#1 Πύλη
Δεν εξελίχθηκε όπως φιλοδοξούσε το δημόσιο πρόγραμμα του ΝΕΟΝ στο Καπνεργοστάσιο, αλλά αμείωτος παραμένει και ο αριθμός των επισκεπτών, κατατάσσοντας το group show με τις ακριβές υπογραφές στο ανακαινισμένο βιομηχανικό κτίριο ως την περιοδική έκθεση που έχει "γκελάρει" περισσότερο στο ευρύ κοινό, γεγονός που ανέκαθεν ήταν ο στόχος για να ξεφύγει η σύγχρονη τέχνη απ’ το καβούκι της.
Και λόγω αυτού θα ήταν πρέπον να σταθούμε στο ότι είναι μια all-inclusive έκθεση που λειτουργεί. Τα μεγάλων διαστάσεων έργα τέχνης, όπως το σπίτι από τούλι του Κορεάτη Do Ho Suh που είναι σε κλίμακα 1:1 με το διαμέρισμά του, είτε το κύμα από συρραμμένα μεταλλικά αποκόμματα μπουκαλιών που κρεμάει ο El Anatsui στο αίθριο του χώρου, δουλεύουν εξαίρετα εντός του πιο ψηλοτάβανου και άρτια φωτισμένου εκθεσιακού χώρου που έχει να επιδείξει τώρα η Αθήνα.
Να υπενθυμίσουμε ότι με τη χρηματοδότηση του ΝΕΟΝ αναμορφώθηκαν τα 6.5000 τ.μ. του κτιρίου της Βουλής των Ελλήνων (η αριστερή πτέρυγα και το αίθριο μαζί με το κτίριο που ήταν άλλοτε το τελωνείο), τα οποία εγκαινιάστηκαν στο κοινό με την επιμελητή πρόταση των Ελίνα Κουντούρη και Madeleine Grynsztejn πάνω στο βίωμα της πανδημίας και τη μεταμορφωτική δυναμική που συνοδεύει κάθε αλλαγή εποχή. Αυτές τις μέρες ολοκληρώνεται η έκθεση (έως 31/12), οπότε όσοι δεν το έχετε κάνει, σπεύσατε να κλείσετε online το εισιτήριό σας.
Πρώην Δημόσιο Καπνεργοστάσιο (Λένορμαν 218, Σεπόλια) | Έως 31/12 | Τετ., Παρ.-Σάβ.: 12 μ.-8 μ.μ., Πέμ.: 12 μ.-9 μ.μ., Κυρ.: 11 π.μ.-2 μ.μ. & 5-9 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη (απαραίτητη ηλεκτρονική προεγγραφή)
#2 Στεφανία Στρούζα: Μήδεια
Το comeback του AnnexM στο Μέγαρο Μουσικής σίγουρα έχει ταυτότητα και απαρνείται την τάση των οργανισμών και των ιδρυμάτων (όπως και της Μπιενάλε που έγινε φέτος) να φουσκώνουν αριθμητικά τον αριθμό των συμμετεχόντων, με στόχο να πολλαπλασιάσουν το reach τους. Δύο μικρής κλίμακας ατομικές εκθέσεις, μία του Κώστα Ρουσσάκη με δίπολα από φωτογραφίες με τα αγάλματα του Πεδίου ("Η αυλή των ηρώων") και μία της Στεφανίας Στρούζα, για την οποία αξίζει να πούμε δυο λόγια παραπάνω.
Όταν κλήθηκε να λάβει μέρος στην 3η Μπιενάλε Βιομηχανικής Τέχνης στην Ίστρια της Κροατίας το 2020, η εικαστικός Στεφανία Στρούζα έπεσε πάνω στην ιστορία ενός μεγάλου αστεροειδούς, που ανακαλύφθηκε το 1880 απ’ το τοπικό αστεροσκοπείο και ονομάστηκε "212 Μήδεια". Όσο η εικαστικός έκανε την έρευνα, ένας μετεωρίτης εξερράγη πάνω απ’ το Ζάγκρεμπ, γεγονός που κατεύθυνε το πρότζεκτ της σε δύο παράλληλους άξονες: αφενός τη μικρότητα του πλανήτη στο ενδεχόμενο μιας συμπαντικής καταστροφής, αφετέρου τις συνυποδηλώσεις που γεννά ο αντισυμβατικός μύθος της (χθόνιας) Μήδειας.
