Το Νοέμβριο που εγκαινιάστηκε, έμοιαζε σαν παφλασμός που έσκασε εξ ουρανού για να ταράξει τα νερά μιας σεζόν, στην οποία ούτως ή άλλως η ηρεμία δεν υπήρχε ούτε στα προσχήματα: μια έκθεση με χιλιάδες χειροποίητες κατσαρίδες που είχαν κάνει απόβαση σε ένα χώρο τέχνης στα Καλύβια Αττικής καλούσε το κοινό να αναμετρηθεί με τους φόβους του, τη φαντασία του καθώς κι εκείνο το συναίσθημα απέχθειας που ασυναίσθητα νιώθεις να σε κατακλύζει, όταν το σκουρόχρωμο έντομο εμφανίζεται στο οπτικό σου πεδίο. Τουλάχιστον αυτή ήταν η έκπληξη που προκάλεσε η έκθεση "Κατσαρίδες" σε όσους δεν γνώριζαν την εριστική, ανατρεπτική φύση του Capten, κατά κόσμον Χρήστου Κωτσούλα, καθώς και το στρατό που χρόνια επανδρώνει με αφοσίωση στο εργαστήριό του.
Παρά την απόσταση από το κέντρο της πόλης, το γαργαλιστικό πακέτο της πρόσκλησης δούλεψε και η έκθεση πήρε παράταση στην παράταση, με την τρέχουσα ανακοίνωση να αναφέρει πως παραμένει προς θέαση έως τέλος Ιανουαρίου. Γεννημένος στην Πρέβεζα, ο Χρήστος Κωτσούλας πριν τη θητεία του στην ΑΣΚΤ, σπούδασε στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων, υπήρξε επίσης ανώτερος αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού καθώς και κυβερνήτης του ωκεανογραφικού Ναυτίλος, όπου και προσκόμισε το παρατσούκλι Capten, με το οποίο είναι ευρύτερα γνωστός στους εικαστικούς κύκλους.
Κατά την παραμονή του στα πλοία, τα παρεξηγημένα έντομα υπήρξαν μοιραία σταθεροί συνταξιδιώτες, ένα φαινόμενο καθημερινό που μελλοντικά όπλισε την καλλιτεχνική του "πένα": για χρόνια κατασκεύαζε μανιωδώς κατσαρίδες από διάφορα εύθραυστα υλικά, όπως ρυζόχαρτο, λεπτά σύρματα, σιλικόνη κ.ά., σε όλα τα πιθανά μεγέθη. Έγιναν για τον ίδιο ένα σύμβολο επιβίωσης. "Επιβίωση σε οποιεσδήποτε συνθήκες", αναφέρει.
Όσον αφορά το έργο του Capten, αναφέρει ο Θεόφιλος Τραμπούλης: "Οι εκατοντάδες κατσαρίδες που κατασκευάζει ο Χρήστος Κωτσούλας θυμίζουν τον πήλινο στρατό́ του πρώτου αυτοκράτορα της Κίνας Τσιν Σιν Χουάνγκ. Όπως κι εκεί, το κάθε άτομο έχει τη σχεδιαστική́ του αυτονομία, τη γλυπτική́ του αυτάρκεια, μόνον όμως όταν εντάσσεται στην κοόρτη του αναδεικνύεται η χειροτεχνική́ εμμονή́, η μεταφυσική́ υπερβολή́ της οποίας αποτελεί μέρος". Από την πλευρά της, η εικαστικός και επιμελήτρια της έκθεσης Μαρία Παπαδημητρίου σημειώνει: "Στα έργα του οι κατσαρίδες παίρνουν ιερατικές διαστάσεις είτε είναι επιθετικές σαν στρατός σε εξόρμηση είτε είναι τεράστιες και εμφατικές". Παρουσιάζονται επίσης μερικά επιχρυσωμένα έντομα, τα οποία θα μπορούσαν κάλλιστα να θεωρηθούν διακοσμητικά.
Πρόκειται επομένως για μια πραγματική επιδρομή αυτό που συντελείται στο χώρο Πολύτροπον. Χωρίς καμία πρόθεση να ελαττώσει το αίσθημα αποστροφής και αηδίας που προκαλούν οι κατσαρίδες στον ανθρώπινο νου, ο εικαστικός απλώνει το στρατό του σε κάθε πιθανή επιφάνεια, στους τοίχους, τις κουρτίνες (που τοποθετήθηκαν ως μέρος της εγκατάστασης), στα τραπέζια και τα καθίσματα. Επεκτείνοντας τους συμβολισμούς που έχει λάβει το συγκεκριμένο έντομο μέσα στα χρόνια, θα μπορούσαμε να αναφερθούμε στον Κάφκα και τη μεταμορφωτική δυναμική, ή τον εφιάλτη του εγκλωβισμένου σώματος, είτε να δούμε τις κατσαρίδες απ’ την πλευρά του Capten ως σύμβολα επιβίωσης, άρα και ως υπόμνηση μιας τεράστιας κλιματικής καταστροφής, αλλά κατ’ ουσίαν η έκθεση δεν είναι παρά μια παιγνιώδης αναμέτρηση με τους μύχια ριζωμένους φόβους μας.
Χώρος Τέχνης Πολιτιστικής Εταιρείας Σαρωνικού Πολύτροπο (Προκοπίου Γκίνη 5, Καλύβια Αττικής 2299301466) | Έως 31/1 | Τετ.-Παρ.: 5-9 μ.μ., Σάβ.-Κυρ.: 12-8 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη
