@Γιώργος Βιτσαρόπουλος
Για μία ημέρα, μικροί και μεγάλοι σπεύδουν σε μουσεία, γκαλερί και αρχαιολογικούς χώρους, τα οποία καλωσορίζουν το κοινό με πιο χαλαρή και γιορτινή διάθεση, ετοιμάζοντας πλήθος εικαστικών, μουσικών, παιδικών και πολλών ακόμα εκδηλώσεων. Η καθιερωμένη Διεθνής Ημέρα των Μουσείων γιορτάζεται φέτος την Τέταρτη 18 Μαΐου, τιμώντας τον πολιτισμό και τις τέχνες, με ελεύθερη είσοδο. Οι φετινές διοργανώσεις μάς παρασύρουν στις "γειτονιές" της Ακρόπολης και στις καθημερινές ασχολίες των αρχαίων Ελλήνων και ταυτόχρονα διηγούνται τη ζωή και το έργο μεγάλων καλλιτεχνών της χώρας, από τον Νίκο Εγγονόπουλο έως τον Γιώργο Λαζόγκα. Μετά τον ανορθόδοξο διαδικτυακό εορτασμό της το 2020 και ελάχιστους μήνες ύστερα από την άρση των μέτρων, η φετινή Διεθνής Ημέρα Μουσείων τείνει να αναδείξει τον πρωταρχικό ρόλο των μουσείων ως κοινωνικών θεσμών, υπό τη γενική θεματική "Η δύναμη των μουσείων".
Η επιλογή αυτού του θέματος στοχεύει στην ανάδειξη της ισχύος των μουσείων ως φορέων κοινωνικής αλλαγής, αλλά και βιώσιμης ανάπτυξης. Είτε αποτελούν ένα ταξίδι στο παρελθόν είτε μια ματιά στο μέλλον και τη σύγχρονη εποχή, τα μουσεία συστήνουν νέες, πρωτοποριακές ιδέες, με απώτερο σκοπό την οικοδόμηση ενός πολλά υποσχόμενου μέλλοντος. Τρεις επίκαιρες θεματικές θα πλαισιώσουν τις φετινές εκδηλώσεις για τη 18η Μαΐου: πρώτον, η βιωσιμότητα, καθώς τα μουσεία συμβάλλουν σημαντικά στην υλοποίηση των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ και λειτουργούν ως φορείς ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης για τις περιβαλλοντικές κρίσεις της εποχής μας. Δεύτερον, ο άξονας "καινοτομία - νέες τεχνολογίες - προσβασιμότητα" φέρνει στο επίκεντρο της συζήτησης τις νέες ψηφιακές τεχνολογίες και το διαδίκτυο και το πώς αυτά αναδιαμορφώνουν τη σημερινή λειτουργία των μουσείων. Τέλος, δίνεται έμφαση στη συμβολή των εκπαιδευτικών δράσεων, αφού οι ξεναγήσεις στις μουσειακές συλλογές συντείνουν στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής, παρέχοντας ισότιμη πρόσβαση στην τέχνη και ευκαιρίες προσφοράς και δημιουργίας στους πολίτες.
Ξεναγήσεις σε αγαπημένα αθηναϊκά μουσεία
Το Μουσείο Ακρόπολης (Διονυσίου Αρεοπαγίτου 15, 2109000900), εστιάζοντας ακριβώς στην παράμετρο των εκπαιδευτικών δράσεων, διοργανώνει θεματικούς περιπάτους στις αρχαίες "γειτονιές" στη βάση του μουσείου. Μια ιδανική ευκαιρία για να ταξιδέψετε πίσω στο χρόνο, γνωρίζοντας την καθημερινότητα των αρχαίων Ελλήνων που έζησαν κάτω από τον θρυλικό βράχο της Ακρόπολης. Ακόμη, η εντυπωσιακή συλλογή μέσα στο κτίριο μάς περιμένει για να ανακαλύψουμε τα μυστικά της, τους θρύλους και τις ιστορίες που την πλαισιώνουν. Η εξερεύνηση των αρχαίων χρόνων συνεχίζεται στο Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού (Κουμπάρη 1 & Βασ. Σοφίας, 2103671000), το οποίο παρουσιάζει διαδικτυακά τη Νεοελληνική Συλλογή του σε απομακρυσμένα σχολεία της χώρας, ώστε οι μαθητές να περιηγηθούν με ένα κλικ σε διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας και να παρατηρήσουν τη ζωή των προγόνων μας.
Στο πλαίσιο του This is Athens City Festival, το Μουσείο Κοτσανά (Πινδάρου 6 και Ακαδημίας, Πανεπιστήμιο, 2114110044) μετατρέπεται σε ένα "έξυπνο σπίτι της αρχαιότητας", ξεναγώντας μικρούς και μεγάλους στη συλλογή του με τεχνολογικά gadgets της αρχαιότητας μέσα από εκπαιδευτικά προγράμματα, όπως το "Ξυπνητήρι της φύσης" του Πλάτωνα (2 μ.μ.), αλλά και το "Είδωλο μετά μουσικής" (4.30 μ.μ.) που συνδυάζει τέχνες και επιστήμη σε μια συναρπαστική θεματική περιήγηση. Αν και τα περισσότερα εκθέματα του μουσείου επικεντρώνονται στις καθημερινές ασχολίες των αρχαίων Ελλήνων, αξίζει να ανακαλύψετε τη συλλογή αστρονομετρικών οργάνων και, συγκεκριμένα, ένα ακριβές αντίγραφο του ξακουστού Μηχανισμού των Αντικυθήρων.