Το αποτέλεσμα ήταν μια ενότητα με απόκοσμα γλυπτά, σαν τερατώδη θραύσματα που αποκολλήθηκαν από τον αστεροειδή. Παρουσιάζονται εμπλουτισμένα και πλαισιωμένα από μια προβολή στο project space του Μεγάρου Μουσικής, στο πλαίσιο του Annex M. Παράλληλα, εντός της Υπηρεσιακής Αυλής, θα δείτε την εγκατάσταση "Η αυλή των Ηρώων" του Κώστα Ρουσσάκη.
Μέγαρο Μουσικής | Έως 23/1 | Τρ.-Τετ., Παρ.-Κυρ.: 12 μ.-8 μ.μ., Πέμ.: 12 μ.-10 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη
#3 Θεόφιλος: Ο τσολιάς της Ζωγραφικής
Ο γνωστός σε όλους μας Θεόφιλος έγινε σπουδαίος και τρανός λαϊκός καλλιτέχνης μόνο μετά το θάνατό του, ενώ όσο ζούσε βίωνε ακραία περιφρόνηση, τριγυρνώντας στα χωριά του Πηλίου και της Μυτιλήνης, ντυμένος πάντοτε με φουστανέλα, και ζωγραφίζοντας για να βγάλει το ψωμί του. Ένας ταξιδιώτης απ’ το Παρίσι, ο Τεριάντ, ήταν που τον οδήγησε στη δόξα κατά τον Μεσοπόλεμο, αναγνωρίζοντας τη δροσιά και τη χρωματική ρώμη που έκρυβαν τα έργα του, απαρνούμενα την προοπτική.
Εκείνος ίδρυσε και το Μουσείο Θεόφιλου στη Μυτιλήνη, έργα από τη συλλογή του οποίου μαζί με κομμάτια άλλων συλλογών (όπως Εθνική Πινακοθήκη, MoMus, Alpha Bank, αλλά και ιδιωτών) συγκεντρώνονται στο αφιέρωμα "Θεόφιλος: Ο Τσολιάς της Ζωγραφικής", που τρέχει στο Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη.
Παράλληλα, στη βεράντα του ιδρύματος που έχει ενεργοποιηθεί εκθεσιακά μέσω της σειράς "THF Raw", βρίσκονται τοποθετημένες δέκα γύψινες πισίνες σε κλίμακα μικρότερης του πραγματικού για να φανταστείτε πώς θα ήταν να μπορούσατε να κολυμπήσετε από τη μία στην άλλη χωρίς να βγείτε απ’ το νερό, ακολουθώντας το ταξίδι του "Κολυμβητή" του Τζον Σίβερ. Τουλάχιστον αυτό προτρέπει η Νατάσα Ευσταθιάδη που εμπνεύστηκε το έργο απ’ το ομώνυμο βιβλίο, θέλοντας να μεταφέρει το αίσθημα της εσωτερικής καταβύθισης στις τρεις διαστάσεις και το θεατή της εγκατάστασής της.
Ίδρυμα Β. & Μ. Θεοχαράκη | 10/11-3/2 | Δευτ.-Κυρ.: 10 π.μ.-6 μ.μ., Πέμ.: 10 π.μ.-8 μ.μ. | Απαραίτητη προκράτηση θέσης εδώ
#4 Sean Scully: Επιβάτης
Πίσω από κάθε ιστορία επιτυχίας, κρύβεται μια κομβική στιγμή. Τη δεκαετία του ’70, μετά την εγκατάσταση του στην Νέα Υόρκη, ο Sean Scully κλήθηκε να ξεκαθαρίσει τη θέση του σε ένα τοπίο που ήταν παράταιρο για την ταυτότητά του: είτε θα επέστρεφε στην αναπαραστατική ζωγραφική, την οποία είχε διδαχθεί και μπορούσε εύκολα να εκτελέσει, βγάζοντας χρήματα από πορτρέτα, ή έπρεπε να εναρμονιστεί με τον τότε συρμό του μινιμαλισμού, που αφορούσε μόνο τους προνομιούχους της εποχής.
