Το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης στη Νέα Υόρκη ήταν για άλλη μια φορά το δημοφιλέστερο στην Αμερική, με σχεδόν 1.96 εκατομμύρια επισκέπτες. Επομένως, η ανόρθωση που όλοι περιμέναμε έχει ξεκινήσει. Αν και το 2021 δεν ήταν εύκολη υπόθεση, με τις μεταλλάξεις του ιού να πιέζουν τους επιστήμονες για δημιουργία νέων εμβολίων, ο κόσμος της τέχνης άρχισε να καλωσορίζει και πάλι πληθώρα επισκεπτών.
Συνολικά, τα νούμερα επισκεψιμότητας αυξήθηκαν, με τα 100 δημοφιλέστερα ιδρύματα παγκοσμίως να έχουν συνδυαστικά 71 εκατομμύρια επισκέπτες σε σύγκριση με τα 54 εκατομμύρια το 2020. Αυτό βέβαια δεν υποδηλώνει μείωση της σοβαρότητας της πανδημίας - υπήρξαν περισσότεροι θάνατοι το 2021 παρά το 2020 - αλλά επιβεβαιώνει το γεγονός ότι τα μουσεία παρέμειναν ανοιχτά περισσότερο καθώς τα μέτρα των λοκντάουν μειώθηκαν. Αν και τα ποσοστά ανήλθαν στο 31% σε σύγκριση με την αρχή της πανδημίας, αυτά ήταν χαμηλότερα κατά 69% από εκείνα το 2019, όταν τα 100 διασημότερα μουσεία είχαν 230 εκατομμύρια επισκέπτες.
Το Μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι κατακτά και πάλι την κορυφή στη λίστα, με 2.8 εκατομμύρια επισκέπτες και 5% αύξηση κινητικότητας σε σχέση με το 2020. Βέβαια, αυτά τα στοιχεία δεν συγκρίνονται με τα ποσοστά επισκεπτών το 2019 (9.6 εκατομμύρια). Στη δεύτερη θέση βρίσκεται το Κρατικό Μουσείο Ρωσίας στην Αγία Πετρούπολη με σχεδόν 2.3 εκατομμύρια επισκέπτες και άνοδο κατά 88% σε αντίθεση με το 2020. Το μουσείο, που φιλοξενεί μια μεγάλη συλλογή ρωσικής τέχνης, παρέμεινε κλειστό για 10 μόνο μέρες κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ενώ το Λούβρο κράτησε κλειστές τις πόρτες του για 116 μέρες. Σε προπανδημικές συνθήκες, τη δεύτερη θέση θα κατακτούσε το Εθνικό Μουσείο της Κίνας στο Πεκίνο, αλλά οι αρμόδιοι του μουσείου δεν μπόρεσαν να παρέχουν στατιστικά στοιχεία για φέτος.
Τέσσερα ρωσικά μουσεία μπήκαν στα τοπ 10 της λίστας, χάρη κυρίως στο γεγονός ότι έκλεισαν για λιγότερες μέρες απ’ ότι άλλα μουσεία της συγκεντρωτικής λίστας. Από τα πιο επιτυχημένα ήταν και το Μουσείο Τέχνης Πολυμέσων της Ρωσίας, το οποίο επανήλθε σχεδόν ολοκληρωτικά με 2.242.000 επισκέπτες πέρυσι (το 2019 είχε 2.236.000). Λαμβάνοντας υπόψη την εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία, να αναμένουμε άραγε εξοστρακισμό της Ρωσίας από τον δυτικό κόσμο; Αν ναι, πώς αυτό μπορεί να επηρεάσει τα φετινά νούμερα επισκεψιμότητας και ενδεχομένως των επόμενων χρόνων; Ο διεθνής τουρισμός στη Ρωσία παρέμεινε σε χαμηλά ποσοστά το 2021, επομένως η πτώση μπορεί να μην είναι τόσο δραστική. Ωστόσο θα πρέπει να περιμένουμε μέχρι την επισκόπηση της επόμενης χρονιάς για να εκτιμήσουμε την κατάσταση.
Ο εγκλεισμός έπληξε σοβαρά την Ευρώπη
Από τα περισσότερα από 370 μουσεία που παρείχαν στατιστικές, 300 κατέγραψαν τις μέρες που αναγκάστηκαν να κλείσουν λόγω πανδημικών μέτρων. Το σύνολο των χαμένων ημερών από τα ιδρύματα ανήλθε περίπου σε 31.000. Από τα 300 μουσεία που έκλεισαν έστω και 1 μέρα, ο μέσος αριθμός ημερών που έκλεισαν ήταν 106 σε σύγκριση με τις 145 το 2020.