Το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο (Σταδίου 13, Πλατεία Κολοκοτρώνη, 2103237617) συμμετέχει επίσης στις εορταστικές εκδηλώσεις με μια εκπαιδευτική δράση για άτομα με προβλήματα μνήμης, στις 21/5. Πέρα από την ξενάγηση στην έκθεση "Επαναcyσταση ’21", όπου οι συμμετέχοντες, μέσα από επιλεγμένα εκθέματα, θα γνωρίσουν σημαντικές μορφές της Επανάστασης, θα πραγματοποιηθούν κατασκευές με χειροτεχνίες εμπνευσμένες από τη συλλογή του μουσείου.
Επίσκεψη στις πιο ξεχωριστές εκθέσεις
Τιμώντας με τη σειρά του τον Ελληνικό Αγώνα και ιδιαίτερα τις γυναίκες επαναστάτριες, το Ίδρυμα Θεοχαράκη (Βασιλίσσης Σοφίας 9 και Μέρλιν 1, 2103611206) προσφέρει μια δωρεάν τρισδιάστατη ξενάγηση στην έκθεση "Η Γυναίκα στην Επανάσταση του 1821. Συλλογή Μιχάλη και Δήμητρας Βαρκαράκη" στον διαδικτυακό του ιστότοπο. Ωστόσο, μιας και αρκετά κάτσαμε μέσα, έξτρα πόντους κερδίζει το εκθεσιακό αφιέρωμα στον "Ορφέα του υπερρεαλισμού" Νίκο Εγγονόπουλο, που απλώνεται σε τρεις ορόφους του ιδρύματος και αποτελεί μια αναδρομή στην καλλιτεχνική πορεία του σπουδαίου Έλληνα ζωγράφου και ποιητή. Παράλληλα, με αφορμή τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή, το Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου (Πειραιώς 100, Γκάζι, 2130109300) μας ξεναγεί στην έκθεση "Θυμάμαι το ’22", στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού πρότζεκτ "Το παιδί, η πόλη και τα μνημεία", μια δράση-φόρος τιμής στους Μικρασιάτες πρόσφυγες.
Αν θέλετε να γιορτάσετε τη Διεθνή Ημέρα Μουσείων με μια βόλτα στη φύση, μπορείτε να γνωρίσετε από κοντά τη θεαματική "Maman" της Louise Bourgeois, που έχει καταλάβει την Εσπλανάδα του ΚΠΙΣΝ (Λεωφ. Ανδρέα Συγγρού 364, Καλλιθέα). Μια ωδή στη μητρότητα, η επιβλητική αράχνη αποτελεί εξαιρετικό παράδειγμα προώθησης της δημόσιας πρόσβασης στην τέχνη και κρύβει συμβολισμούς τόσο για τη γυναίκα όσο και για τους εσωτερικευμένους μας φόβους. Αν, πάλι, τα αρθρόποδα δεν είναι του γούστου σας, μια περιπλάνηση στον "Αμαζόνιο" του Δημήτρη Τσουμπλέκα είναι ο απόλυτος τρόπος χαλάρωσης και, ταυτόχρονα, μια ιδιαίτερη καλλιτεχνική εξερεύνηση. Εμπειρίες και αναμνήσεις από τους θείους του και ζωγράφους Νίκο Κεσσανλή και Χρύσα Ρωμάνου ενέπνευσαν τον Τσουμπλέκα να πειραματιστεί με φυσικά υλικά, προσωπικά αντικείμενα και νεκρές φύσεις, δημιουργώντας μια προσωπική καλλιτεχνική παρέμβαση και ένα διάλογο με τη φύση και την απώλεια.
Πίσω από την έκθεση στο παλιό εργαστήρι των Κεσσανλή και Ρωμανού (Κεσσανλή Σταματάκη 10, Νέο Μαρούσι) βρίσκεται το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, το οποίο ανοίγεται πλέον και σε δράσεις και εκτός της έδρας του. Αν παρ’ όλα αυτά βρεθείτε στο κυρίως κτίριο στο Φιξ (Λεωφ. Καλλιρρόης και Αμβρ. Φραντζή, 2111019000), θα δείτε το πολύχρωμο "Δέντρο της Πλατείας", ένα έργο του Stephan Goldrajch, φτιαγμένο από κομμάτια πλεκτών, υφαντών και κεντημάτων κατασκευασμένων από κοινωνικές ομάδες των γειτονιών γύρω από το μουσείο. Το ιδιόμορφο αυτό "Δέντρο" αντλεί έμπνευση από τα δέντρα στις πλατείες αφρικανικών χωριών, τόπους συνάντησης και ανταλλαγής ιδεών, μετάδοσης αναμνήσεων και μακραίωνων εθίμων. Σε ελληνικά συμφραζόμενα, θυμίζει τα πλατάνια στις πλατείες των χωριών, στη σκιά των οποίων συγκεντρώνεται συνήθως η κοινωνική ζωή. Αντιπαραβαλλόμενο στις όχι τόσο μακρινές συνθήκες καραντίνας, το έργο του Goldrajch εκφράζει την ανάγκη μας για επικοινωνία και κοινωνικότητα.