Αντ’ αυτών, ο Sean Scully αποτόλμησε μια στροφή στην αφαίρεση, παίζοντας με τη ζωντάνια των χρωμάτων, τις οριζόντιες και κάθετες γραμμές, την καθαρή αρμονία και τα μοτίβα –πράγματα που όλοι μπορούσαν να αντιληφθούν–, με αποτέλεσμα να πυροδοτήσει την προσωπική του εκτόξευση. Έγινε ένας από τους μεγαλύτερους σταρ της αφαίρεσης, του οποίου πάνω από εκατό έργα αποβιβάζονται στο Μουσείο Μπενάκη της Πειραιώς με τον "Επιβάτη" έως 13/2, αποκαλύπτοντας τη ζωτική του ενέργεια.
Μουσείο Μπενάκη – Κτίριο Πειραιώς | Έως 13/2 | Πέμ.-Κυρ.: 10 π.μ.-6 μ.μ., Παρ., Σάβ.: 10 π.μ.-8 μ.μ. Γενική είσοδος: € 7, μειωμένο εισιτ.: € 4
#5 The way in
Εάν ψάχνετε μια έκθεση που να οικειοποιείται τόσο το κλίμα του εγκλεισμού και τη νοητική-συναισθηματική κατάσταση που επέβαλε ο βίαιος ερχομός του στη ζωή μας, παρεμβαίνοντας στα όρια και τις ισορροπίες, δεν είναι άλλη από εκείνη που επιμελούνται οι Πάνος Φουρτουλάκης και Titus Nouwens στο low profile χώρο του Haus N στην οδό Kαΐρη.
"Μέσα από στενή συνεργασία με τους προσκεκλημένους καλλιτέχνες αναπτύξαμε μία σκηνογραφία η οποία καλωσορίζει τον επισκέπτη σε έναν εσωτερικό χώρο μνήμης, αισθήματος και επιθυμίας", σημειώνουν οι δύο επιμελητές του group show. Μεταβολίζοντας τη συλλογική εμπειρία του περιορισμού και της αδιέξοδης εσωστρέφειας σε πεδίο προς εικαστική εξερεύνηση, το "The way in" διαμορφώνει ένα περιβάλλον που μοιάζει με βουτιά προς τα μέσα: βίντεο, ηχητικές και γλυπτικές εγκαταστάσεις ζωντανεύουν καταστάσεις σύγχυσης, αποξένωσης και (διαμεσολαβημένης) επαφής, πίεσης και αποσυμπίεσης. Συμμετέχουν: Leah Clements, Christian Friedrich, Aaron Ratajczyk και Ίριδας Τουλιάτου. Έως 8/1.
Haus N Athen (Kαΐρη 6, 2ος όροφος) | Έως 8/1 | Επισκέψιμο με ραντεβού info@haus-n.gr | Είσοδος ελεύθερη
#6 Σωτήρης Σόρογκας: Ο χρόνος της μνήμης στον εικαστικό λόγο του
Μια ξερολιθιά, φαγωμένα κούτσουρα απ’ το χρόνο, ένα σκαρί έξω απ’ τα νερά του, πηγάδια, μαύρες τρύπες κι άλλα ταπεινά αντικείμενα, τα οποία ξεδιαλέχτηκαν από το φυσικό τους χώρο για να πρωταγωνιστήσουν ως απομονωμένες εικόνες σε σχέδια σπάνιας καθαρότητας και λιτής χρωματικής παλέτας, αποτελούν τα βήματα στο δρόμο που χαράσσει ο Σωτήρης Σόρογκας γι πάνω από πενήντα χρόνια στη ζωγραφική, έχοντας αποτελέσει πυλώνα της μεταπολεμικής τέχνης. Όπως έχει παραδεχτεί και ο ίδιος, στα έργα του υποβόσκει μια εμμονή με το χρόνο και τη φθορά. Αυτό υπογραμμίζει και η έκθεση "Ο χρόνος της μνήμης στον εικαστικό λόγο του" που ξεκίνησε πριν από λίγες μέρες στο Μουσείο Γουλανδρή στο Παγκράτι.
