη Die Arkitekt, ενώ η Καίτη Γαρμπή τραγουδά παρέα με την ηλεκτρονική μπάντα Someone Who Isn’t Me. Άλλες απρόσμενες συνεργασίες αποτελούν οι Μαρίνα Σάττι με τους Jeph Vanger & Constantine Pope, αλλά και οι DJ Rico ft. NΕΒΜΑ με την υψίφωνο Κάτια Πάσχου. Η ιδιαιτερότητα του Music Doubles βασίζεται στο εφήμερο στοιχείο του αλλά και στην αίσθηση της επιτόπου πειραματικής δημιουργίας από δύο εντελώς διαφορετικούς καλλιτέχνες, που συγχωνεύουν ποπ κουλτούρα και τρέχοντα μουσικά trends. Αν και αρχικά το ADAF Music ξεκίνησε με περισσότερο χωροθεατρικό χαρακτήρα, πλέον αποτελεί μια ξεχωριστή κατηγορία που γεννά ένα νέο ιδιαίτερο κόνσεπτ. Όπως εξηγεί και ο Ηλίας, "δεν επανήλθαμε απλώς με μουσική, αλλά με ένα κόνσεπτ όπου εντάξαμε τη μουσική με έναν τρόπο που ταιριάζει σε εμάς και το κοινό μας".
Φυσικά, τα υπαίθρια installations είναι αυτά που, μαζί με το συναυλιακό κομμάτι, ξεχωρίζουν. Οι κατάφωτες εγκαταστάσεις στην πλατεία αναδεικνύουν το αθηναϊκό αστικό τοπίο και τους καλλιτέχνες, ενώ άλλα installations προσεγγίζουν τη θεματική του διαδικτύου και της χρήσης του. Μη χάσετε το αφιέρωμα στις ιταλικές ψηφιακές τέχνες, που υλοποιήθηκε σε συνεργασία με την πρεσβεία της Ιταλίας. Κι αν βρεθείτε στην Ομόνοια, ρίξτε μια ματιά στη βιτρίνα του notoshome (Σταδίου και Αιόλου, 2103245811), όπου ο Felipe Prado εκθέτει το "SUPERSELFIE", ένα "κοινωνικό δίκτυο εκτός σύνδεσης".
Μη χάσετε
Ένα γιγαντιαίο φεγγάρι γεμίζει τον αθηναϊκό ουρανό
Ο Luke Jerram κατασκεύασε μια εντυπωσιακή εγκατάσταση, ένα επτάμετρο έργο "Museum of the Moon" με φωτογραφίες της NASA, που απεικονίζουν την επιφάνεια της σελήνης. Τώρα, κάνει στάση στο ADAF, παρέα με τη χαρτογράφηση του πλανήτη Άρη "Orbis Tertius", φωτίζοντας το κέντρο και "καθρεφτίζοντας" την κουλτούρα της πόλης.
Εμβυθιστική εμπειρία στο υπόγειο
Εξερευνώντας το κτίριο, οι διοργανωτές του ADAF ανακάλυψαν τον μυστηριώδη υπόγειο χώρο του. Εκεί, θα φιλοξενείται ένα αινιγματικό immersive room, που ακολουθεί την αισθητική του ρετροφουτουρισμού και της επιστημονικής φαντασίας, δημιουργώντας ένα ονειρικό περιβάλλον που ξεφεύγει από τα όρια της πραγματικότητας.
Ποιος θα είναι ο επόμενος digital artist;
Το ADAF Kids καλωσορίζει το παιδικό κοινό, αλλά και επίδοξους μικρούς καλλιτέχνες που θέλουν να εντρυφήσουν στον κόσμο των ψηφιακών τεχνών. Εργαστήρια ρομποτικής και 3D-printing, animation από παιδιά και καθηγητές στο πλαίσιο του Animasyros, αλλά και έργα εικονικής πραγματικότητας παρουσιάζουν τον θαυματουργό τεχνολογικό κόσμο.