Ακόμη, το καλλιτεχνικό δίδυμο Θαλασσινής Δούμα και Κάλλης Μπέλλου μας ξεναγεί στην έκθεση "Ταξίδια - Περάσματα" στο Μουσείο Γ. Γουναρόπουλου (Γουναροπούλου 6, Άνω Ιλίσια, 2107777601). Οι δύο καλλιτέχνιδες μας ταξιδεύουν με τις έγχρωμες και ασπρόμαυρες φωτογραφικές αναμνήσεις τους από επισκέψεις σε διάφορους τόπους ανά τον κόσμο, θέλοντας να αναπροσδιορίσουν τη σημασία τους. Παράλληλα, η ιστορικός τέχνης Διονυσία Γιακουμή μάς συστήνει τη μόνιμη συλλογή του μουσείου, με έργα του ζωγράφου Γιώργου Γουναρόπουλου. Για τους λάτρεις της αρχαίας και βυζαντινής/μεταβυζαντινής τέχνης, οι επιμελητές του Μουσείου Κανελλοπούλου (Θεωρίας 12, Πλάκα, 2103319300) παρουσιάζουν τις φημισμένες συλλογές του με ξεναγήσεις στις 11 π.μ., 12 μ. και 1 μ.μ. Νεολιθική εποχή, στοιχεία του κυκλαδικού, μινωικού και μυκηναϊκού πολιτισμού ζωντανεύουν στους χώρους του μουσείου, ενώ αναδρομές στην τέχνη του Βυζαντίου, από την προ Αλώσεως εποχή έως και τα επιτεύγματα ζωγράφων της Επτανησιακής Σχόλης, όπως τα έργα του Νικόλαου Καλλέργη, φέρνουν τους επισκέπτες ένα βήμα πιο βαθιά στην ελληνική τέχνη και ιστορία.
Για ένα χορταστικό φινάλε, το κλασικό και αγαπημένο για τους φίλους της μουσειο-βόλτας Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο (Πατησίων 44, 2132144800) δεν θα έχανε την ευκαιρία να αναδείξει τα φημισμένα αρχαιολογικά του ευρήματα, χαρίζοντας στο κοινό ένα πανόραμα του αρχαιοελληνικού πολιτισμού, ξεκινώντας από τα προϊστορικά χρόνια και οδηγώντας μας στην αρχαϊκή και κλασική περίοδο. Το μουσείο πρόσφατα εγκαινίασε την έκθεση "Το χθες είναι τώρα. Γιώργος Λαζόγκας: Μύθοι και Αρχαιότητα", δίνοντας στα υπάρχοντα εκθέματα τη δυνατότητα να συνομιλήσουν με τη σύγχρονη τέχνη. Ο Γιώργος Λαζόγκας, εικαστικός με σταθερές αναφορές στην αρχαιοελληνική και ρωμαϊκή τέχνη, φέρνει στην αίθουσα περιοδικών εκθέσεων έργα που συνδέουν το παρόν με το παρελθόν, σε μια απόπειρα ανάδειξης τόσο της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς όσο και της σύγχρονης καλλιτεχνικής σκηνής.
Τι νέο φέρνουν οι γκαλερί στην πρωτεύουσα;
Αν χρειάζεστε λίγη τέχνη ακόμα, οι προτάσεις εξόδου δεν εξαντλούνται στα μουσεία. Το Gallery Walk που διοργανώνεται κάθε χρόνο στην πόλη από την Art Athina αποτελεί την ιδανική εναλλακτική. Στις 12 και 13/5, ένας αντισυμβατικός Έλληνας καλλιτέχνης, ο εικαστικός και ποιητής Πάνος Κουτρουμπούσης, τιμάται τρία χρόνια μετά το θάνατό του με μια έκθεση στο Πολιτιστικό Κέντρο "Μελίνα" (Ηρακλειδών 66, Θησείο, φωτό). Επιπλέον, η Lulama Mlambo Wolf τιμά τις αφρικανικές της ρίζες με την έκθεση "The Right to Ease" στην γκαλερί The Breeder (Ιάσονος 45, Μεταξουργείο, 2103317527), ενώ τα "εποχικά" έργα της Άννας-Μαρίας Τσακάλη επιχειρούν μια συμφιλίωση με τη ζωή και τις δυσκολίες που τη συνοδεύουν (Kalfayan, Χάρητος 11, Κολωνάκι, 2107217679).