Παρουσιάζονται είκοσι πίνακες μεγάλων διαστάσεων και λόγω του ότι τα έργα χρονολογούνται από το 1970 έως το 2010 και καλύπτουν ενδεικτικά αναγνωρίσιμες ενότητες του σπουδαίου εικαστικού, όπως τα ατίθασα "Άλογα", οι "Πέτρες" και τα "Ανοίγματα", προσδίδουν στην έκθεση τη διάσταση μιας μίνι αναδρομής, για να γνωρίσουμε ή να ξαναθυμηθούμε το "λεπτοκεντημένο", ποιητικό αποτύπωμα του Σόρογκα.
Μουσείο Γουλανδρή | Έως 3/4 | Τετ.-Κυρ.: 10 π.μ.-6 μ.μ., Παρ.: 10 π.μ.-8 μ.μ. | Γενική είσοδος μουσείου (μόνιμη συλλογή): 8 €, μειωμένο εισιτ.: 6 €
#7 Omio: Delphian Landscapes
Δυναμικό ξεκίνημα έχει κάνει το Hyperlink Athens, ένας ανεξάρτητος χώρος στα Εξάρχεια που εγκαινίασε πρόσφατα την πορεία του, στοχεύοντας να πειραματιστεί με νέες επιμελητικές πρακτικές και διεπιστημονικές συνεργασίες.
Στη δεύτερη έκθεση που φιλοξενεί, πρωταγωνιστούν οι Omio – μια ομάδα που δραστηριοποιείται τα τελευταία είκοσι χρόνια με in situ εγκαταστάσεις σε απρόσμενα μέρη. Τα "Δελφικά τοπία" που παρουσιάζουν είναι ένα πρότζεκτ που ξεκίνησε σε συνεργασία με την ομάδα του Hyperlink και αφορά σε υποθαλάσσιες LED εγκαταστάσεις πέριξ της Κορίνθου. Μέσα στο νερό, δίπλα από αρχαία ερείπια, βυθισμένα πλοία και μεταβιομηχανικά παράγωγα, το φως φωτίζει μια άλλη διάσταση.
Hyperlink Athens (Ασημάκη Φωτήλα 32 Εξάρχεια) | 9/12-9/1 | Πέμ.-Σάβ.: 6-9 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη
#8 Μαρία Λάλου και Skafte Aymo-Boot: Το Αντιμνημείο
Μια ωραία πρωία του 2021, η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων Αττικής έλαβε αίτημα για ένα κτίσμα που χρήζει άμεσης προστασίας, ως σημείου αναφοράς για την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου. Δεν ήταν κάποιο αρχοντικό, κάποιο μέγαρο ή ναός, αλλά ένα κτίσμα στον Άλιμο που έμεινε στα μπετά, διατηρώντας ορατά (με τον πλέον παράδοξο τρόπο) όλα εκείνα τα στοιχεία που ορίζουν την τυπολογία της πολυκατοικίας, ενώ παράλληλα παραπέμπει οπτικά και μορφολογικά στο "σπίτι-ντόμινο" (Maison Dom-ino) του Le Corbusier. Το κείμενο της πρότασης –το οποίο και εκτίθεται σε προσαρμοσμένη εκδοχή, ώστε να είναι πιο άμεσο και εύληπτο στο κοινό– αποκαλύπτει επίσης στοιχεία για το ρόλο του κτιρίου μέσα στα χρόνια, όπως τη διασύνδεσή του με την Σέριφο και την πρώτη απεργία που σημειώθηκε στη χώρα, ή τη χρήση του οικοπέδου από τους Γερμανούς κατά την περίοδο της Κατοχής.