Μια ανάλυση με παραδείγματα 200 μουσείων βρήκε πως 72% των μουσείων είχαν περισσότερους επισκέπτες το 2021 αντί το 2020, ενώ 28% είχαν λιγότερους. Αν και η επιδείνωση των μουσείων ήταν ευρεία, με παραδείγματα από την Αυστρία και την Αυστραλία μέχρι τις Η.Π.Α. και τα Αραβικά Εμιράτα, ο όγκος του προβλήματος βρισκόταν στην Ευρώπη, σε χώρες όπως η Γερμανία, η Ολλανδία και η Μεγάλη Βρετανία. Η Ολλανδία δέχτηκε γερά χτυπήματα, καθώς τα μουσεία της έκλεισαν για 150 μέρες το 2021, ενώ στη Μ. Βρετανία για 139 και στη Γερμανία για 138.
Νέες συμμετοχές
Θεωρητικά, μια παγκόσμια πανδημία δεν θα ήταν η ιδανική στιγμή για να ανοίξεις ένα μουσείο. Ωστόσο αρκετοί οργανισμοί ανά τον κόσμο το επιχείρησαν και κατόρθωσαν να ελκύσουν κοινό. Το πολυαναμενόμενο Humboldt Forum του Βερολίνου εισέβαλλε στη λίστα των 150 μετά το άνοιγμά του στις 20/7 και μετά από καθυστερήσεις λόγω κατασκευαστικών ζητημάτων και της πανδημίας. Αν και το μουσείο ήταν ανοιχτό μόνο για μισό χρόνο, φιλοξένησε 515.000 άτομα που συμμετείχαν στα πολιτισμικά του δρώμενα και τη εναρκτήρια έκθεση για το ελεφαντόδοντο. Στο Παρίσι, ένα ακόμη μουσείο που περιμέναμε πως και πως, το Bourse de Commerce- Συλλογή Pinault υπόδεχτηκε 509.000 επισκέπτες στην εντυπωσιακή του ροτόντα. Το Μουσείο Τέχνης Pudong στη Σαγκάη, σχεδιασμένο από τον Jean Nouvel, άνοιξε τον Ιούλιο με 450.000 επισκέπτες. Εντωμεταξύ, στο Χονγκ Κονγκ, το M+ μουσείο επιτέλους εγκαινιάστηκε τον Νοέμβριο μετά από πολλές αναβολές και το επισκέφθηκαν 371.000 άνθρωποι.
Το Art Club των Grayson and Philippa Perry στη Γκαλερί Τέχνης του Μάντσεστερ είχε πάνω από 202.000 επισκέπτες και βοήθησε το Ηνωμένο Βασίλειο να αναβιώσει την επισκεψιμότητά του.
Τα μουσεία της Μ. Βρετανίας στέκονται ακόμα
Στην Αγγλία, το Βρετανικό Μουσείο ήταν το πιο επισκέψιμο μουσείο τέχνης της χώρας, με 1.3 εκατομμύρια επισκέπτες. Υπήρξε 4% αύξηση το 2020 διότι παρέμεινε ανοιχτό περισσότερες μέρες, αλλά το ποσοστό εξακολουθεί να είναι χαμηλό αν το συγκρίνουμε με τους 6.2 εκατομμύρια επισκέπτες του 2019. Παρά το γεγονός ότι η πιο δημοφιλής του έκθεση ήταν αυτή για τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Νέρωνα, απρόσμενη ήταν η απήχηση της έκθεσης σχεδίων του Ιάπωνα καλλιτέχνη Hokusai, δημιουργού του πίνακα "Το Κύμα", που πρόσφατα ανακαλύφθηκαν.
Περισσότερα από τα μισά μουσεία σε όλη την Αγγλία δέχτηκαν περισσότερους επισκέπτες το ’21 σε αντίθεση με το ’20. Αυτά κυμαίνονταν από το Μουσείο Hunterian της Γλασκώβης (αύξηση κατά 82%) και το Baltic Center for Contemporary Art του Gateshead Baltic Centre for Contemporary Art (57%) στον βορρά, μέχρι το Tate St Ives (43%) και το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Οξφόρδης (5%) στον νότο. Παρόλα αυτά, ορισμένα ιδρύματα κατέγραψαν λιγότερους επισκέπτες το 2021 αντί το 2020, με βασικότερο την Εθνική Πινακοθήκη. Από τα μεγάλα μουσεία του Λονδίνου, αυτή υπέστη τη μεγαλύτερη πτώση παρά το γεγονός ότι έκλεισε τις ίδιες μέρες με το Βρετανικό και τα δύο Τέιτ. Με 709.000 επισκέπτες πέρυσι, η Εθνική Πινακοθήκη έπεσε κατά 41% σε σύγκριση με το 2020 και κατά 88% συγκριτικά με το 2019. Ένας αντιπρόσωπος της Πινακοθήκης απέδωσε την πτώση στην έλλειψη μεγάλων εκθέσεων το 2021 και στην απουσία διεθνών επισκεπτών (αν και όλα τα μεγάλα μουσεία του Λονδίνου αντιμετώπισαν το τελευταίο).
Η απήχηση των αμερικανικών μουσείων
Τα τοπ 3 σε επισκεψιμότητα αμερικανικά μουσεία τέχνης δεν εκπλήσσουν κανένα: το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης στη Νέα Υόρκη (σχεδόν 1.96 εκατομμύρια επισκέπτες στη Fifth Avenue), η Εθνική Πινακοθήκη της Ουάσιγκτον (1.7 εκατομμύρια) και το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στη Νέα Υόρκη (1.16 εκατομμύρια). Τα 3 μουσεία από το 2007 κατακτούν με άνεση τις πρώτες θέσεις στην λίστα των πιο δημοφιλών αμερικανικών μουσείων τέχνης. Και τα 3 εμφάνισαν σημαντική αύξηση επισκεψιμότητας σε σύγκριση με το 2020, με 84%, 133% και 64% περισσότερους επισκέπτες, αντίστοιχα. Αλλά όλα παραμένουν κάτω από τα ποσοστά του 2019, με 68%, 58% και 42% λιγότερο κοινό.
Τα 4 μεγάλα μουσεία της Νέας Υόρκης (Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης, Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης, Μουσείο Γουίτνεϊ και Γκούγκενχαϊμ) καλωσόρισαν 3.9 εκατομμύρια επισκέπτες, σχεδόν διπλασιάζοντας τα νούμερα του προηγούμενου έτους με 2.2. εκατομμύρια, καθώς οι χώροι είχαν τη δυνατότητα να ανοίξουν για περισσότερες μέρες. Αλλά το σύνολο παραμένει κάτω από τους σχεδόν 11 εκατομμύρια επισκέπτες το 2019.
Παράλληλα, στην Καλιφόρνια τα μουσεία βίωσαν ένα από τα μεγαλύτερα λοκντάουν το 2020, με τα περισσότερα να μένουν κλειστά για πάνω από 200 μέρες, αλλά κατάφεραν να ξανανοίξουν τις πόρτες τους. Το The Los Angeles County Museum of Art ήταν το δημοφιλέστερο στην πολιτεία, με σχεδόν 621.000 επισκέπτες. Έκλεισε μόνο για 77 μέρες σε σύγκριση με 249 το 2020, στοιχείο που σήμαινε ότι δέχτηκε μια αύξηση 197% σε επισκεψιμότητα (αν και αυτό ήταν πάλι χαμηλό για τα νούμερα του ’19). Το δεύτερο πιο δημοφιλή μουσείο τέχνης της πολιτείας ήταν το Getty Center με 508.000 επισκέπτες, μια αύξηση κατά 90% το 2020, και ακολουθεί το M. H. de Young Museum του Σαν Φρανσίσκο με 394.000 επισκέπτες (αύξηση κατά 69%).
Η Μελβούρνη ανακάμπτει
Στη Βραζιλία, 3 από τα 4 Centro Cultural Banco do Brasil φυλάκια στο Σάο Πάολο, Ρίο ντε Τζανέιρο και Μπέλο Οριζόντε είδαν τα ποσοστά να πέφτουν για πάνω από 90% σε σύγκριση με προπανδημικά στατιστικά.
Στο μεταξύ, στην άλλη άκρη του νότιου ημισφαίριου, το NGV International στη Μελβούρνη ήταν το πιο δημοφιλές μουσείο της Αυστραλίας και καλωσόρισε σχεδόν 802.000 επισκέπτες, παρά το γεγονός ότι βρισκόταν στην πόλη που εφάρμοσε το μεγαλύτερο παγκοσμίως λοκντάουν. Οι επισκέπτες αυξήθηκαν κατά 26% σε σύγκριση με το 2020, αλλά χαμηλότερα κατά 67% από το 2019. Στο Μουσείο Te Papa Tongarewa της Νέας Ζηλανδίας υπήρξαν 809.000 επισκέπτες, 3% αύξης το 2020. Η αυστραλιανή περιοχή γνώρισε μια τεράστια αύξηση στα κρούσματα κορωνοϊού φέτος, αφού περιόρισε σε μεγάλο βαθμό την εξάπλωση για δύο χρόνια. Όμως, με τα σχέδια για το άνοιγμα των συνόρων, οι αριθμοί των επισκεπτών είναι πολύ πιθανό να αυξηθούν.
Ενώ πολλές χώρες επιδιώκουν μια μετάβαση σε έναν μετα-πανδημικό κόσμο, καταργώντας περιορισμούς με την ελπίδα ότι ο ιός που μας ταλαιπωρεί για περισσότερα από δύο χρόνια θα υποχωρήσει, θα είναι ενδιαφέρον να δούμε αν η έρευνα του επόμενου έτους δείχνει ανανεωμένο ενθουσιασμό για την επίσκεψη σε μουσεία ή αν έχουν προκύψει νέες συνήθειες. Μέχρι τότε, μείνετε ασφαλείς και συνεχίστε να επισκέπτεστε μουσεία.
Πηγή: The Art Newspaper