Η ανατρεπτική κίνηση, της οποίας οι εννοιολογικές προεκτάσεις αγγίζουν κριτικά το ρόλο των μνημείων σήμερα, ανήκει στο δίδυμο των Μαρία Λάλου και Skafte Aymo-Boot, οι οποίοι παρουσιάζουν την έκθεση "Αντιμνημείο" στη βιτρίνα του cross section archive, έως 23/1. Επισκέψιμη κάθε απόγευμα, όταν πέσει ο ήλιος. Η Brooke Holmes συνοδεύει την έκθεση με το κείμενο "Απαρχαιωμένη Πρόοδος".
cross section archive (Μαυρομιχάλη & Ισαύρων, Εξάρχεια, 2103642985) | Έως 23/1 | Είσοδος ελεύθερη
#9 Κορνήλιος Γραμμένος: Προσωδίες και Ραψωδίες
Από πολλές απόψεις, είναι το κύκνειο άσμα του Κορνήλιου Γραμμένου η έκθεση που παρουσιάζεται στο Μουσείο Άλεξ Μυλωνά, όχι μόνο διότι αποτελεί μια πρώτης τάξεως παρουσίαση των πρόσφατων έργων του αλλά και παλαιότερων που επιλέχθηκαν, ώστε να προσδώσουν ένα περισσότερο αντιπροσωπευτικό σώμα έργων για την ταυτότητα του δραστήριου ζωγράφου και γλύπτη, αλλά και για το γεγονός ότι είχε ενεργό ρόλο στο τελικό στήσιμο.
Σαράντα εννιά έργα στο σύνολο δίνουν το στίγμα ενός μοναδικού καλλιτέχνη, του οποίου οι ρίζες βρίσκονταν στην ελληνική εικαστική σκηνή αλλά το ανάπτυγμά του, οι σκέψεις και οι προτάσεις του επικοινωνούσαν άμεσα με τη πρωτοπορία του 20ου αιώνα. Το πρώτο μέρος της έκθεσης περιλαμβάνει τα εξπρεσιονιστικά "Χωράφια", τα τοπία της "Αυτοαπορρόφησης" και τα πολύχρωμα αφαιρετικά παιχνίδια που σκάρωνε τα τελευταία χρόνια σε φωτογραφικό χαρτί, ενώ στο υπόλοιπο μισό ο θεατής συναντά τον γλύπτη Γραμμένο. "Δεν επεξεργάζεται τα υλικά αλλά τα διαχειρίζεται, τα συναρμολογεί, με την ελάχιστη δυνατή παρέμβαση που θα του εξασφαλίσει το αποτέλεσμα που επεδίωκε σε επίπεδο τελειομανίας", σημειώνει ο επιμελητής Γιάννης Μπόλης.
MOMus – Μουσείο Άλεξ Μυλωνά | Έως 13/12/2022 | Τρ.-Τετ. & Παρ.-Κυρ.: 11 π.μ.-7 μ.μ., Πέμ.: 11 π.μ.-10 μ.μ. | Γενική είσοδος: € 4, μειωμένο εισιτ.: € 2
#10 Ρένα Παπασπύρου: Βρυάξιδος 11 & Ασπασίας
Πάνω σε έναν ειδικά διαμορφωμένο γωνιακό τοίχο, διάφορες αποτοιχισμένες επιφάνειες έχουν τοποθετηθεί, μεταφέροντας την αστική μνήμη από μια ερειπωμένη –και πλέον κατεδαφισμένη– μονοκατοικία στην συμβολή των οδών Βρυάξιδος 11 & Ασπασίας στο Παγκράτι. Στρώσεις επί στρώσεων με ίχνη που αποκτούν ξανά ζωή στη δική μας φαντασία. Είναι η εγκατάσταση που παρουσιάζει στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, επιστρέφοντας στη θεματική που την έχει χαρακτηρίσει ως πρωτοπόρα εικαστικό των 70’s, την πεποίθηση δηλαδή ότι η πόλη είναι ένας έμβιος οργανισμός που
"Αν και της ίδιας δεν της αρέσουν τα αρχαιολογικά, συμπεριφέρεται σαν αρχαιολόγος με τη σύγχρονη έννοια, μπαίνει στην υλικότητα", είπε, ο Γιώργος Τζιρτζιλάκης, που συνεπιμελείται την εγκατάσταση, μαζί με την Αφροδίτη Παναγιωτάκου και τον Χριστόφορο Μαρίνο. "Μας θυμίζει πως δημιουργείται η εικόνα, κατά την αγαπημένη της ρήση του Λεονάρντο Ντα Βίντσι που μας προέτρεπε να κοιτάξουμε τους λερωμένους τίτλους και φανταστούμε τι εικόνα μπορεί να προκύψει".
Στέγη | Έως 27/2 | Είσοδος ελεύθερη
